Με αφορμή μια μελέτη που χρηματοδότησε η ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για τις επιπτώσεις της πλαστικής σακούλας στο περιβάλλον, οι ευρωβουλευτές του Ποταμιού, Γιώργος Γραμματικάκης και Μιλτιάδης Κύρκος, που ανήκουν και στην ομάδα του S&D, οργάνωσαν στην Αθήνα ενημερωτική ημερίδα για την κατάσταση και τη νομοθεσία στην Ελλάδα.
Ήταν η πρώτη φορά που η επιστημονική κοινότητα συναντήθηκε σε δημόσιο διάλογο με την κοινωνία των πολιτών ή όπως πολύ εύστοχα σχολίασε ο κ. Γραμματικάκης «ένας συνδυασμός επιστημονικής γνώσης και κοινωνικής ευθύνης».
Παρά το γεγονός ότι από τον Ιανουάριο του 2018 η πλαστική σακούλα θα χρεώνεται, ώστε να πετύχουμε τους στόχους της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για μείωση της χρήσης της, ωστόσο είναι σημαντικό ο πολίτης να συνειδητοποιήσει πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα «για το περιβάλλον που θα κληρονομήσουν τα παιδιά μας» όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Κύρκος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε η κυρία Μαρία Γραμματικάκη, κάθε χρόνο στην Ευρώπη παράγονται 3,4 εκατομμύρια τόνοι πλαστικής σακούλας. Αν σκεφτούμε ότι οι ποσότητες που διαφεύγουν από τη διαχείριση των απορριμμάτων είναι τεράστιες και για να αποσυντεθούν χρειάζονται 1.000 χρόνια στη στεριά και 400 χρόνια στη θάλασσα, καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για διαγενεακό πρόβλημα. Πρόβλημα που χρειάζεται δομικές αλλαγές για να αντιμετωπιστεί, αφού «μέχρι το 2050 το 99% των θαλασσοπουλιών θα έχουν καταπιεί πλαστικό» ανέφερε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Γεώργιος Παπαθεοδώρου.
Συγκλονιστικά τα στοιχεία που μας έδωσε ο κ. Παπαθεοδώρου για την αλλοίωση του βυθού που έχει προκληθεί από τα πλαστικά απορρίμματα αλλά και για τη μεταφορά οργανισμών από άλλες θάλασσες μέσω των πλαστικών, κάτι που θα σημάνει επικίνδυνη αλλαγή των οικοσυστημάτων. Στο θέμα αυτό επέμεινε και η Χρυσή Καραπαναγιώτη, καθηγήτρια στο τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών. «Η μεταφορά ρύπων που κουβαλούν τα πλαστικά μπορεί να έχουν συνέπειες και στην υγεία των ψαριών αλλά και των πολιτών μέσω της τροφικής αλυσίδας. Επιπλέον μπορεί να επηρεάσουν και την συμπεριφορά των ψαριών» θα πει η κ. Καραπαναγιώτη.
Ο κ. Φίλιππος Κυρκίτσος από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης αναφέρθηκε στην Ευρωπαϊκή Οδηγία που επιβάλει η κατανάλωση να μην υπερβαίνει τις 90 σακούλες ανά άτομο μέχρι το 2019 και τις 40 σακούλες μέχρι το 2025. Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα ο μέσος όρος κατανάλωσης ανά ευρωπαίο πολίτη είναι 200 πλαστικές σακούλες το χρόνο, ενώ στην Ελλάδα η αντίστοιχη κατανάλωση είναι 360 σακούλες. «Όταν πλημυρίζουμε κλείνουμε τη βρύση δεν σφουγγαρίζουμε» θα πει ο κ. Κυρκίτσος σχολιάζοντας το καινούργιο νομοθετικό πλαίσιο για την ανακύκλωση που εξαιρεί από τη χρέωση της πλαστικής σακούλας τις λαϊκές αγορές και τα περίπτερα.
Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, που επί 22 χρόνια πρωτοστατεί σε εκστρατείες για τα θαλάσσια απορρίμματα είναι και η περιβαλλοντική οργάνωση που πρώτη ανέδειξε στην Ελλάδα το πρόβλημα της πλαστικής σακούλας. Η εκπρόσωπος του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS και υπεύθυνη διαχείρισης προγραμμάτων Χριστίνα Γαρουφαλιά αναφέρθηκε στις εκστρατείες ενημέρωσης κατά της πλαστικής σακούλας που έχει οργανώσει και πραγματοποιήσει το Δίκτυο με χαρακτηριστική την περίπτωση της Αλοννήσου. «Στην Αλόννησο η μείωση της πλαστικής σακούλας έχει αγγίξει το 70% στις επιχειρήσεις, ενώ οι ακτές μας είναι καθαρότερες κατά 50% μετά την εκστρατεία ενημέρωσης» θα πει ο Δήμαρχος Αλοννήσου, κ. Βαφίνης Πέτρος.
Η κυρία Κατζηλιέρη Σοφία από τη Συνεταιριστική Εταιρεία Σίφνου παρουσίασε το παράδειγμα της Σίφνου. Οι ενεργοί πολίτες της Σίφνου εδώ και χρόνια έχουν δρομολογήσει την πράσινη ανάπτυξη στο νησί τους δρομολογώντας την ενεργειακή αυτάρκεια από ΑΠΕ και τώρα με την ενημέρωση πόρτα πόρτα των πολιτών για την μείωση της πλαστικής σακούλας. Εκστρατείες ενημέρωση και στη Χίο με την Αντιδήμαρχο Παρασκευή Ποταμούση να τονίζει την ανάγκη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα παιδιά αφού «εκείνα είναι που αλλάζουν τις νοοτροπίες και στους ενηλίκους».
Ωστόσο εκείνο που επισήμαναν και οι τρεις εκπρόσωποι των νησιών, είναι ότι δεν αντιμετώπισαν πρόβλημα στην αντικατάσταση της πλαστικής σακούλας με πάνινη ούτε από τους κατοίκους ούτε από τους ξένους τουρίστες αλλά μόνο από τους Έλληνες παραθεριστές που αφήναν τα ψώνια τους στο ταμείο και έφευγαν επειδή δεν τους έδιναν πλαστική σακούλα.
Η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σε εξέλιξη ώστε σταδιακά το πλαστικό να βγει από τη ζωή μας. Ωστόσο το πρόβλημα των πλαστικών «είναι ένα τυπικό παράδειγμα της βιομηχανίας που αφού διαδοθεί τότε βλέπουμε τις συνέπειες στο περιβάλλον» θα πει ο Καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Μπίθας Κωνσταντίνος θέτοντας το πρόβλημα στην πραγματική του βάση που είναι ο συμβιβασμός της οικονομικής δραστηριότητας με την κοινωνία και το περιβάλλον. «Ο κλάδος του πλαστικού είναι ο έβδομος κλάδος σε όγκο οικονομικής παραγωγής στην Ευρώπη που απασχολεί 1,5 εκατομμύριο εργαζόμενους» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μπίθας, ενώ πρόσθεσε ότι «το 1994 στην Ευρώπη παράχθηκαν 54 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού από τα οποία ανακυκλώθηκαν μόνο οι 7,5 τόνοι».
Το πρόβλημα του πλαστικού είναι παλιό, οι επιστήμονες είχαν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου ότι θα ήταν από τα μεγαλύτερα προβλήματα του 21ου αιώνα μαζί με την κλιματική αλλαγή, ωστόσο αργήσαμε πολύ.
Σήμερα 2 στους 3 πολίτες συμφωνούν στην πλήρη απαγόρευση της πλαστικής σακούλας. Ο ευρωβουλευτής Μίλτος Κύρκος έχει υποβάλλει ερώτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το πώς αξιολογείται η εφαρμογή της Οδηγίας από τα κράτη μέλη. Πόσο δηλαδή έχει μειωθεί η χρήση της πλαστικής σακούλας σε σχέση με το 2015 που υιοθετήθηκε η Οδηγία. Θα έχει πραγματικά ενδιαφέρον να δούμε την απάντηση της Επιτροπής για τις επιδόσεις των κρατών μελών.
Η Βόρεια Θάλασσα έχει αναδειχθεί σε hotspot πράσινης καινοτομίας και σε παγκόσμιο πρότυπο απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές χάρη σε μια σειρά από ποικίλα έργα καθαρής ενέργειας.
