Πριν από 40 χρόνια, τότε που η δημοκρατία στη χώρα είχε καταλυθεί και όπως όλα έτσι και το περιβάλλον χρησιμοποιήθηκε από τους δικτάτορες ως εργαλείο ευκαιριακής οικονομικής ανάπτυξης και εξυπηρέτησης συμφερόντων, η ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού δεν ήταν απλά μια κίνηση που αφορούσε μόνο το περιβάλλον αλλά ήταν και μια κίνηση καθαρά πολιτική. Σήμερα με αφορμή την οικονομική κρίση και πάλι οι κρατούντες χρησιμοποιούν το περιβάλλον ως ευκαιριακό εργαλείο για μια επιχειρηματικότητα όχι μακράς πνοής αλλά μάλλον κερδοσκοπίας. Η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού γιόρτασε τα 40α γενέθλια της με ένα συνέδριο με θέμα Περιβάλλον και Πολιτισμός: Το Ελληνικό Πλεονέκτημα. Το συνέδριο δεν ήταν ένα φιλολογικό συνέδριο για την αειφόρο ανάπτυξη αλλά μια πολιτική συζήτηση για το ελληνικό πλεονέκτημα, σε μια ιδιαίτερα δύσκολη εποχή, που δεν είναι άλλο από το περιβάλλον και τον πολιτισμό.
Δυστυχώς όμως στην Ελλάδα μετατρέψαμε το πλεονέκτημα σε πλεονεξία επιδιώκοντας το εύκολο και γρήγορο κέρδος ενάντια σε όλες τις αξίες και τις αρχές που υπήρχαν σε αυτό το τόπο. Σαράντα χρόνια μετά εξακολουθούμε να θεωρούμε την προστασία του περιβάλλοντος τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη, καταστρατηγώντας ακόμη και το Σύνταγμα που αναφέρεται ρητά στη προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Για να υπάρξει όμως σωστή επιχειρηματικότητα πρέπει να υπάρχει και ένα συνεπές Σύνταγμα που να προστατεύει τον επιχειρηματία απέναντι στο ασύδοτο κράτος. Φανταστείτε έναν επιχειρηματία του τουρισμού να επενδύει σε ένα κράτος που δεν είναι σίγουρος ότι θα τον προστατέψει από την απερίσκεπτη εξάπλωση της ιχθυοκαλλιέργειας για παράδειγμα. Συνεπώς όλη αυτή η επίθεση που δέχεται σήμερα το περιβάλλον με την δικαιολογία της κρίσης και της προσέλκυσης επενδύσεων όχι θετικά αποτελέσματα δεν θα έχει αλλά μάλλον καταστροφικά αφού κανείς σοβαρός επιχειρηματίας δεν πρόκειται να επενδύσει σε μια χώρα που δεν τον προστατεύουν οι νόμοι. Αντίθετα θα προσελκύσουμε μόνο απατεώνες και κερδοσκόπους που τους εξυπηρετεί η ανομία.
Το δεύτερο πλεονέκτημα μας τον πολιτισμό, τον ρόδινο χρυσό όπως τον αποκαλεί ο καθηγητής Γιώργος Πρεβελάκης, το χρησιμοποιήσαμε με την λογική του marketing. Χρησιμοποιήσαμε πρακτικές που είχαν βραχυπρόθεσμα οφέλη χωρίς να δημιουργήσουμε συνθήκες βιωσιμότητας. Συμπεριφερθήκαμε με την λογική του κληρονόμου, εφησυχάσαμε ότι η κληρονομιά μας ανήκει και μπορούμε να εισπράττουμε την πρόσοδο. Ότι κληρονομείς όμως πρέπει να ξέρεις να το διαχειριστείς διαφορετικά είναι αναπόφευκτο να το χάσεις.
Για την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού οι έννοιες Περιβάλλον και Πολιτισμός είναι ταυτόσημες και περιέχουν τα σπέρματα της νέας Ελλάδας. Χρειάζεται όμως να έρθουμε σε ρήξη με όλες τις πρακτικές που ακολουθούσαμε και ακολουθούμε, να ξεκινήσουμε από μηδενική βάση δημιουργώντας νέες δομές και θεσμούς που να λειτουργούν. Χρειαζόμαστε νέους ανθρώπους με παιδεία, όραμα και εντιμότητα γιατί το περιβάλλον και ο πολιτισμός μπορεί να είναι το πλεονέκτημα μας αλλά οι πολιτικοί που τα διαχειρίζονται είναι το μεγάλο μας μειονέκτημα.
19°
