Νέες τάσεις του 2023

Αν νομίζατε ότι τα post-summer blues είναι η διάθεση της εποχής, ίσως θα πρέπει να σκεφτείτε λίγο μακροπρόθεσμα και βαθύτερα. Η μελαγχολία-μετά-το-καλοκαίρι συμβαίνει κυρίως μπροστά σε έναν κόσμο που αλλάζει και προσπαθούμε να βρούμε τη δική μας θέση σε αυτόν. Και αυτό που αλλάζει δεν είναι μόνο το κλίμα.

Η λέξη της εποχής είναι permacrisis – μόνιμη κρίση. Τα πάντα άλλαξαν από την πανδημία του covid. Ο κόσμος παραπαίει από τη μια παγκόσμια καταστροφή στην άλλη. Πανδημία, πόλεμος, ακραίος πολιτικός διχασμός, κρίσεις κόστους ζωής και οι ολοένα και πιο απτές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής – οι προκλήσεις προέρχονται από κάθε κατεύθυνση.

Κι αν η επαναφορά στην «κανονικότητα» τότε έμοιαζε το τέλος της δυστοπίας, χρειάστηκε μόνο ένας χρόνος με τυφώνες, πυρκαγιές, πλημμύρες, βόμβες βροχής, πυροστρόβιλους και άλλα φυσικά φαινόμενα για να καταλάβουμε πως όλα τώρα αρχίζουν.

Είναι μια νέα εποχή που ήρθε πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο φανταζόμασταν. Και αυτό που βλέπουμε να αλλάζει έχει άμεσο αντίκτυπο στον τρόπο ζωής μας. Νέα ήθη που προκύπτουν από ανάγκη και προσαρμοστικότητα. Ίσως και με λίγη φαντασία και χιούμορ. Και τόλμη. Αλλάζει η ζωή και δίνει έμφαση στην ψυχική υγεία και τη λειτουργική φυσική κατάσταση. Αυτές είναι δύο τάσεις στον τρόπο ζωής που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και διαμορφώθηκαν μέχρι σήμερα ανάλογα με την κουλτούρα και τις επιρροές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Μια νέα ζωή-Νέες τάσεις του 2023

Sober up. Η έρευνα κατανάλωσης της Nielsen για το 2023 έδειξε ότι οι δαπάνες για αλκοόλ θα είναι μειωμένες κατά 14 μονάδες φέτος, ενώ το 28% των Millenials δεν πίνει καθόλου αλκοόλ. Το lifestyle της αποχής από το αλκοόλ προωθείται από διασημότητες και influencers που ανεβάζουν το «ημερολόγιο του ξενερώματος = sober up» με το πρόσημο «sobertok». Η νέα τάση θέλει να είσαι sober curious, να θέλεις να ζήσεις την κοινωνικότητά σου νηφάλιος και αντί για ένα ποτήρι αλκοόλ στο χέρι, να κρατάς ένα ποτήρι με το ελιξήριο της ζωής: νερό.

Slow life. Η ιδέα της ήρεμης ζωής που κυλάει μέσα στον φυσικό της χρόνο, βασίζεται στο γιαπωνέζικο «ikigai» που μπορεί να ερμηνευθεί ως ο σκοπός της ζωής, η αίσθηση της ικανοποίησης και της ευτυχίας που προκύπτει από την εκπλήρωση των προσωπικών μας αξιών, των στόχων και των επιθυμιών μας. Οι άνθρωποι είναι δραστήριοι, αλλά δεν βιάζονται. Συνδέονται με τη φύση και βρίσκουν χαρά σε καθημερινά πράγματα. Ζουν τη στιγμή. Ιδιαίτερα, οι υποστηρικτές του slow life προσέχουν τον χρόνο που ξοδεύουν σε συσκευές της τεχνολογίας. Το hashtag slow life έχει σχεδόν 5,5 εκατομμύρια δημοσιεύσεις στο Instagram και 555 εκατομμύρια προβολές στο TikTok.

Τρία tips του slow life: «Περνάτε περισσότερο χρόνο κοντά στη φύση», «Unplug», «Διαβάζετε περισσότερα βιβλία».

Slow food. Tο κίνημα slow food ξεκίνησε από τον Carlo Petrini τη δεκαετία του 1980 στην Ιταλία, αλλά επανέρχεται βρίσκοντας έδαφος σε νέο κοινό. Τρώμε προσεκτικά και συζητώντας. Το αντίθετο του fast food, τρώω γρήγορα για να επιστρέψω στη δουλειά, δηλώνει ότι επιβραδύνω αρκετά για να απολαύσω τη ζωή, κάτι που ισχύει ακόμα και στον τρόπο που περνάμε τον ελεύθερό μας χρόνο.

Μερικά tips του slow food

• Κάθεσαι σε ένα τραπέζι για να φας σε ένα πιάτο, ακόμα κι αν το φαγητό είναι σε πακέτο.
• Παίρνεις μια πλήρη, βαθιά, συγκεντρωμένη αναπνοή πριν ξεκινήσεις.
• Αφήνεις το τηλέφωνο/φορητό υπολογιστή/ βιβλίο που διαβάζεις και απλά εστιάζεις σε κάθε μπουκιά.
• Προσκαλείς συναδέλφους στο μεσημεριανό σου γεύμα αντί να τρως μόνος στο γραφείο σου.
• Κάνε μια προσπάθεια να μαζευτείτε με την οικογένειά σου κατά τη διάρκεια του βραδινού.

Απόλαυση της βαρεμάρας. Το να μην κάνουμε τίποτα, απλώς να απολαμβάνουμε τον εαυτό μας και οτιδήποτε υπάρχει γύρω μας, είναι μια πολύ βαθιά πρακτική – γιατί όλοι έχουμε μια ενέργεια μέσα μας που μας ωθεί συνεχώς να κάνουμε κάτι, οτιδήποτε, αλλά κάτι. Μας φαίνεται αδύνατο απλώς να καθόμαστε ή να ξαπλώνουμε ακίνητοι και να απολαμβάνουμε το μπλε του ουρανού. Αν δεν κάνουμε κάτι, δεν το αντέχουμε. Την επόμενη φορά που θα νιώσετε άπραγοι, απλώς δώστε μεγαλύτερη προσοχή σε αυτό που αισθάνεστε και πατήστε το mute στις σκέψεις σας που τρέχουν.

Γραφή με το χέρι. Τα μολύβια, οι πένες, το λευκό χαρτί, όλα τα όργανα γραφής δεν είναι πια λείψανα μιας άλλης εποχής. Στα κοινωνικά δίκτυα η γραφή με το χέρι είναι της μόδας, τουλάχιστον σε μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων που ασπάζονται την τάση του «journaling», της καταγραφής της ζωής χειρόγραφα, σε ημερολόγια. Η χρήση των πληκτρολογίων έχει προκαλέσει στους ανθρώπους μία απίστευτη αδυναμία γραφής με το χέρι, κρατώντας την ικανότητά τους σε επίπεδα μαθητών δημοτικού και στερώντας όλη την εικόνα της προσωπικότητας από τα γραπτά τους. Ακόμα και η λίστα για τα ψώνια ή ένα απλό μήνυμα κολλημένο με μαγνητάκι στο ψυγείο, γίνονται πια μέσω των κινητών. Μία έρευνα που δημοσίευσε ο Guardian έδειχνε ότι ο ένας στους 3 Βρετανούς δεν είχε γράψει τίποτα χειρόγραφα τους προηγούμενους έξι μήνες. Αντίθετα μία έρευνα του UCLA έδειξε ότι η γραφή βοηθάει στην απομνημόνευση, στην καλύτερη κατανόηση, αλλά και στη δεξιοτεχνία των χεριών. Η Γαλλία ήδη ενισχύει το χειρόγραφο όχι μόνο στη βασική εκπαίδευση αλλά μέχρι και σε πανεπιστημιακό επίπεδο, ενώ οι life coachers μιλούν για την έξαψη που νιώθει ακόμα κάποιος που λαμβάνει ένα γράμμα με το ταχυδρομείο.

Όχι στην τοξική παραγωγικότητα. Όχι στον αρνητικό και αντιπαραγωγικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς που συνδέεται με την πίεση να είμαστε συνεχώς παραγωγικοί, να εργαζόμαστε υπερβολικά πολλές ώρες και να αγνοούμε τις διακοπές και την προσωπική μας ευημερία. Όχι στις υπερωρίες, όχι στην ενοχή της ανάγκης για ξεκούραση και ανακούφιση. Η τοξική παραγωγικότητα οδηγεί στην απομόνωση, στην εμμονή για ανταγωνισμό ακόμα και με τον ίδιο μας τον εαυτό, στη διαταραχή της ψυχολογικής ισορροπίας. Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία αναφέρει ότι το 80% των εργαζομένων βιώνουν εργασιακό στρες τουλάχιστον μια φορά τον μήνα, και τρεις στους πέντε υπαλλήλους αντιμετωπίζουν αρνητικές επιπτώσεις από το εργασιακό άγχος – 44% αναφέρει σωματική κόπωση και 36% αναφέρει γνωσιακή κόπωση.

Kletskassa ή το Αργό Ταμείο. Το καλοκαίρι του 2019, ως μέρος μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας που ονομάζεται One Against Loneliness, η Ολλανδική κυβέρνηση πρότεινε τη δημιουργία του Slow supermarket. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της χώρας, 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ολλανδία είναι άνω των 75 ετών και το 33% έχει αναφέρει ότι αισθάνονται τουλάχιστον «μέτρια μόνοι». Το πρώτο Kletskassa ή Chat Checkout δημιουργήθηκε σε κατάστημα Jumbo στην πόλη Vlijmen, στην επαρχία της Βόρειας Brabant. Οι ταμίες ανταποκρίνονται στους πιο αργούς ρυθμούς των ηλικιωμένων πελατών αλλά και στην ψιλοκουβέντα μαζί τους. Η ανταπόκριση ήταν τόσο θετική που η εταιρεία έκανε σχέδια για τη δημιουργία 200 από αυτές τις αργές λωρίδες ταμείου σε καταστήματα σε όλη τη χώρα. Επιπλέον, τα καταστήματα Jumbo εισήγαγαν και μια «γωνιά συνομιλίας», όπου οι ντόπιοι πελάτες μπορούν να μαζεύονται για ένα φλιτζάνι καφέ και λίγο chit chat. Η ακόμα καλύτερη είδηση είναι ότι το chat checkout το προτιμούν και πολλοί νεώτεροι πελάτες.

Adults only πτήσεις. Από αυτόν τον Νοέμβριο, η τούρκικη/ολλανδική Corendon Airlines θα ξεκινήσει ένα τμήμα για πτήσεις μεταξύ Άμστερνταμ και Κουρασάο μόνο για ενήλικες. Με ειδικά καθίσματα για επιβάτες ηλικίας 16 ετών και άνω, η αεροπορική εταιρεία ελπίζει να βελτιώσει τις εμπειρίες τόσο των ατόμων με παιδιά όσο και αυτών χωρίς παιδιά που υποφέρουν από τον «θόρυβο των παιδιών». Η ζώνη προορίζεται για ταξιδιώτες χωρίς παιδιά ή για επαγγελματίες ταξιδιώτες που θέλουν να εργαστούν σε ένα ήσυχο περιβάλλον. Η λέξη-κλειδί σε αυτή την είδηση είναι η τάση για εξειδικευμένες υπηρεσίες, προσαρμοσμένες επακριβώς στις απαιτήσεις και τη διάθεση του κάθε καταναλωτή, πάντα με τελικό στόχο την ψυχική του ηρεμία.

Συνειδητός καταναλωτισμός. Σαν συνέχεια των «adults only πτήσεων». Οι καταναλωτές γίνονται πιο επιλεκτικοί όσο αφορά τις αγορές τους. Θα επιδιώκουν την ποιότητα έναντι της ποσότητας και θα στηρίζουν εταιρείες και προϊόντα που υιοθετούν αξίες οι οποίες συμβαδίζουν με τις δικές τους.

Revenge travel ή Ταξίδια εκδίκησης. Είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση των ανθρώπων να ταξιδεύουν εκτενώς και πολυτελώς μετά από μια περίοδο περιορισμένων ταξιδιών ή περιορισμένης κινητικότητας, όπως αυτή που προκλήθηκε από την πανδημία Covid-19. Το πρώτο εξάμηνο του 2022, τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια σημείωσαν αύξηση σχεδόν 250% στον όγκο επιβατών, σύμφωνα με στοιχεία της ACI Europe, καθώς περισσότερες χώρες άνοιγαν τα σύνορά τους προς τους επισκέπτες. Το 2023 τα ποσοστά ανάκαμψης παρέμειναν το ίδιο υψηλά. Σύμφωνα με τη Skyscanner, τα τρία τέταρτα (77%) των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι σχεδιάζουν να ξοδέψουν τα ίδια ή περισσότερα σε ταξίδια στο εξωτερικό από ό,τι το 2022, με σχεδόν τους μισούς (41%) να σχεδιάζουν να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα. Oι άνθρωποι επιδιώκουν σχεδόν με εκδικητική διάθεση (προς την αδικία του lockdown) να αναπληρώσουν τις τρελές ανάγκες τους για περιπέτεια, απολαμβάνοντας ταξίδια που είναι πιο έντονα και απολαυστικά από ποτέ: μεγαλύτερα σε διάρκεια και πιο πολυτελή, μακριά από τον τόπο τους και με έντονες δραστηριότητες και εμπειρίες.

Rotten trips ή Αγάπησε την ασχήμια των πόλεων. Μία τάση που ξεκίνησε από το Rotten trips, έναν εναλλακτικό ταξιδιωτικό οδηγό και ιστολόγιο πολιτιστικής αφήγησης με αναφορές και φωτογραφίες από όλο τον κόσμο. Η ιδέα είναι ότι η αληθινή ταξιδιωτική εμπειρία βρίσκεται σε αντίθεση με τους συνηθισμένους οδηγούς και τις τουριστικές διαδρομές. Από τη Βραζιλία μέχρι την Καμπότζη, από το Κάιρο μέχρι το Παρίσι, η νέα τάση είναι να ανακαλύπτεις τη σκοτεινή πλευρά κάθε πόλης – όχι τον υπόκοσμο αλλά τη γοητεία της παρακμής σε κάθε πολυπληθή χαοτική γωνιά του πλανήτη ή και κάθε έρημο μέρος. Οι κυνηγοί της δυστοπίας ανταλλάσσουν φωτογραφίες που ανεβαίνουν στο rottentrips.net μαζί με οδηγίες και σχόλια (ειδική αναφορά στην Αθήνα και στα Εξάρχεια από τον Yannis Z., έναν σκληροπυρηνικό, ακτιβιστή, αναρχικό). Οι ταξιδιώτες των Rotten trips πιστεύουν στην αγάπη και στην ενότητα ανάμεσα στις φαβέλες, τα γκέτο και τα μπανλιέ όλου του κόσμου.

Εco laundry ή η meta-οικολογική μπουγάδα. Και συγκεκριμένα τα «απορρυπαντικά σε φύλλα», μέρος της meta τάσης eco laundry. Η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αυξανόμενη ζήτηση για οικολογικά απορρυπαντικά πλυντηρίων ρούχων (οι αναζητήσεις για «οικολογικό απορρυπαντικό πλυντηρίων ρούχων» έχουν αυξηθεί κατά 123% τα τελευταία πέντε χρόνια). Τα φύλλα απορρυπαντικού όχι μόνο είναι πιο βολικά από τα παραδοσιακά απορρυπαντικά ρούχων, καθώς αποθηκεύονται ευκολότερα και εξαλείφουν την ανάγκη μέτρησης μιας ακριβούς ποσότητας για κάθε φορτίο, αλλά είναι και πιο φιλικά προς το περιβάλλον επειδή δεν απαιτούν μεγάλη πλαστική συσκευασία. Ένα από τα δημοφιλή πακέτα τέτοιων φύλλων απορρυπαντικού αποφέρει περίπου 3 εκατομμύρια δολάρια τον μήνα στο Amazon.

Co-living. Eίναι ένας σύγχρονος τρόπος στέγασης που βασίζεται στην ιδέα της κοινοτικής διαβίωσης. Στο co-living, οι άνθρωποι με διάφορα επαγγελματικά και κοινωνικά υπόβαθρα μοιράζονται έναν κοινό χώρο διαβίωσης και εργασίας, συχνά σε ένα κτίριο ή ένα συγκρότημα διαμερισμάτων. Eίναι ήδη δημοφιλές μεταξύ νέων επαγγελματιών, ψηφιακών νομάδων και ανθρώπων που αναζητούν μια κοινότητα και μια ευέλικτη λύση στη στέγαση. Εκτός από τρόπος αντιμετώπισης των υψηλών ενοικίων σε όλες τις μεγάλες πόλεις του δυτικού κόσμου, προσφέρει και μια ενδιαφέρουσα εμπειρία, αλλά και την ευκαιρία για συνεργασία και κοινωνική αλληλεπίδραση.

Ψηφιακή αποτοξίνωση. Εμείς το λέμε και info-diet. Eίναι η τάση να κάνεις διάλειμμα από την τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη μείωση του άγχους και τη βελτίωση της ψυχικής ευεξίας. Αυτή η τάση αναγνωρίζει ότι η τεχνολογία παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή μας, αλλά πρέπει να προσέχουμε τον αντίκτυπό της στην ψυχική και συναισθηματική μας υγεία. Η ψηφιακή αποτοξίνωση περιλαμβάνει τον καθορισμό ορίων γύρω από την τεχνολογία, όπως η απενεργοποίηση ειδοποιήσεων ή η λήψη μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή η πλήρης αποσύνδεση από αυτά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η εξάσκηση της ψηφιακής αποτοξίνωσης έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το άγχος και αυξάνει την παραγωγικότητα.

Τα 4 F: Fight. Flight. Focus. Freeze. Θα αντέξουμε, θα επιβιώσουμε, θα βρούμε τον δρόμο, αυτόν που μας δείχνουν τα τέσσερα F. Fight: Ο κόσμος θα αρχίσει να αντιδράει πιο μαζικά και δυναμικά απέναντι στην αδικία. Flight: Ο κόσμος θα αρχίσει να αναζητάει εναλλακτικές εκδοχές. Focus: Οι άνθρωποι θα ανταπεξέλθουν εστιάζοντας σε αυτό που μπορούν να ελέγξουν. Freeze: Οι άνθρωποι θα κατεβάσουν τον διακόπτη γενικώς.