Europa Nostra Awards 2013

Ο Βίκτωρ Ουγκώ ήταν ίσως ο πρώτος που οραματίστηκε μια Ευρώπη ενωμένη βασισμένη στα ανθρωπιστικά ιδεώδη. Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μια χούφτα εμπνευσμένων πολιτικών έδωσε σάρκα και οστά στο όνειρο του Ουγκώ για να εξασφαλιστεί η πολυπόθητη ειρήνη στη γηραιά ήπειρο μέσα από το δυναμισμό που δίνει η οικονομία. Το γεγονός όμως ότι η Ευρώπη του 21ου αιώνα βρίσκεται αντιμέτωπη με την διάλυση της, αποδεικνύει ότι η οικονομία χωρίς μια κοινή αντίληψη για την πολιτιστική και φυσική κληρονομιά δεν είναι αρκετή για να οδηγήσει τους ευρωπαίους πολίτες σε μια κοινή αντίληψη για το μέλλον.

Την κοινή αυτή αντίληψη προσπαθεί να διαμορφώσει η EUROPA NOSTRA μια ΜΚΟ πανευρωπαϊκής εμβέλειας που δραστηριοποιείται ως η φωνή της πολιτιστικής κληρονομιάς. Από το 2002 σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθιερώσει το θεσμό των βραβείων EUROPA NOSTRA επιδιώκοντας να επηρεάσει τις Ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές που σχετίζονται με τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης.

Φέτος η EUROPA NOSTRA γιορτάζει τα 50 χρόνια της και επέλεξε την Αθήνα ως κοιτίδα του Δυτικού πολιτισμού για να πραγματοποιήσει την τελετή απονομής των βραβείων σε μια μεγαλοπρεπή εκδήλωση στο Ηρώδειο. Η εκδήλωση οργανώθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού που είναι μέλος της EUROPA NOSTRA και από το 1972 αγωνίζεται τόσο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς όσο και για την προστασία των οικοσυστημάτων και της οικολογικής ισορροπίας του τόπου μας πραγματοποιώντας όλα αυτά τα χρόνια άπειρες δράσεις για το περιβάλλον και τον πολιτισμό.

Η Ελλάδα απέσπασε δύο βραβεία. Το πρώτο στην κατηγορία Ειδικές Υπηρεσίες, κέρδισε η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως που εδώ και τριάντα χρόνια προγραμματίζει και καθοδηγεί τις εργασίες συντήρησης ενός από τους πιο εμβληματικούς χώρους του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η επιτροπή έκρινε ότι η εθελοντική εργασία αυτού του διεπιστημονικού οργανισμού κορυφαίων ειδικών αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα υπηρεσίας για την προστασία των μνημείων. Το δεύτερο βραβείο, όπου τον νικητή καθόρισε το κοινό ύστερα από ηλεκτρονική ψηφοφορία, το απέσπασε το έργο της «Αποκατάστασης της ανωδομής του κεντρικού κτιρίου των Προπυλαίων» στην Αθήνα. Η κριτική επιτροπή για την κατηγορία «Διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς» εξήρε το υψηλό επίπεδο δεξιοτεχνίας που χρησιμοποιήθηκε σε ένα «υποδειγματικό έργο, το οποίο πέτυχε όχι μόνο τη διαφύλαξη αυτού του συμβολικού μνημείου του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αλλά και την ενίσχυση των βασικών κοινωνικών αξιών που ενυπάρχουν σε αυτό».

Στην κατηγορία διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς νικητές είναι η Εσθονία με τον Λιμένα Υδροπλάνων στο Ταλίν που ξεκίνησε το 1912 και είναι από τα πιο αξιόλογα μουσεία αεροπλοΐας στην Ευρώπη, το Ρωμαϊκό θέατρο Medellin στην Ισπανία και το Strawberry Hill λίκνο της νεογοτθικής τέχνης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στην κατηγορία έρευνα το βραβείο κέρδισε το Βέλγιο με την αποκατάσταση μηχανημάτων της ζυθοποιίας Wielemans-Ceuppens. Τα μηχανήματα κατασκευάστηκαν το 1894 και είναι τα μοναδικά που διασώζονται στον κόσμο. Στην κατηγορία ειδικές υπηρεσίες η Ένωση για την προαγωγή της τέχνης και του πολιτισμού στο ανατολικό τμήμα της Γερμανίας και στη κατηγορία εκπαίδευση το έργο SOS Azulejo , Loures στην Πορτογαλία.

Η επίτροπος Εκπαίδευσης, Πολιτισμού, Πολυγλωσσίας και Νεολαίας κ. Ανδρούλλα Βασιλείου αναφερόμενη και στα οικονομικά οφέλη των βραβείων δήλωσε: « Πρόκειται για τεράστιο πλούτο για το παρόν και για το μέλλον. Είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που καθιστούν την Ευρώπη κορυφαίο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως, συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομία και βοηθώντας στη δημιουργία θέσεων εργασίας στις πόλεις και στις περιφέρειες μας». Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο τομέας του πολιτισμού προσφέρει 8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ ενώ συνεισφέρει στο 4,5% στο ΑΕΠ της Ευρώπης.

Δυστυχώς η οικονομική κρίση έχει βάλει σε δεύτερη μοίρα και τον πολιτισμό και το περιβάλλον. Η ανάπτυξη όμως που επιδιώκουν δεν πρόκειται να έρθει με κοντόφθαλμες πρακτικές, αντίθετα η ύφεση θα βαθύνει και τα προβλήματα θα αυξηθούν. Η προστασία της φυσικής και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας όχι μόνο για να βγούμε από την κρίση αλλά και για να ανακαλύψουμε ξανά τον εαυτό μας και να ανακτήσουμε την αυτοπεποίθηση μας.

Η Ελληνική Εταιρεία εχτές με την διοργάνωση της εκδήλωσης για την απονομή των βραβείων EUROPA NOSTRA στο επιβλητικό Ηρώδειο τόνισε την άρρηκτη σχέση μεταξύ υλικής και άυλης κληρονομιάς της Ευρώπης. Διαβάστηκαν αποσπάσματα από τον Όμηρο έως τον Σεφέρη και τον Ελύτη που ταξίδεψαν το κοινό μέσα στο χρόνο και φώτισαν τη βαθιά σχέση της ελληνικής λογοτεχνίας και μουσικής με τη φύση. Η Ελλάδα εχτές καλωσόρισε τους Ευρωπαίους στην πατρίδα τους γιατί όπως επισήμανε στην ομιλία του ο Κώστας Καρράς ο ιδρυτής της Ελληνικής Εταιρείας «η κληρονομιά της Ελλάδας στην Ευρώπη είναι η Ευρώπη».