Είναι πραγματικά δύσκολο να εξηγήσω μέσα σε λίγες γραμμές για το ποιός είναι αυτός ο χαμογελαστός τύπος που καθόταν δίπλα μου στο σχολείο. Θυμάμαι όταν αντίκρισα από κοντά την πρώτη του τοιχογραφία σε μια πολυκατοικία στην Πατησιών απέναντι από το Μουσείο, δεν το χωρούσε ο νους μου ότι ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο εντελώς μόνος.
Αυτό ήταν το ξεκίνημα μιας εικαστικής πορείας που περιπλανήθηκε από το Shenzhen της Κίνας, το Portsmouth των ΗΠΑ, σε πόλεις στην Ισπανία, τη Γερμανία, τη Νορβηγία και αλλού φιλοτεχνώντας δημόσια έργα τεραστίων διαστάσεων. Σήμερα, στα 34 του, ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης δηλώνει παλαίμαχος τοιχογράφος και έχει πλέον αφοσιωθεί στη ζωγραφική στο στούντιο καθώς και τις εφήμερες εγκαταστάσεις με foundobjects. Πάντα ποιοτικός, εργατικός και ταυτόχρονα ανήσυχος όπως τότε που αντέγραφε από μένα στα διαγωνίσματα, με τρόπο τόσο περίτεχνο που έπαιρνε σχεδόν άριστα!
Μίλησα με τον Αλέξανδρο με αφορμή την νέα ατομική του έκθεση που παρουσιάζεται στο χώρο Art Expertise ( Λεωφόρος Αμαλίας 36, Σύνταγμα) από 8 έως 14 Δεκεμβρίου.
Ποιος είναι ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης;
Χμ, πολύ ζόρικη ερώτηση... Πάμε παρακάτω!
Πώς εντάχτηκες στην σκηνή του Graffiti την εποχή των 90s; Λίγα χρόνια μετά μπαίνοντας στην ΑΣΚΤ πόσο δύσκολη ήταν η μετάβαση του μυαλού σου από την τέχνη του δρόμου, στους ακαδημαϊκούς κανόνες;
Όλα άρχισαν με μουντζούρες στο θρανίο μου στην έκτη δημοτικού. Οι μουντζούρες επεκτάθηκαν σε τοίχους χρησιμοποιώντας πρώτα μαρκαδόρους και κατόπιν σπρέι. Δεν είχα ιδέα τι ήταν αυτό που έκανα τότε, απλώς χαιρόμουν αφάνταστα να το κάνω. Πιστεύω πως αν ένας ενήλικος εικαστικός έχει μία τέτοια προσέγγιση στη δουλειά του τότε συνήθως καταφέρνει να της δίνει ποιότητα. Η είσοδος στην ΑΣΚΤ ήρθε 10 χρόνια αργότερα. Όσο για τη δυσκολία της μετάβασης, ήταν τεράστια. Μου χρειάστηκαν 11 γεμάτοι μήνες καθημερινής εξάσκησης στο ελεύθερο σχέδιο σε φροντιστήριο προετοιμασίας για τις Σχολές Καλών Τεχνών. Είχε φοβερό ενδιαφέρον να ακούς και να βλέπεις πως για να σχεδιάσεις ένα κεφάλι θα πρέπει πρώτα να ξεχάσεις τα μάτια, τη μύτη, το στόμα και όλα τα χαρακτηριστικά του και να δεις μόνο τι απτικά και οπτικά σχήματα φτιάχνουν όλα αυτά. Μετά από εντατικά μαθήματα ελευθέρου σχεδίου οι μαθητές βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά. Ξεχνούν τι είναι αυτό που βλέπουν και επικεντρώνονται στο πώς αυτό φαίνεται και ποια η σχέση του με το περιβάλλον του. Μπαίνουν στο μαγικό κόσμο της παρατήρησης. Εκεί, βλέπουν πως το ωραίο και το άσχημο είναι εντελώς αυθαίρετες έννοιες οι οποίες δε βασίζονται τόσο στη μορφή αυτού που βλέπουμε αλλά στην εμπειρική σχέση που έχουμε μαζί του.
Πως ήταν στην ΑΣΚΤ; Ένιωσες να σε "καλουπώνει¨ ο ακαδημαϊσμός; Ποια ήταν τα κακώς κείμενα της σχολής.
Καθόλου! Δεν ξέρω αν η τότε ΑΣΚΤ (2002-2007) έχει μεγάλες διαφορές από τη σημερινή, ωστόσο το περιβάλλον εκεί μου φαινόταν σαν νηπιαγωγείο για ενήλικες. Ήταν ακριβώς αυτό που ήθελα. Στη σχολή, μετά από ανελέητα σκληρή κριτική της τότε καθηγήτριάς μου, άλλαξα τελείως τον προσανατολισμό μου και στράφηκα προς την ανθρωποκεντρική ζωγραφική. Άρχισα δηλαδή να στρώνω τις βάσεις γι΄ αυτό που κάνω σήμερα. Είμαι ευγνώμων στην τότε δασκάλα μου. Ο εξαιρετικά σκληρός τρόπος της ήταν καταλυτικός στην εικαστική μου πορεία. Προτιμώ τη διδασκαλία με κυνική αυστηρότητα, χωρίς πολλά χαϊδέματα και επευφημίες στους μαθητές αλλά με σκληρή κριτική στο έργο τους, πάντοτε όμως με αμιγώς καλοπροαίρετες προθέσεις. Επίσης, βρήκα πολύ ουσιώδες και εποικοδομητικό το πρόγραμμα Erasmus.Όσο για τα κακώς κείμενα, θα έβρισκα μόνο ένα μεγάλο θέμα (το οποίο δυστυχώς υπάρχει στα περισσότερα ελληνικά πανεπιστήμια), την παντελή έλλειψη σχέσης ανάμεσα στη σχολή και στην αγορά, της τέχνης εν προκειμένω. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός στην ΑΣΚΤ ήταν θέμα άγνωστο τότε με αποτέλεσμα συχνά να αποφοιτούν νέοι εικαστικοί με πολύ δυνατό έργο δίχως όμως την πίστη και την επιμονή για να το προωθήσουν. Ελπίζω να έχουν αλλάξει τελείως τα πράγματα σήμερα.
Δεδομένου ότι ήσουν από τους πρώτους που άρχισες να κάνεις μεγάλης κλίμακας τοιχογραφίες, ποιο ερέθισμα σε πήγε προς τα εκεί;
Είδα μεγάλες τοιχογραφίες στο βιβλίο Mural Art του Γερμανού Heinz J. Kuzdas, εντυπωσιάστηκα και θέλησα να ασχοληθώ με το σπορ. Το βασικό ερέθισμα ήταν το δέος που νιώθει ο θεατής μπροστά σε μία εικόνα η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτόν.
Κάτι πήρε το αυτί μου ότι πλέον δεν αναλαμβάνεις τοιχογραφίες σε κτίρια; Τι ακριβώς συνέβη;
Δε συνέβη κάτι κακό, απλώς πιστεύω πως οι τοιχογραφίες είναι κάπως σαν το ποδόσφαιρο, είναι καλό εκεί στα συν-πλην 35 να αποσύρεται ο αθλητής. Ωστόσο δεν εγκαταλείπω τα εικαστικά στο δημόσιο χώρο. Τα τελευταία 6 χρόνια ασχολούμαι με εφήμερες εγκαταστάσεις αντικειμένων σε δρόμους και σε εγκαταλελειμμένα εργοστάσια. Πρόκειται για έναν κύκλο δουλειάς με βασική θεματική τη σχέση ζωής και θανάτου καθώς και την ευθραυστότητα της ισορροπίας. Μπορούμε να δούμε κάποια έργα εδώ.
Είναι δύσκολη η μετάβαση από τον εξωτερικό χώρο- τοίχο στον εσωτερικό χώρο-καμβά;
Είναι. Πάντως σε γενικές γραμμές είναι το ίδιο δισδιάστατο πράγμα. Απλώς αλλάζει η κλίμακα και το πλαίσιο.
Καταστρέφεις τα έργα σου;
Αυτή είναι μια αρκετά επίπονη διαδικασία αλλά και αρκετά απαραίτητη. Πριν πάρω οποιαδήποτε ριζοσπαστική απόφαση προσπαθώ να σώσω ό,τι σώζεται από ένα έργο. Όμως είναι αρκετά έργα στα οποία δεν υπάρχει τίποτα που να χρειάζεται να σωθεί. Η στιγμή που παίρνω την απόφαση να καταστρέψω ένα έργο είναι τουλάχιστον απολαυστική, είναι κάτι σαν πάλη ανάμεσα στον εσωτερικό Dr Jekyll & Mr Hyde. Μολονότι πρόκειται για καταστροφή, η όλη διαδικασία γίνεται πολύ δημιουργικά. Αρχίζω να σχεδιάζω μία νέα σύνθεση πάνω από την παλιά προσπαθώντας να κρατήσω κάποια στοιχεία από το προγενέστερο έργο. Είναι φορές που αυτή η διαδικασία συμβαίνει ξανά και ξανά πάνω στον ίδιο καμβά. Στην ουσία δημιουργείται ένας παλίμψηστος οπού πάνω του τρέχει μια συνεχής εναλλαγή συναισθημάτων. Από τη λαχτάρα και την αισιοδοξία του ξεκινήματος, στον προβληματισμό και την αμφιβολία στο αμέσως επόμενο στάδιο μέχρι την πλήρη απογοήτευση όταν καταλαβαίνω πως ένα έργο πρέπει απλώς να καταστραφεί. Όλη αυτή η διαδικασία αφήνει ίχνη στο τελικό έργο τα οποία ο παρατηρητικός θεατής και τα βλέπει αλλά και τα αισθάνεται.
Υπάρχει κάποιος καλλιτέχνης που θαυμάζεις- ζηλεύεις-φθονείς;
Δε φθονώ κάποιον, θαυμάζω και ζηλεύω πολλούς όμως. Από εν ζωή εικαστικούς ξεχωρίζω τους Neo Rauch, Chris Ofili, Takashi Murakami, Allison Schulnik, Gert & Uwe Tobias, Mark Mulroney, Matthew Burrows, Ansel Krut, Alessandro Pessoli, Teo Jansen, David Altmejd, Neal Tait και άλλους πολλούς. Από Έλληνες, εκτιμώ πολύ τους Απόστολο Γεωργίου και Νίκο Ναυρίδη. Τους εύχομαι να ζήσουν χρόνια πολλά και δημιουργικά! Οφείλω πολλά σε όλους αυτούς και σ' άλλους τόσους , με εμπνέουν και μου δίνουν δύναμη για τη συνέχεια.
Ποια είναι η γνώμη σου για την εικόνα που έχει σήμερα η πόλη μας σε σχέση με το παρελθόν (αναφέρομαι στην τέχνη του δρόμου);
Δεν είναι κακή, δεν είναι όμως και καλή. Προτιμώ τα πρωτόλεια graffiti καθώς και τα συνθήματα (κομματικά, πολιτικά, οπαδικά, ερωτικά, κτλ) σε σύγκριση με τις καλλωπισμένες τοιχογραφίες. Είμαι λάτρης της, χωρίς πρόθεση, περιποιημένης μουντζούρας, ενίοτε βρίσκω φοβερή ομορφιά εκεί μέσα. Μια επιθυμία που έχω είναι κάποια στιγμή να οργανώσω μια μεγάλη τοιχογραφία στη σκαλωσιά της οποίας θα έχει τη δυνατότητα να ανέβει ο οποιοσδήποτε, με ειδικές προσκλήσεις σε κομμουνιστές, "αναρχικούς", χρυσαυγίτες, παλαιοπασόκους, χουλιγκάνια, ερωτίλους και όποιον άλλο καταφέρω να βρω. Θα ζητούσα από όλους αυτούς να γράψουν ή να σχεδιάσουν ό,τι νομίζουν με την προϋπόθεση πως ένα μικρό ή μεγάλο μέρος αυτού που θα φτιάξουν ενδέχεται να καλυφθεί από τους επόμενους. Η δική μου δουλειά στο συγκεκριμένο έργο θα ήταν απλώς να επιμεληθώ το πού θα μπει τι. Πιστεύω πως το αποτέλεσμα θα ήταν εντυπωσιακό, μία υπερμεγέθης, συμμετοχική, πολύχρωμη μουντζούρα! Θα το φανταζόμουν και σαν video clip του τραγουδιού All together now των Beatles.
Αν σου δινόταν η ευκαιρία να κλέψεις ένα έργο από κάποιο μουσείο, ποιο θα ήταν αυτό & σε ποιο σημείο του πλανήτη;
Αν έκλεβα κάποιο θα ήταν για να το πουλήσω αμέσως. Δε με ενδιαφέρει καθόλου η κατοχή έργων τέχνης.
Πώς νιώθεις πριν από κάθε ατομική σου έκθεση;
Σαν έγκυος στον 9ο.
Σε όλα σου τα έργα παρατηρούμε μια εμμονή προς το αρσενικό και το θηλυκό, μίλησε μας λίγο για τις εσωτερικές σου εμμονές;
Είναι το θέμα που τα τελευταία δέκα χρόνια με απασχολεί περισσότερο. Δουλεύοντας εμμονικά πάνω στις σχέσεις ανδρών και γυναικών προσπαθώ να καταλάβω, και πολύ περισσότερο να νιώσω, κάτι από το μυστήριο που υπάρχει πίσω από την έλξη των δύο φύλων.
Τι σημαίνει για σένα ο τίτλος της νέας ατομικής σου έκθεσης; Τι έχεις ετοιμάσει να δούμε;
Ο τίτλος είναι δανεισμένος από στίχο των Doors και συνοψίζει εύγλωττα μια υπέροχη δήλωση του αγαπημένου μου Vladimir Nabokov την οποία και παραθέτω εδώ, χωρίς μετάφραση για να μη χάσουμε τίποτα από τη μαγεία της: "And yet I am happy. Yes, happy. I swear, I swear I am happy. I have realized that the only happiness in this world is to observe, to spy, to watch, to scrutinize oneself and others, to be nothing but a big, slightly vitreous, somewhat bloodshot, unblinking eye. I swear that this is happiness." Έτσι ακριβώς το βιώνω! Η ενασχόληση με τα εικαστικά απαιτεί μια ηδονοβλεπτική ματιά. Όλα τα έργα στην έκθεση βασίζονται πάνω στο παιχνίδι του βλέμματος, είτε με ζωγραφισμένες φιγούρες που κοιτάζονται μεταξύ τους, είτε καδράροντας έτσι το θέμα ώστε ο θεατής να παίρνει την εντύπωση πως κρυφοκοιτάει τη δράση, έχοντας περιορισμένη οπτική επαφή, όπως συνήθως συμβαίνει στο μπανιστήρι. Επίσης, έχω ετοιμάσει και κάποια γλυπτά με χρωματισμένη παραφίνη τα οποία θα είναι διάσπαρτα στο χώρο.
ΙΝFO:Aτομική έκθεση Αλέξανδρου Βασμουλάκη «My eyes are seeing you»
15°
