Η εκτροπή του Αώου

Κάθε χρόνο αναρίθμητοι τουρίστες Έλληνες και ξένοι περνούν τις διακοπές τους στην περιοχή της Ηπείρου. Σταματούν στην Κόνιτσα, κάνουν ράφτινγ και θαυμάζουν τόσο το ειδυλλιακό τοπίο όσο και την μοναδική τεχνοτροπία των περίφημων πέτρινων γεφυριών. Με την εκτροπή του Αώου η τουριστική προσέγγιση της περιοχής ακυρώνεται. Το έργο μπορεί να χαρακτηρίζεται αναπτυξιακό, αλλά ο μοναδικός σκοπός που έχει είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων συγκεκριμένων εταιρειών. Γι’ αυτό άλλωστε και το 2009 απορρίφθηκε από την τότε υπουργό Περιβάλλοντος Τίνα Μπιρμπίλη. 

Το πρώτο πλήγμα που υπέστη η περιοχή ήταν τη δεκαετία του ’80, όταν μεγάλο μέρος των Πηγών του Αώου εξετράπη προς τον Άραχθο. Αποτέλεσμα αυτής της πρώτης εκτροπής ήταν η δραματική μείωση των νερών του ποταμού που πλέον κατά τους καλοκαιρινούς μήνες δεν επαρκεί ούτε για την άρδευση του κάμπου της Κόνιτσας του μεγαλύτερου και παραγωγικότερου κάμπου του νομού Ιωαννίνων.

Κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης οι κάτοικοι εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους, αλλά ως είθισται στη χώρα μας κανείς δεν τις έλαβε υπόψιν. Το δικαίωμα των τοπικών κοινωνιών να επιλέγουν το μοντέλο ανάπτυξης που επιθυμούν για άλλη μια φορά καταστρατηγήθηκε. Επί δεκαετίες τώρα οι κάτοικοι έχουν υιοθετήσει ένα μοντέλο ήπιας ανάπτυξης που έχει κάνει την Κόνιτσα και το Ζαγόρι διεθνή προορισμό. Η εκτροπή με την περιβαλλοντική καταστροφή που θα προκαλέσει ακυρώνει την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής επιφέροντας οικονομικό πλήγμα στους κατοίκους.

Επιπλέον η εκτροπή αντίκειται στην εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, δεδομένου ότι η περιοχή υλοποίησης είναι μέσα στο Εθνικό Πάρκο της Πίνδου και σε περιοχές Natura 2000. Η άντληση νερού 70 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων θα έχει ως συνέπεια τη διατάραξη των οικοσυστημάτων και η περιβαλλοντική ζημιά θα είναι μη αναστρέψιμη.

Για τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης να προχωρήσει στην εκτροπή του Αώου, ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κρίτων Αρσένης ενημέρωσε τον Επίτροπο Περιβάλλοντος Γιάνες Ποτόσνικ και την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ζήτησε να εξεταστούν με προσοχή οι μεθοδεύσεις της κυβέρνησης που χρησιμοποιεί την Οδηγία Πλαίσιο για το Νερό ως άλλοθι για να νομιμοποιήσει το παράνομο αυτό έργο. Σχετικά ο Κρίτων Αρσένης έκανε τις ακόλουθες δηλώσεις: «Επιχειρείται μέσω της διαστρέβλωσης της Ευρωπαϊκής Οδηγίας Πλαίσιο για το Νερό η νομιμοποίηση της παράνομης, παράλογης και καταστροφικής εκτροπής του ποταμού Αώου. Συγκεκριμένα στο σχέδιο διαχείρισης της περιοχής λεκάνης απορροής ποταμού του υδατικού διαμερίσματος Ηπείρου, η κυβέρνηση προβλέπει την εκτροπή του Αώου, προσπαθώντας να αποφύγει την απόρριψη του έργου από την ΕΕ και το ΣτΕ.

Ενημέρωσα τον Επίτροπο και την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εκτροπή της λογικής, καθώς ευρωπαϊκά εργαλεία που σχεδιάστηκαν για να εγγυηθούν την ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση του νερού στην Ευρώπη, χρησιμοποιούνται από την σημερινή κυβέρνηση για την επιβολή παράλογων και καταστρεπτικών σχεδίων. Η εκτροπή που πάση θυσία η κυβέρνηση προσπαθεί να υλοποιήσει είναι ένα έργο που ούτε η ίδια δεν μπορεί να δικαιολογήσει. Για να παράξουν μέσω υδροηλεκτρικών φραγμάτων 13 MW, όσο ρεύμα παράγουν 5 ανεμογεννήτριες, θέλουν να κατασκευάσουν σήραγγες μεταφοράς νερού από το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου στο Μέτσοβο και από εκεί στα Γιάννενα.

Πρόκειται για ένα φαραωνικό έργο που θα οδηγήσει στην καταστροφή μοναδικών τοπίων , θα υποβαθμίσει το παρόχθιο δάσος και το προστατευόμενο οικοσύστημα σε μια ορεινή περιοχή που αποκλειστική δραστηριότητα έχει τον οικοτουρισμό και την υλοτομία. Η εκτροπή θα λειτουργήσει συσσωρευτικά με την προγενέστερη δέσμευση του 50% των υδάτων του ποταμού στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου από το φράγμα των Πηγών του Αώου.

Για τους λόγους αυτούς είχε απορριφθεί από το ΥΠΕΚΑ το 2009. Κατανοώντας την αναντιστοιχία περιβαλλοντικού και οικονομικού κόστους και ωφέλειας, προσπαθούν τώρα να εφεύρουν άλλες δικαιολογίες. Το τελευταίο εύρημα ήταν ο ισχυρισμός ότι το έργο θα ωφελήσει περιβαλλοντικά την λίμνη Παμβώτιδα των Ιωαννίνων. Όμως τα προβλήματα της λίμνης δεν είναι η έλλειψη διαθέσιμου νερού, αλλά οι καταπατήσεις, τα παράνομα έργα, η υφαρπαγή του υδροφόρου ορίζοντα και η κατάχωση πηγών και ρεμάτων που τροφοδοτούν την λίμνη. Για χάρη ποιού συμφέροντος θέλουν να εκτρέψουν τον Αώο; Ποιοι ωφελούνται τόσο που παρά την αντίδραση των κατοίκων, της τοπικής αυτοδιοίκησης και του φορέα διαχείρισης, η κυβέρνηση επιχειρεί να νομιμοποιήσει και να επιβάλει την παράνομη εκτροπή;»