Οι φτερωτοί επισκέπτες της Αθήνας

Μπορεί οι ρυθμοί της πόλης που δεν κοιμάται ποτέ να είναι ιλιγγιώδεις και οι άνθρωποι συχνά να μοιάζουν γύρω μας με κομήτες, όμως υπάρχει και η άλλη πλευρά της Αθήνας, εκείνη που ανήκει στους φτερωτούς της κατοίκους. Ζουν και αυτοί στην πόλη και μπορούμε να τους συναντήσουμε σε διάφορα σημεία, αρκεί να έχουμε την διάθεση να τους παρατηρήσουμε την κατάλληλη στιγμή, αφού περνούν με ταχύτητα από μπροστά μας και χάνονται ανάμεσα σε ανισόπεδα κτίρια, βεράντες και σε μια θάλασσα από σύρματα και κεραίες.

Αν λοιπόν την στιγμή που βρίσκεστε σε κάποιο καφέ παρατηρήσετε στην διπλανή νεράντζια ένα πράσινο παπαγαλάκι, αν την ώρα που περιμένετε σε κάποιο φανάρι δείτε να περνά από μπροστά σας ένα κοτσύφι ή αν μόλις βγείτε στο μπαλκόνι περάσει  αστραπιαία απέναντι μια καρακάξα, μην πιστέψετε πως πρόκειται για κάποιον σπάνιο επισκέπτη... Πρόκειται για μόνιμους κατοίκους της πόλης, που περνούν εδώ όλες τις μέρες της ζωής τους και αρέσκονται να απολαμβάνουν τον αθηναϊκά ουρανό. Κάποια είδη όπως οι Χουχουριστές διαμένουν στον Εθνικό Κήπο και κάποια άλλα όπως οι πέρδικες στον Υμηττό.

Ωστόσο, εκτός όμως από τους μόνιμους ιπτάμενους κατοίκους, αυτή την εποχή έρχονται στην Αθήνα και πολλοί άλλοι ταξιδιώτες.

Με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια μέρα αποδημητικών πουλιών, ευκαιρία είναι να μάθουμε ποιοι είναι οι φτερωτοί επισκέπτες της Αθήνας κατά τη θερινή περίοδο και που τους συναντάμε. Από το Μάιο μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου στην πόλη μας μπορεί κανείς να δει από Αηδόνια μέχρι Σταχτάρες και Τσαλαπετεινούς.

 Ένα από τα πουλιά που συναντάμε συχνά αυτή την περίοδο στην Αθήνα είναι ο Γκιώνης. Η φωνή του, συνοδεύει τις καλοκαιρινές νύχτες μας αλλά πολύ δύσκολα θα δούμε αυτό το μικρό νυκτόβιο αρπακτικό, αφού τη μέρα προτιμά να κοιμάται κρυμμένο σε δένδρα. Τον Γκιώνη μπορούμε να τον ακούσουμε τόσο στο Λόφο Φιλοπάππου όσο και στο Λυκαβηττό. Άλλωστε τη χαρακτηριστική λαλιά του, δύσκολα να την μπερδέψουμε με άλλη. Όπως εξηγεί ο επιστημονικός συνεργάτης της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας κ. Nικος Τσιόπελας «ο Γκιώνης μεταναστεύει στην Αφρική, αν και κάποια πουλιά στη νότια Ελλάδα, μένουν όλο το χρόνο εκμεταλλευόμενα τον ήπιο χειμώνα».

Ο Τσαλαπετεινός είναι ένα ακόμα πτηνό που επιλέγει την Αθήνα για τη θερινή του διαμονή. Αποτελεί έναν από τους πλέον εξωτικούς κατοίκους της πόλης, μιας και είναι πραγματικά ξεχωριστός χάρη στο μεγάλο λοφίο του και τα έντονα σχέδια στα φτερά του. Που μπορούμε να δούμε και να ακούσουμε Τσαλαπετεινούς; Μην σας κάνει εντύπωση αν τους συναντήσετε στην Αρχαία Αγορά αλλά και στο Πάρκο Αντώνης Τρίτσης.  «Ο Τσαλαπετεινός ξεχειμωνιάζει στην υποσαχάρια Αφρική και στην Ελλάδα έρχεται τον Απρίλη για να φωλιάσει σε τρύπες που θα βρει σε γέρικα δένδρα και σε κτίρια. Είναι ένα από τα λίγα είδη που τρέφονται συστηματικά με την κάμπια των πεύκων», σημειώνει ο κ. Νίκος Τσιόπελας.

Στην Αθήνα έρχονται την άνοιξη και οι Σταχτάρες και μάλιστα δεν αποκλείεται να συναντήσουμε τρία διαφορετικά είδη: τη Σταχτάρα, την Ωχροσταχτάρα και την Βουνοσταχτάρα. Τα πουλιά αυτά κυνηγούν ομαδικά με εκπληκτική ταχύτητα και ακρίβεια ανάμεσα στις πολυκατοικίες. Μην εκπλαγείτε αν δείτε και ακούσετε Σταχτάρες στην Ακρόπολη και στην Ομόνοια. Όπως εξηγεί ο κ. Τσιόπελας «περνούν όλη τους σχεδόν τη ζωή στον αέρα, αφού τρέφονται, ζευγαρώνουν και κοιμούνται εν πτήσει! Στο έδαφος κατεβαίνουν μόνο για να γεννήσουν σε σχισμές βράχων ή σε ψηλά κτίρια. Αν και μοιάζουν με τα χελιδόνια -πολλές φορές θα τα ακούσουμε ως «πετροχελίδονα»- ανήκουν σε άλλη οικογένεια πτηνών και μεταναστεύουν στην κεντρική και νότια Αφρική».  

Ένα από τα είδη που μπορούμε να συναντήσουμε παντού στην Αθήνα κυρίως γιατί έχουν επιλέξει να κάνουν τη φωλιά τους κοντά στον άνθρωπο είναι τα χελιδόνια, τα πλέον γνωστά μεταναστευτικά πουλιά. Έτσι δεν αποκλείεται να τα δούμε μπροστά μας στην Κυψέλη, στους Αμπελόκηπους ή στο Μετς. Στην Αθήνα βλέπουμε συνήθως τρία είδη, το Λευκοχελίδονο, το Σταβλοχελίδονο και σπανιότερα, το Μιλτοχελίδονο και βέβαια μεταναστεύουν κάθε χρόνο στην κεντρική και νότια Αφρική, σε ένα ταξίδι πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων.

Ο πιο διάσημος τραγουδιστής του κόσμου των πτηνών, το αηδόνι, χαρίζει τα τραγούδια του και στην Αθήνα. Το κελάηδισμα του, μαγεύει όποιον το ακούσει. Αηδόνια μπορούμε να ακούσουμε στη Ρεματιά Χαλανδρίου και στο Ρέμα Πικροδάφνης. «Τα Αηδόνια έρχονται τον Απρίλιο από την Αφρική και με το κελάηδισμά τους κάνουν αισθητή την παρουσία τους στις ρεματιές που έχουν απομείνει στο λεκανοπέδιο. Η διατήρηση περιοχών με πυκνή βλάστηση είναι κρίσιμη για την επιβίωσή τους στην πόλη», επισημαίνει ο κ. Τσιόπελας.

Ωστόσο το ταξίδι όλων αυτών των φτερωτών μας φίλων μέχρι να φτάσουν εδώ είναι συχνά επίπονο και επικίνδυνο εγχείρημα. Η διαδρομή είναι μακριά, και σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η Mεσόγειος θάλασσα μαζί με την έρημο της Σαχάρας αποτελούν δύο αναπόφευκτα τμήματα της διαδρομής που δεν προσφέρουν ούτε τροφή, ούτε χώρο για ανάπαυση. Μάλιστα σε κάθε μεταναστευτική περίοδο, ένας τεράστιος αριθμός πουλιών, χάνεται είτε λόγω φυσικών αιτίων όπως η εξάντληση, είτε λόγω απρόβλεπτων γεγονότων όπως οι αντίξοες καιρικές συνθήκες και ο αποπροσανατολισμός.

Σε κάθε περίπτωση πάντως είτε με το κελάηδισμα τους, είτε με τα φτερουγίσματα τους, αυτοί οι χαριτωμένοι επισκέπτες προσφέρουν απρόσμενες πινελιές ζωντάνιας και ομορφιάς στην πόλη μας. Στο τέλος της θερινής τουριστικής περιόδου «φεύγουν» και αυτοί βέβαια - ελπίζουμε ωστόσο να έχουν μείνει ευχαριστημένοι από τη φιλοξενία!