Το Δεκέμβριο στο Παρίσι 195 χώρες συμφώνησαν να συγκρατήσουν την αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από τους 2ο C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Τώρα το στοίχημα είναι η εφαρμογή της συμφωνίας, ώστε να μην αποτελέσει άλλη μια χαμένη ευκαιρία. Ένας σημαντικός κλάδος όμως, αυτός της ναυτιλίας, έχει μείνει έξω από τη συμφωνία. Ωστόσο για να μπορέσει να είναι ανταγωνιστικός θα πρέπει να πάρει μέτρα. Την επόμενη εβδομάδα ο Διεθνής Οργανισμός Ναυτιλίας (ΙΜΟ) συνεδριάζει στο Λονδίνο, για πρώτη φορά μετά την κλιματική σύνοδο του Παρισιού, για τη μείωση των εκπομπών CO2 που προέρχονται από τη ναυτιλία. Ενόψει αυτής της συνεδρίασης το σημερινό άρθρο της ecovoice γράφει ο υπεύθυνος ναυτιλιακής πολιτικής της Transport &Environment Σωτήρης Ράπτης. Η T&E είναι η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων που ασχολούνται με τις βιώσιμες μεταφορές. Συμμετέχει τόσο στη θέσπιση κανονισμών για τη ναυτιλία σε επίπεδο Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) όσο και στη νομοθετική διαδικασία σε επίπεδο ΕΕ. Στην Ελλάδα η Τ&Ε εκπροσωπείται από το ECOCITY.
Τον περασμένο Δεκέμβριο στο Παρίσι στο πλαίσιο των κλιματικών διαπραγματεύσεων του ΟΗΕ, όλες οι χώρες του πλανήτη, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες, συμφώνησαν ότι έως το 2050 η παγκόσμια οικονομία θα απεξαρτηθεί πλήρως από τα ορυκτά καύσιμα όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο λιγνίτης. Παρότι ο κλάδος της ναυτιλίας αναφερόταν στο αρχικό σχέδιο της νέας διεθνούς συμφωνίας του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, το τελικό κείμενο της συμφωνίας απέφυγε να κάνει ονομαστική αναφορά στη ναυτιλία. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ναυτιλία είναι σχεδόν ο μοναδικός κλάδος της οικονομίας ο οποίος εξαιρείται από την κλιματική νομοθεσία.
Ωστόσο ακόμα και χωρίς ειδική και ονομαστική αναφορά, η ναυτιλία δεσμεύεται από τους φιλόδοξους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού, η οποία αναμένεται να αλλάξει ριζικά το ενεργειακό μοντέλο της παγκόσμιας οικονομίας. Το ερώτημα δεν είναι αν το πετρέλαιο και τα άλλα ορυκτά θα συνεχίσουν να δίνουν ενέργεια στην οικονομία, τις επιχειρήσεις, τα σπίτια, τα αυτοκίνητα ή τα λεωφορεία. Αυτό απαντήθηκε αρνητικά στο Παρίσι. Το πώς θα γίνει η αλλαγή αυτή είναι αυτό που μένει να κριθεί στο άμεσο μέλλον.
Το ίδιο ερώτημα όμως αφορά και τη ναυτιλία. Το ερώτημα δεν είναι πια το αν αλλά το πώς θα επιτευχθεί η μετάβαση του κλάδου σε τεχνολογίες μηδενικών εκπομπών.
Αν η συζήτηση για μηδενικές εκπομπές μοιάζει φουτουριστική και μη ρεαλιστική σε πολλούς, η απάντηση είναι ότι πριν 10 χρόνια τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα επίσης έμοιαζαν μια λύση βγαλμένη από ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Μέσα σε διάστημα μόλις λίγων χρόνων, o αριθμός των ηλεκτρικών αυτοκινήτων αυξήθηκε ραγδαία στους δρόμους των ευρωπαϊκών πόλεων. Μόνο στη Νορβηγία αγοράστηκαν περίπου 40,000 νέα ηλεκτρικά αυτοκίνητα το 2015.
Αυτό που άλλαξε τα δεδομένα και ώθησε στην ανάπτυξη νέων τεχνολογικών λύσεων μηδενικών εκπομπών είναι η νομοθεσία για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου των αυτοκινήτων. Η κλιματική νομοθεσία ανάγκασε την αυτοκινητοβιομηχανία να επενδύσει σε νέες τεχνολογίες και διευκόλυνε την πρόσβαση σε χρηματοδότηση από δημόσιους φορείς.
Αυτή ακριβώς η έλλειψη κανόνων είναι που κάνει σήμερα για κάποιους μη ρεαλιστική τη μετάβαση της ναυτιλίας σε τεχνολογίες μηδενικών εκπομπών. Δεν υπάρχει νομοθεσία είτε σε διεθνές είτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο που να θέτει στόχο μείωσης εκπομπών για τη ναυτιλία και να διευκολύνει την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Ωστόσο, τα 30 χρόνια που απομένουν για τον εκσυγχρονισμό του κλάδου δεν είναι πολλά.
Δεδομένου ότι ο μέσος όρος ζωής ενός πλοίου είναι τα 25 χρόνια, η μετάβαση της ναυτιλίας σε καινοτόμες τεχνολογίες θα έπρεπε ήδη να έχει αρχίσει.
Η έλλειψη κλιματικής νομοθεσίας τη στιγμή που η υπόλοιπη οικονομία απομακρύνεται από το πετρέλαιο, είναι πιθανό να οδηγήσει στον εγκλωβισμό του κλάδου σε ρυπογόνες τεχνολογίες πλήττοντας την ίδια την ανταγωνιστικότητά του. Οι καταναλωτές στις ανεπτυγμένες αγορές ήδη ζητούν ενημέρωση για τις εκπομπές διοξειδίου κατά τη μεταφορά των προϊόντων, ενώ μεγάλες πολυεθνικές ήδη διαφημίζουν το πρασίνισμα της αλυσίδας εφοδιασμού και της μεταφοράς των προϊόντων τους.
Η συζήτηση για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου μεταφέρεται την επόμενη εβδομάδα στο Λονδίνο στη συνεδρίαση του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ). Το δίλημμα για τον κλάδο είναι καθαρό. Είτε θα συνεχίσει να αντιμάχεται το αναπόφευκτο και να αντιτίθεται στην εισαγωγή κανόνων για τον περιορισμό της ρύπανσης, είτε θα συναινέσει στη μείωση των εκπομπών της, στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών μηδενικών ρύπων και στη διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητάς της.
17°
