ECOVOICE: Αθήνα - Αττική 2011

Η Αθήνα με τα όποια προβλήματα κι αν έχει ήταν πάντα μια ζωντανή Μεσογειακή πρωτεύουσα με ζωή όλο το εικοσιτετράωρο. Η μίξη των λειτουργιών της πόλης ήταν το συστατικό που την έκανε μοναδική και ενέπνεε τους Ευρωπαίους να μιλάνε με θαυμασμό για αυτή. Στη δεκαετία του ’80 με τα προβλήματα του νέφους ενισχύθηκε από την πολιτεία η αποκέντρωση και σταδιακά η πόλη άρχισε να επεκτείνεται προς τα προάστια. Το κέντρο εγκαταλείφθηκε, κτήρια ρήμαξαν μένοντας κενά από τις χρήσεις τους, ενώ η ανεξέλεγκτη δόμηση στα προάστια αλλοίωσε ολοκληρωτικά το τοπίο της Αττικής. Αργότερα πάλι η Αθήνα έχασε την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων με έργα ανεπαρκούς σχεδιασμού.

Σήμερα τριάντα χρόνια μετά το τελευταίο ρυθμιστικό σχέδιο και μπροστά στον κίνδυνο να χάσουμε την πόλη μας ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αττικής δίνει σε διαβούλευση το νέο ρυθμιστικό το οποίο θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή τον Δεκέμβριο. Οι στρατηγικοί στόχοι του νέου ρυθμιστικού αφορούν την οικονομική ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος και την βελτίωση της ποιότητας της ζωής στο λεκανοπέδιο.

Όλες οι πολιτικές που απορρέουν από το νέο ρυθμιστικό συγκλίνουν στην τόνωση της συνεκτικής πόλης και στην απόρριψη του μοντέλου της διάσπαρτης ανάπτυξης. Μιας ανάπτυξης που υποθήκευσε το σήμερα της πόλης μας. Αντίθετα η συνεκτική πόλη είναι το μοντέλο που απαντά στην κλιματική αλλαγή και στην μείωση του οικολογικού αποτυπώματος.

Τα μέσα σταθερής τροχιάς αποτελούν την ραχοκοκαλιά του σχεδιασμού του νέου ρυθμιστικού. Η ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς και η αποθάρρυνση της χρήσης του αυτοκινήτου θα βοηθήσουν στο να κερδηθεί το στοίχημα των καθημερινών μας μετακινήσεων. Τι πρόκειται να γίνει:

Προαστιακός: θα επεκταθεί σε Λαύριο και Ραφήνα, ενώ θα αναβαθμιστεί ο άξονας Τρείς Γέφυρες-Σταθμός Λαρίσης-Πειραιάς. Επίσης θα αναβαθμιστεί η σύνδεση Οινόη-Χαλκίδα ενώ για τις μετακινήσεις στο Θριάσιο προτείνεται να επαναλειτουργήσει η γραμμή Αγ. Ανάργυροι-Ελευσίνα-Θριάσιο. Το σύνολο των προτάσεων για τον προαστιακό ανέρχεται σε 83 χλμ και προσθέτεται και η σύνδεση των νοτίων προαστίων με το αεροδρόμιο με λεωφορειόδρομο περίπου 20 χλμ.

Μετρό: Πέρα από τις διαδρομές που ήδη έχουν δρομολογηθεί και είναι έτοιμες να παραδοθούν όπως αυτή της Γλυφάδας προτείνεται η νέα γραμμή 4 που θα ολοκληρωθεί και θα παραδοθεί το 2021. Θα είναι μια διαδρομή περίπου 20 χλμ. και θα περιλαμβάνει 20 σταθμούς. Σύμφωνα με τον Υπουργό Υποδομών Γιάννη Μαγκριώτη πρόκειται για βασική υποδομή που αφενός θα διευκολύνει την βιώσιμη κινητικότητα μέσα στον αστικό ιστό, αφετέρου θα δώσει την δυνατότητα να ξεκινήσουν και άλλες παρεμβάσεις που θα αποδώσουν δημόσιους χώρους στην πόλη και θα βελτιώσουν τις συνθήκες της καθημερινής ζωής.

Τραμ: Από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας το τραμ θα φτάσει στον Πειραιά και θα επεκταθεί από το Σύνταγμα στην Πανεπιστημίου μέχρι τα Άνω Πατήσια. Άλλες πέντε γραμμές Καμίνια-Πειραϊκή, Πειραιάς-Κερατσίνι-Πέραμα, Σταθμός Λαρίσης- Αλεξάνδρας-Γουδί, ΦΙΧ- Θησέως-Τζιτζιφιές και η υπερυψωμένη γραμμή μέσα στον Ο.Λ.Π που θα προχωράει στο λιμάνι θα καθιερώσουν το τραμ ως βασικό μέσο μεταφοράς.

Οδικό δίκτυο: Μέσα στην ερχόμενη δεκαετία θα έχει ολοκληρωθεί ο νέος αυτοκινητόδρομος Ελευσίνα-Θήβα με την παράλληλη νέα σιδηροδρομική γραμμή. Θα γίνουν μια σειρά αναβαθμίσεις δρόμων όπως Κορωπί-Λαύριο, Σταυρός-Ραφήνα, Λ. Βουλιαγμένης και Αττική οδός-Κόρινθος, ενώ η επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής Υμηττού θα φτάσει έως την Λ. Βουλιαγμένης.

Μια άλλη βασική παράμετρος για να επιτευχθεί η συνεκτική πόλη είναι η ανακύκλωση του κτηριακού αποθέματος και ο περιορισμός των επεκτάσεων της εκτός σχεδίου δόμησης. Αυτό σημαίνει οικιστική ανάπτυξη στις υφιστάμενες πόλεις και οικισμούς. Περιοχές β’ κατοικίας όπως πχ το Πόρτο Ράφτη θα μετατραπούν σε περιοχές πρώτης κατοικίας χωρίς όμως αύξηση του συντελεστή δόμησης και με σχετική καταβολή εισφοράς σε χρήμα για να δημιουργηθούν οι αναγκαίες κοινωνικές υποδομές που διαθέτουν οι περιοχές πρώτης κατοικίας.

Μια σειρά μεγάλων παρεμβάσεων όπως η σύζευξη Αθήνας –Πειραιά, η μετατροπή του Ελαιώνα σε υποδοχέα καινοτομίας με την δημιουργία τεχνολογικού πάρκου, η στροφή της πόλης προς το θαλάσσιο μέτωπο με την ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου αλλά και με τη διασφάλιση του κοινόχρηστου χαρακτήρα των ακτών, η δημιουργία μητροπολιτικών πάρκων και η ανάπτυξη της διαστρωμάτωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς θα ενισχύσουν την Αθήνα ως τουριστικό προορισμό ενώ συγχρόνως οι παρεμβάσεις στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας.

Το νέο ρυθμιστικό διαπνέεται από όραμα αλλά οι 235 σελίδες του (πολύ μεγαλύτερο κείμενο απ’ ότι τα αντίστοιχα μεγάλων πόλεων όπως του Βερολίνου που είναι 95 σελίδες) εγείρουν αντιδράσεις σχετικά με τις ασάφειες που υπάρχουν στο κείμενο με κίνδυνο να υπάρξουν αδιέξοδα κατά την εφαρμογή του, όπου θα χρειαστεί η εμπλοκή της δικαιοσύνης για την επίλυση τους με όλες τις καθυστερήσεις που αυτό συνεπάγεται.