Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, μόνο το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε στις πόλεις. Σήμερα το ποσοστό των κατοίκων των πόλεων αγγίζει το 50% ενώ αναμένεται μέχρι το 2050 να φτάσει το 75%. Η μεγέθυνση αυτή από μόνη της αποτελεί μια πρόκληση για τις πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Αν σε αυτό προσθέσουμε την κλιματική αλλαγή, τις ανθρώπινες ροές των προσφύγων, την οικονομική κρίση που είναι σε εξέλιξη, την εκμετάλλευση, την ανεργία, τις ιδιωτικοποιήσεις των πάντων, πραγματικά είναι να αναρωτιέται κανείς πως είναι δυνατόν οι πόλεις να σταθούν στα πόδια τους και να μην καταρρεύσουν κάτω από το βάρος των φυσικών και κοινωνικών πιέσεων.
Η Αθήνα τα τελευταία χρόνια βρέθηκε αντιμέτωπη με τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα. Με μια άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση, με τους άστεγους να αυξάνονται, τις επιχειρήσεις να κλείνουν, την παραβατικότητα να χτυπάει κόκκινο και μέσα σ’ όλα αυτά να καλείται να διαχειριστεί και τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση. Κατάφερε όμως, έστω και με δυσκολία, να ανταπεξέλθει. Ωστόσο, όλα αυτά έφεραν στην επιφάνεια και την έλλειψη ενός μακροχρόνιου σχεδιασμού για την αντιμετώπιση των κρίσεων. Προκειμένου λοιπόν να γίνει ανθεκτική πόλη και να προσδιορίσει με ρεαλισμό το μέλλον της, πριν από περίπου ενάμιση χρόνο η Αθήνα εντάχθηκε σ’ ένα παγκόσμιο δίκτυο πόλεων με την επωνυμία «100 Resilient Cities» που υποστηρίζεται από το ίδρυμα Rockefeller.
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που έχει δημιουργήσει το Rockefeller Foundation, δουλεύοντας για περίπου 10 χρόνια ερευνητικά απέναντι στην έννοια της ανθεκτικότητας. Ένα πρόγραμμα που ξεπερνά τα εθνικά σύνορα και τις πολιτισμικές διαφορές και ενώνει τις πόλεις του κόσμου, ώστε μέσα από μια κοινή μεθοδολογία να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του μέλλοντος.
«Σ’ ένα διεθνές περιβάλλον που μεταβάλλεται και μας φέρνει αντιμέτωπους με ανθρωπιστικές κρίσεις οι πόλεις πρέπει να σχεδιάζουν μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες στρατηγικές. Έτσι κρατήσαμε την Αθήνα όρθια στα χρόνια της κρίσης. Αντιδρώντας με ταχύτητα στα επείγοντα αλλά και συμμετέχοντας σε διεθνή δίκτυα πόλεων και προγράμματα με στόχο να πάμε τη πόλη μπροστά» θα πει ο Δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης κατά την παρουσίαση της Στρατηγικής Αστικής Ανθεκτικότητας του Δήμου με ορίζοντα το 2030.
Η στρατηγική της Αθήνας για το 2030 βασίζεται σε τρία κείμενα. Το πρώτο αφορά την παγκόσμια μετανάστευση και πως οι πόλεις μπορούν να την αντιμετωπίσουν, το δεύτερο αφορά το σχέδιο δράσης της Αθήνας για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και το τρίτο αναφέρεται στην υποστήριξη της κοινωνικής ισότητας και δικαιοσύνης. Αυτά τα τρία κείμενα μαζί με τα υπάρχοντα επιχειρησιακά σχέδια της Αθήνας πλαισιώνουν τη «Στρατηγική Ανθεκτικότητας για την Αθήνα του 2030» την οποία παρουσίασε η εντεταλμένη του δημάρχου Αθηναίων για την Αστική Ανθεκτικότητα της Αθήνας , Λενιώ Μυριβήλη.
Όπως ανέφερε η κ. Μυριβήλη «η στρατηγική στοχεύει στη δημιουργία μιας πόλης που είναι Προσιτή, Πράσινη, Προνοητική και Ζωντανή, μέσα από 65 δράσεις και 53 υπό-δράσεις». Προσιτή πόλη σημαίνει μια πόλη που η λειτουργία της στηρίζεται στη διαφάνεια και στην καλλιέργεια πνεύματος συνεργασίας. Πράσινη πόλη, σημαίνει καθαρότερη πόλη που ενσωματώνει τη φύση στο αστικό περιβάλλον και στηρίζεται στην αειφορία και στην ισοτιμία, ενώ Προνοητική πόλη είναι η πόλη που έχει σχεδιασμό για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κρίση προκύψει. Τέλος ζωντανή πόλη είναι η πόλη που έχει οριοθετήσει τη ταυτότητα της και έχει δημιουργήσει στρατηγική για δημιουργική οικονομία.
«Η Αθήνα έχοντας οριοθετήσει τους κινδύνους που την απειλούν αναπτύσσει νέα εργαλεία, ικανότητες και συνέργειες για να τους αντιμετωπίσει. Η Στρατηγική Ανθεκτικότητας της Αθήνας απαντά σε αυτούς τους κινδύνους και αποδεικνύει τη δέσμευση μας για την οικοδόμηση ενός σχεδίου δράσης σε διεθνή πρότυπα, με προοπτική αλλά και αμεσότητα ως προς το σχεδιασμό και την υλοποίηση του» θα πει η κυρία Μυριβήλη, ενώ συμπληρώνει ότι είναι η παρακαταθήκη που αφήνει η δημαρχία Καμίνη «αφού πρόκειται για έργο πνοής και όχι τετραετίας» θα πει χαρακτηριστικά.
Στην παρουσίαση της Στρατηγικής Αστικής Ανθεκτικότητας της Αθήνας παρευρέθηκαν η Αντιπρόεδρος του Οργανισμού «100 Resilient Cities», Bryna Lipper, η οποία ανέφερε ότι η Αθήνα επιλέχτηκε ανάμεσα σε 1.000 πόλεις για να συμμετέχει σε αυτό το πρόγραμμα. «Η Αθήνα δεν είναι μόνη απέναντι στις παγκόσμιες προκλήσεις» θα πει στους δημοσιογράφους, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα κινητοποιηθούν για την ολοκλήρωση των δράσεων. 78 εκατομμύρια ευρώ προέρχονται από το ΠΕΠ Αττικής και ένα εκατομμύριο δολάρια από το Ίδρυμα Rockefeller.
Την εκδήλωση χαιρέτησαν η Επίτροπος για την Περιφερειακή Ανάπτυξη, Κορίνα Κρέτσου και ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας, Αλέξης Χαρίτσης.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι επί ένα χρόνο το Γραφείο Ανθεκτικότητας και Βιωσιμότητας του δήμου Αθηναίων συνεργάστηκε με 840 φυσικά πρόσωπα και 140 φορείς για να προσδιορίσει τις 65 δράσεις και τις 53 υπο-δράσεις που θα καταστήσουν την Αθήνα «Ανθεκτική Πόλη».
19°
