ECOVOICE: Δέκα χρόνια εναλλακτική διαχείριση

Με αφορμή τα 10 χρόνια λειτουργίας των εναλλακτικών συστημάτων διαχείρισης στην Ελλάδα αλλά και με την ενσωμάτωση της οδηγίας της οδηγίας 98/2008 στο εθνικό μας δίκαιο ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ) με ημερίδα που διοργάνωσε άνοιξε το δημόσιο διάλογο για το τι έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα και ποιοι είναι οι στόχοι για το μέλλον σε μια εποχή ιδιαίτερα κρίσιμη για την Ελλάδα.

Ο Ε.Ο.ΑΝ είναι ο οργανισμός που καθορίζει την πολιτική της ανακύκλωσης στη χώρα μας. Η Πρόεδρος του Ε.Ο.ΑΝ, Αναπλ. Καθηγήτρια στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Κάτια Λαζαρίδη στην ημερίδα αναφέρθηκε στην έννοια της εναλλακτικής διαχείρισης και πως συνδέεται με την έννοια της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού. Σύμφωνα με το νόμο 2939/2001 ο παραγωγός δεν ευθύνεται μόνο για τα απόβλητα της παραγωγικής διαδικασίας αλλά και για το παραγόμενο προϊόν που όταν ολοκληρώσει τον κύκλο του θα καταλήξει απόβλητο. Για αυτό το λόγο ο κατασκευαστής ή ο εισαγωγέας ενός προϊόντος έχει την ευθύνη της οργάνωσης και της χρηματοδότησης συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης. Είτε αυτά είναι ατομικά είτε συλλογικά. Τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης είναι ανώνυμες εταιρείες που εγκρίνονται από τον Ε.Ο.ΑΝ. Οι εταιρείες είναι μη κερδοσκοπικές και είναι υποχρεωμένες να επιτύχουν τους στόχους και να δίνουν τα αποτελέσματα στην πολιτεία προκειμένου να συντάξει τις εθνικές εκθέσεις προς την Ε.Ε.

Το πιο εξαπλωμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης είναι αυτό των μπλέ κάδων. Στην τοποθέτηση του ο Γενικός Διευθυντής της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης Ραζής Γιάννης επισήμανε ότι από την έναρξη του συστήματος πριν από οχτώ χρόνια η ανακύκλωση των δημοτικών αποβλήτων είχε συνεχώς ανοδική πορεία μέχρι το 2010. Οι ποσότητες των συσκευασιών που ανακυκλώθηκαν το 2010 ανήλθαν σε 415.000 τόνους ενώ συνυπολογίζοντας και το χαρτί που ήταν στους 95.000 τόνους αποφεύχθηκε η ταφή 510.000 τόνων ανακυκλώσιμων υλικών. Επιπλέον οι θέσεις εργασίας από 171 έφτασαν στις 1870 το 2011. Από το 2011 όμως προς το 2012 υπήρξε μείωση 11% της κατά κεφαλήν ανάκτησης, ποσοστό που καταγράφεται για πρώτη φορά και οφείλεται αφ’ ενός στην μείωση των απορριμμάτων λόγω οικονομικής κρίσης αφετέρου στην ένταση του φαινομένου της αφαίρεσης υλικών από τους μπλέ κάδους από γυρολόγους.

Η ανάπτυξη δικτύων συλλογής αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού έχουν προσδιοριστεί από την Κοινοτική και Εθνική μας νομοθεσία ως απόβλητα προτεραιότητας λόγω της συνεχόμενης αύξησης της ζήτησης τους, αλλά και των σημαντικών επιπτώσεων που προκαλούν στο περιβάλλον όταν αποσύρονται. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της «Ανακύκλωση Συσκευών» Μάριος Ιντζελέρ ανέφερε ότι ο εθνικός στόχος ανακύκλωσης συσκευών είναι 4 κιλά ανά κάτοικο. Το 2011 ο στόχος είχε ξεπεραστεί και η ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών έφτασε 11 κιλά ανά κάτοικο ενώ για το 2012 ο αριθμός θα είναι μονοψήφιος αφού λόγω οικονομικής κρίσης κανείς δε αντικαθιστά τις συσκευές του.

Ο Ηλίας Ορδόλης, Γενικός Διευθυντής ΑΦΗΣ μίλησε για τις καταστρεπτικές συνέπειες που έχει για τον υδροφόρο ορίζοντα η ταφή των μπαταριών. Ανέφερε σαν παράδειγμα ότι μία μπαταρία ενός γραμμαρίου μπορεί να μολύνει 400 λίτρα νερού. Ο στόχος της Ε.Ε για την ανακύκλωση μπαταριών είναι 25% ,στόχος που ξεπεράστηκε κατά πολύ από την ΑΦΗΣ.

Συνολικά για την συμβολή του ιδιωτικού τομέα στην ανακύκλωση μίλησε ο Πρόεδρος του ΣΕΒΙΑΝ Κατρής Αθανάσιος. Αναφερόμενος στις ιδιωτικές επενδύσεις που κάλυψαν το κενό που υπήρχε στον τομέα της ανακύκλωσης επισήμανε την επιτακτική ανάγκη συνεργασίας Δήμων και ιδιωτικού τομέα για την περαιτέρω ανάπτυξη των δικτύων συλλογής. Απέδωσε την αύξηση του υπολείμματος των μπλέ κάδων που δεν χρήζει ανακύκλωσης αφ’ ενός στην μείωση της κατανάλωσης λόγω οικονομικής κρίσης και αφ’ ετέρου στην εκτεταμένη πλέον παράνομη απομάκρυνση υλικών από ρακοσυλλέκτες. Έμφαση έδωσε στην ενδυνάμωση της αγοράς δευτερογενών προϊόντων από τα ανακτώμενα υλικά που τροφοδοτούν ένα σημαντικό κομμάτι της Ελληνικής Βιομηχανίας ενώ συγχρόνως δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.

Εκ μέρους της ΚΕΔΕ μίλησε ο Αντιδήμαρχος Αθηναίων Φώτης Προβατάς ο οποίος αναφέρθηκε στις αλλαγές που έφερε ο Καλλικράτης στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων καθώς και στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Επιπλέον επισήμανε την ανάγκη επαναξιολόγησης πρόσθετης ενίσχυσης των Δήμων από τα συλλογικά συστήματα τονίζοντας τον αναντικατάστατο ρόλο των Δήμων για την επιτυχία των αποτελεσμάτων της ανακύκλωσης.

Για τις συνέπειες της κρίσης στην ανακύκλωση μίλησε ο Γενικός Διευθυντής του Ε.Ο.ΑΝ Δρ. Αδαμάντιος Σκορδίλης. Στην κατάσταση που βρίσκεται ο κόσμος σήμερα ακόμη και η ανακύκλωση θεωρείται πολυτέλεια. Η αύξηση όμως του πληθυσμού της γης θα φέρει και αύξηση της κατανάλωσης συνεπώς και των παραγόμενων απορριμμάτων αλλά και περεταίρω εξάντληση των φυσικών πόρων. Για τους λόγους αυτούς θα πρέπει να υπάρξει στρατηγική για τις πρώτες ύλες και τους φυσικούς πόρους, που συνεπάγεται και στρατηγική για τα δευτερογενή υλικά που είναι τα ανακυκλώσιμα υλικά.

Η ανακύκλωση πέρα από τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη αποτελεί και ένα δείκτη πολιτισμού της κοινωνίας μας. θεωρητικά όλοι είμαστε υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος ας αναλάβουμε και πρακτικά δράση ως υπεύθυνοι πολίτες.