Παγκόσμιος Άτλαντας Πυρκαγιών: Πού και πότε ξέσπασε η μεγαλύτερη

Η Γη συχνά αποκαλείται «υδάτινος πλανήτης» χάρη στο μεγάλο ποσοστό της (70% περίπου) που καλύπτεται από νερό, όμως -τουλάχιστον για το υπόλοιπο 30% της ξηράς- μάλλον θα έπρεπε να λέγεται «πλανήτης της φωτιάς», όπως αποκαλύπτει ο Παγκόσμιος Άτλας Πυρκαγιών (Global Fire Atlas) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA).

Ο Άτλας, μια εύκολα προσβάσιμη βάση δεδομένων, που περιλαμβάνει 13,3 εκατομμύρια φωτιές που καταγράφηκαν από τους δορυφόρους της NASA μεταξύ 2003-2016, παρέχει λεπτομέρειες για το πότε ξεκίνησε κάθε φωτιά, πότε έσβησε, προς ποιά κατεύθυνση εξαπλώθηκε, πόσο γρήγορα κινήθηκε κ.α.

«Κάτι πάντα καίγεται κάπου», δήλωσε ο Νιλς Αντέλα, επιστήμονας του Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA. Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα μέρος στη Γη που να μην έχει ξεσπάσει κάποια πυρκαγιά. Από τα τροπικά βροχοδάση της Νότιας Αμερικής και της Ασίας, όπου οι άνθρωποι καίνε τα δέντρα προκειμένου να ανοίξουν χώρους για τις γεωργικές καλλιέργειες και την κτηνοτροφία, μέχρι τα κωνοφόρα δάση της Ρωσίας, του Καναδά, της Σκανδιναβίας και της Αλάσκας, οι φωτιές αποτελούν ρουτίνα.

Ο Άτλας δείχνει ότι όσο περνάνε τα χρόνια, οι πυρκαγιές εξαπλώνονται προς τον Αρκτικό κύκλο, όπου υπάρχουν για να καούν μόνο θάμνοι και χόρτα. Οι μεγαλύτερες και ταχύτερα εξαπλωνόμενες φωτιές συμβαίνουν κυρίως σε αραιοκατοικημένα μέρη της Αυστραλίας, της Αφρικής και της Κεντρικής Ασίας.

Η μεγαλύτερη στον κόσμο καταγεγραμμένη πυρκαγιά της περιόδου 2003-2016 ήταν σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Αυστραλίας το 2007. Οι κεραυνοί είχαν τότε δώσει το έναυσμα για πολλές ξεχωριστές φωτιές σε διαφορετικά μέρη, από τις οποίες η μεγαλύτερη έκαψε 40.026 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μια έκταση σχεδόν όσο η Ελβετία. Εκείνη η πυρκαγιά ήταν 40 φορές μεγαλύτερη από την μεγαλύτερη πυρκαγιά στην Ευρώπη και 20 φορές μεγαλύτερη από την μεγαλύτερη πυρκαγιά στην Αμερική.

Τα δάση και οι λιβαδικές εκτάσεις στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική εμφανίζουν μεγαλύτερη κατάτμηση και είναι πιο πυκνοκατοικημένα μέρη, από ότι οι αυστραλιανές σαβάνες, πράγμα που καθιστά λιγότερο πιθανές τόσο μεγάλες φωτιές όσο στην Αυστραλία. Οι πυρκαγιές που έχουν διαρκέσει περισσότερο διεθνώς, έχουν ακριβώς συμβεί στις σαβάνες της βόρειας Αυστραλίας. Κατά μέσο όρο μια πολύ μεγάλη αυστραλιανή φωτιά διαρκεί 102 μέρες, έναντι 78 στην Ασία, 76 στην Αφρική και Β. Αμερική και μόνο 41 μέρες στην Ευρώπη.

Εξάλλου, σύμφωνα με τον Άτλαντα, δεκαετίες δορυφορικών δεδομένων έχουν καταστήσει σαφές ότι τα περιοδικά φαινόμενα Ελ Νίνιο και Ελ Νίνια παίζουν ρόλο-κλειδί στις πυρκαγιές παγκοσμίως.