Ο Λευτέρης Αραπάκης και οι αλιείς της Ελλάδας ψαρεύουν πλαστικά

Τι γίνεται όταν ένας 27χρονος με περιβαλλοντικό όραμα ενώσει τις δυνάμεις του με τους ψαράδες αυτής της χώρας για έναν κοινό σκοπό, μια Μεσόγειο χωρίς πλαστικό; Τότε προκύπτει το Αμοργόραμα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τον Λευτέρη Αραπάκη τον γνώρισα μέσω της Εναλείας πριν από δύο περίπου χρόνια.

Τότε ήταν ένας αισιόδοξος τύπος με έντονο το οικολογικό αίσθημα, που ήθελε να ενεργοποιήσει εκατοντάδες αλιευτικά στο Αιγαίο και το Ιόνιο προκειμένου να καθαρίζουν τις θάλασσες από πλαστικό. Για τον λόγο αυτό έκανε επισκέψεις από νησί σε νησί με σκοπό να πείθει τους ψαράδες να συλλέγουν το πλαστικό που πιάνουν με τα δίχτυα τους και να το στέλνουν για ανακύκλωση αντί να το ξαναπετούν πίσω στη θάλασσα. Στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι σήμερα ο Λευτέρης βραβεύτηκε από τον ΟΗΕ ως «Νέος Πρωταθλητής της Γης» και μέσα από το μεγάλο του πρότζεκτ την Εναλεία κατάφερε να συλλέξει πάνω από 235.000 κιλά πλαστικού μέχρι σήμερα. Όπως εξηγεί ο ίδιος, τα 180.000 από αυτά έχουν συλλεχθεί μόλις από τον περασμένο Οκτώβριο μέχρι σήμερα και η πρωτοβουλία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Σχεδόν 13 εκατ. τόνοι πλαστικών πετάγονται στους ωκεανούς κάθε μέρα, ισότιμο του να ξεφορτώνει ένα φορτηγό σκουπίδια κάθε λεπτό. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά στη θάλασσα απ' ό,τι ψάρια.

Το 2016 η Εναλεία ξεκινούσε ως η πρώτη σχολή επαγγελματικής αλιείας στην Ελλάδα. Όταν παρατήρησε ο Λευτέρης πως οι αλιείς μάζευαν μέσα στα δίχτυα τους εκτός από ψάρια και μεγάλες ποσότητες πλαστικών, γεννήθηκε η ιδέα του Mediterranean Clean Up, κατά την οποία ξεκίνησε να συνεργάζεται με επαγγελματίες αλιείς, κρατικούς φορείς, εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης και πιστοποιημένες εταιρείες ανακύκλωσης ώστε όχι απλώς να συλλέγεται το θαλάσσιο πλαστικό αλλά και να ανακυκλώνεται κατά κάποιο τρόπο ενισχύοντας έτσι την κυκλική οικονομία δημιουργώντας νέα προϊόντα.

Τα πλαστικά μπουκάλια (PET) στέλνονται στην εταιρεία μόδας Ecoalf στη Μαδρίτη, όπου μετασχηματίζονται σε προϊόντα όπως σακίδια, τζάκετ και παπούτσια, ενώ τα χρησιμοποιημένα δίχτυα των αλιέων –αλλά και τα δίχτυα που συλλέγονται από τη θάλασσα– στέλνονται στον περιβαλλοντικό οργανισμό Healthy Seas, στην Ολλανδία, ο οποίος φροντίζει ώστε να μετασχηματιστούν σε νέα προϊόντα, όπως μαγιό και κάλτσες.

Για τη διαχείριση και ανακύκλωση των υπόλοιπων πλαστικών, η Εναλεία συνεργάζεται με τις ελληνικές εταιρείες ανακύκλωσης Antipollution & Skyplast, ενώ σε συνεργασία με τον οργανισμό Keep Sea Blue πιστοποιείται η συλλογή του πλαστικού από τη θάλασσα μέσω τεχνολογίας blockchain.

«Η διαδικασία είναι απλή: Τα απορρίμματα που βρέθηκαν στη θάλασσα συλλέγονται και μεταφέρονται πίσω στο λιμάνι. Εκεί οι αλιείς έβαλαν αυτά τα υλικά σε μια πρέσα, που ταξιδεύει από την Αμοργό μέχρι το λιμάνι του Πειραιά. Στη συνέχεια ξεκινά το καλύτερο μέρος. Το πλαστικό και τα δίχτυα που συλλέγονται θα ενσωματωθούν στην κυκλική οικονομία σε συνεργασία με πιστοποιημένες εταιρείες ανακύκλωσης και άλλους οργανισμούς. Αυτά τα υλικά θα ανακυκλωθούν και θα ανακυκλωθούν σε νέα όμορφα προϊόντα, όπως κάλτσες, μαγιό, σακίδια και πολλά άλλα. ️Ως εκ τούτου δεν καθαρίζουμε μόνο τις θάλασσες από την πλαστική ρύπανση, αλλά φροντίζουμε να μην επιστρέψουν ποτέ στο νερό! Και αυτό είναι που μας κάνει διαφορετικούς», περιγράφει ο Λευτέρης.

Ο μεγάλος στόχος της Εναλείας όμως είναι οι δράσεις τους να ξεπεράσουν τα ελληνικά ύδατα και να επεκταθούν σε ένα δίκτυο θαλάσσιου καθαρισμού σε όλη την Μεσόγειο και όχι μόνο – κάτι για το οποίο οι βάσεις έχουν τεθεί.

Συζητώντας με τον Λευτέρη για τις δράσεις στα νησιά μας, η κουβέντα πάει σε έναν όρο που δεν γνώριζα μέχρι τώρα. Τον αλιευτικό τουρισμό. Μακάρι να μπορούσαν όλοι να μάθουν πως αυτού του είδος ο τουρισμός −που μάλιστα στην χώρα μας θα μπορούσε να υποστηριχθεί εύκολα− είναι ένας  επιτυχημένος τρόπος βελτίωσης τόσο του αλιευτικού επαγγέλματος όσο και του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Το ερώτημα είναι: Μπορούν οι αλιείς να εργαστούν λιγότερο σκληρά και να κερδίσουν περισσότερα έσοδα, ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν τη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων; Σύμφωνα με την ομάδα της Εναλείας, μπορούν.

Το μόνο που πρέπει να κάνουν οι ψαράδες είναι να «ανοίξουν» τα σκάφη τους σε επιβάτες εκτός πληρώματος αποκομίζοντας κέρδη ουσιαστικά από μια δραστηριότητα που γνωρίζουν και αγαπούν.

Η πορεία προς ένα βιώσιμο περιβάλλον με καθαρότερες θάλασσες δεν σταματά εδώ. Η ομάδα της Εναλείας σε συνεργασία με τη Γραμματεία Λιμένων του Υπουργείου Ναυτιλίας, ανέσυρε 14,2 τόνους απορριμμάτων από 8 λιμένες. Ποδήλατα, πολλά λάστιχα αυτοκινήτων, βυθισμένες βάρκες, πινακίδες, κάβοι, δίχτυα, καρέκλες, μπουκάλια (ένα με ημερομηνία λήξης 1992), καφάσια, δοχεία, ένα παιδικό καθισματάκι αυτοκινήτου, ένα παιδικό καροτσάκι, ένα θυμιατό ήταν μερικά από τα ευρήματα της «ψαριάς» των εθελοντών δυτών στους βυθούς των λιμένων.

Τη δράση της Εναλείας μπορείτε να παρακολουθήσετε και μέσα από τη σελίδα της στο facebook και στο instagram. Το Mediterranean Clean Up χρηματοδοτείται από τον πανελλαδικό δωρητή Ίδρυμα Κώστας Μ. Λεμός και τους Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, Nestlé, Ίδρυμα Περιβάλλοντος Ιονίων Νήσων, Nescafé. Υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής και του Οργανισμού Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών.