Ενέργεια: Η ώρα για την πράσινη επανάσταση

Για μια χώρα που μέχρι λίγα χρόνια πριν εξαρτάτο για τις ενεργειακές της ανάγκες σχεδόν αποκλειστικά από τον λιγνίτη, η στόχευση να απεξαρτηθεί από το ρυπογόνο καύσιμο και να στραφεί στην καθαρή παραγωγή, μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, διαμορφώνει εκ των πραγμάτων μια επανάσταση. Για την ακρίβεια μια «πράσινη επανάσταση», η οποία για την περίσταση συνδυάζεται και με έναν μεγαλεπήβολο επενδυτικό σχεδιασμό, προγραμματισμένο να «ρίξει» στη χώρα μέσω των ενεργειακών projects κεφάλαια της τάξης των 44 δισ. ευρώ, την επόμενη 10ετία.

Για πολλούς, μπορεί να «ακούγεται» σαν το φιλόδοξο πρόγραμμα Απόλλων, μέσα από το οποίο ο πρόεδρος Τζον Κένεντι ζήτησε από την αμερικανική βιομηχανία και τους θεσμούς των ΗΠΑ να στήσουν μια εθνική προσπάθεια προκειμένου να πατήσουν στη Σελήνη σε 10 χρόνια. Όπως και στο αμερικανικό παράδειγμα, όμως, έτσι και στην περίπτωση της «πράσινης επανάστασης» στην ελληνική ενέργεια, έχει διαμορφωθεί ένα σχέδιο με στόχους που θα κατακτούνται βήμα-βήμα, και επικεφαλής τους έχουν τοποθετηθεί άνθρωποι αποφασισμένοι να τους πετύχουν.

Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα έχει κεντρικό στόχο την απολιγνιτοποίηση της χώρας, ώστε η Ελλάδα, με ενδιάμεσο καύσιμο το φυσικό αέριο, μέχρι το 2030, να καλύπτει από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) το 30% των συνολικών ενεργειακών της αναγκών αλλά και το 60% των αναγκών ηλεκτροδότησης. Μαζί με αυτό, έρχεται και ένα νέο οικονομικό μοντέλο, με βάση τη βιώσιμη ανάπτυξη και στόχο τη χρηματοδότηση των πράσινων επενδύσεων στο κατάλληλο χρηματοοικονομικό περιβάλλον.

Ένα πρώτο βήμα υλοποιείται ήδη με τη νέα νομοθεσία που απλοποιεί τις διαδικασίες αδειοδότησης των ΑΠΕ (μέσω προγραμμάτων Fast Track), σύντομα όμως θα λάβει ακόμη ευρύτερες διαστάσεις. Στην ελληνική ορολογία των ενεργειακών επενδύσεων θα εισαχθούν όροι όπως τα πράσινα ομόλογα (greenbonds) και τα πράσινα δάνεια (greenloans), που θα είναι τα πρώτα χρηματοοικονομικά «εργαλεία» της πράσινης επανάστασης.

Την ίδια στιγμή, η χώρα μας, η οποία είναι θερμή υποστηρίκτρια του Green Deal της Επιτροπής, σκοπεύει να υιοθετήσει, αλλά και να προωθήσει, το λεγόμενο EU Taxonomy. Πρόκειται για το ενιαίο πλαίσιο ευρωπαϊκών κανονισμών που θα διευκολύνουν τη ροή κεφαλαίων με θετικό αποτύπωμα στο περιβάλλον, την οικονομία και το κλίμα. Με τα όπλα αυτά, η Ελλάδα θα κινηθεί προς έναν ιδιαίτερα φιλόδοξο στόχο. Για να «πιάσει» την επίδοση της κάλυψης του 60% της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, θα χρειαστεί να προσθέσει μονάδες εγκατεστημένης ισχύος περίπου 10.000 ΜW σε αυτές των 6.000 που υπάρχουν σήμερα.

Στο ενδιάμεσο διάστημα, το φυσικό αέριο, καύσιμο με δραματικά χαμηλότερες εκπομπές ρύπων από τον λιγνίτη, θα είναι ο πρωταγωνιστής της παραγωγής. Κάτι το οποίο δείχνουν τόσο οι επενδύσεις που γίνονται για μονάδες τύπου συνδυασμένου κύκλου, όσο και η αλματώδης αύξηση των εισαγωγών, με τους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου να γίνονται ένα από τα σημαντικότερα μέρη του «παιχνιδιού». Άλλωστε το φυσικό αέριο θα παραμείνει κεντρικός παράγοντας της ενεργειακής εξίσωσης και μετά την επίτευξη των στόχων της απολιγνιτοποίησης.

Η «πράσινη επανάσταση» θα φέρει μια καθοριστικά νέα εικόνα στο ελληνικό περιβάλλον ενέργειας. Για παραγωγούς, διανομείς, πωλητές, αλλά και τους ίδιους τους καταναλωτές. Πέρα από το κεντρικό ζητούμενο της βελτίωσης του περιβαλλοντικού ίχνους, οι εξελίξεις θα φέρουν μια σειρά από επιμέρους επαναστάσεις. Για παράδειγμα, την κατάργηση των κρατικών μονοπωλίων που θα κινηθούν στην κατεύθυνση της ιδιωτικοποίησης σε όλα τα επίπεδα: παραγωγή, διανομή και δίκτυα.  Όπως επίσης και τη διαμόρφωση σύνθετων επιχειρηματικών σχημάτων (utilities) που θα παρέχουν προς τους πελάτες νέα και αντίστοιχα σύνθετα προϊόντα που δεν θα περιλαμβάνουν μόνο την ενέργεια, αλλά και τις ψηφιακές υπηρεσίες. Έτσι, ο καταναλωτής του 2030 θα μπορεί να απολαμβάνει τις υπηρεσίες των δικτύων ενέργειας, σε συνδυασμό με τους νέους «έξυπνους μετρητές» χάρη στους οποίους θα προσφέρονται πολλαπλές ζώνες τιμολόγησης για να τις αξιοποιεί ανάλογα με την κατανάλωση και τον χρόνο της. Και χάρη στα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο αξιοποίησης των ΑΠΕ, θα μπορεί να είναι και ένας «μικρός παραγωγός», ο οποίος θα μπορεί να «πωλεί» πίσω στο σύστημα την ενέργεια που του περισσεύει, εφόσον δεν του χρειάζεται…

Ε, ναι! Πρόκειται για επανάσταση.