Το περιβάλλον και οι (πράσινες) big business των 44 δισ. ευρώ

Μπορεί η ενέργεια να γίνει ο κλάδος που θα φέρει την επενδυτική άνοιξη στην Ελλάδα; Αν λάβουμε υπ’ όψιν μας τις αντοχές του κλάδου στην κρίση του κορωνοϊού, την επέκταση των επενδύσεων από την πλευρά των ελληνικών επιχειρήσεων αλλά και το διευρυνόμενο ενδιαφέρον από την πλευρά των ξένων, οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι ο φιλόδοξος στόχος για επενδύσεις 44 δισ. ευρώ, την επόμενη δεκαετία, μπορεί να επιτευχθεί.

Και η εγγύηση για την επίτευξη του στόχου είναι το «πράσινο» Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη στρατηγική και μοντέλο που εξετάζει τα θέματα στη σχέση κόστους-οφέλους, διατηρεί την εξωστρεφή πολιτική και τη γεωπολιτική στρατηγική της χώρας που θέλει την Ελλάδα στο κέντρο ως ενεργειακό κόμβο και παράλληλα θέτει υψηλές προδιαγραφές για το περιβάλλον.

Ο σχεδιασμός απηχεί τους προβληματισμούς της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών και των νέων με μεγάλη ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον και αποτυπώνει την πράσινη ατζέντα της κυβέρνησης, που φιλοδοξεί ότι με το ΕΣΕΚ η Ελλάδα όχι απλώς δεν θα υστερεί στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής αλλά θα βρεθεί στην πρωτοπορία.

Η έμφαση στην περιβαλλοντική διάσταση διευθετεί 4 σημαντικά ζητήματα:

1. Παρεμβάσεις για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, τη διαχείριση των δασών, την προστασία των παράκτιων πόλεων.
2. Παρεμβάσεις για τις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας για τη μείωση των εκπομπών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
3. Παρεμβάσεις για τη διαχείριση των αποβλήτων.
4. Οριζόντια πολιτική για την κυκλική οικονομία, τον περιορισμό των αποβλήτων και την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης.

Παράλληλα προβλέπει έναν κεντρικό σχεδιασμό επενδύσεων που κατανέμονται ως εξής:

• ΑΠΕ: 9 δισ. ευρώ
• υποδομές ενέργειας: 5,5 δισ. ευρώ
• νέες θερμικές μονάδες: 1,3 δισ. ευρώ
• δίκτυο διανομής: 3,5 δισ. ευρώ
• διασυνοριακοί αγωγοί φυσικού αερίου: 2,2 δισ. ευρώ
• δίκτυο και αποθήκευση αερίου: 2 δισ.
• έρευνα και καινοτομία: 800 εκατ. ευρώ
• ενεργειακή απόδοση: 11 δισ. ευρώ
• διυλιστήρια: 1,5 δισ. ευρώ
• κλιματική αλλαγή και διαχείριση πλημμυρών: 2 δισ. ευρώ
• κυκλική οικονομία: 5 δισ. ευρώ

Χαρακτηριστικό της κινητικότητας που υπάρχει από πλευράς ενεργειακών επενδύσεων στη χώρα είναι ότι αυτή ξεκίνησε πριν καν την ολοκλήρωση του ΕΣΕΚ (όπως, για παράδειγμα, με τη θεμελίωση του εργοστασίου της Mytilineos για τη νέα μονάδα φυσικού αερίου στον Άγ. Νικόλαο Βοιωτίας, μια επένδυση 300 εκατ. ευρώ) ή, και εν μέσω της κρίσης του κορωνοϊού, όταν η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή ανακοίνωσε τη διεύρυνση των επενδύσεών της στις ΑΠΕ τα επόμενα χρόνια κατά 550 εκατ. ευρώ. Στις κινήσεις «προετοιμασίας» για τις μεγάλες επενδύσεις στη χώρα περιλαμβάνεται και το μεγάλο αιολικό πάρκο των 154 MW, που εγκαινιάσθηκε πριν μερικούς μήνες στην Εύβοια, της ιταλικών συμφερόντων Enel Green Power (EGP).

Για την επόμενη περίοδο, οι επενδύσεις κατευθύνονται σε τρεις κυρίως άξονες: τις μεγάλες μονάδες φυσικού αερίου, που θα διαμορφώσει το «ενδιάμεσο καύσιμο» (με εκπομπές ρύπων έως και 70% χαμηλότερες του λιγνίτη) στην πράσινη μετάβαση, τις επενδύσεις σε ΑΠΕ και τις επενδύσεις σε δίκτυα και υποδομές.

Για όλες αυτές υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον, τόσο από Έλληνες όσο και ξένους επιχειρηματικούς «παίκτες». Από ελληνικής πλευράς ξεχωρίζουν η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η Mytilineos, η ΕΛ.ΤΕΧ. ΑΝΕΜΟΣ, η EGP, η ελληνοϊσπανικών συμφερόντων Iberdrola Rokas, η EDF ΕΝ Hellas, η Total-EREN, η ΔΕΗΑΝ (θυγατρική της ΔΕΗ), η ΕΝΤΕΚΑ, η Eunice και η RF Energy. Εξίσου ισχυρό όμως είναι και το ξένο ενδιαφέρον, όπως αυτό αποτυπώθηκε στις διαδικασίες για τα δίκτυα και τις υποδομές (με έμφαση στην αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ Υποδομών) αλλά και στην ανάπτυξη νέων μονάδων ΑΠΕ.

Σε ό,τι αφορά τις τελευταίες, η νέα νομοθεσία, για τις fast track αδειοδοτήσεις έργων, ήδη έχει σχηματίσει στην «πόρτα» του Υπουργείου Ενέργειας… ουρές ενδιαφερομένων. Ειδικότερα για τις επενδύσεις αυτές θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέρος τους θα αναπτυχθεί σε περιοχές όπου σήμερα λειτουργούν λιγνιτικά εργοστάσια. Με τον τρόπο αυτό θα χρηματοδοτηθούν δράσεις για τη δίκαιη μετάβαση των περιοχών αυτών στη μεταλιγνιτική εποχή, σε συνεργασία με τις περιφέρειες και την αξιοποίηση κοινοτικών πόρων και ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων.