ECOVOICE: Πράσινο Marketing

Η επιτακτική ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δημιουργούν παγκοσμίως στις επιχειρήσεις μια νέα αντίληψη για υιοθέτηση πρακτικών που να σέβονται το περιβάλλον και να προάγουν την κοινωνική ευημερία. Στην Ελλάδα της κρίσης όμως έχουν οι επιχειρήσεις δυνατότητες εφαρμογής «πράσινης πολιτικής» και οι καταναλωτές είναι ώριμοι να απαιτήσουν και να στηρίξουν «πράσινες» υπηρεσίες και «πράσινα» προϊόντα; Η ATHENS VOICE συνάντησε την Ελίνα Μανιάτη-Κωνσταντίνου Διευθύντρια Marketing & Επικοινωνίας της Positive Energy A.E με μακρόχρονη εμπειρία στο χώρο των επιχειρήσεων και μίλησε μαζί της για το πρασίνισμα των επιχειρήσεων μέσα σ’ ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον.

Μπορεί μια μικρομεσαία επιχείρηση να υιοθετήσει πράσινες επιχειρηματικές πρακτικές και δράσεις χωρίς να δαπανήσει αρκετά χρήματα ή αποτελούν πολυτέλεια των μεγάλων επιχειρήσεων;

Οι ενέργειες για ένα «πράσινο» μάρκετινγκ αλλά και οι δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως πολυτέλειες που μπορούν να υιοθετηθούν μόνο από μεγάλες επιχειρήσεις. Η λειτουργία κάθε επιχείρησης, ανεξαρτήτως μεγέθους, επηρεάζει το κοινωνικό σύνολο είτε θετικά είτε αρνητικά και η σύγχρονη περιβαλλοντική πραγματικότητα δεν εξαιρεί κανέναν σε ατομικό και κατ’ επέκταση σε συλλογικό επίπεδο από την προσπάθεια, την αναθεώρηση και τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για ένα βιώσιμο μέλλον. Όλες οι επιχειρήσεις μπορούν και οφείλουν να διαμορφώσουν, αναλογικά και στο μέτρο των δυνατοτήτων τους, τις προϋποθέσεις για να προσφέρουν στην κοινωνία και στο περιβάλλον που έχει καταστήσει σαφές ότι δεν μας αντέχει άλλο. Πως; Με μικρές, καθημερινές πρωτοβουλίες και αλλαγές, όπως η επιλογή αγοράς και χρήσης αποκλειστικά ανακυκλώσιμων υλικών, η αντικατάσταση των λαμπτήρων με νέες χαμηλότερης κατανάλωσης, η σωστή εκπαίδευση του προσωπικού αναφορικά με τον κατάλληλο τρόπο χρήσης των συσκευών και των μηχανημάτων της επιχείρησης για την εξοικονόμηση ενέργειας ακόμα και νερού, η αποφυγή περιττών καταναλώσεων και προφανώς η σωστή ανακύκλωση. Όταν το μάρκετινγκ «ντύνει» ένα προϊόν πρέπει να το κάνει με περιβαλλοντική ευαισθησία, από τη δημιουργία και τη συσκευασία του μέχρι την επέμβαση στον τρόπο διανομής του. Εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις, να ανταμείβει την υπευθυνότητα που επέδειξε, επιδιώκοντας την «πράσινη» πιστοποίηση του προϊόντος και την επικοινωνία αυτής της υπεύθυνης στάσης, με στόχο, εκτός από την προβολή και πώληση, την παρότρυνση και άλλων επιχειρήσεων για αντίστοιχη δράση. Να μην ξεχνάμε ότι ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές ευαισθητοποιούνται και επιζητούν την ενημέρωση αναφορικά με το ποιες επιχειρήσεις διαθέτουν ένα «πράσινο» προφίλ ουσίας και σίγουρα εισπράττουν και εκτιμούν και τις προσπάθειες εκείνων των επιχειρήσεων, που θέλουν να επιχειρούν «πράσινα», παρά το γεγονός ότι η οικονομική τους δυνατότητα δεν τους επιτρέπει μεγάλες παρεμβάσεις και δράσεις.

Είναι ώριμο το καταναλωτικό κοινό στην Ελλάδα να αγοράζει με γνώμονα το γενικό καλό εκτός από τη δική του ικανοποίηση;

Θα πρέπει να γίνουμε όλοι γιατί το γενικό καλό είναι προφανώς και το δικό μας ατομικό καλό... Είναι ιδιαίτερα ευχάριστο το γεγονός ότι το ποσοστό των ευαισθητοποιημένων καταναλωτών αυξάνεται διαρκώς και αυτό εκφράζεται και στην αγοραστική του συμπεριφορά. Αυτό που θα πρέπει να συνεχίσει να αλλάζει με πιο δυναμικούς ρυθμούς, είναι η «μουδιασμένη» ακόμα συμπεριφορά των ελληνικών επιχειρήσεων στο να υιοθετούν ολοένα και περισσότερες φιλικές πρακτικές προς το περιβάλλον, να αναπτύσσουν ουσιαστικές δράσεις για την προστασία του και να επιδιώκουν την εκπαίδευση, με στόχο τη δημιουργία πράσινης επιχειρηματικής κουλτούρας που εργοδότες και προσωπικό θα μπορούν να μεταφέρουν και στα σπίτια τους. Ο «πράσινος» καταναλωτής είναι γεγονός και μία ιδιαίτερα ευχάριστη και αναγκαία πραγματικότητα. Οι καταναλωτές ανταμείβουν, παρά τις εξαιρετικά δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, τις επιχειρήσεις που είναι περιβαλλοντικά υπεύθυνες.

Μπορεί μια επιχείρηση να μειώσει το λειτουργικό κόστος πρασινίζοντας;

Ασφαλώς! Αυτό γίνεται με τους εξής τρόπους: αφενός με μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, νερού και πρώτων υλών. Η εξοικονόμηση αυτή συνεπάγεται και μειωμένα λειτουργικά, τα οποία κατά περίπτωση μπορεί να μεταφράζονται σε ιδιαίτερα σημαντικά ποσά. Αφετέρου, «πρασινίζοντας» τις κτιριακές υποδομές, δεν βελτιώνεται μόνο το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της επιχείρησης, αλλά και η ποιότητα του εσωτερικού χώρου, οδηγώντας έτσι σε αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων, γεγονός που έχει καταδειχθεί και από αρκετές μελέτες.

Πολλές φορές τα προγράμματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης των Εταιριών είναι κενά περιεχομένου. Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχουν εταιρίες με σημαντικά περιβαλλοντικά προγράμματα που με τα προϊόντα τους όμως μολύνουν. Όλα αυτά δημιουργούν όχι μόνο καχυποψία στους καταναλωτές αλλά και απαξίωση.

Στην Ελλάδα, οι επιχειρήσεις καθυστέρησαν πολύ σε σχέση με άλλες χώρες, να εντάξουν στη δραστηριότητά τους την εφαρμογή περιβαλλοντικών προγραμμάτων, δράσεων, πρωτοβουλιών στο εσωτερικό τους και γενικότερα να υιοθετήσουν μια νέα στάση στον τρόπο λειτουργίας τους αίσθημα ευθύνης απέναντι στο περιβάλλον. Παρά ταύτα πολλές επιχειρήσεις αυτό-χαρακτηρίζονταν «πράσινες» και αυτό δυστυχώς το συναντάμε έντονα και σήμερα, παρά το γεγονός ότι οι δράσεις τους δεν συνεπάγονται και την ουσιαστική αλλαγή στάσης απέναντι στο περιβάλλον. Προβαίνουν σε επιφανειακές δράσεις με στόχο την προβολή ενός «πράσινου» πλασματικού προφίλ γιατί ταυτόχρονα αποκρύπτουν την αδιάφορη στάση τους σε άλλα επίπεδα, μολύνοντας το περιβάλλον. Θεωρώ ότι η εξαπάτηση που θα υποστεί ο καταναλωτής που θα αγοράσει ένα προϊόν λόγω του «πράσινου επικοινωνιακού περιτυλίγματος» είναι εξίσου σοβαρή με τον καταναλωτή που προβαίνει στην αγορά ενός κακού «προϊόντος» γιατί παραπλανήθηκε από ένα απαράδεκτο μάρκετινγκ που αποκρύπτει, υπερβάλει και τελικώς ψεύδεται. Το ευχάριστο είναι ότι σήμερα, μέσα από τη συλλογική επικοινωνιακή προσπάθεια φορέων, επιχειρήσεων, Μέσων Ενημέρωσης, κ.λπ., δείχνουμε να αποδεσμευόμαστε, είτε από ανάγκη, είτε γιατί πλέον έχουμε απέναντί μας έναν υποψιασμένο καταναλωτή, είτε από πραγματική ευσυνειδησία, από το υποκριτικό πέπλο του παρελθόντος και να προβαίνουμε πλέον σε δράση με ουσία και μετρήσιμα οφέλη. Ειδικά σήμερα, ο καταναλωτής, πρέπει να επιδιώκει την ενημέρωση και να είναι επιφυλακτικός. Οι επιχειρήσεις από την πλευρά τους, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές ως προς τις δεσμεύσεις τους, γιατί όταν «τραυματιστεί» η αξιοπιστία τους, συνήθως η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.

Μπορεί το πράσινο marketing να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας;

Οι ελληνικές επιχειρήσεις που είναι σε θέση να δημιουργούν νέα, βελτιωμένα προϊόντα και έχουν την επιθυμία και τη δυνατότητα της εξωστρέφειας, μπορούν να δραστηριοποιηθούν σε νέες αγορές, να κινηθούν σε αυτές με ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, να αναπτυχθούν, να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας που προσφέρουν γιατί αυτό σήμερα είναι το πρώτο ζητούμενο και να δημιουργήσουν σταδιακά και νέες. Προφανώς και η «πράσινη» ηθική και φιλοσοφία του καταναλωτή δεν αρκεί για να επιλέξει ένα προϊόν. Ένα αποτελεσματικό μάρκετινγκ έχει φροντίσει για τον ορθό συνδυασμό ποιότητας προϊόντος, σωστής τιμής, στοχευμένης προβολής και περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών που μπορούν να συνθέσουν ένα «υπεύθυνο» προϊόν και να του δώσουν τη δυνατότητα να κινηθεί ανταγωνιστικά, να ενισχύσει την επιχείρηση και τους ανθρώπους της.

Επιπρόσθετα, για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, οι χώρες έχουν θέσει υψηλούς στόχους και διαθέτουν εργαλεία περιβαλλοντικής πολιτικής προκειμένου αυτοί οι στόχοι να επιτυγχάνονται. Έχει αποδειχθεί από πολυάριθμες μελέτες ότι η στροφή στην πράσινη οικονομία συνεπάγεται μεταξύ άλλων και τη δημιουργία περισσοτέρων θέσεων εργασίας σε σχέση με τους συμβατικούς τομείς της οικονομίας και προφανώς το πράσινο μάρκετινγκ αναδεικνύει και ενισχύει αυτό το θετικό ισοζύγιο υπέρ της πράσινης επιχειρηματικότητας και απασχόλησης.

Η οικονομική κρίση είναι αποτρεπτική ή αποτελεί ευκαιρία ανάπτυξης αυτών των πρακτικών;

Δεν θα μπορούσε και δεν θα έπρεπε να λειτουργήσει τίποτα και κανείς αποτρεπτικά στην υιοθέτηση πρακτικών και δράσεων για την προστασία του περιβάλλοντος. Η ποιότητα ζωής αλλά και η βιωσιμότητά μας, καθώς πολλοί συνάνθρωποί μας βιώνουν μέσα από σοβαρές ασθένειες τις συνέπειες της καταστροφής του περιβάλλοντος με τον πιο αδίστακτο τρόπο, δεν είναι δυνατόν να επηρεαστούν από καμία οικονομική κατάσταση και να περάσουν σε δεύτερη, ή τρίτη μοίρα. Σε σχέση με την οικονομία και την αναπτυξιακή διαδικασία, πολλές από τις περιβαλλοντικές παρεμβάσεις συνεπάγονται σημαντική εξοικονόμηση πόρων και κεφαλαίων για μία επιχείρηση, συνεπώς αποτελούν εν μέρει αντίδοτο στην κρίση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα ή η εφαρμογή τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (φωτοβολταϊκά, ηλιοθερμικά, ανεμογεννήτριες κλπ). Η χώρα μας διαθέτει ανεξάντλητο φυσικό πλούτο που μπορεί να εκμεταλλευτεί θετικά και παρά τη δυσμενή οικονομική συγκυρία, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη, η οποία αποτελεί μονόδρομο και μπορεί να προέλθει μέσα από ζωτικούς κλάδους όπως είναι οι καθαρές μορφές ενέργειας και οι πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται σε παγκόσμιο επίπεδο για την προστασία του περιβάλλοντος.