ECOVOICE: Γίνε «πράσινος» πολίτης

Στο νεφελώδες τοπίο των αποβλήτων με τα έντονα ερωτηματικά και τις αντιπαραθέσεις, υπάρχει τουλάχιστον ένας κοινός παρανομαστής: η λύση-μονόδρομος που λέγεται ανακύκλωση. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς με τους οποίους μίλησα πέταξαν το μπαλάκι της ευθύνης σε μένα. Μου ξεκαθάρισαν ότι όση παραπάνω διαλογή κάνω στην πηγή των σκουπιδιών, το σπίτι μου, τόσο λιγότερα θα θάβονται στη γη των ΧΥΤΑ.

Η διαλογή δεν θέλει φαντασία: διατηρώ στο σπίτι δύο σακούλες. Μία για τα κοινά απορρίμματα και μία γι’ αυτά που μπορούν να ανακυκλωθούν. Ενίοτε πλησιάζοντας τον μπλε κάδο αναρωτιέμαι αν αξίζει όλη αυτή η διαδικασία, αλλά η απάντηση έρχεται αβίαστα: και βέβαια. Πέρα από τα προφανή για το περιβάλλον και την κοινωνία οφέλη, άμεσα θα κληθώ να πληρώσω κι άλλα τσουχτερά πρόστιμα στην Ε.Ε. για μη υλοποιήσιμους στόχους ανακύκλωσης. Αντίστροφα, από την ανακύκλωση μπορώ να έχω στο μέλλον «χειροπιαστό» όφελος, καθώς θα μπορώ να μειώνω σημαντικά τα δημοτικά τέλη μου, αν ισχύσει η ανά τόνο (αποβλήτων) χρέωση του πολίτη.

Κάτω από τη βάση

Σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, μέχρι το 2011 θα έπρεπε να ανακυκλώνεται το 55-80% των συσκευασιών που σήμερα καταλήγουν στα σκουπίδια. Παράλληλα, η κοινοτική οδηγία προβλέπει ότι μέχρι το 2013 θα πρέπει να μειωθούν κατά 50% τα βιοαποικοδομήσιμα αστικά απορρίμματα σε σχέση με αυτά που παράχθηκαν το 1995. «Εκτός από τα πρόστιμα που πληρώνουμε ήδη για τις χωματερές, από το 2012 θα αρχίσουμε να πληρώνουμε και για τα συγκεκριμένα, άπιαστα ποσοστά» σημειώνει ο Κωνσταντίνος Αραβώσης, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ).

Επίσημες πηγές του ΥΠΕΚΑ αναφέρουν ότι το γενικό ποσοστό ανακύκλωσης οικιακών απορριμμάτων στην Ελλάδα ανέρχεται σήμερα λίγο πάνω από το 25%, την ώρα που «στην Ε.Ε. ο μέσος όρος της ανακύκλωσης και κομποστοποίησης το 2007 ήταν 39%» όπως διευκρινίζει ο Φίλιππος Κυρκίτσος, πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης. Σύμφωνα με έρευνα της Hellastat για την περίοδο 2007-2009, η ανακύκλωση υλικών συσκευασίας αυξήθηκε κατά 25,5%, η συλλογή  των μπαταριών κατά 42,3%, των συσσωρευτών κατά 85,8% και των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού κατά 120,4%.

Υπάρχει ωστόσο μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης των προγραμμάτων ανακύκλωσης. Η Αυγή Οικονομίδου, αναλύτρια της Hellastat εξηγεί: «Η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών δυσχεραίνει την ανακύκλωση. Παράλληλα η διαχείριση αποβλήτων γίνεται δίχως να τηρούνται περιβαλλοντικοί όροι, που σημαίνει ότι πετάμε σκουπίδια στους ΧΥΤΑ δίχως επεξεργασία.

Τέλος, παρά τις εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών (από εταιρείες ανακύκλωσης, Δήμους, σχολεία και ΜΜΕ), δεν έχει αποκτηθεί συνείδηση ανακύκλωσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ότι εξακολουθούμε να πετάμε μη ανακυκλώσιμα υλικά στους μπλε κάδους και αντίστροφα».

Για την ανταπόκριση του κόσμου μας μιλάει ο δήμαρχος Ελευσίνας Γ. Αμπατζόγλου, που έχει κάνει μεγάλες προσπάθειες στον τομέα αυτό:«Η εφαρμογή των κανόνων της ανακύκλωσης δεν είναι εύκολη στις μεγάλες ηλικίες. Παρά την ενημέρωση πόρτα-πόρτα υπάρχουν ακόμα πολίτες, κυρίως τώρα την περίοδο της οικονομικής κρίσης, για τους οποίους η ανακύκλωση δεν αποτελεί προτεραιότητα. Όμως διαπιστώσαμε την εξαιρετική ευαισθησία των νέων και ιδιαίτερα των μαθητών. Μάλιστα καθιερώσαμε και βραβεία στα σχολεία με τη μεγαλύτερη απόδοση».

Πού πας, μπουκαλάκι;

Στους μπλε κάδους. Και μετά στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ). Πανελλαδικά λειτουργούν 27 ΚΔΑΥ εκ των οποίων τα 5 βρίσκονται στην Αττική. Εκεί, τα υλικά διαχωρίζονται είτε με μηχανήματα είτε με το χέρι. Τα ανακτώμενα υλικά (πλαστικό, χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο, λευκοσίδηρος) χωρίζονται ανά κατηγορία, συμπιέζονται και γίνονται δέματα. Κατόπιν παίρνουν το δρόμο τους προς τις αντίστοιχες ελληνικές βιομηχανίες, όπου μετά από επεξεργασία θα αποκτήσουν μια ακόμη ευκαιρία ζωής και θα μπουν πάλι στην παραγωγική διαδικασία.

Τα σκουπίδια επιστρέφουν

...στο σπίτι με άλλη μορφή. Το χαρτί ξαναγίνεται χαρτοκιβώτιο, το γυαλί μεταμορφώνεται στο μπουκάλι που πίνω την μπίρα μου, ενώ το αλουμίνιο γίνεται νέα κουτάκια αναψυκτικών, πόμολα ή ακόμα και κουφώματα αλουμινίου για το σπίτι. Ο λευκοσίδηρος παίρνει τη μορφή προϊόντων χάλυβα, ενώ το πλαστικό επιστρέφει στα χέρια μου με τη μορφή σακούλας, βαρελιού ακόμα και ως νήμα που χρησιμοποιήθηκε για να ραφτεί το μπουφάν που φοράω. Ο γενικός διευθυντής της ΕΕΑΑ Γιάννης Ραζής αναφέρει: «Το 2009 αξιοποιήθηκαν συνολικά 510.000 τόνοι ανακυκλώσιμων υλικών, σημειώθηκε δηλαδή αύξηση κατά 43% σε σχέση με το 2008».

5 ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

1. Μην πετάς κοινά σκουπίδια στους κάδους ανακύκλωσης.

2. Στους μπλε κάδους ανακύκλωσης ρίχνε συσκευασίες από: χαρτί (εφημερίδες, περιοδικά, χαρτοκιβώτια), πλαστικό (μπουκάλια νερού, σακούλες), αλουμίνιο (κουτιά αναψυκτικών, κονσέρβες), γυαλί (μπουκάλια, βαζάκια), λευκοσίδηρο (κουτιά από γάλα εβαπορέ).

3. Οι συσκευασίες πρέπει να ρίχνονται στους μπλε κάδους άδειες και καθαρές από υπολείμματα. Επίσης, πρέπει να τις ρίχνεις «χύμα» και όχι μέσα σε δεμένες σακούλες.

4. Πριν τις ρίξεις, πρέπει να τις τσακίζεις και να τις διπλώνεις.

5. Επειδή τα μικρά χαρτάκια ξεφεύγουν κατά τη διαλογή, δεν σκίζεις τα χαρτιά πριν τα ρίξεις στον κάδο.

Εικονογράφηση: Λάζαρος Ζήκος