1ο Queer Con στην Αθήνα με κόμικς και όχι μόνο

Υπό τη σκέπη του Comicdom Con και της Ελληνοαμερικανικής έκθεσης έρχεται στις 14-15 Σεπτεμβρίου μία μεγάλη γιορτή της queer καλλιτεχνικής δημιουργίας και του ακομπλεξάριστου κοινού που θέλει να επικοινωνεί με χρώματα, αισθησιασμό, χιούμορ. Το 1ο Queer Con της πόλης (αν όλα πάνε καλά, θα υπάρξει και δεύτερο) γίνεται στα πλαίσια των φθινοπωρινών εκδηλώσεων του Athens Pride και για αυτό μας μίλησε ο δημοσιογράφος, σεναρίστας κόμικς και ένας εκ των διοργανωτών, Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου.

Ο Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου μιλάει για το 1ο Queer Con στην Αθήνα

Queer Comic. Υπάρχει επίσημα τέτοια κατηγορία διεθνώς;
Θα έλεγα ότι ξεκίνησε ουσιαστικά στη δεκαετία του ‘70 στις ΗΠΑ μέσα από ανεξάρτητες εκδόσεις και έντυπα. Οι μεγάλες εκδοτικές εταιρείες ούτε καν διανοούνταν να συμπεριλάβουν τέτοιες ιστορίες στις εκδόσεις τους ούτε καν σαν υπονοούμενο για μία εναλλακτική σεξουαλικότητα. Τέτοιους χαρακτήρες τους αντιμετώπιζαν κλασσικά: ως καρικατούρες και πάλι χωρίς να δηλώνεται η σεξουαλικότητά τους.

Ήταν η εποχή που το κόμικ είχε αρχίσει να γίνεται ενήλικο. Πιο πριν ήταν “παιδικό”.
Ακριβώς. Με την παρουσία ανεξάρτητων δημιουργών όπως ο Robert Crumb και άλλοι. Ήταν μια νέα σκηνή που έδωσε τον χώρο και τη δυνατότητα και σε queer δημιουργούς να εκφραστούν. Όλα αυτά κυρίως στο Σαν Φρανσίσκο και γενικά στη Δυτική Ακτή αλλά και στη Νέα Υόρκη υπήρχε μία σκηνή underground.

Ήταν in the closet εκείνες οι εκδόσεις; Κυκλοφορούσαν διακριτικά;
Υπήρχαν στα comic shops αλλά σε αυτά που φιλοξενούσαν πιο underground εκδόσεις. Κάτι σαν το δικό μας Tilt στην Ασκληπιού.

Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει ένα κουίρ κόμικ; Υπάρχει κάποιο κοινό γνώρισμα; Αρκεί να είναι ένας χαρακτήρας, έστω και ο πρωταγωνιστής ΛΟΑΤΚΙ;
Χρειάζεται η κουίρ αισθητική να είναι, αν όχι κυρίαρχη, τουλάχιστον σημαντική. Αυτό αφορά στον πρωταγωνιστή ή τους πρωταγωνιστές, τους δεύτερους χαρακτήρες, τα κύρια πρόσωπα. Ή μπορεί το storyline να είναι κουίρ κι ας μην είναι ο βασικός πρωταγωνιστής.

Υπάρχει ή υπήρξε στην Ελλάδα queer comic σκηνή;
Υπάρχουν κάποιες εκδόσεις τα τελευταία χρόνια που μπορεί να πει κάποιος ότι στοιχειοθετούν μία σκηνή. Κάπως έτσι προέκυψε και το Queen Con.

Πάντως εγώ θα έλεγα σαν πρώτο “επίσημο” queer κόμικ στην Ελλάδα ότι ήταν πριν 40 χρόνια, η δουλειά του Δημήτρη Παπαϊωάννου στο Αμφί, στη Βαβέλ και στη δική του έκδοση, το Κοντροσόλ στο Χάος.
Ναι, ακριβώς. Και θα τον συμπεριλάβουμε και στο Χρονολόγιο που θα έχουμε στην έκθεση. Θα έλεγα όμως ότι αυτό ήταν μεν μία αρχή αλλά δεν υπήρξε συνέχεια. Θα έπρεπε να περάσουν πάρα πολλά χρόνια για να γίνει ένα επόμενο βήμα. Σήμερα βέβαια κυκλοφορούν εκατοντάδες βιβλία, άλμπουμ, περιοδικά, ιντερνετικές εκδόσεις και fanzines που έχουν “βγάλει στο φως” την queer δημιουργία. Θυμόμαστε τις ερωτικές ιστορίες Τσοντοκόμικ από 10 γυναίκες δημιουργούς, τη σειρά “Μαλάκα Λεσβίες!” που ξεκίνησε το 2014 η Σμαρ και τις εικονογραφήσεις του Δημήτρη Γαβαλά. Την τελευταία δεκαετία έγινε μία μεγάλη έκρηξη αν και περιορισμένης εμβέλειας. Εντούτοις είχαμε το “Στη μέση ο Μανώλης” που έγραφε ο Λύο Καλοβυρνάς και σχεδίαζε ο Ηλίας Κυριαζής για το περιοδικό 10%. Επίσης ο Ηλίας Κυριαζής, ένας ally-σύμμαχος της κοινότητας, έβαζε στα κόμικς του κουίρ χαρακτήρες και θα έλεγα ότι μετά υπήρξε, με έμφαση στην τελευταία πενταετία, μία έκρηξη τόσο σε επίπεδο εκδόσεων όσο και εικονογράφησης. Έτσι κάπως άρχισε να δημιουργείται και μία άτυπη σκηνή.

Το Queer Con πώς δημιουργήθηκε;
Έτσι κάπως ξεκίνησαν και οι πρώτες συζητήσεις για το Queer Con. Μαζευτήκαμε κάποιοι LGBTQ είτε καλλιτέχνες είτε διοργανωτές και είπαμε πώς θα μπορούσαμε να κάνουμε πιο ορατή τη σκηνή που βρίσκεται αυτή την περίοδο σε άνθηση. Στην αρχή σκεφτήκαμε ένα περιορισμένης εμβέλειας event. Στη συνέχεια, σε συνεργασία με την Ελληνοαμερικανική Ένωση και την Mοovie Reel που διοργανώνει το Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου της Αθήνας, αρχίσαμε να σκεφτόμαστε να γίνει ένα 2ήμερο που να ξεφεύγει από τον αυστηρά χώρο των κόμικς και να επεκταθεί και σε άλλες τέχνες – ουσιαστικά εγχώρια κουίρ αισθητική και την ποπ κουλτούρα. Θα έχουμε stand up comedy, drag show, πλήθος εκθέσεων, προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών μυθοπλασίας, καθώς και πάνελ που αποτελούνται από καταξιωμένους ομιλητές, συγγραφείς και σκηνοθέτες. Μεταξύ άλλων θα προβάλουμε την ταινία “Μετέωρο και Σκιά” του Τάκη Σπετσιώτη με αφορμή τα 80 χρόνια που συμπληρώνονται φέτος από τον θάνατο του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Ακόμα θα προβάλλουμε το ντοκιμαντέρ “ΑΚΟΕ-Ᾱμφί” παρουσία και του σκηνοθέτη Ιωσήφ Βαρδάκη και των συντελεστών. Στόχος μας δηλαδή είναι αφενός να παρουσιάσουμε τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία η οποία θα αποτυπωθεί σε εικαστικό επίπεδο και με την ενήλικη έκθεση Sluts Do It Better που ήταν ένα αγαπημένο μότο του Ζακ στον οποίο είναι αφιερωμένη η έκθεση καθώς και στην Άνα Ιβάνκοβα, της τρανς μετανάστριας από την Κούβα που δολοφονήθηκε άγρια μέσα στο διαμέρισμά της στον Άγιο Παντελεήμονα. Από πρόσφατες κυκλοφορίες μπορώ να θυμηθώ το Gerard ή το σπαθί στην πλάτη του, του Στηβ Στιβακτή που κυκλοφορεί από τη Jemma Press. Επίσης τον Χάρρυ Σαξον ο οποίος είναι κατά κύριο λόγο colorist και κάνει και εικονογραφήσεις, δουλεύει κατά κύριο λόγο στο εξωτερικό. Στην έκθεση θα υπάρχουν και περισσότεροι από 20 καλλιτέχνες οι οποίοι θα σχεδιάζουν εκεί, επι τόπου, στο artist alley – τον “διάδρομο των καλλιτεχνών”. Σχεδιαστές κόμικς, εικονογράφοι αλλά και δημιουργοί fanzines. Την αφίσα και το λογότυπο τα σχεδίασε ο Δημήτρης Κάσδαγλης.

Η επίσημη έναρξη θα γίνει την Παρασκευή το βράδυ, 13/9, με την προβολή του ντοκιμαντέρ “No Straight Lines: The Rise of Queer Comics” (2021) της αμερικανίδας Vivian Kleiman. Πρόκειται για τις αξιοσημείωτες ιστορίες πρωτοποριακών καλλιτεχνών κόμικς που άνοιξαν τις πόρτες και έκαναν ορατές τις ζωές των LGBTQ ατόμων στη σκηνή των ΗΠΑ.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι δεν είναι ένα κουίρ φεστιβάλ κόμικς μόνο αλλά ένα φεστιβάλ που αγκαλιάζει όλη τη συμπεριληπτική τέχνη, αισθητική και ποπ κουλτούρα και να συμβάλλει στην ουσιαστική ορατότητα σε όλες τις μορφές της. Και γίνεται στο πλαίσιο των φθινοπωρινών δράσεων του Athens Pride. Επίσης συμμετέχουν και οργανώσεις με δικά τους τραπεζάκια όπως οι Θετικοί Φορείς, CheckPoint όπου θα μπορεί κάποιος να κάνει επιτόπου τεστ AIDS στη διάρκεια του διημέρου, Λεσβίες στα Πρόθυρα, η ομάδα ράγκμπι Κένταυροι, Οικογένειες Ουράνιο Τόξο, Πολύχρωμο Σχολείο, Υπερήφανοι Γονείς κ.α.

Info
 Σάββατο 14 και την Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2024 στην Ελληνοαμερικανική Ένωση (HAU), Μασσαλίας 22 στην Αθήνα.
Από 11:00 π.μ. ως 21:30 μ.μ. - Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Οι χώροι είναι καθολικά προσβάσιμοι για άτομα με περιορισμένη κινητικότητα.

Το πρόγραμμα του 1ου Queer Con στην Αθήνα

ARTISTS ALLEY | Γκαλερί Κέννεντυ
21 καλλιτέχνες από τον χώρο των comics, της εικονογράφησης και τις εικαστικής έκφρασης, σας περιμένουν να γνωρίσετε νέες, αλλά και παλαιότερες δουλειές τους.

ΕΚΘΕΣΗ: A Queer Story of Greek Arts | Γκαλερί Χατζηκυριάκος-Γκίκας
Ένα χρονολόγιο με τους σημαντικότερους σταθμούς στην Ιστορία της εγχώριας καλλιτεχνικής ΛΟΑΤΚΙ Σκηνής. Οι πρωταγωνιστές και τα ορόσημα στις Τέχνες και την pop κουλτούρα. Από το πρώτο ποίημα για την ομοφυλόφιλη επιθυμία το 1847, μέχρι σήμερα, αυτή η έκθεση φιλοδοξεί να ταξιδέψει τους επισκέπτες της στην πλούσια καλλιτεχνική ιστορία μιας κοινότητας που πρόσφερε πολλά στην εγχώρια καλλιτεχνική δημιουργία.

ΕΚΘΕΣΗ: LGBT Art - Η Άνθηση της Queer Εικονογράφησης | Γκαλερί Χατζηκυριάκος-Γκίκας
Δεκατέσσερις εικονογράφοι που είτε αυτοπροσδιορίζονται ως queer είτε δηλώνουν σύμμαχοι της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, μιλούν μέσα από τα έργα τους για την αγάπη, τη σεξουαλικότητα, την αποδοχή και την υποκειμενικότητα της ταυτότητας.

ΕΚΘΕΣΗ: Sluts Do It Better | Foyer

H αυστηρώς ενήλικη έκθεσή μας αποτελεί συνδιοργάνωση με τη Human Cast και είναι αφιερωμένη στην Zackie/Ζακ. ΛΟΑΤΚΙ+ εικαστικοί και καλλιτέχνες εκφράζουν μέσα από τα έργα τους, ανοιχτά, τη σεξουαλικότητά τους.

ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ | Ισόγειο
Το Φεστιβάλ παραχωρεί χώρο σε ακτιβιστικές οργανώσεις, με στόχο την ενημέρωση των επισκεπτών για το έργο και την προσφορά τους.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΥΧΡΩΜΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ | Γκαλερί Χατζηκυριάκος-Γκίκας
Η πρώτη και μέχρι σήμερα μοναδική LGBTQ εκδοτική, σας περιμένει να ανακαλύψετε τον πλούσιο κατάλογο εκδόσεών της, από την διεθνή και εγχώρια βιβλιογραφία.

ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΝΑΡΞΗ - Παρασκευή 19:00 - 20:20 | Θέατρο
Προβολή: NO STRAIGHT LINES
Σκηνοθεσία: Vivian Kleiman | 1985 | Έγχρωμο | 78'
Ένας συνδυασμός τέχνης, κωμωδίας και ιστορίας, που σίγουρα θα σας κάνει να γελάσετε και να σκεφτείτε. Oι αξιοσημείωτες ιστορίες πέντε πρωτοποριακών καλλιτεχνών comics στις Η.Π.Α. που άνοιξαν τις πόρτες και έκαναν ορατές τις ζωές των LGBTQIA+. Οι προκλήσεις που αντιμετώπισαν και οι λύσεις που βρήκαν είναι εμπνευσμένες.
Η προβολή πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Moovie Reel

ΣΑΒΒΑΤΟ

16:00 - 16:50 | Θέατρο
Εναρκτήρια ομιλία: Τρανς Ιππότες και Ιθαγενείς Αμερικανοί: Μια Ανασκόπηση Μέσω της Ένατης Τέχνης.
Η απεικόνιση των τρανς ατόμων από την αρχαιότητα έως και σήμερα, με έμφαση σε έργα όπως τα anime, τα comics και τα graphic novels. Μέσα από αυτή την ιστορική και πολυμεσική ανασκόπηση, θα αναδειχθούν οι προκλήσεις και οι επιτυχίες της τρανς κοινότητας στην αναζήτηση ορατότητας και αναγνώρισης στη λογοτεχνία και την ποπ κουλτούρα.
Εισηγήτρια: Katherine Reilly - Συγγραφέας & Ακαδημαϊκή Λέκτορας, Αγγλική Φιλολογία, LGBTQIA+ Σύμβουλος Επιχειρήσεων

17:00 - 18:40 | Θέατρο
Προβολή: Μετέωρο και Σκιά
Σκηνοθεσία: Τάκης Σπετσιώτης | 1985 | Έγχρωμο | 101'
Με αφορμή τα 80 χρόνια από τον θάνατο του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, του σημαντικότερου queer ποιητή του Μεσοπολέμου, προβάλλουμε μια από τις σημαντικότερες ταινίες της ελληνικής queer κινηματογραφίας. Ομοφυλόφιλος, ναρκομανής και κομμουνιστής, ο Λαπαθιώτης αποτέλεσε για τη συντηρητική αθηναϊκή κοινωνία της εποχής στην οποία μεσουράνησε, ένα σκάνδαλο με τον τρόπο ζωής και τη κοσμοθεωρία του.
Θα ακολουθήσει Q&A με τον σκηνοθέτη Τάκη Σπετσιώτη.
Συντονίζει ο συγγραφέας, Κυριάκος Χαρίτος.

20:00 - 21:30 | Θέατρο
STAND UP COMEDY by Snap - Athens Queer Comedy Club

Το Snap - Athens Queer Comedy Club είναι το πρώτο και μοναδικό Queer Comedy Club της Αθήνας. Οι παραστάσεις που οργανώνει το Snap είναι ένα μείγμα Stand Up Comedy, Cabaret και LGBT+ Party. Περισσότεροι από 20 καλλιτέχνες αποτελούν τον πυρήνα του Snap, ενώ καλεσμένοι του είναι μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της ελληνικής κωμικής σκηνής.

ΚΥΡΙΑΚΗ

15:30 - 16:15 | Θέατρο
Ομιλία: Η Εξέλιξη του Queer Representation στα Mainstream Comics
Είναι η παρουσία queer χαρακτήρων μια σύγχρονη μόδα; Πολλοί “pure fans” κάνουν λόγο για μία gay agenda, που οι neo-liberals προσπαθούν να επιβάλουν, τα πράγματα όμως φυσικά δεν είναι έτσι. Σε αυτή την ομιλία- αναδρομή, ο ομιλητής μας προσκαλεί σε ένα ταξίδι από την εποχή που οι καθαρά queer χαρακτήρες ήταν εξαιρετικά δυσεύρετοι, μέχρι σήμερα.
Εισηγητής: Μάνος Ζουράρης

16:30 - 17:00 | Θέατρο
Προβολή: Bitter September
Σκηνοθεσία: Σοφία Φαραντάτου | 2022 | Έγχρωμο | 26'
Μετά τη δολοφονία του Ελληνοαμερικανού LGBTQ ακτιβιστή, Ζακ Κωστόπουλου, η παιδική του φίλη Σοφία Φαραντάτου, επιστρέφει στην Ελλάδα και βρίσκεται σε αδιέξοδο. Μόνο ο χρόνος μπορεί να της δώσει τον χώρο να θρηνήσει και να αντιμετωπίσει την απουσία του φίλου της.
Θα ακολουθήσει Q&A με τη σκηνοθέτιδα Σοφία Φαραντάτου.

17:30 - 19:30 | Θέατρο
ΠΡΟΒΟΛΗ: ΑΚΟΕ/ΑΜΦΙ: Η Ιστορία μιας Επανάστασης
Σκηνοθεσία: Ιωσήφ Βαρδάκης | 2023 | Έγχρωμο | 71'
Ελλάδα, 1977. Ένα σχέδιο νόμου ενώνει μια ομάδα από ομοφυλόφιλους και τρανς άτομα. Σε μία ιστορική εκδήλωση γεννιέται το πρώτο ελληνικό ΛΟΑΤΚΙ κίνημα. Μέχρι το 1990, το ΑΚΟΕ και το περιοδικό του, το Αμφί, θα επηρέαζαν τον τρόπο που η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, αλλά και τα ίδια τα άτομα τον εαυτό τους.
Θα ακολουθήσει Q&A με συντελεστές του ντοκιμαντέρ. Συντονίζει ο δημοσιογράφος και βοηθός σεναρίου του ντοκιμαντέρ, Θοδωρής Αντωνόπουλος.

20:00 - 21:00 | Θέατρο
Φιλανθρωπικό Drag Cabaret - From A(na) to Z(ackie)
Αφιερωμένο στη δικαιοσύνη/μνήμη για τις δολοφονημένες drag queen, Ana Ivankovna και Zackie Oh. Έξι drag καλλιτέχνες από το Α ως το Ω του φάσματος του ελληνικού drag γιορτάζουν και αποτίουν φόρο τιμής. Drag Shows από Άτοσσα, Bloody Mwry, Cyka de la Blyat, Επιτάφιο, Jerry Pouxerei, Λάλα Κωλοπή.
*Είσοδος ελεύθερη με κουτί ελεύθερης συνεισφοράς για ενίσχυση σε καμπάνιες χρηματοδότητησης επεμβάσεων επιβεβαίωσης φύλου από trans άτομα.