ecoVoice: Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: χρηστικός οδηγός

Επιχείρηση «καθαρά χέρια». Μέχρι τώρα τις ξέραμε ως καθαρές, φιλικές προς το περιβάλλον, εύκολες στη χρήση και ανεξάντλητες σε βάθος χρόνου.  Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) συνοδεύονται πλέον από ένα πακέτο νόμων και διατάξεων που τις κάνει «στρατηγικές».

Σα να λέμε η Σαουδική Αραβία έχει πετρέλαιο, η Ελλάδα έχει ήλιο, αέρα και νερό; Δυστυχώς, όχι. «Για να γίνουμε Σαουδική Αραβία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πρέπει να παράγουμε τόση ενέργεια ώστε να μπορούμε να την εξάγουμε. Είναι κάτι για το μακρινό μέλλον. Η Σαουδική Αραβία έχει κοιτάσματα, τα οποία εκμεταλλεύεται. Οι ΑΠΕ δεν έχουν συνεχή και σταθερή παροχή ενέργειας» υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) Γιάννης Αγαπητίδης.

Φωτοβολταϊκά σε ταράτσες

Από το 2018 και μετά καθίσταται υποχρεωτική η ενεργειακή αυτάρκεια των κτιρίων. Ο Γιάννης Αγαπητίδης υποστηρίζει ότι τα φωτοβολταϊκά ανήκουν στις ταράτσες και όχι απλωμένα στους αγρούς. «Στα σπίτια έχουμε τη δυνατότητα να βάλουμε 10 KW φωτοβολταϊκών, τα οποία στη συνέχεια η ΔΕΗ τα αγοράζει σε συμφέρουσες τιμές και έτσι γινόμαστε εκτός από καταναλωτές, παραγωγοί ηλεκτρικού ρεύματος. Με τα φωτοβολταϊκά πουλάμε ρεύμα προς το δίκτυο της ΔΕΗ, δεν παράγουμε το ρεύμα που καταναλώνεται στο σπίτι μας. Συνήθως στις πολυκατοικίες υπάρχει πρόβλημα διότι απαιτείται μια συναπόφαση. Μιλώντας με μέσους όρους, μια οικογένεια χρειάζεται 3 με 4 KW. Σε διάστημα 6-7 ετών έχει αποσβεστεί το αρχικό κεφάλαιο και στη συνέχεια έχει στη διάθεσή της τα φωτοβολταϊκά, τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν για τουλάχιστον 20 χρόνια». Ειδικότερα, μία επένδυση της τάξεως των 5.000 ευρώ σε φωτοβολταϊκά αποφέρει στον οικιακό καταναλωτή έσοδα 700 με 800 ευρώ το χρόνο για 25 χρόνια.

Ανεμογεννήτριες

Το μοναδικό Αιολικό Πάρκο στην Αττική βρίσκεται στην Κερατέα. Είναι μικρό, έχει δυναμικότητα δύο μεγαβάτ με μάξιμουμ δυνατότητα να φτάσει μέχρι τα 3 μεγαβάτ. Ένα αιολικό πάρκο μεσαίου μεγέθους μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες μιας κωμόπολης. Γενικώς, οι ρυθμιστικές διατάξεις της Αττικής δεν επιτρέπουν εύκολα την εγκατάσταση αιολικών πάρκων. «Η Αττική δεν είναι η προτεραιότητά μας. Πρώτον γιατί είναι πυκνοκατοικημένη και τα περιθώρια δεν είναι πολλά και δεύτερον τα πάρκα εγκαθίστανται εκεί όπου υπάρχει το υψηλότερο αιολικό δυναμικό. Εκεί όπου φυσάει καλύτερα και ο καλύτερος αέρας φυσάει στα ανατολικά παράλια της ηπειρωτικής Ελλάδας και στα νησιά του Αιγαίου».

Βιομάζα

Στην περίπτωση της γεωθερμίας, η παραγωγή ενέργειας είναι συνεχής. Όπως και με την ενεργειακή χρήση της βιομάζας. Ο εμπορικός διευθυντής της ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. Χρήστος Καραγιάννης μιλάει με αριθμούς: «Η διαθεσιμότητα των αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθμών κυμαίνεται από 15-35%, ενώ της βιομάζας είναι πάνω από 85%. Επίσης, τα αιολικά και φωτοβολταϊκά αποτελούν στοχαστικές πηγές ενέργειας και σε κάθε περίπτωση απαιτούν εγκατεστημένους συμβατικούς θερμικούς σταθμούς για τη λειτουργία τους. Τι θα γίνει δηλαδή εάν δεν φυσήξει ή αν δεν βγει ο ήλιος; Αντίθετα, η βιομάζα αποτελεί σταθμό βάσης, και ειδικότερα οι θερμικοί σταθμοί διαχείρισης απορριμμάτων ή δευτερογενών καυσίμων εργάζονται αδιάλειπτα. Άρα στο κόστος των αιολικών και φωτοβολταϊκών πρέπει να συνυπολογίζεται και το κόστος των θερμικών σταθμών».

Νόμος και επενδυτές

Το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία από την ολομέλεια της Βουλής. Λέξη κλειδί θεωρείται η «απλοποίηση» και στόχος η εκμηδένιση της γραφειοκρατίας. Ο συντονιστής εκστρατειών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace Δημήτρης Ιμπραήμ σχολιάζει σχετικά: «Η γραφειοκρατία στην Ελλάδα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας». Πιο συγκεκριμένα, ο πρόεδρος του ΚΑΠΕ διευκρινίζει ότι «μέχρι τώρα για να εγκαταστήσει κάποιος ένα αιολικό πάρκο χρειαζόταν κατά μέσο όρο μια πενταετία (από τη στιγμή μέτρησης των ανεμολογικών δεδομένων μέχρι να αρχίσει να δίνει ρεύμα στο δίκτυο). Ο νέος νόμος φιλοδοξεί αυτό το χρονικό διάστημα να το ρίξει στο ένα τέταρτο ή στο ένα πέμπτο».

Ο Δημήτρης Ιμπραήμ χαρακτηρίζει, όμως, πιο συντηρητικό το νόμο σε ό,τι αφορά το χωροταξικό καθεστώς των ΑΠΕ. «Προεκλογικά η κυβέρνηση είχε εξαγγείλει ότι οι περιοχές αποκλεισμού των ΑΠΕ θα είναι οι περιοχές απολύτου προστασίας της φύσης. Αυτή η ρύθμιση δεν υπάρχει πια. Υπάρχει κάτι πιο συντηρητικό, το οποίο συλλήβδην αποκλείει κάποιες περιοχές. Ως Greenpeace λέμε ότι προφανώς κάποιες περιοχές πρέπει να αποκλείονται, προφανώς όλες οι τεχνολογίες δεν έχουν τις ίδιες επιπτώσεις – άλλες ανάγκες έχουν τα φωτοβολταϊκά και άλλες οι ανεμογεννήτριες. Πρέπει να τα βλέπουμε όλα κατά περίπτωση. Αυτό όμως δεν γίνεται εκ των προτέρων, πρέπει να γίνεται βάσει μελετών που να αποδεικνύουν ότι σε κάποιες περιοχές οι ΑΠΕ δεν έχουν θέση».

Διχάζει η καύση

Στο νόμο για τις ΑΠΕ συμπεριλήφθη διάταξη για την καύση απορριμμάτων. Οικολογικές οργανώσεις όπως η Greenpeace και το Δίκτυο Μεσόγειος SOS καταγγέλλουν ότι η διάταξη «προωθήθηκε από την πίσω πόρτα». Ο πρόεδρος του Δικτύου Ευάγγελος Κουκιάσας χαρακτηρίζει τη διαδικασία της καύσης «πανάκριβη, επικίνδυνη και αναποτελεσματική τεχνολογία». Και εξηγεί ότι «αυτό  που επιμελώς κρύβουν οι οπαδοί της θερμικής επεξεργασίας (κυβερνητικοί παράγοντες, μέρος των ΟΤΑ και ιδιαίτερα βέβαια οι ενδιαφερόμενες βιομηχανίες) είναι το μεγάλο κατασκευαστικό και λειτουργικό κόστος. Οι  βιομηχανίες μέσω των συμβάσεων με τους ΟΤΑ θα επιβαρύνουν τους πολίτες μέσα από την αύξηση των δημοτικών τελών (διπλασιασμός ή και τριπλασιασμός ακόμα)».

Για την Greenpeace η επιλογή της κυβέρνησης δείχνει μια ανακολουθία. «Δεν μπορείς ως πολιτεία να επιλέγεις να κινηθείς στρατηγικά και προς την καύση και προς την ανακύκλωση. Καύση σημαίνει ότι παίρνεις σκουπίδια από τις χωματερές. Εμείς θέλουμε άλλο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων, το οποίο καταρχάς στηρίζεται στη διαλογή από την πηγή».

Εν αντιθέσει ο εμπορικός διευθυντής της ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. βλέπει μόνο το αδιέξοδο, εάν δεν γίνουν επενδύσεις στον τομέα της ενεργειακής αξιοποίησης των απορριμμάτων. «Γιατί πάντα θα υπάρχουν οργανικά τελικά απόβλητα (μετά δηλαδή την εφαρμογή ακόμα και της καλύτερης ανακύκλωσης), τα οποία θα συσσωρεύονται συνέχεια στο σύστημα. Η συν-αξιοποίηση αυτών των τελικών οργανικών αποβλήτων (SRF/RDF) με βιομάζα είναι σημαντική καθώς συνδέει με πειστικό, φιλικό περιβαλλοντικά και οικονομικό (βιώσιμες επενδύσεις) τρόπο τους τομείς ενέργειας, γεωργίας και περιβάλλοντος».

Εικονογράφηση: Ανδρέας Παναγιωτόπουλος