Καλλιτεχνικός ακτιβισμός για την πόλη του αύριο

Όταν πριν από τέσσερα περίπου χρόνια τα καταστήματα του κέντρου της Αθήνας άρχισαν να κλείνουν το ένα μετά το άλλο, μια καλλιτεχνική πρωτοβουλία κράτησε την πόλη όρθια. Τα άδεια καταστήματα του κέντρου μετατράπηκαν σε χώρους μοντέρνας τέχνης. Τη νύχτα ήταν φωτισμένα και τη μέρα η Αθήνα φάνταζε μια πόλη που η τέχνη έχει επικρατήσει του καταναλωτισμού. Η εγρήγορση των καλλιτεχνών τότε, τόνωσε το ηθικό των πολύπαθων κατοίκων του κέντρου. Η Αθήνα της κρίσης από τη πρώτη στιγμή αποτέλεσε για τους καλλιτέχνες κινητήρια δύναμη για δημιουργία.

Σήμερα, το Ινστιτούτο Γκαίτε και το Ίδρυμα Urbane Kunste Ruhr, ενώνουν οχτώ πόλεις σε κρίση (Μαρντίν, Άγκυρα, Αθήνα, Βελιγράδι, Σαράγεβο, Ζάγκρεμπ, Βουκουρέστι, Ομπερχάουζεν) σε ένα καλλιτεχνικό εγχείρημα, το ACTOPOLIS, που αποσκοπεί να δημιουργήσει την αφήγηση της πόλης του αύριο. « Οι μεγάλες αλλαγές που γίνονται στη Μεσόγειο, η οικονομική κρίση και η αδυναμία των κρατικών θεσμών να την αντιμετωπίσουν, οι κοινωνικές ανισότητες και η προσφυγική κρίση, είναι γεγονότα που επηρεάζουν τη ζωή των κατοίκων των πόλεων. Πως μπορεί να αντιδράσει ο μεμονωμένος άνθρωπος σ’ αυτές τις ριζικές αλλαγές του χώρου που ζει; Πως αντιδρούν οι αστικοί χώροι; Σ’ αυτές τις προκλήσεις, που αφορούν τελικά ολόκληρη την Ευρώπη, θέλει να απαντήσει το πρόγραμμα Actopolis, αποσκοπώντας να είναι ένα υπερεθνικό εργαστήριο για τον καλλιτεχνικό ακτιβισμό και την πόλη του Αύριο» θα πει η Επικεφαλής του Πολιτιστικού Τμήματος του Ινστιτούτου Γκαίτε και Συντονίστρια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, Juliane Stegner.

Η οικονομική και προσφυγική κρίση αποδεικνύει ότι οι πόλεις δεν είναι ένα σύστημα που μπορούν να το διαμορφώσουν μόνο ο πολεοδόμοι. Οι πόλεις είναι ζωντανές. Τα εκατομμύρια των προσφύγων και η αποτυχία των πολιτικών να τα αντιμετωπίσουν, θα φέρουν μεγάλες αλλαγές στις πόλεις και αλλαγή σημαίνει φόβος. Φόβος ότι η ζωή θα αλλάξει και όχι προς το καλύτερο. Ο φόβος δημιουργεί ρήξεις και η κοινωνική συνοχή χάνεται. Αυτές τις αλλαγές μπορούν να τις διαχειριστούν οι καλλιτέχνες; Μπορεί η καλλιτεχνική έκφραση να αποτινάξει τη μιζέρια από πάνω μας και να ενεργοποιήσει τους πολίτες;

«Η Αθήνα είναι μια πόλη στο μάτι του κυκλώνα. Είναι η πρωτεύουσα μιας χώρας που βρίσκεται στο κέντρο του μεταναστευτικού προβλήματος και στο επίκεντρο του οικονομικού προβλήματος της Ευρώπης. Μια πόλη αντιπαράδειγμα σε σχέση με την κατάρρευση των θεσμών που καθόρισαν την Ευρώπη της πρόνοιας, των σχολείων, των νοσοκομείων, των ασφαλιστικών ταμείων. Είναι όμως και μια πόλη σε μετάβαση. Συχνά, αναφέρεται ως μια πόλη με πολύ δημιουργική ενέργεια» αναφέρουν οι επιμελήτριες του εγχειρήματος Actopolis- Αθήνας, Ελπίδα Καραμπά και Γλυκερία Σταθοπούλου.

Οι δύο επιμελήτριες πιστεύουν ότι η τέχνη μπορεί να προσεγγίσει αυτή την «ενέργεια» της πόλης, να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία και να αξιοποιήσει το «μικρόβιο» της δημιουργικότητας προς όφελος της πόλης και των κατοίκων της. Μέσα από την Προσωρινή Ακαδημία Τεχνών (ΠΑΤ) που σχεδίασαν οι δυο τους, θα ενώσουν καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, ανθρωπολόγους, κοινωνικούς επιστήμονες, φοιτητές και πολίτες ώστε να δημιουργήσουν την αφήγηση για το μελλοντικό σχεδιασμό της Αθήνας. Μια αφήγηση που θα δημιουργηθεί μέσα από διαλέξεις, συζητήσεις και καλλιτεχνικά δρώμενα.

Ωστόσο η τέχνη από μόνη της δεν μπορεί να δώσει λύσεις στα προβλήματα ούτε να αντικαταστήσει την πολιτεία και τους θεσμούς. Μπορεί όμως να κινητοποιήσει πολίτες, να δημιουργήσει συνεργασίες, να ανοίξει τη συζήτηση για τη πόλη, τη συζήτηση για την Αθήνα που ονειρευόμαστε και θέλουμε να ζούμε.

Info: Η πρώτη εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016 στις 19.00, στο State of Concept, Τούσα Μπότσαρη 19 Αθήνα. Τηλ. 213 0318576. Είσοδος ελεύθερη. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να παρακολουθούν, αλλά και να σχολιάζουν τα προγράμματα όλων των πόλεων στο www.actopolis.net