Κραυγή αγωνίας για το περιβάλλον μέσω της τέχνης

Στη δυτική κουλτούρα έχουμε διδαχτεί ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε ανώτεροι από όλα τα πλάσματα που υπάρχουν πάνω στη Γη. Πιστεύουμε ότι η φύση και τα ζώα έχουν δημιουργηθεί για να ικανοποιούν τις ανάγκες μας. Πιστεύουμε ότι διαθέτουμε ένα σούπερ εγκέφαλο που μπορεί να ελέγχει και να εξουσιάζει όχι μόνο το σώμα μας αλλά ολόκληρη τη Γη. Ίσως γι’ αυτό δεν αλλάζουμε συμπεριφορά, παρά τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων για όσα μας περιμένουν λόγω της κλιματικής αλλαγής. Δεν ταιριάζει στο αφήγημα που έχουμε χτίσει για την ανωτερότητά μας. Όταν λοιπόν έλαβα το μέιλ από τη δεκαπεντάχρονη μαθήτρια Ινές Σαλτιέλ που έγραφε: «Αγαπητή κυρία Γραμματικογιάννη, είμαστε μια ομάδα μαθητών του σχολείου Campion, που προσπαθούμε να σταματήσουμε τη χρήση πλαστικών μιας χρήσης» ένιωσα χαρά. Όταν διάβασα παρακάτω: «Διασφαλίστε για εμάς και για το ζωικό και θαλάσσιο βασίλειο ένα ασφαλές περιβάλλον, εξασφαλίστε τη ζωή, δώστε μας ένα πλανήτη που μπορούμε να ζήσουμε όλοι μαζί. Σταματήστε τα πλαστικά. Αυτά που σκοτώνουν τη φύση, τα ζώα, τα ψάρια και εμάς», τότε ένιωσα ελπίδα. 

Το γεγονός ότι για τα νέα παιδιά «η φύση, τα ζώα και τα ψάρια» έχουν την ίδια αξία με τον «άνθρωπο» δείχνει ότι η νέα γενιά έχει συνειδητοποιήσει ότι η περιβαλλοντική κρίση προέρχεται πρωτίστως από την προβληματική κουλτούρα, της δήθεν ανωτερότητάς μας. Η Ινές Σαλτιέλ, η Τατιάνα Παναγιωτίδη, η Μαργαρίτα Μιχάλη, η Μαξίν Αρντουίν, η Ιωάννα Παπανικολάου και ο Κάιζερ Κονγκ, οι μαθητές του Campion School of Athens, και τόσα άλλα παιδιά εκεί έξω, είναι αυτά που λόγω ακριβώς αυτής της συνειδητοποίησης, θα κάνουν τη διαφορά. 

Είναι τα παιδιά που θα μας ξεβολέψουν από το παραμύθι που είπαμε στους εαυτούς μας και θα μας αναγκάσουν να ακούσουμε τις δικές τους, αληθινές ιστορίες. 

Η τέχνη γίνεται εργαλείο στα χέρια των παιδιών για να πουν αυτές τις ιστορίες. Ξεχύθηκαν λοιπόν στη παραλία και συνέλεξαν πλαστικά απορρίμματα που ξέβρασε η θάλασσα. «Όταν μαζεύαμε τα σκουπίδια από την παραλία τότε μόνο συνειδητοποίησα πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα. Πόσο τεράστιος ο όγκος των σκουπιδιών. Μπουκάλια, συσκευασίες φαγητού, καλαμάκια. Τώρα όταν βλέπω σκουπίδια πεταμένα εκτός κάδου, λειτουργούν τα αντανακλαστικά μου και τα μαζεύω αμέσως για να μην καταλήξουν στη θάλασσα» θα μου πει η Μαργαρίτα Μιχάλη. Οι ευαισθητοποιημένοι μαθητές απευθυνθήκαν και σε εταιρείες ανακύκλωσης και τους ζήτησαν να τους δώσουν υλικά. «Θέλαμε να επικοινωνήσουμε και σε αυτούς το μήνυμα ότι τα πλαστικά μας σκοτώνουν» λένε τα παιδιά. 

Με τα πλαστικά σκουπίδια που συνέλεξαν έφτιαξαν ένα γλυπτό με σκοπό να το τοποθετήσουν σε δημόσια θέα για να υπενθυμίζει σε όλους την ανάγκη αλλαγής  συμπεριφοράς. «Το γλυπτό μας είναι ένας ύμνος στη θαλάσσια χελώνα Καρέτα-Καρέτα και όλο το καλοκαίρι θα παραμείνει προς έκθεση στο Natura Hall, το διαδραστικό μουσείο φύσης του Costa Navarino, για να θυμίζει στους επισκέπτες πόσα θαλάσσια ζώα πεθαίνουν κάθε χρόνο από τα πλαστικά». 

«Στην αρχή είχαμε πολλές και διαφορετικές ιδέες για το τι θέλαμε να κάνουμε. Αποφασίσαμε όμως να κάνουμε τη θαλάσσια χελώνα από πλαστικά απορρίμματα και αυτό με έκανε πραγματικά να σκεφτώ πόσο πλαστικό μολύνει τους ωκεανούς μας αλλά και πόσο πλαστικό δεν ανακυκλώνεται σωστά, και η σκέψη αυτή με πληγώνει» μου λέει η Ιωάννα Παπανικολάου. «Ακούμε συνεχώς για τις δραματικές επιπτώσεις που έχει το πλαστικό στον πλανήτη μας, ωστόσο το μέγεθος του προβλήματος δεν το είχα καταλάβει μέχρι να δω τις έξι τεράστιες πλαστικές σακούλες από μία και μοναδική παραλία, συσσωρευμένες στην είσοδο του σχολείου μας» λέει η Maxine Arduin. Αυτή η εικόνα τόνων σκουπιδιών από μια παραλία σόκαρε και τον Kaiser Kong, που αναρωτιέται: «Αν αυτό ήταν μόνο από μια παραλία, τι γίνεται με τις χιλιάδες άλλες; Τι γίνεται με όλα αυτά τα ζώα που πεθαίνουν;» 

Οι περιορισμοί του κορωνοϊού μπορεί να δυσκόλεψαν τους μαθητές, δεν τους πτόησαν όμως. «Δουλεύοντας πάνω στο πρότζεκτ έμαθα τη δύναμη της συνεργασίας. Κατάλαβα ότι όλοι μαζί μπορούμε να συμβάλουμε στη διάσωση του πλανήτη. Αυτό όμως που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση είναι ότι συνειδητοποίησα ότι έχω φωνή και μπορώ να δημιουργήσω την αλλαγή» μου λέει η Ines Saltiel ενώ μου περιγράφει και τις αλλαγές που έχει κάνει στην καθημερινότητά της. «Είμαι πιο προσεκτική και προσπαθώ να διασφαλίσω ότι τα προϊόντα που καταναλώνω έχουν τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις στο περιβάλλον». 

Η Ινές έχει δίκιο. Η αλλαγή της συμπεριφοράς πρέπει να είναι μια συλλογική διαδικασία. Και όλοι μαζί πρέπει να γράψουμε τις ιστορίες των επόμενων δεκαετιών, που θα γίνουν η νέα αλήθεια του πολιτισμού μας. Τις ιστορίες που θα μας αποτρέψουν από την καταστροφή. Ωστόσο πάντα κάποιοι είναι οι μπροστάρηδες. Και πάντα είναι οι νέοι. Ας τους ακούσουμε, λοιπόν.