Ο ρόλος των πόλεων στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας οι πόλεις φιλοξενούν περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού, με το 80% της οικονομικής δραστηριότητας να γίνεται στις πόλεις. Η συνέπεια της υπερσυγκέντρωσης είναι οι πόλεις να ευθύνονται για το 75% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό όμως δίνει στις πόλεις και τη μοναδική ευκαιρία για να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στη δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι πόλεις μπορούν να δημιουργήσουν τα σχέδιά τους, να απορροφήσουν κονδύλια για το μετριασμό των ρύπων και την προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή. Παράλληλα όμως έχουν και τεράστια ευθύνη και υποχρέωση να αναλάβουν δράση, και μάλιστα πολύ γρήγορα, αφού με τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνεχώς αυξάνονται οι υποδομές των πόλεων θα καταστρέφονται και οι πιέσεις για τους κατοίκους θα είναι ασφυκτικές.

Στην COP26 έγινε σημαντική πρόοδος για την ανάδειξη της θέσης των πόλεων στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων της εποχής μας. Αυτό φάνηκε από την παρουσίαση στις συνεδριάσεις των φιλόδοξων σχεδίων δράσης μεγάλων και μικρότερων πόλεων του κόσμου, αλλά και από μια σειρά ανακοινώσεων και δεσμεύσεων. Για παράδειγμα μέσω των δικτύων των πόλεων -όπως το δίκτυο C40- περισσότερες από 1.000 πόλεις παγκόσμια έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τουλάχιστον κατά το ήμισυ τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα κτίρια έως το 2030.

Ωστόσο οι συναντήσεις των αντιδημάρχων κλιματικής αλλαγής δεν τελειώσαν στη Γλασκώβη. Το Ινστιτούτο Πολιτικής Σκέψης Chatham House διοργάνωσε διαδικτυακή συνάντηση κορυφαίων εκπροσώπων των πόλεων του κόσμου με σκοπό να αξιολογήσουν τις αποφάσεις της COP26, αλλά και για να συζητήσουν τι πρέπει να γίνει προκειμένου να κλιμακωθεί η δράση για το κλίμα. Άλλωστε η αποστολή του Ινστιτούτου είναι να βοηθά τις κυβερνήσεις να οικοδομήσουν ένα βιώσιμο, ασφαλή και ευημερούντα κόσμο. Στην ATHENS VOICE παρακολουθήσαμε τη συζήτηση και σας μεταφέρουμε την εμπειρία που αποκομίσαμε από την κινητοποίηση που υπάρχει σε μεγάλες μητροπόλεις του κόσμου.

Γιατί οι πόλεις μετράνε

«Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις πόλεις. Η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας αυξάνει τον αριθμό των ακραίων καιρικών φαινομένων όπως πλημμύρες, ξηρασίες και καταιγίδες. Όλα αυτά έχουν επιπτώσεις στις υποδομές των πόλεων, τη στέγαση και τη διαβίωση των ανθρώπων» θα πει ο Marc Watts από το Δίκτυο Πόλεων C40. Πρόκειται για ένα δίκτυο 54 πόλεων που αντιπροσωπεύουν περισσότερους από 200 εκατομμύρια κατοίκους και ήδη έχουν εκπονήσει σχέδια που όπως ισχυρίζονται «βρίσκονται σε καλό δρόμο για να βοηθήσουν στη συγκράτηση της θερμοκρασίας κάτω από τον 1,5oC».

Σύμφωνα με τα σχέδια δράσης που έχουν παρουσιάσει οι πόλεις του Δικτύου, θα αποτραπεί η απελευθέρωση τουλάχιστον 1,9 γιγατόνων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα μεταξύ 2020-2030. Οι εκπομπές αυτές ισοδυναμούν με το ήμισυ των εκπομπών των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Ήδη από το 2020 που οι 54 πόλεις παρουσίασαν τα σχέδια δράσης για το κλίμα επιβεβαιώνουν ότι οι πόλεις θα προσφέρουν το μερίδιο που τους αναλογεί για την επίτευξη της Συμφωνίας του Παρισιού» αναφέρει ο Marc Watts. Ωστόσο δεν παραλείπει να πει ότι όλα αυτά τα σχέδια πρέπει να έχουν την αποδοχή των πολιτών. «Πρέπει να αξιολογήσουμε τι σημαίνει να είσαι ηγέτης» λέει και συμπληρώνει: «Πρέπει να εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη λαμβάνοντας υπόψη τη γνώμη των πολιτών».

Τα σχέδια αστικής ανθεκτικότητας του Λονδίνου απέναντι στη κλιματική αλλαγή παρουσίασε η Αντιδήμαρχος Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας, Sirley Rodriques. Η κ. Rodriques έχει ξεκινήσει να υλοποιεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με στόχο το Λονδίνο να γίνει πόλη μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επέκταση των ζωνών χαμηλών εκπομπών, χρεώσεις στα παλαιότερα και πιο ρυπογόνα αυτοκίνητα αλλά και πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών και εμπορικών κτιρίων ώστε «κανείς να μη μείνει πίσω» όπως είπε χαρακτηριστικά.

Η Αθήνα

Ο Αντιδήμαρχος Κλιματικής Αλλαγής της Αθήνας, Χρήστος Τεντόμας που παρακολουθεί στενά τα σχέδια των μεγάλων πόλεων θα πει στην ATHENS VOICE για τις καλές πρακτικές στα σχέδια αστικής ανθεκτικότητας των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στην Αθήνα. «Τα σχέδια που στοχεύουν στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των κτιρίων, τα σχέδια αναζωογόνησης των πόλεων, σχέδια αξιοποίησης του κτιριακού αποθέματος για τη στέγαση των πιο ευάλωτων πολιτών, καθώς και η ενίσχυση των δημόσιων μέσων μεταφοράς χωρίς εισιτήριο, ώστε να έχουν ένα επιπλέον κίνητρο οι πολίτες να τα χρησιμοποιούν, έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και θα μπορούσαν να αποδώσουν και στην Αθήνα» θα μου πει ο κ. Τεντόμας, ενώ δηλώνει ότι σύντομα η Αθήνα θα είναι έτοιμη να παρουσιάσει και να υλοποιήσει το δικό της σχεδιασμό για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας της Αθήνας απέναντι στη κλιματική αλλαγή.