Παραδοσιακά τα απόβλητα ήταν συνώνυμα με τη μόλυνση. Σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι με την κατάλληλη διαχείριση μπορούν να γίνουν πολύτιμη πρώτη ύλη. Η κυκλική οικονομία όπου τίποτα δεν πετιέται αλλά όλα μπορούν να επισκευαστούν και να επαναχρησιμοποιηθούν είναι η νέα αντίληψη στην Ευρώπη. Οι λόγοι δεν είναι μόνο περιβαλλοντικοί αλλά και οικονομικοί. Αν συνεχίσουμε να ακολουθούμε τον ίδιο δρόμο μέχρι το 2050 θα εξορύξουμε πέντε φορές περισσότερους πόρους από ότι σήμερα. Αυτό φυσικά είναι αδύνατον. Η Ευρώπη έχει ήδη αρχίσει να έχει έλλειμμα σε πρώτες ύλες που σημαίνει ότι χάνει και την ανταγωνιστικότητα της. Αυτός είναι και ο λόγος που η ΕΕ πιέζει για την αποδοτικότητα των πόρων που μπορεί να εξασφαλιστεί με ένα διαφορετικό μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων. Ένα μοντέλο που δεν αντιμετωπίζει τα απορρίμματα ως σκουπίδια αλλά ως προϊόντα με οικονομική αξία.
Αυτό ήταν και το συμπέρασμα που βγήκε από το περιβαλλοντικό φόρουμ που διεξήχθη στο HILTON την Παρασκευή. «Η Ευρώπη εισάγει με έντονο τρόπο τη κυκλική οικονομία για να αντιμετωπίσει την έλλειψη της ανταγωνιστικότητας της. Ο λόγος είναι πρωτίστως οικονομικός και δευτερευόντως περιβαλλοντικός» θα πει ο κ. Γιώργος Ηλιόπουλος Managing Director της εταιρείας Περιβαλλοντικών Έργων ΕΠΤΑ ΑΕ.
Στη νέα Οδηγία που πρόκειται να εκδώσει η ΕΕ για τη διαχείριση των απορριμμάτων, και που θα πρέπει να ενσωματώσουν τα κράτη μέλη στο εθνικό τους δίκαιο, θα περιλαμβάνει δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία. Ο οικολογικός σχεδιασμός των προϊόντων θα είναι επιβεβλημένος ενώ τα αντικείμενα που χαλούν θα πρέπει να φτιάχνονται και να επαναχρησιμοποιούνται. Μέτρα για τη μείωση της σπατάλης των τροφίμων στην ΕΕ θα περιλαμβάνονται στην Οδηγία, ενώ θα δίνεται και πάλι προτεραιότητα στην ανακύκλωση με χωριστή διαλογή στη πηγή και διαχείριση του σύμμεικτου υπολείμματος για να φτάσουμε σε μηδενική ταφή.
Πού βρίσκεται όμως η Ελλάδα μπροστά σε όλες αυτές τις εξελίξεις; Ακόμη δεν έχουμε καταφέρει να εφαρμόσουμε τις προηγούμενες Οδηγίες, με αποτέλεσμα να πληρώνουμε τεράστια πρόστιμα ενώ κινδυνεύουμε με τα «νέας γενιάς» πρόστιμα όπως αυτά που έρχονται τα επόμενα χρόνια για τα βιοαποδομήσιμα. «Είναι από τους χαρακτηριστικούς τομείς καθυστέρησης της Ελλάδας» θα πει ο κ. Σωκράτης Φάμελλος, Κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ.
Δυστυχώς στην Ελλάδα συζητάμε επί χρόνια για τη διαχείριση των απορριμμάτων χωρίς όμως στο τέλος να κάνουμε τίποτα. «Φιλόδοξος ο Περιφερειακός Σχεδιασμός» λέει ο Αντιδήμαρχος Διαχείρισης Απορριμμάτων του Δήμου Αθηναίων κ. Ανδρέας Βαρελάς «αλλά οι φιλόδοξοι στόχοι δίνουν και άλλοθι στο τέλος όταν δεν τους πιάσεις». Σε αυτή τη φράση του κυρίου Βαρελά κρύβεται όλη η αλήθεια της ελληνικής πραγματικότητας.
Αυτή η χρονιά μπορεί να δώσει πολλές ευκαιρίες για επενδύσεις στην διαχείριση των απορριμμάτων. Επενδύσεις που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, θα αναζωογονήσουν την αγορά ενώ συγχρόνως θα βοηθήσουν και το περιβάλλον. «Τα κράτη-μέλη πρέπει να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της ΕΕ. Για πολλά χρόνια στην Ελλάδα κοιτάμε αλλού. Εκεί που υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης για τα σκουπίδια εμείς φτάνουμε στο σημείο να πληρώνουμε πρόστιμα» θα πει ο κ. Άρης Περουλάκης από την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, ενώ ανέφερε ότι εκτός από τα χρήματα του ΕΣΠΑ μπορεί να αξιοποιηθεί και ένα νέο πακέτο χρηματοδότησης με εγγυήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».
Ωστόσο εάν δεν λύσουμε βασικά προβλήματα, όπως αυτά των συναρμοδιοτήτων των υπουργείων από τη μια πλευρά, και από την άλλη αν δεν εμπλακεί η κοινωνία να συμμετέχει στην πρόληψη και στην ανακύκλωση με την επιβράβευση και την ανταποδοτικότητα για τους πολίτες που σκέφτονται τον αντίκτυπο που έχουν οι επιλογές τους, θα είναι άλλη μια χαμένη ευκαιρία για την Ελλάδα.
