Έργα διαχείρησης αποβλήτων

Μετά από επανειλημμένες καταγγελίες Ελλήνων πολιτών σχετικά με τις υποδομές διαχείρισης αποβλήτων στη χώρα μας, η Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επισκέφτηκε για ένα τριήμερο την Ελλάδα για να εξετάσει εάν οι καταγγελίες των πολιτών για τη μη τήρηση των κριτηρίων της Ε.Ε στη διαχείριση των απορριμμάτων από τις ελληνικές αρχές, είναι βάσιμες ή όχι.

Η Επιτροπή αφού συνάντησε όλους τους αρμόδιους φορείς στην Αθήνα επισκέφτηκε και εξέτασε τα έργα του Γραμματικού, της Φυλής, τη δημιουργία χώρου διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, τη Λευκίμμη στη Κέρκυρα και το Καρβουνάρι Θεσπρωτίας. Πρόκειται για τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων που έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών για σοβαρές ελλείψεις χωροθέτησης και κατασκευής με βλαβερές συνέπειες τόσο στο περιβάλλον και στον υδροφόρο ορίζοντα όσο και στην ανθρώπινη υγεία.

Στη μελέτη των εμπειρογνωμόνων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που είναι κόλαφος και για τα πέντε έργα διαχείρισης αποβλήτων, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην αδιέξοδη κατάσταση της Αττικής και στον κορεσμό της Φυλής στο άμεσο μέλλον. Τα 3,8 εκ. κατοίκων της Αττικής παράγουν 2.100.000 τόνους αστικών απορριμμάτων από τα οποία 200.000 τόνοι ανακυκλώνονται, 260.000 τόνοι ανακτώνται με μηχανική ανακύκλωση και β1.800.000 τόνοι οδηγούνται για ταφή στη Φυλή. Αυτό σημαίνει ότι καθημερινά 7.000 τόνοι καταλήγουν στη Φυλή που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής μέχρι το τέλος του 2014.

Στην έκθεση αναφέρεται ότι η ανάγκη να δοθεί λύση στο πρόβλημα οδήγησε στην έγκριση του Γραμματικού χωρίς να αξιολογηθούν σωστά τα γεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής, ο κίνδυνος μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα αλλά και η δυσκολία προσβασιμότητας της περιοχής. Η επιλογή, αναφέρουν οι επιθεωρητές, δεν έγινε με αντικειμενικά και επιστημονικά κριτήρια αλλά με πολιτικά. Γεγονός που δικαιώνει τις αντιδράσεις των κατοίκων.

Η έκθεση προτείνει την επανεξέταση στο Γραμματικό ώστε να αποφευχθούν ρίσκα για την υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος και η χρηματοδότηση του ΧΥΤΑ Γραμματικού να συνεχιστεί εφόσον πραγματοποιηθεί αναθεώρηση όχι μόνο της άδειας κατασκευής του, αλλά και της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της κοινοτικής Οδηγίας 2008/1/ΕΚ, Ολοκληρωμένος Έλεγχος και Πρόληψη της Ρύπανσης, που απαιτεί τον επανέλεγχο του έργου από μηδενική βάση. 

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στην έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών προς την πολιτεία και μιλάει για την δουλειά που πρέπει να γίνει στο τομέα της διαφάνειας και στη συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις για να υπάρξει αποδοχή τέτοιων έργων, ιδιαίτερα όταν η άποψη των πολιτών είναι τεκμηριωμένη με επιστημονική έρευνα. Αναγνωρίζει την συνειδητοποίηση των Ελλήνων πολιτών στα περιβαλλοντικά θέματα και την επιδίωξη τους να εμπλέκονται ενεργά σε θέματα που αφορούν τη ζωή τους ενώ εκτιμάται και η αλλαγή νοοτροπίας στο θέμα της πρόληψης και ανακύκλωσης, αρχές που μέχρι πρόσφατα ήταν άγνωστες στην Ελλάδα.

Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η θέση της επιτροπής και για τη Φυλή για την οποία ζητά να προωθηθεί άμεσα τοξικολογική και επιδημιολογική μελέτη από ανεξάρτητους διεθνείς φορείς στον πληθυσμό του Δήμου Φυλής. Χαρακτηριστικά στην έκθεση αναφέρεται ότι αν δεν παρθούν μέτρα η καταστροφή του περιβάλλοντος στη Φυλή θα βασανίζει και τις τρεις επόμενες γενιές. Επίσης η επιτροπή προτείνει και τη διακοπή του έργου στη Λευκίμμη της Κέρκυρας.

Το ΥΠΕΚΑ σχολιάζοντας την έκθεση αναφέρει ότι καταβάλει συστηματικές προσπάθειες αφενός να αντιμετωπίσει αδυναμίες και υποχρεώσεις από το παρελθόν και αφετέρου να προχωρήσει με συστηματικό σχεδιασμό και γοργά βήματα στην ουσιαστική αναβάθμιση του τομέα, με εφαρμογή των νεότερων κατευθύνσεων του κοινοτικού κεκτημένου. Επισημαίνει επίσης ότι πρέπει να συνυπολογίζονται οι συνέπειες στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο από την πιθανή ακύρωση υποδομών όπως το Γραμματικό που θα αποσυμφορήσει τη Φυλή, που έχουν σχεδιαστεί να εξυπηρετήσουν υπαρκτές και επείγουσες ανάγκες στην αλυσίδα διαχείρισης των αποβλήτων των εξυπηρετούμενων περιοχών.