Κρίτων Αρσένης

Η ανησυχία για το περιβάλλον φαντάζει μάλλον παράδοξη για τους Έλληνες πολιτικούς. Όχι όμως για τον Κρίτωνα Αρσένη που ασχολείται ενεργά με τα περιβαλλοντικά ζητήματα πολύ πριν εμφανιστεί στην πολιτική σκηνή. Η απόφαση του λοιπόν να παραιτηθεί από το ΠΑΣΟΚ δεν αποτέλεσε έκπληξη για όσους γνωρίζουν πόσο συνεπής είναι με τις ιδέες του και με αυτά που έχει κληθεί να υπερασπιστεί. Δυο συνεχείς φορές εκλεγμένος από τους συναδέλφους του ευρωβουλευτές ως ο καλύτερος ευρωβουλευτής στις επιτροπές, απαντά και στους επικριτές του που τον κατηγορούν ότι δεν παρέδωσε την «καρέκλα». «Παραιτήθηκα από το ΠΑΣΟΚ, όχι από τη μάχη» απαντάει ο Κρίτωνας Αρσένης.

Η A.V με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος δίνει το λόγο στον Έλληνα ακτιβιστή και πολιτικό.

Ας ξεκινήσουμε από το βασικό λόγο της παραίτησης σας. Την ιδιωτικοποίηση του νερού.

Δεν είναι και λίγο να πουλάνε το νερό της πόλης σου. 50% αύξηση στα τιμολόγια τα πρώτα τέσσερα χρόνια, τριπλασιασμός των διακοπών παροχής νερού προς φτωχά νοικοκυριά, περισσότερα κρούσματα δυσεντερίας και αλλεπάλληλες παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας είναι τα καταγεγραμμένα αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης του νερού στην Βρετανία της κυρίας Θάτσερ. Ήδη τα εργατικά συνδικάτα του Πειραιά καταγγέλλουν απανωτά περιστατικά διακοπής υδροδότησης σε μακροχρόνια ανέργους που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς. Αυτές τις ημέρες δε, είδαμε ότι οι διακοπές παροχής νερού θα είναι η επίπτωση μόνο για τους τυχερούς. Ξεκίνησαν οι κατασχέσεις σπιτιών μακροχρόνια ανέργων για οφειλές ύψους 831 ευρώ στις εταιρείες ύδρευσης ενόψει της ιδιωτικοποίησης. Φαίνεται ότι θέλουν να στείλουν το μήνυμα στις ξένες εταιρείες ότι η αγορά του νερού της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης έχει εγγυημένη κερδοφορία. Παρόμοια περιστατικά θα πολλαπλασιαστούν και θα γίνουν ο κανόνας αν το vερό ιδιωτικοποιηθεί.

Την ίδια στιγμή που η Γαλλία επανακρατικοποιεί το νερό του Παρισιού και η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού έχει συγκεντρώσει πάνω από 1,5 εκατομμύριο υπογραφές καλώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή βάσει της συνθήκης της Λισαβόνας να αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία, τη στιγμή που οι καταστρεπτικές συνέπειες της ιδιωτικοποίησης του νερού γίνονται αντικείμενο δημόσιων αντιπαραθέσεων στην Ελλάδα, η κυβέρνηση επισπεύδει αιφνιδιαστικά τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης του νερού της Θεσσαλονίκης προκειμένου να τις ολοκληρώσει μέσα στο καλοκαίρι. Το βράδυ της επόμενης μέρας από την παραίτησή μου από το ΠΑΣΟΚ, το ΤΑΙΠΕΔ ανακοίνωσε τους δύο υποψήφιους που προκρίθηκαν στην τελική φάση πώλησης της ΕΥΑΘ αποκλείοντας την Κίνηση πολιτών 136 που είχε προτείνει την κοινωνικοποίηση του νερού της Θεσσαλονίκης μέσω συνεταιρισμών σε επίπεδο γειτονιάς.

Η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όμως φαίνεται να «ανοίγει την πόρτα» της ιδιωτικοποίησης του νερού σε ολόκληρη την Ευρώπη. Συνεπώς είναι θέμα μόνο της Ελλάδας ή το πρόβλημα ξεκινάει από την Ευρώπη;

Η Ελλάδα και ο Ευρωπαϊκός Νότος είναι το πειραματόζωο. Πολλά ακραία μέτρα που εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στην χώρα μας αυτή την περίοδο εξάγονται μετά στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Στην επιστολή παραίτησης σας αναφέρεστε σε αυτό που πιστεύει η πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Δηλαδή ότι ενώ η κρίση θα μπορούσε να γίνει ευκαιρία για την χώρα αντίθετα χρησιμοποιείται ως εργαλείο καταδυνάστευσης της κοινωνίας. Οι πολιτικές αυτές όμως δεν είναι «εισαγόμενες» από την ευρωπαϊκή ένωση;

Πολλοί πιστέψαμε ότι αυτή ήταν η μεγάλη ευκαιρία για την χώρα μας. Ότι η κρίση θα μας υποχρέωνε να σπάσουμε την αδράνεια και να κτίσουμε υγιείς θεσμούς που θα αντιμετώπιζαν την διαφθορά και την κακοδιαχείριση των πόρων της χώρας. Γελαστήκαμε. Οι λίγοι που ωφελούνται από την ιδιοποίηση των δημόσιων πόρων θέλησαν ανεξαρτήτως πόσο θα μειωθεί η «πίττα», να είναι όλη δική τους. Σήμερα γίνεται σαφές ότι το κατάφεραν.

Μαζί με τις περικοπές και τις αλλαγές στα εργασιακά που ζητούσε η τρόικα περάσανε και εκατοντάδες μέτρα που εξασφαλίζουν τα δικά τους συμφέροντα. Πολλές φορές, όπως έχω καταγγείλει στην Κομισιόν, και μέσω της Τρόικας. Την τελευταία περίοδο όμως η κατάσταση έχει εκτραχυνθεί. Η κυβέρνηση νομοθετεί απροκάλυπτα υπέρ ιδιωτικών συμφερόντων, με την επίκληση της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και της προσέλκυσης επενδύσεων. Καταστέλλει βάναυσα οποιαδήποτε αντίδραση στις αποφάσεις της. Μπαίνουμε σε επικίνδυνα και αχαρτογράφητα για τη δημοκρατία μας νερά.

Γιατί δεν παραδώσατε την έδρα στο ευρωκοινοβούλιο;

Παραιτήθηκα από το ΠΑΣΟΚ, όχι από την μάχη. Έφυγα από το ΠΑΣΟΚ επειδή έχω ριζικές διαφωνίες με τις πολιτικές που εφαρμόζονται. Παραμένω ανεξάρτητος γιατί οι πολιτικές αυτές κερδίζουν και δεν μας περισσεύει κανένας. Θα ήταν προδοσία για τις τοπικές κοινωνίες που αγωνίζονται να εγκαταλείψω ένα θεσμικό εργαλείο πίεσης. Δεν είμαι εγώ αυτός που στηρίζει παράλογες και επικίνδυνες πολιτικές, όπως η πώληση του νερού. Δεν είμαι αυτός που πρέπει να παραιτηθεί.

Έχω τιμήσει την θέση μου στο Ευρωκοινοβούλιο δουλεύοντας σαν σκυλί και φέρνοντας αποτελέσματα. Είμαι υποχρεωμένος να το πω γιατί τα κανάλια επικοινωνίας είναι κλεισμένα για όποιον ξεβολεύει. Ακόμη και όταν και ήμουν ο πρώτος στην ιστορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εκλέχθηκε από τους συναδέλφους του για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ως ο καλύτερος ευρωβουλευτής των επιτροπών του, ακόμη και αυτό δεν γράφτηκε καν. Ακόμη και όταν την επομένη της ανεξαρτητοποίησής μου έθεσα στην Κομισιόν με κατεπείγουσα ερώτηση το θέμα της κατάσχεσης σπιτιών ανέργων για οφειλές 831 ευρώ στις εταιρείες ύδρευσης, ακόμη και αυτό αποσιωπήθηκε. Καλώ τους συμπολίτες μας να παρακολουθούν τη δουλειά μου μέσω της ιστοσελίδας μου, του facebook και του twitter και να διαμορφώνουν τη δική τους άποψη.

Όλες οι αποφάσεις για την κρίση όμως πάρθηκαν εκτός ευρωκοινοβουλίου. Αυτό δεν δείχνει αδυναμία του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου να διαφυλάξει τα κεκτημένα;

Πολλοί συνάνθρωποί μας σκέφτονται να μην ψηφίσουν στις επόμενες εκλογές. Πολλοί στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη δεν ψήφισαν ούτε στις προηγούμενες ευρωεκλογές. Το αποτέλεσμα είναι το σημερινό Ευρωκοινοβούλιο να είναι το πιο συντηρητικό στην ιστορία. Κερδίζουμε μόνο όταν η αριστερά, οι σοσιαλιστές, οι πράσινοι και ένα τμήμα των φιλελεύθερων ψηφίζουν μαζί. Όταν δεν ψηφίζεις στις εκλογές παραδίδεις τη νομοθεσία και τους θεσμούς σε ανθρώπους με άλλες αρχές και αξίες. Το λέω αυτό για να εξηγήσω ότι δυστυχώς σε όσες αποφάσεις αφορούσαν την οικονομική κρίση συμμετείχε το Κοινοβούλιο και η συμβολή του δεν ήταν ιδιαίτερα προοδευτική καθώς η συντηρητική πλειοψηφία κυριάρχησε. Για να υπάρχει δυνατό Κοινοβούλιο που να υπερασπίζεται τα δημόσια αγαθά, χρειάζεται να συμμετέχουμε με την ψήφο μας στις εκλογές. Οι προσδοκίες για το επόμενο Ευρωκοινοβούλιο είναι πραγματικά δυσοίωνες.

Στο όνομα της ανάπτυξης και των ξένων επενδύσεων γίνονται σοβαρές εκπτώσεις στην περιβαλλοντική νομοθεσία. Τι λογαριασμό θα κληθούν να πληρώσουν οι επόμενες γενιές;

Την φτώχεια. Με το δόγμα «όταν κάποιος κανόνας εμποδίζει μια επένδυση τον καταργούμε», μας μετατρέπουν σε μια αφρικανική χώρα που όλα επιτρέπονται μεν αλλά κανένας δεν θέλει να επενδύσει. Εσείς, αν είχατε χρήματα θα τα επενδύατε σε μία χώρα που έχει δυνατό θεσμικό πλαίσιο σαν την Γερμανία και τις σκανδιναβικές ή σε μία χώρα όπου δεν υπάρχουν κανόνες: Επειδή «πέντε» εγχώριοι επιχειρηματίες δεν θέλουν τους κανόνες, θέλουν να μας πείσουν ότι αυτό θέλουν και οι επενδυτές. Ποιοι επενδυτές; Οι επενδύσεις για τις οποίες είναι υπερήφανη η κυβέρνηση είναι εξαγορές δημόσιας γης και υποδομών και δημόσιων και ιδιωτικών επιχειρήσεων. Επένδυση για μια χώρα είναι η δημιουργία νέων παραγωγικών δραστηριοτήτων και θέσεων εργασίας χωρίς να καταστρέφονται οι υφιστάμενες. Μας μιλάνε συνέχεια για τους επενδυτές που δεν ήρθαν στην χώρα μας λόγω της νομοθεσίας μας. Ποιοί είναι αυτοί; Εσείς μπορείτε να μου θυμίσετε τις 10 μεγάλες επενδύσεις που δεν μπόρεσαν να ολοκληρωθούν στην χώρα τα τελευταία 20 χρόνια;

Η ουτοπία του χτες είναι η πραγματικότητα του σήμερα. Μπορεί η κρίση να χρησιμοποιηθεί ώστε ο κοινωνικός μετασχηματισμός να είναι η πραγματικότητα του αύριο;

Μπορεί. Θέλει πολύ δουλειά όμως και σοβαρότητα γιατί πολλές από τις ουτοπίες του χθες δεν έγιναν η πραγματικότητα του σήμερα. Αλλά για πόσο ακόμη καθημερινά πράγματα που είναι αυτονόητα για άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα είναι ουτοπία για εμάς; Η αξιοκρατία, η διαφάνεια, η συμμετοχή στην λήψη αποφάσεων, η αναδιανομή του πλούτου, η αποκέντρωση, ο ορθολογικός σχεδιασμός πολιτικών, η χωροταξία μας ακούγονται πλέον ως υποκριτικές έννοιες. Και όμως είναι η βάση για τη λειτουργία μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Η επιδίωξή τους εξαγγέλθηκε πολλές φορές αλλά η προσπάθεια έμενε πάντα στη μέση.

Έτσι, η ανάπτυξη των προηγούμενων δεκαετιών δεν στηρίχθηκε σε θεσμούς και κοινούς κανόνες με αποτέλεσμα τη διαφθορά και την κακοδιαχείριση και τελικά την οικονομική κρίση και το φαινόμενο των νέων μη προνομιούχων που ζούμε. Οι νέοι συνάνθρωποί μας που φεύγουν για το εξωτερικό σε αναζήτηση μιας καλύτερης μοίρας, φεύγουν όχι μόνο λόγω της ανεργίας, αλλά και λόγω της απογοήτευσης από τη δυσλειτουργική μας κοινωνία. Και μπορεί σήμερα λόγω της κρίσης παραπάνω από ένας στους δύο νέους να είναι άνεργος, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ακόμη και πριν την κρίση, οι νέοι ήταν στο περιθώριο μιας κοινωνίας που λειτουργούσε μέσω των άτυπων δικτύων γνωριμίας που κάλυπταν την απουσία των θεσμών.

Η έξοδος από την κρίση, η συρρίκνωση της ανεργίας, η αύξηση των δημοσίων εσόδων και η δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος, η αναδιανομή του πλούτου και η υπεράσπιση των νέων μη προνομιούχων, περνούν μέσα από τη θεμελίωση και την υπεράσπιση των κοινών μας θεσμών και κανόνων. Κανείς δεν επενδύει σοβαρά εκεί που απουσιάζουν οι στέρεοι κανόνες και οι εύρυθμοι θεσμοί.

Μια ολόκληρη γενιά, η γενιά του 1-1-4 που έβγαλε τη χώρα μας από την ακραία φτώχεια, στον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη δανείστηκε το όνομα της από το άρθρο 114 του τότε Συντάγματος που αφορούσε τον σεβασμό των κοινών κανόνων. Η γενιά αυτή απέτυχε όμως να θεμελιώσει γερούς θεσμούς. Αυτό είναι το στοίχημα της δικής μου γενιάς. Και είναι το στοίχημα της Δημοκρατίας. Ένα στοίχημα που σήμερα μοιάζει ουτοπικό. Όμως δεν έχουμε την πολυτέλεια να μην το κερδίσουμε.