Η Έλενα Κουντουρά μιλά για τις προκλήσεις στον βιώσιμο τουρισμό

Υπήρξε Υπουργός Τουρισμού και μάλιστα πετυχημένη. Ωστόσο σήμερα η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Η πανδημία και η κλιματική κρίση άλλαξαν τα πάντα. Άλλαξαν και τον τουρισμό. Η ATHENS VOICE στην πρόσφατη δημοσιογραφική αποστολή στο Στρασβούργο συνάντησε την ελληνίδα ευρωβουλευτίνα και μέλος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Έλενα Κουντουρά και μίλησε μαζί της για κρίσιμα θέματα του χαρτοφυλακίου της.       

Η πανδημία της νόσου Covid-19 έκανε σαφές στους επαγγελματίες του τουρισμού στη χώρα μας την ανάγκη για στροφή στο βιώσιμο τουρισμό. Είδαμε λοιπόν φέτος το καλοκαίρι να κάνουν ένα άνοιγμα στους Έλληνες παραθεριστές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αρκετά χρόνια τώρα, και προκειμένου να μην αιμορραγεί η ευρωπαϊκή οικονομία, έχει τρέξει προγράμματα ενημέρωσης των ευρωπαίων πολιτών για τα οφέλη του να ταξιδεύει κανείς εντός της ΕΕ. Σήμερα με την κλιματική αλλαγή να έχει χτυπήσει τη πόρτα μας πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι περιμέναμε, αυτό γίνεται επιτακτική ανάγκη προκειμένου να μειώσουμε το ανθρακικό μας αποτύπωμα. Τι μέτρα προτείνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ώστε να υπάρξει πραγματική στροφή προς τον βιώσιμο τουρισμό;

Στην Ελλάδα, είχαμε ήδη κάνει στροφή στον βιώσιμο τουρισμό από την περίοδο 2015-2019 που ως Υπουργός Τουρισμού σχεδίασα και εφαρμόσαμε την πρώτη εθνική στρατηγική για 365 ημέρες το χρόνο τουρισμό. Με τη στρατηγική μας όχι μόνο πετύχαμε τις υψηλότερες τουριστικές επιδόσεις όλων των εποχών, με συνεχή ετήσια ρεκόρ αφίξεων και εσόδων, αλλά βάλαμε τις βάσεις για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. Επιμηκύναμε τη θερινή τουριστική περίοδο και ενισχύσαμε το χειμερινό τουρισμό. Αναδείξαμε νέους ελληνικούς προορισμούς. Ενισχύσαμε τη συνδεσιμότητα με νέες απευθείας πτήσεις. Ανοίξαμε νέες ξένες αγορές επισκεπτών υψηλού εισοδήματος. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι δημιουργήσαμε το πρώτο  στην Ελλάδα θεσμικό πλαίσιο για την οργανωμένη ανάπτυξη των θεματικών μορφών τουρισμού που ψηφίστηκε νόμος και σε αυτόν το νόμο στηρίχθηκε και η στρατηγική μας για το βιώσιμο τουρισμό. Η επιτυχημένη αυτή στρατηγική εξακολουθεί να αποτελεί μέχρι σήμερα τη βάση των πολιτικών που εφαρμόζονται στον τουρισμό. 

Η πανδημία ωστόσο αλλά και η κλιματική κρίση επιβάλλουν να προχωρήσουν πιο άμεσα οι μεταρρυθμίσεις για τη βιωσιμότητα. Σήμερα ως Ευρωβουλευτής, συντονίστρια της πολιτικής μου ομάδας στην Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού TRAN και μέλος της ειδικής ομάδας για τον τουρισμό Tourism Task Force, έχω καταθέσει σειρά προτάσεων πιέζοντας την Κομισιόν να βάλει ψηλά στην ατζέντα την κατάρτιση ευρωπαϊκής στρατηγικής για το βιώσιμο τουρισμό και τη διασύνδεσή της με όλες τις υπόλοιπες κρίσιμες πολιτικές.

Στην έκθεση που μετά από πρότασή μου εκπονήθηκε για τη  θέσπιση Στρατηγικής της ΕΕ για το Βιώσιμο Τουρισμό, και υπερψηφίστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλούμε την Κομισιόν να αναπτύξει έναν χάρτη πορείας που θα περιλαμβάνει καινοτόμα μέτρα μεταξύ άλλων για τη μείωση του κλιματικού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος του τουρισμού, την ανάπτυξη πιο βιώσιμων μορφών τουρισμού, τη διαφοροποίηση της προσφοράς, την ανάπτυξη νέων ψηφιακών υπηρεσιών. Επίσης καλέσαμε τα κράτη-μέλη να καταρτίσουν άμεσα εθνικά και περιφερειακά σχέδια για το βιώσιμο τουρισμό με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Οφείλουμε να δώσουμε στον τουρισμό την αξία και τη θέση που του αξίζει, διότι συμπαρασύρει στην ανάπτυξη και άλλους παραγωγικούς κλάδους, όπως η εστίαση, το λιανικό εμπόριο, οι κατασκευές, ο πρωτογενή τομέας και η αγροδιατροφή. Ενισχύει τα έσοδα στον πολιτισμό, όπως τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι, και δημιουργεί νέες πηγές εισοδημάτων και θέσεων εργασίας για τις τοπικές κοινωνίες. Ο τουρισμός ως επιταχυντής της ανάπτυξης συμβάλει στο 10% της ευρωπαϊκής οικονομίας και απασχόλησης, συνδέεται άμεσα με όλους τους στόχους της βιωσιμότητας, και συνεισφέρει καταλυτικά στην κοινωνική και οικονομική πρόοδο και ευημερία.

Τεχνητή νοημοσύνη και τουρισμός. Πιστεύετε ότι η εικονική πραγματικότητα μπορεί να ενισχύσει την προβολή του ελληνικού τουρισμού ή ακόμα και να αντικαταστήσει τη φυσική παρουσία;

Ο τουρισμός είναι ανθρωποκεντρική δραστηριότητα. Αφορά τόσο τους επισκέπτες όσο και τις τοπικές κοινωνίες και είναι πυλώνας ανάπτυξης, ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα που η τουριστική δραστηριότητα κινητοποιεί το 20% της εθνικής οικονομίας και περισσότερες από 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας. Η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να αξιοποιηθεί στον τουρισμό, όχι για να υποκαταστήσει τα ταξίδια, αλλά για να ενισχύσει τη συνολική ταξιδιωτική εμπειρία που επιζητούν οι επισκέπτες, να δώσει έξυπνες λύσεις απέναντι σε κρίσεις που αντιμετωπίζουμε, να προβάλλει τον ίδιο τον προορισμό και να ενισχύσει την αναπτυξιακή δυναμική του κλάδου.

Επομένως η εικονική πραγματικότητα είναι ένα χρήσιμο μεν  εργαλείο για να ενθαρρύνει τους επισκέπτες να γνωρίσουν έναν προορισμό ή να τον επισκεφθούν όταν έχουν τη δυνατότητα στο μέλλον. Όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αυθεντική εμπειρία που απολαμβάνουν οι επισκέπτες στη χώρα μας και ούτε αποφέρει ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα στους επαγγελματίες και κατοίκους μίας περιοχής.

Αποτελεί ένα πολύ μικρό κομμάτι των δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη η οποία με τις σωστές προϋποθέσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα επωφελής για την ανάπτυξη του τουρισμού και των ταξιδιών. Για παράδειγμα, μέσα από τις νέες τεχνολογίες και τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης, μπορούμε να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερη ασφάλεια στα ταξίδια, να υιοθετήσουμε έξυπνες λύσεις όπως για την αποφυγή συγχρωτισμού σε τουριστικά αξιοθέατα, μία αναγκαιότητα που ανέδειξε η πανδημία, και να θωρακιστούμε καλύτερα απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις.  

Ταυτόχρονα, η τεχνητή νοημοσύνη και συνολικά ο ψηφιακός μετασχηματισμός των υπηρεσιών της φιλοξενίας θα έχουν καθοριστικό ρόλο τα επόμενα χρόνια στο να γίνουν τα ταξίδια πιο εύκολα, πιο προσιτά οικονομικά και πιο ελκυστικά. Παρέχουν απαραίτητα εργαλεία στους εργαζόμενους, στις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες του κλάδου για την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών. Και φυσικά συμβάλλουν στην ανάπτυξη «έξυπνων» και βιώσιμων τουριστικών προορισμών.

Στην Ολομέλεια του ΕΚ ανακοινώθηκε η επέκταση του πακέτου Fit for 55 στα κτίρια και στις μεταφορές. Ποια είναι η δέσμη μέτρων που περιλαμβάνει και πως αυτά τα μέτρα θα χρηματοδοτηθούν;

Πρόκειται για ένα πολύ κρίσιμο πακέτο που διαπραγματευόμαστε και καλούμαστε να νομοθετήσουμε που θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας και θα κρίνει την  κορυφαία πρόκληση για τον πράσινο μετασχηματισμό της Ευρώπης και για το βιώσιμο μέλλον όλων μας.

Πρέπει στα επόμενα 9 χρόνια να έχουμε μειώσει κατά 55% την εκπομπή ρύπων σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, το οποίο σημαίνει ότι δεν έχουμε κανένα πλέον περιθώριο καθυστέρησης ή χαλάρωσης στην επίτευξη των κλιματικών στόχων. Οι ενεργειακές ανάγκες των κτιρίων και των μεταφορών ευθύνονται σήμερα για ένα πολύ μεγάλο ποσοστό εκπομπών CO2 μιας και ήταν σε μεγάλο βαθμό εκτός της κλιματικής πολιτικής της ΕΕ. Θα χρειαστεί λοιπόν μια τεράστια προσπάθεια για να απαλλαχθούν οι μεταφορές και τα κτίρια από τις εκπομπές άνθρακα. Σε αυτή τη διαδικασία οφείλουμε εξασφαλίσουμε ότι η πράσινη αυτή μετάβαση θα είναι και δίκαιη, δίνοντας λύσεις σε εξαιρετικά επείγοντα ζητήματα όπως η ενεργειακή φτώχεια που πλήττει ήδη 34 εκατομμύρια πολίτες και το υψηλό κόστος της μετάβασης  που επιβαρύνει κυρίως τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ευρώπης. Επιβάλλεται να εγγυηθούμε την πρόσβαση για όλους σε προσιτή οικονομικά πράσινη ενέργεια στο σπίτι τους, στην εργασία τους, στις μετακινήσεις τους.

Ορισμένα λοιπόν από τα βασικά μέτρα που περιλαμβάνει αφορούν την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων,  μέσα από την συγχρηματοδότηση εθνικών προγραμμάτων. Όπως επίσης την χρήση οχημάτων μηδενικών ρύπων, αλλά και τη διασφάλιση επαρκών υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ.

Στόχος του πακέτου είναι να χρησιμοποιήσει ένα μίγμα πολιτικής, αφενός κινήτρων και μηχανισμών για επενδύσεις στις υποδομές καθαρών καυσίμων στις μεταφορές, στην ηλεκτροκίνηση και τα βιώσιμα καύσιμα στα πλοία και τα αεροπλάνα και αφετέρου την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» μέσα από την πολύ σημαντική επέκταση του ευρωπαϊκού μηχανισμού εμπορίας ρύπων και τον εξορθολογισμό του συστήματος φορολόγησης της ενέργειας στην Ευρώπη.

Το επόμενο διάστημα και μέχρι το τέλος της θητείας θα εργαστούμε εντατικά πάνω στο πακέτο αυτό των 11 νομοθετικών προτάσεων ώστε να το βελτιώσουμε με γνώμονα δύο βασικές αρχές: Οι νομοθετικές ρυθμίσεις πρέπει να είναι φιλόδοξες και να οδηγούν σε πραγματικές μειώσεις ρύπων που να είναι σύμφωνες με τη Συμφωνία των Παρισίων. Ενώ απαιτείται  να δημιουργηθεί ένα ανθεκτικό και αποτελεσματικό δίχτυ προστασίας που να εξασφαλίζει ότι οι ενεργειακές ανάγκες και οι ανάγκες κινητικότητας όλων των νοικοκυριών θα καλύπτονται πλήρως και δεν θα μείνει κανείς πίσω στην πράσινη μετάβαση.