Κωστής Παπαϊωάννου: Οι επέτειοι συνομιλούν, η Αθήνα γιορτάζει

Διπλή η επέτειος, 80 χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας τον Οκτώβριο του 1944 και 50 χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας τον Ιούλιο του 1974. Η Αθήνα γιορτάζει μαζί τα 50 και τα 80 χρόνια. Θυμάται πώς δρόμοι και πλατείες πλημμύρισαν κόσμο που γιόρταζε την ελευθερία από τη ναζιστική κατοχή και την δικτατορία. Αλλά θυμάται και την αγωνία για τον εμφύλιο που ερχόταν στην πρώτη περίπτωση, για το δράμα της Κύπρου στη δεύτερη.

Επίκεντρο των πολλών εκδηλώσεων του Δήμου Αθηναίων, τις οποίες ετοίμασε η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων και ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), είναι η έκθεση «1974, 1944: Η Αθήνα γιορτάζει την ελευθερία της» στο Κέντρο Τεχνών στον χώρο του Πάρκου Ελευθερίας. Συνεργαστήκαμε με πολλούς φορείς (Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, Γενικά Αρχεία του Κράτους, Ιστορικό Αρχείο Δήμου Αθηναίων, Αρχείο ΕΡΤ κ.ά.) εστιάζοντας στην πόλη της Αθήνας, στον δημόσιο χώρο, το πλήθος στους δρόμους, στη μαζική γιορτή και διεκδίκηση. Χωρισμένη σε δύο μεγάλες ενότητες, η έκθεση παρουσιάζει περισσότερα από 500 τεκμήρια, όπως σπάνιες φωτογραφίες, εφημερίδες, αφίσες, έργα τέχνης, προκηρύξεις, προσωπικά αντικείμενα, πλούσιο οπτικοακουστικό και αρχειακό υλικό. Ακολουθώντας τη διαδρομή της έκθεσης, οι επισκέπτες -μικροί και μεγάλοι- θα κάνουν ένα ταξίδι από το σκοτάδι στο φως, από τη ναζιστική κατοχή στη μεγάλη γιορτή της ελευθερίας και από τη βιαιότητα της χούντας στις προσδοκίες και την ελπίδα που γέννησε η πτώση της.

Μας γεμίζει χαρά ειδικά η επίσκεψη σχολείων στον χώρο της έκθεσης, καθώς τα παιδιά θα ανακαλύψουν μέσα από τεκμήρια την περίοδο του μεγάλου λιμού στην Αθήνα, τις πράξεις αντίστασης απέναντι στη βία και τον τρόμο, θα μάθουν τις ιστορίες των γυναικών της Αντίστασης που θυσιάστηκαν. Θα βρουν οπτικοακουστικό υλικό σχετικό με τις πρακτικές των συλλήψεων και των βασανιστηρίων της χούντας, θα μάθουν για τη λογοκρισία και τη στέρηση της ελεύθερης πληροφόρησης, θα δουν τους 25 νεκρούς του Πολυτεχνείου, απάντηση στα fake news για τον «μύθο του Πολυτεχνείου». Θα δουν και τα πρώτα βήματα της δημοκρατίας, το ποτάμι κόσμου στους δρόμους της πρωτεύουσας, τα πρωτοσέλιδα για τον θρίαμβο της δημοκρατίας, την επιστροφή των εξορίστων, τα ψηφοδέλτια στις πρώτες ελεύθερες εκλογές, τις δίκες των πρωταιτίων της δικτατορίας.

Οι δύο επέτειοι συνομιλούν, οι ανάσες ελευθερίας μέσα στο σκοτάδι της Κατοχής και της δικτατορίας, οι μαύρες μέρες συναντάνε τις πιο χαρούμενες. Είναι μία έκθεση για την κοινή απαίτηση των κατοίκων της Αθήνας για δημοκρατία και ελευθερία. Παράλληλα εξελίσσονται πολλές άλλες εκδηλώσεις στο κέντρο και τις γειτονιές της πόλης, οι οποίες ξεκίνησαν με μεγάλη επιτυχία τον Ιούνιο και θα διαρκέσουν ως τον Νοέμβριο. Εκθέσεις, συζητήσεις, προβολές, θεατρικές και ιστορικές διαδρομές, θεατρικά και χορευτικά δρώμενα, μουσικές εκδηλώσεις είναι μερικές από τις πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις που τιμούν την ιστορική μνήμη της πόλης. 

Κορύφωση των εκδηλώσεων είναι η μεγάλη συναυλία «Τίποτα δεν πάει χαμένο: 50 χρόνια τραγούδια για έναν καλύτερο κόσμο» που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 15 Οκτωβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού με τη συμμετοχή σπουδαίων εκπροσώπων τριών γενιών ερμηνευτών. Με την καλλιτεχνική επιμέλεια του Οδυσσέα Ιωάννου και σε διοργάνωση Τεχνόπολης, η συναυλία επικεντρώνεται στα τραγούδια που της Μεταπολίτευσης που  μίλησαν για αγωνίες, εξέφρασαν την επιθυμία για έναν καλύτερο κόσμο και κατάφεραν να μας ενώσουν γύρω από κοινά όνειρα, διαμορφώνοντας παράλληλα την πολιτιστική μας ταυτότητα. Στη σκηνή του Λυκαβηττού θα συναντηθούν οι Σπύρος Γραμμένος, Φοίβος Δεληβοριάς, Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας, Μαρία Παπαγεωργίου, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Μίλτος Πασχαλίδης και Μαρία Φαραντούρη.

Είναι περιττό να τονίσουμε πόσο αυτή η πλευρά της νεότερης ιστορίας έχει ιδιαίτερη σημασία σε στιγμές που κερδίζουν έδαφος εκείνες οι δυνάμεις που εχθρεύονται τη δημοκρατία και την "ανοιχτή κοινωνία". Τόσο η Απελευθέρωση όσο και η Μεταπολίτευση έχουν κακοπάθει από τις επιθέσεις των αναθεωρητών της Ιστορίας. Ειδικά σε εποχές που οι αντιδραστικές δυνάμεις, οι οπαδοί της ανελεύθερης δημοκρατίας και του σκοταδισμού ενισχύονται σε όλη την Ευρώπη, είναι χρέος μας η μνήμη και η γνώση. Είναι μια ευκαιρία η διπλή επέτειος να αναστοχαστούμε και για την ποιότητα της σημερινής δημοκρατίας, να αναλογιστούμε τις σοβαρές ρηγματώσεις στο κράτος δικαίου, τα προβλήματα στο κράτος πρόνοιας και το έλλειμμα δικαιοσύνης που αποτελούν πληγές στο σώμα της δημοκρατίας και τροφοδοτούν τους εχθρούς της.

Δείτε όλο το πρόγραμμα των επετειακών εκδηλώσεων εδώ.