Κάτι συμβαίνει στην «εμπόλεμη» οδό Σόλωνος

Ακροβατείς πάνω στο πιο hardcore πεζοδρόμιο της πόλης. Κολλάς –αναγκαστικά– το σώμα πάνω σε υπέροχα κτίρια και ύστερα σε άθλια γραφεία. Κρεμάς το βλέμμα σε δύο γλάστρες ενός καψαλισμένου μπαλκονιού και αφήνεις τη μύτη να σε σύρει σε μερικά από τα νέα στέκια του κέντρου. Δεν υπάρχει ούτε ένα χαρακτηριστικό της μητρόπολης που να μην «κατοικεί» στη Σόλωνος.

Ξεκινάει με λούσα: Artisti Italiani στο υπέροχο πορτοκαλίζον νεοκλασικό, Observatory στο γυάλινο, «γλυπτικής» αρχιτεκτονικής έργο του Θεοφάνη Μπομπότη. Η καρδιά της Σόλωνος χτυπάει πάντα και για το λαό και για το Κολωνάκι. Η οικονομική ευρωστία σταματάει στο ύψος της Νομικής, ακολουθεί το «νεκρό» τμήμα μέχρι την Ασκληπιού, σημείο στo οποίo η Σόλωνος μετατρέπεται σε «κοιλάδα της γνώσης» (φροντιστήρια, εκδοτικοί, καλλιτεχνικά βιβλιοδετεία). Την «πάσα» έχει δώσει λίγα μέτρα νωρίτερα ένας χώρος-σύμβολο στην ελληνική διανόηση. Το βιβλιοπωλείο Εστία –όπου ο δημιουργός του Γεώργιος Κασδόνης στήριξε στα πρώτα τους βήματα κορυφαία μέλη της εγχώριας πνευματικής ελίτ (Παπαδιαμάντης, Βαλαωρίτης, Νιρβάνας κ.ά.)– βαδίζει σήμερα στον τρίτο αιώνα λειτουργίας του.

Σφυγμομετρώ την οδό. Όσο είμαι ακόμα ψηλά χαζεύω κτίρια-διαμάντια, όπως την πολυκατοικία στον αριθμό 35, γωνία με Λυκαβηττού. Χτισμένη τη δεκαετία του ’30 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λεωνίδα Μπόνη (συν-σχεδιαστής στο Μετοχικό Ταμείο Στρατού και υπεύθυνος για το Rex), είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα κτίρια με «έρκερ», δηλαδή με προεξοχές που βγαίνουν από το επίπεδο της όψης μέχρι και ενάμιση μέτρο. Απέναντι, στο νο 34, αντικρίζω δύο «ηρωικά» δεντράκια, αν και ίσως την ώρα που εσύ διαβάζεις αυτές τις γραμμές να έχουν γίνει ένα, στην περίπτωση που ο Δήμος δεν κάνει τίποτα για τη σταθερή κλίση του ενός προς το πεζοδρόμιο. Στο 41 τα φροντισμένα κτίρια σταματούν απότομα και πριν προλάβω να μετρήσω ως το ένα ορθώνεται μπροστά μου το πρώτο μπετονένιο αστικό τέρας που βρυχάται.

Το clean cut αρχίζει να παραχωρεί τη θέση του στην απόχρωση του καυσαερίου, αλλά ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης, καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Βόλου ανάμεσα σε άλλα, μου δίνει το ψύχραιμο προφίλ της οδού: «Αν προσομοιάζαμε τη Συγγρού με ποτάμι, τότε η Σόλωνος είναι ένας μητροπολιτικός χείμαρρος, ένας δρόμος εντάσεων και συνεχούς εμπλοκής. Απ’ τα “στόμιά” του εισέρχεσαι σε έναν κόσμο με σκουπίδια και πολύτιμα πράγματα, σε μια οδό που συμπυκνώνει την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, αυτής του μεσοπολέμου, των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων και της μοντέρνας εποχής. Όσο για τις δράσεις ανάπλασης, ένα τέτοιος δρόμος μόνο με “βελονισμό” διορθώνεται, με χώρους εκτροπής στα πλαϊνά, όπως είναι η πίσω πλευρά του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων».

Τώρα στέκομαι ακριβώς σε αυτό σημείο που η Σόλωνος παίρνει την πρώτη της ανάσα. Το νεοκλασικό του 1835, το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, σχεδιάστηκε από τον Ch. Hansen και η πρώτη του χρήση ήταν νοσοκομείο. Το πίσω μέρος του είναι από τα ελάχιστα σημεία της οδού που το πεζοδρόμιο πλαταίνει και το πράσινο τολμάει να εμφανιστεί. Λίγα μέτρα παρακάτω η αρχιτεκτονική ιστορία συνεχίζεται με το Χημείο, που ξεκίνησε να ανακαινίζεται το 2002 και υποτίθεται ότι θα ήταν έτοιμο τον Οκτώβριο του 2008, αλλά έξι χρόνια αργότερα σκαλωσιές, γερανοί και οικοδόμοι συνεχίζουν τις εργασίες, οι οποίες σταματούν και ξεκινούν κατά το δοκούν (ή μάλλον όποτε αλλάζουν μελέτες, εγκρίσεις, νόμοι και άδειες). Σχεδιάστηκε το 1880 από τον H. Ziller και πολλές δεκαετίες αργότερα, τις ιστορικές ημέρες από τις 9 ως τις 13/5/1985, «φιλοξένησε» μία από τις ιστορικότερες και δυναμικότερες καταλήψεις στην Αθήνα, ηχηρή απάντηση στον υπέρμετρο ζήλο των ΜΑΤ για εξόντωση όλων των νέων ομάδων που σύχναζαν στα Εξάρχεια (punks, αριστεροί… οι πάντες). Την ίδια «άγρια» χρονιά ακολούθησε και δεύτερη κατάληψη, μετά το ανήκουστο γεγονός της δολοφονίας του δεκαπεντάχρονου Μιχάλη Καλτεζά από αστυνομικές δυνάμεις στο Πολυτεχνείο στις 17/11.

Συνεχίζω να ανεβοκατεβαίνω την τσιμεντένια γη του πυρός, μέσα Οκτωβρίου, και τα μεσημέρια νομίζω πως βαδίζω στη Σαχάρα. Όλα έχουν την εξήγησή τους. Σύμφωνα με έρευνα της Ομάδας Φυσικής Κτιριακού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών η Σόλωνος υπερθερμαίνεται εξαιτίας της πυκνής της δόμησης, εμφανίζοντας πολύ μεγαλύτερες θερμοκρασίες από άλλες οδούς, όπως π.χ. τη Βαλαωρίτου που είναι πεζόδρομος.

Παρά τις αντιξοότητες το «φρεσκαρισμένο πρόσωπο» σκάει ένα πρώτο χαμόγελο. Ήδη στο νο 97 μου γνέφει γεμάτο αυτοπεποίθηση το «Καλύτερο Μπιφτέκι της Αθήνας» από το minion εστιατόριο Μαγειρευτό - Γεύση και Παράδοση, που κάνει χρυσές δουλειές. Απέναντι η «πεισματάρικη» Βιβλιοθήκη των Ελλήνων του Άδωνη Γεωργιάδη, που «πόθησε» και αυτή μια θέση στο δρόμο του βιβλίου, λες και δεν το είχε μαντέψει πως στα Εξάρχεια, που βρέθηκε, κάθε βράδυ θα την καίγανε και κάθε πρωί θα ξαναστηνόταν (αυτές τις μέρες μάλιστα η πλαϊνή βιτρίνα της είναι σπασμένη, κι ας έχει το πιο παχύ τζάμι που υπάρχει στην αγορά). Ελάχιστα μέτρα πιο πάνω το βλέμμα καρφώνεται στο μπαλκόνι της Βαβέλ και όταν τα παιδιά των εκδόσεων σκαλίζουν τις δικές τους μνήμες από το δρόμο, μου λένε πως τον θυμούνται... «σαν την οδό των δικηγόρων και των γιατρών, πριν γίνει το εμπορικό τρίγωνο των εκδοτών. Το ξεχωριστό στοιχείο της είναι πως οριοθετεί τα Εξάρχεια και το Κολωνάκι περισσότερο απ’ ό,τι άλλοι δρόμοι, όπως π.χ. η Ακαδημίας. Κατά τα άλλα, διατηρεί ακέραια όλα τα χαρακτηριστικά της επιθετικής πόλης που ζούμε. Τα κτίρια είναι δυσανάλογα ψηλά για έναν τόσο στενό δρόμο και ο εξωφρενικός θόρυβος πέφτει πάνω τους και κάνει αντηχείο. Η αστυνομοκρατία εντείνει την ασφυκτική αίσθηση. Όσο για το κτίριο της Βαβέλ είναι του Μεσοπολέμου και κάποτε υπήρξε στρατηγείο-αρχηγείο της ΕΛΑΣ, γι’ αυτό και στο μπαλκόνι υπάρχουν ακόμα τρύπες από σφαίρες».

Λίγο πριν μου πάρει τα αυτιά το νιοστό μπαράζ κορναρίσματος, κρύβομαι στο επόμενο εύκαιρο πλάτωμα. Το καλλιτεχνικό Τυπογραφείο Τυποπεργαμηνή, στο 109, επιμελήθηκε αυτοβούλως στο πεζοδρόμιο μια «υπερπαραγωγή» με rococo διάθεση: ψηφιδωτό καλογυαλισμένο δάπεδο, ψάθινα κρεμαστά καλάθια, γλάστρες, καναρίνια, καθρέφτες... Η παρδαλή σύνθεση συνεχίζεται ακριβώς απέναντι στη γωνία με Λόντου. Εκεί, συνυπάρχουν το parking με τις σημαίες χωρών στα μπαλκόνια των επιπέδων του (υπάρχει και αυτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και το ψηλό περίπτερο, τόσο ψηλό μάλιστα που μέχρι και οι ψηλοί αισθάνονται νάνοι, γι’ αυτό και ο ιδιοκτήτης τοποθέτησε μπροστά από το ταμείο ένα… βάθρο. Για ένα δευτερόλεπτο αισθάνομαι βασίλισσα.

Η χαρά κόβεται απότομα, γιατί καταλαβαίνω πως ακόμα κι αν υπάρχει ειδική εγκύκλιος που ορίζει ότι το ελάχιστο μήκος ενός πεζοδρομίου είναι το 1,5 μέτρο, της Σόλωνος δεν φτάνει ούτε το 1 μ. Παρ’ όλα αυτά, τα παιδιά της πόλης επιμένουν να τρώνε και να πίνουν στα παλιά αλλά και στα νεοσύστατα στέκια της οδού. Στο Ψαροκόκαλο, στο νο 119, που το σύμβολο του ονόματός του «στρογγυλοκάθεται» στην ταμπέλα, τα σουπλά και τα μαξιλάρια, και ο κατάλογός του περιέχει θραύσματα ποίησης: «φρούτα της θάλασσας σε αρωματική μαρινάδα» ή «φιλέτο κοτόπουλου με καρδιές αγκινάρας». Η πολυχρωμία αρχίζει να χαϊδεύει το κουρασμένο βλέμμα. Το επόμενο μετά τη Βαβέλ καταφύγιο των κομικάδων Comicon, στο νο 128, και η έντονη κινητικότητα μέσα και έξω από το Καφεκούτι, στο 123, στέκι καλλιτεχνών, φοιτητών και περαστικών. Όλοι, προτού καθίσουν, αφιερώνουν μερικά λεπτά στην ανάγνωση της πολιτιστικής ατζέντας της πόλης που είναι αναρτημένη στους τοίχους του café-bar. Αν και το παράθυρό του «φιλάει» σχεδόν το δρόμο, τα τραπέζια δίπλα του είναι μονίμως γεμάτα. Υπάρχει ακόμα το «πλουμιστό» High Fidelity στο νο 136, που περιμένει πότε θα γίνει κι αυτό meeting point της οδού (την επόμενη μέρα ο ιδιοκτήτης άρχισε δραστικό promotion, στέλνοντας στα γύρω γραφεία τον ευγενέστατο Τάσο να μας κερνάει «δοκιμαστικά» καφεδάκια). Η τελική cult πινελιά έρχεται από τη μουσική σκηνή Βάτραχοι στο νο 103, που εδώ και 25 χρόνια προσκαλεί, ανάλογα με τα κέφια και τη διάθεση, –εντελώς– νέους μουσικούς να πειραματιστούν στην οικεία σκηνή της σε κάτι βραδιές τρελού μπάχαλου.

Ο πόλεμος του καυσαερίου κατά ανθρώπων και κτιρίων μαίνεται ανεξέλεγκτος, αλλά εγώ ξέρω πώς να γλιτώσω. Εκεί που το πεζοδρόμιο γίνεται μια κλωστή, ανοίγω την πόρτα του βιβλιοπωλείου Άγκυρα στο νο 124. Το café στο αίθριο του νεοκλασικού του 1890 κάνει τον πολυχώρο να μοιάζει με γυάλινη μπάλα, ένα απόλυτο ησυχαστήριο στην καρδιά του πανικού. Σε μία από τις επισκέψεις σε αυτό το café γαλλικού τύπου, μία από τις ιδιοκτήτριες, η Άννα Παπαδημητρίου, μου έλεγε... «κοίτα να δεις που εδώ είναι συγκεντρωμένοι όλοι οι εκδότες και ο κόσμος δεν μπορεί να σταθεί στις βιτρίνες να χαζέψει τα βιβλία. Μια γλάστρα πες πως θες να βάλεις για λίγη ομορφιά και αισιοδοξία, και δεν χωράει». Χωράει η 24ωρη δραστηριότητα, τα συνεχόμενα κολονάκια που καθιστούν αδύνατο το παρκάρισμα στο ούτως ή άλλως αμελητέο πεζοδρόμιο, τα ασπρόμαυρα στιγμιότυπα μεγάλων προσωπικοτήτων στην ταμπέλα - photo album της Εστίας, το πρωινό φρακάρισμα στα πεζοδρόμια από τις ορδές των φοιτητών. Χωράει και περισσεύει η πιο αντιπροσωπευτική μορφή ζωής στην πόλη.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΥΠΟ

«Οι δυνάμεις των ΜΑΤ χθες ξεπέρασαν κάθε όριο αγριότητας στην πορεία των φοιτητών και από θαύμα δεν υπήρξαν θύματα έξω από τη Νομική, στην οδό Σόλωνος. (...) Φοιτητές κινδύνευσαν να ποδοπατηθούν στην προσπάθειά τους να μπουν στη σχολή, καθώς το συγκεκριμένο σημείο της Σόλωνος είναι πάρα πολύ στενό. (...) Οι ομάδες των κουκουλοφόρων χρησιμοποίησαν τραπεζάκια από καφετέρια επί της Σόλωνος για προσάναμμα. (...)

Λίγη ώρα αργότερα επήλθε το χάος». 2006, Αγριότητες κατόπιν εντολής, ΤΑ ΝΕΑ

ΤΥΡΟΠΙΤΑΑΑ!!!

Το παλαίμαχο Μακεδονικόν σερβίρει τυρόπιτες ταψιού, νηστίσιμες σπανακόπιτες και όλα τα υπόλοιπα πρωινά, φουρνιστά snack, πεντανόστιμα, με θεσπέσιο φύλλο και χρυσή δοσολογία λαδιού. Μόνιμος συνωστισμός στην είσοδο, με τους fan να σχηματίζουν ένα όρθιο, αυτοσχέδιο καφενείο. Σόλωνος 73

Η ΣΗΜΑΝΣΗ
«Προς Πάρνηθα - Θεσσαλονίκη» (ταμπέλα λίγο πριν από το τέρμα της οδού)

ΚΑΡΦΩΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ
Σόλωνος & Βουκουρεστίου γωνία.

ΤΟ ΧΗΜΕΙΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ

•Ξύλινα παράθυρα και παραθυρόφυλλα γαλλικού τύπου στην εξωτερική όψη
•Βιβλιοθήκη Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας
•Δανειστήριο και Αναγνωστήριο
•Μουσείο Ιστορίας Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας
•Χώρος Πολιτιστικών Εκδηλώσεων

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

1. OΤΕ - Cosmote (νο 53)
2. Ιατρικό Κέντρο Αθηνών (νο 29)
3. Καλφοπούλειο Υγειονομικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων (νο 78)
4. ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥ - ΑΜΑΡΤΙΑ ΜΟΥ
5. Βιβλιοπωλείο της Εστίας - από το 1885
6. Ζαχαροπλαστείο Αγαπητός - από το 1944
7. Οφθαλμολογική Κλινική Υπαπαντή - από το 1979
8. Τ-Shirt Factory - από το 1989
9. Βιβλιοχαρτοπωλείο Νικολάτος - από το 1876
10. Στεγνοκαθαριστήριο - Πλυντήριο Ε. Κλήμης - από το 1957

Η ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΩΝ

1. Best Book Hunters (νο 47)
2. Εκδόσεις Σάκκουλας (νο 69)
3. Εκδόσεις Φιλιππότης (νο 69)
4. Εκδόσεις Γρηγόρη (νο 71)
5. Εκδόσεις - Βιβλιοπωλείο Παρασκήνιο (νο 76)
6. Λέσχη του Βιβλίου Θεμέλιο (νο 84)
7. Εκδοτικός Όμιλος ΙΩΝ (νο 85)
8. Βιβλιοπωλείο Πύρινος Κόσμος (νο 96)
9. Αιώνιος Ηνίοχος - Το εσωτερικό βιβλιοπωλείο (νο 97)
10. Εκδόσεις Λιβάνης (νο 98)
11. Παλαιοβιβλιοπωλείο (νο 99)
12. Δρόμων Βιβλιοπωλείο (νο 99)
13. Σωτήρ - Ορθόδοξα Χριστιανικά Περιοδικά (νο 100)
14. Βιβλιοπωλείο Γιώργος Αναστασάκης (νο 110)
15. Εκδόσεις Δημοπούλου (νο 100)
16. Γεωργιάδης - Βιβλιοθήκη των Ελλήνων (νο 114)
17. Εκδόσεις Στρατίκη - Παιδικά Βιβλία (νο 116)
18. Βιβλιοπωλείο Σιδέρης (νο 116)
19. Καστανιώτης (νο 131)
20. Εκδόσεις Αλεξάνδρεια (νο 133)
21. Εκδόσεις Μπατσιούλας (νο 136)
22. Εκδόσεις Ενάλιος (νο 136)
23. Βιβλιοπωλείο Το Υπόγειο (νο 140)

ΤΥΠΩΘΗΤΩ!

1. Φωτοτυπίες/ Εκτυπώσεις (νο 110, 112, 116, 120)
2. Βιβλιοχαρτοπωλείο (νο 118)
3. Typostar (νο 115)
4. Type Center (νο 113)
5. Προσκλητήρια (νο 45, 107, 109, 110, 116, 117, 122, 128)
6. Αυτοκόλλητα - Γράμματα (νο 130)
7. Καλλιτεχνικό Βιβλιοδετείο (νο 92, 99, 111)
8. Nakas Paper Βιβλιοχαρτοπωλείο (νο 91)
9. Παλαιοβιβλιοπωλείο Γκεζερλής – εδώ μπορείς να βρεις και αρχαία Kodak μηχανή με € 40, «τρανζίστορ που δε λειτουργεί» με € 19 και άλλα πολύ ενδιαφέροντα συλλεκτικά αντικείμενα (νο 99)
10. Print σε mousepad, κούπες, καπέλα και puzzle (!) Maragos (νο 127)

ΑΠ’ ΟΛΑ ΕΧΕΙ Ο ΜΠΑΞΕΣ

1. Οctapus, το βασίλειο του pop, καλόγουστου και «ευφρόσυνου» διακοσμητικού και μικροαντικειμένου (νο 18)
2. Iσπανικό Σπουδαστήρι (νο 34)Κουλά είδη γυμναστικής που μόλις προσεδαφίστηκαν από τη χρονομηχανή του ’80 (νο 38)
3. Λέσχη κομπολογιού (νο 97)
4. Ergo Architecture & Design Aρχιτεκτονικό γραφείο & διακόσμηση (νο 99)
5. In Spot Internet Place (nο 105)
6. Tube Ρούχα με προσωπικότητα (νο 114)

ΓΝΩΣΗ ΚΙ ΑΛΛΗ ΓΝΩΣΗ

1. Φροντιστήρια Σπουδή
2. ΙΕΚ ΔΟΜΗ
3. Euro Languages

Φωτό: Αλέξανδρος Φιλιππίδης