Πόρισμα Ο.Κ.Ε για την ιδιωτικοποίηση του νερού

Καταπέλτης κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού είναι το πόρισμα της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (0.Κ.Ε), που θεωρεί ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού δεν πρέπει και δεν μπορεί να αποτελέσει στοιχείο διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο άσκησης δημοσιονομικών πολιτικών, καθώς θέτει σε κίνδυνο ένα βασικό δημόσιο και κοινωνικό αγαθό που συνδέεται άμεσα με τη ζωή και τη δημόσια υγεία.

Βασιζόμενη στο ψήφισμα του ΟΗΕ ότι οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης αποτελούν θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που οι κυβερνήσεις είναι υποχρεωμένες να παρέχουν στους πολίτες, αλλά και παραθέτοντας τη διεθνή εμπειρία από την ιδιωτικοποίηση του νερού, η Ο.Κ.Ε. επιχειρεί να συμβάλει στο δημόσιο διάλογο ώστε να μην επαναληφθούν στην Ελλάδα επιζήμιες καταστάσεις που βίωσαν άλλες χώρες από τις ιδιωτικοποιήσεις και που αναγκάστηκαν μετά από χρόνια να τις επαναφέρουν στο δημόσιο έλεγχο, καθώς η εκπλήρωση των στόχων που είχαν τεθεί απέτυχε παταγωδώς σε όλα τα επίπεδα.

Όπως αναφέρεται στο πόρισμα, η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι σε όλες τις περιπτώσεις η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης-αποχέτευσης οδηγεί σε αυξημένο τιμολόγιο για τους καταναλωτές, χωρίς να υπάρχει καμία βελτίωση των υπηρεσιών. Καμία ιδιωτική εταιρεία δεν έχει επενδύσει πουθενά σε υποδομές και όταν αυτό γίνεται προσβλέπουν πάντα σε υπερκέρδη. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Αγγλίας, όπου η εταιρεία Thames Water, προκειμένου να φτιάξει ένα κεντρικό υπόνομο για το Λονδίνο, αξίωνε τα ετήσια κέρδη της να υπερβαίνουν το κόστος της επένδυσης κατά 100 εκατομμύρια στερλίνες.

Στο πόρισμα καταρρίπτεται και ο μύθος για την υποτιθέμενη απόκτηση εσόδων με τα οποία η κυβέρνηση θα μπορέσει να μειώσει το χρέος. Κατ’ αρχήν γιατί καμία εταιρεία όταν γνωρίζει ότι το δημόσιο αναγκάζεται να πουλήσει δεν πληρώνει στην πραγματική αξία, αλλά και όταν το κάνουν διασφαλίζουν ότι θα τους επιτραπεί να επιβάλουν εξοντωτικές για τον καταναλωτή χρεώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο όπου η Θάτσερ πούλησε τις εταιρείες ύδρευσης προς 5,2 δισεκατομμύρια στερλίνες. Συγχρόνως διέγραψε το χρέος των εταιρειών, που ανερχόταν στα 5 δισεκατομμύρια στερλίνες τους έδωσε και 1,5 δις ως ενίσχυση, χάνοντας τελικά το βρετανικό δημόσιο 1,3 δις.

Φαινόμενα διαφθοράς επισημαίνονται πολλά στο πόρισμα καθώς οι εταιρείες έχουν κίνητρο δωροδοκίας, αν πρόκειται να εξασφαλίσουν επικερδείς και μακροχρόνιες συμφωνίες. Δικαστήρια στη Γαλλία, στην Ιταλία και στις ΗΠΑ έχουν καταδικάσει στελέχη και αξιωματούχους του Δημοσίου για δωροδοκίες που έλαβαν από θυγατρικές της Suez και Veolia, που είναι και οι δύο ενδιαφερόμενες εταιρείες για την εξαγορά των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ.

Κρίσιμης σημασίας αναδεικνύεται η αντίδραση των πολιτών η οποία, όπου έχει εκδηλωθεί, έχει καταφέρει στις περισσότερες περιπτώσεις να ακυρώσει τις ιδιωτικοποιήσεις. Το 2003 μια επιτυχημένη εκστρατεία ώθησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να απορρίψει τις προτάσεις της Επιτροπής για υποχρεωτική απελευθέρωση των υπηρεσιών ύδρευσης σε όλη την Ευρώπη, ενώ το 2013 η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών Right2water είναι η πρώτη πρωτοβουλία των πολιτών της Ευρώπης όπου με συλλογή υπογραφών προσπαθούν να αποτρέψουν τις ιδιωτικοποιήσεις. Το κίνημα των πολιτών συνεχώς μεγαλώνει και παίρνει τη μορφή ενός ευρωπαϊκού κινήματος αλληλεγγύης μεταξύ των λαών της Ευρώπης.

Τέλος, αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είναι η αποκάλυψη της ΟΚΕ ότι η ΕΥΔΑΠ με σύμβαση που έχει υπογράψει με το ελληνικό δημόσιο, είναι υποχρεωμένη να παρέχει υπηρεσίες προμήθειας και διανομής νερού έως το 2019 και το δικαίωμα αυτό δεν είναι μεταβιβάσιμο.