Η τεχνολογία στη μάχη κατά των θαλάσσιων απορριμμάτων

Με αφορμή την οδηγία της ΕΕ για την χρέωση της πλαστικής σακούλας έχει ανοίξει για τα καλά η συζήτηση για τα πλαστικά απορρίμματα εν γένει. Τα τελευταία 50 χρόνια το πλαστικό έχει μπει τόσο πολύ στη ζωή μας που η παραγωγή του έχει εικοσαπλασιαστεί προκαλώντας και την αντίστοιχη αύξηση πλαστικών απορριμμάτων. Ιδιαίτερα η δυσθεώρητη συσσώρευση πλαστικών στο θαλάσσιο περιβάλλον αναγνωρίζεται πλέον ως ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα. Μόνο για το 2010 εκτιμάται ότι 4.8-12.7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων κατέληξαν στις θάλασσες. «Θαλάσσια απορρίμματα έχουν ανιχνευτεί παγκοσμίως σε όλα τα κύρια θαλάσσια ενδιαιτήματα, σε μεγέθη που ποικίλουν από ένα εκατομμυριοστό του μέτρου έως κάποια μέτρα» θα πει στην A.V η Δρ. Νικολέτα Μπέλλου, από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ) με αφορμή την παρουσίαση του ευρωπαϊκού προγράμματος CLAIM (Cleaning Litter by Developing & Applying Innovative Methods in European Seas), του οποίου είναι και συν-συντονίστρια.

Το πρόγραμμα CLAIM που χρηματοδοτείται από το HORIZON 2020 και υλοποιείται στη Μεσόγειο και στη Βαλτική, στοχεύει στον καθαρισμό του θαλάσσιου περιβάλλοντος μέσω καινοτόμων τεχνολογιών και μεθόδων. Με πέντε διαφορετικές καινοτομίες-κλειδιά θα προλαμβάνουν την είσοδο απορριμμάτων στη θάλασσα από τις δύο κύριες πηγές τους. Τα εργοστάσια επεξεργασίας λυμάτων και τις απορροές των ποταμών.

 Για τα μεν εργοστάσια επεξεργασίας λυμάτων θα αναπτυχθεί μια αυτοματοποιημένη συσκευή που θα φιλτράρει τα μεγαλύτερου μεγέθους μικρό- πλαστικά έτσι ώστε να μην καταλήγουν στη θάλασσα.  Για τα μικρότερα πλαστικά, αυτά που δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι, θα αναπτυχθεί μια άλλη «πράσινη» συσκευή φωτο-κατάλυσης, η οποία με την ενέργεια του ηλιακού φωτός θα διασπά/αδρανοποιεί κοινά υλικά, όπως το πολύ-προπυλένιο, πολύ-αιθυλένιο, PVC και νάιλον, χρησιμοποιώντας ειδικές επιστρώσεις νανοτεχνολογίας.

Σε ότι αφορά τα απορρίμματα που καταλήγουν στη θάλασσα μέσω των ποταμών, θα τοποθετηθούν στις εκβολές επιπλέοντα φράγματα που θα συλλέγουν τα απορρίμματα προλαμβάνοντας την είσοδο τους στη θάλασσα. Η συλλογή των απορριμμάτων θα παρακολουθείται από προσαρμοσμένες κάμερες.

Μια άλλη καινοτόμα μέθοδος που προβλέπεται να αναπτυχθεί μέσω του προγράμματος, είναι η εγκατάσταση ενός μετρητικού συστήματος φίλτρων σε πλοία που θα ανιχνεύουν τα μικρο-πλαστικά στην ανοιχτή θάλασσα.

Η δοκιμή σε πραγματικές συνθήκες βρίσκεται στον πυρήνα του κύκλου καινοτομίας του CLAIM, καθώς όλες οι νέες τεχνολογίες θα δοκιμαστούν σε ενδεικτικές περιοχές της Μεσογείου, όπως ο Σαρωνικός και ο Κόλπος της Λυών και στα παράλια της Δανίας στη Βαλτική. Παράλληλα με τις δοκιμές η Ευρωπαϊκή κοινοπραξία του CLAIM θα αναζητήσει νέα μοντέλα επιχειρηματικότητας ώστε οι καινοτομίες του προγράμματος να μπορέσουν να έχουν εφαρμογή σε μεγαλύτερη κλίμακα.

Τέλος τα δεδομένα που θα συλλεχθούν κατά τη διάρκεια του προγράμματος θα χρησιμοποιηθούν από μοντέλα προσομοίωσης που θα αναπτυχθούν για την πρόβλεψη των συγκεντρώσεων μικρο και μακρο-πλαστικών στη Μεσόγειο και τη Βαλτική. «Εκτός από την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών, θέλουμε να αναδείξουμε την σημαντικότητα των υγειών ωκεανών και θαλασσών για τις υπηρεσίες του οικοσυστήματος και επομένως για την κοινωνική ευημερία» θα πει ο συντονιστής του προγράμματος, Δρ. Γιώργος Τριανταφύλλου από το ΕΛΚΕΘΕ.

Το πρόγραμμα CLAIM έχει 4ετή διάρκεια και στην κοινοπραξία συμμετέχουν συνολικά 19 εταίροι απ’ όλη την Ευρώπη, έξι από τους οποίους είναι μικρές ή μικρομεσαίες επιχειρήσεις.