Ανθρωπόκαινος Εποχή: Η περίοδος σοκ που διανύουμε σε εικόνες

Μπορεί οι επιμέρους οικονομικο-πολιτικές εξελίξεις να τραβούν καθημερινά το ενδιαφέρον μας, παρόλα αυτά ο τρόπος, που ζούμε, αυτά που τρώμε και καταναλώνουμε, δεν παύουν να επιδρούν αρνητικά -απ' ό,τι φαίνεται- στον πλανήτη, που αποκαλούμε σπίτι μας.

Οι Edward Burtynsky, Nicholas de Pencier και Jennifer Baichwal καταγράφουν τη σοκαριστική εποχή που διανύει η Γη και η Ανθρωπότητα. Μια πολυδιάστατη δουλειά που συνδυάζει φωτογραφία, κινηματογράφο, εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα (VR & AR), καθώς και επιστημονική έρευνα με σκοπό να διερευνήσει την ανθρώπινη επιρροή στην κατάσταση, τη δυναμική και το μέλλον της γης.

Ανθρωπόκαινος Εποχή: Πρόκειται για την τρέχουσα γεωλογική περίοδο, κατά την οποία η ανθρώπινη δραστηριότητα αποτελεί την κύρια αιτία της αμετάβλητης πλανητικής αλλαγής.

«Διανύουμε μια εποχή, άνευ προηγουμένου στην ιστορία του πλανήτη μας. Η ανθρώπινη δραστηριότητα αλλάζει τη Γη και τις διεργασίες της περισσότερο από τη συνολική επίδραση όλων των φυσικών φαινομένων. Η κλιματική αλλαγή, η εξαφάνιση ζωικών και φυτικών ειδών, τα χωροκατακτητικά είδη, τα τεχνολογικά απολιθώματα, η διατάραξη του γεωλογικού σώματος, η γαιοπλασία, και η ανακατεύθυνση των υδάτων είναι όλα μέρος της ανεξίτηλης ανθρώπινης υπογραφής».

Στο λεύκωμα με τίτλο «Anthropocene», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Steidl, ο φωτογράφος Edward Burtynsky καταγράφει την καταστροφή της Γης από τον άνθρωπο σε γεωλογικό επίπεδο. Στις φωτογραφίες του, που όσο όμορφες είναι άλλο τόσο προκαλούν ανησυχία, ο Burtynsky διερευνά θέματα όπως η εξαφάνιση των ειδών (όπως το κάψιμο τεράστιων ποσοτήτων ελεφαντοστού, ώστε να αποφευχθεί το παράνομο εμπόριο και η μαύρη αγορά, αλλά η τραγική κατάληξη του τελευταίου λευκού ρινόκερου), τα τεχνολογικά απολιθώματα (χωματερές στη Νιγηρία, αποτελούμενες μόνο από πλαστικό, ογκώδεις τσιμεντένιους κυμματοθραύστες για την προστασία των κινέζικων ακτών από τη διάβρωση), και τη διατάραξη των γεωλογικού σώματος (ορυχεία και βιομηχανική καλλιέργεια).

Το ντοκιμαντέρ, που υπογράφεται από τους τρεις καναδούς Edward Burtynsky, Nicholas de Pencier και Jennifer Baichwal, έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Sundance Festival και την ευρωπαϊκή στην 69η Berlinale την περασμένη εβδομάδα. Εκεί ακούμε την Alicia Vicander να μας διηγείται όλα τα παραπάνω και πετάμε μαζί με την κάμερα σε μέρη και τοπία, που δύσκολα κάποιος θα επέλεγε ως ταξιδιωτικό προορισμό.

«Ο πλανήτης μας έχει γίνει μάρτυρας πέντε μεγάλων εξαφανίσεων, που προκλήθηκαν από διαφορετικές αιτίες: μια κολοσσιαία πρόσκρουση μετεωρίτη, τεράστιες ηφαιστειακές εκρήξεις, και τα ωκεανικά κυανοβακτήρια που δημιούργησαν τοξικά αέρια στην ατμόσφαιρα. Αυτά όμως ήταν φυσικά φαινόμενα που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη ροή και καταστροφή της ζωής. Τώρα είναι πια ξεκάθαρο ότι η ανθρωπότητα με την εκτίναξη του αριθμού του πληθυσμού, της βιομηχανίας και της τεχνολογίας έχει, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, μετατραπεί σε παράγοντα επιτάχυνσης της αλλαγής. Είμαστε στο σημείο του να γίνουμε - εάν δεν έχουμε γίνει ήδη - οι αυτουργοί μιας έκτης μαζικής εξαφάνισης. Ο πλανήτης μας βρίσκεται υπό την επίδραση μιας δύναμης τέτοιου μεγέθους όσο οποιαδήποτε άλλη φυσική δύναμη που προκάλεσε μαζική καταστροφή, αλλά οι συγκεκριμένες προκαλούνται καθαρά και μόνο από τη δραστηριότητα ενός είδους: του Ανθρώπου.

Ελπίζουμε να φέρουμε την επίγνωση στο κοινό, από το αποτέλεσμα της συσσωρευμένης επίδρασης του πολιτισμού μας, που δεν αντικρίζουμε καθημερινά. Πιστεύουμε ότι με το να περιγράφουμε το πρόβλημα συνεχώς, με το να αποκαλύπτουμε την πραγματικότητα και όχι να κατηγορούμε, μπορούμε να ανοίξουμε μια ευρύτερη συζήτηση για βιώσιμες λύσεις. Ελπίζουμε πως με αυτή την συνεισφορά μας, η σημερινή γενιά θα εμπνευστεί και συνεχίσει αυτή τη συζήτηση που γίνεται αυτήν τη στιγμή σε όλον τον πλανήτη, ώστε οι επόμενες γενιές να μπορούν να συνεχίσουν να ζουν το θαύμα και το μεγαλείο της ζωής στη γη μας».

*Απόσπασμα από το κείμενο του E. Burtynsky με τίτλο «Η ζωή στην Ανθρωπόκαινο» από το λεύκωμα του ιδίου.