Μια βόλτα στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης

Τη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης είχα επισκεφτεί πριν αρκετούς μήνες σε μια γιορτή brunch, όπου dj έπαιζαν μουσική και μικρά καφέ-γλυκατζίδικα της περιοχής είχαν στήσει σε πάγκους τις δημιουργίες τους για τους επισκέπτες. Στο βάθος ένας μεγάλος καναπές και ένα coffee table θύμιζαν σαλόνι σπιτιού με τους καλεσμένους –ανάμεσά τους φοιτητές, νεαρούς καλλιτέχνες, αρκετούς Αφροέλληνες, οικογένειες με τα παιδιά και τα σκυλάκια τους– να βολεύονται αναπαυτικά και την όλη ατμόσφαιρα να θυμίζει ένα ιδιότυπο πρωινό πάρτι μεταξύ γειτόνων. Τότε η ομάδα του Impact Hub, που είχε αναλάβει τη διαχείριση στο ψηλοτάβανο σαν στοά κτίριο, είχε πει πως εκείνο το διάστημα θα άλλαζε η διακόσμηση στον χώρο και θα απομάκρυναν τα έπιπλα. Δεν είναι λίγες οι φορές που η Αγορά έχει αλλάξει, λειτουργήσει εκ νέου με άλλους κανόνες, έχει εγκαινιαστεί διπλά και τριπλά και ακόμα και σήμερα συνεχίζει να διαμορφώνεται υπό τη διαχείριση της Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων με νέα μαγαζιά, αλλά με την ίδια αγάπη των κατοίκων της Κυψέλης γι’ αυτήν.

Δημοτική Αγορά Κυψέλης: Το καινούργιο της πρόσωπο 

Με σκοπό να αναδειχθεί το εμβληματικό κτίριο της Φωκίωνος Νέγρη, ο Δήμος Αθηναίων προχώρησε πρόσφατα σε μια σειρά από παρεμβάσεις: o χώρος βάφτηκε εσωτερικά, ενώ μέσα και έξω από το κτίριο εγκαταστάθηκε σύγχρονος φωτισμός. Πραγματοποιήθηκαν όλες οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης, καθαριότητας και απολύμανσης του χώρου, καθαρίστηκαν από μουτζούρες τα μάρμαρα περιμετρικά του κτιρίου, καθώς και το μωσαϊκό στο αίθριο, και ανακαινίστηκαν οι 11 τουαλέτες του χώρου.

Τοποθετήθηκαν μεγάλοι ανεμιστήρες οροφής και φωτεινές επιγραφές σε όλα τα καταστήματα που λειτουργούν εντός της αγοράς και ράμπες για την προσβασιμότητα των ΑμεΑ. Το Αίθριο, εξοπλίστηκε με νέα τραπέζια, παγκάκια και καθίσματα με free wifi για τους επισκέπτες, ενώ το κτίριο «πρασίνισε» με την τοποθέτηση φυτών εξωτερικού χώρου.

Παράλληλα, στο εσωτερικό δημιουργήθηκαν δύο εργαστήρια, «creative labs», με σκοπό τη διεξαγωγή workshops και επιμορφωτικών σεμιναρίων. Ο καθένας μπορεί να επισκεφτεί την αγορά με το λάπτοπ του για να δουλέψει με ασφάλεια αφού ο χώρος πλέον διαθέτει φύλαξη. Eπίσης δημιουργήθηκε και μια μόνιμη έκθεση «Δημοτική Αγορά Κυψέλης - Φωνές - Ιστορίες - Άνθρωποι».

Κατά το περασμένο διάστημα οι εκδηλώσεις της Αγοράς συγκέντρωναν μεγάλη προσέλευση, φιλοζωικά μπαζάρ, εκθέσεις κεραμοποιών, events έθνικ κουζίνας, και στο ίδιο μοτίβο θα συνεχίσει να λειτουργεί με δεκάδες πολιτιστικά δρώμενα, κοινωνικές δράσεις, εκθέσεις βιβλίων, κόμικ και βινυλίου, εκπαιδευτικά προγράμματα, μαθήματα μαγειρικής, θεατρικές εκδηλώσεις, πάρτι, αφρικανικούς χορούς και συναυλίες ανοιχτές για το κοινό ώστε να γίνει ο χώρος σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή της Κυψέλης. Μου έκανε εντύπωση το εργαστήρι δημιουργικής γραφής για ηλικιωμένους, το «Μποστάνι»-αγορά με βιολογικά προϊόντα μικρών παραγωγών, η συναυλία με τη διαπολιτισμική παιδική ορχήστρα El Sistema Greece που έλαβαν χώρα τον Ιούλιο.

Τα νέα καταστήματα στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

«Για την Αθήνα, η Δημοτική Αγορά Κυψέλης είναι ιστορικά σημείο αναφοράς του πολιτισμού της γειτονιάς. Ένα από αυτά τα σύμβολα της πόλης μας που εκπέμπουν σταθερά την αξία και τη δύναμη των τοπικών κοινοτήτων της. Είμαστε, λοιπόν, ιδιαίτερα χαρούμενοι που επιστρέφει ανανεωμένη στη Φωκίωνος Νέγρη και συνδέεται ξανά με τους ανθρώπους της – αυτή τη φορά με τρόπο βιώσιμο, υπό τη διαχείριση του Δήμου Αθηναίων και της φοβερής ομάδας της Τεχνόπολης. Καλωσορίζουμε στον ανακαινισμένο χώρο της τους νέους ενοίκους, τους επαγγελματίες που δίνουν ξανά πνοή στο αθηναϊκό τοπόσημο και προσμένουμε τις ποικίλες δράσεις και εκδηλώσεις, που θα την καθιερώσουν και πάλι ως αναπόσπαστο κομμάτι της περιοχής», μας λέει ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης.

Σύμφωνα με τη νέα ταυτότητα της Αγοράς, διαμορφώθηκαν επτά σταθερά καταστήματα με οικολογικό χαρακτήρα και στόχο να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο κέντρο εμπορίου και πολιτισμού. Μαζί με αυτά και δύο pop up stores, δηλαδή χώροι που παραχωρούνται σε επιχειρήσεις για να στήσουν για μερικές εβδομάδες το φυσικό τους κατάστημα προκειμένου να δικτυωθούν με τους επισκέπτες ώστε να μεγαλώσουν την πελατεία τους, και μετά αποχωρούν. Όπως μου εξηγούν οι άνθρωποι της Τεχνόπολης η βιωσιμότητα ήταν κοινό χαρακτηριστικό των καταστημάτων που επιλέχθηκαν μετά από ανοιχτή πρόσκληση να φιλοξενηθούν με διετές συμβόλαιο στον χώρο της αγοράς. «Συνολικά εκδήλωσαν ενδιαφέρον 55 επιχειρηματίες. Απαραίτητη προϋπόθεση να είναι δημότες Αθηνών και το αντικείμενό τους να σχετίζεται με μια τέχνη που ο κάθε ενδιαφερόμενος να μπορεί να επισκεφτεί το εργαστήριό τους για να μάθει περισσότερα γι’ αυτήν», μας εξηγεί ο πρόεδρος της Τεχνόπολης, Κωνσταντίνος Δέδες.

Κατά την επίσκεψή μου στην Αγορά, αρχικά μου κίνησε το ενδιαφέρον το πρώτο κατάστημα, κοντά στην είσοδο, το Hōkō με οικολογικά, βιώσιμα, εναλλακτικά προϊόντα οικιακής διακόσμησης – ανάμεσά τους ξύλινα βάζα και θερμοκήπια με ορχιδέες, φίκους, πόθους και μονστέρες. Βασίζεται στην ιαπωνική και σκανδιναβική εσωτερική διακόσμηση και ως πρώτη ύλη χρησιμοποιείται το ξύλο, ενώ όλες οι φάσεις της παραγωγής, από τον σχεδιασμό μέχρι το packaging, έχουν την προσωπική επιμέλεια των δημιουργών. «Σταθμούς αναπαραγωγής φυτών τα αποκαλούμε», μου είπε η Σίλβια Γκρουντίνα που συνάντησα εκεί, η Ιταλίδα που μετακόμισε στην Κυψέλη πριν 4 χρόνια για χάρη του άντρα της και μαζί λειτουργούν εργαστήρι ξυλουργικής στην περιοχή και το Hōkō φυσικά.

Η Αναστασία Καρατζά δούλευε στην Εθνική Λυρική Σκηνή στα κουστούμια όταν αποφάσισε να κάνει μια νέα αρχή στήνοντας τη δική της επιχείρηση. Στο Carrots, χρησιμοποιεί την τεχνική του zero waste και δημιουργεί ρούχα από το 0, φιλικά προς το περιβάλλον. Τα πατρόν zero waste σημαίνει ότι κάθε τετραγωνικό εκατοστό υφάσματος χρησιμοποιείται, εξοικονομώντας με αυτό τον τρόπο υλικά τα οποία στη συνέχεια επαναχρησιμοποιούνται.

Το Amigurumi είναι εργαστήριο κατασκευής παιδικών παιχνιδιών, με χειροποίητα πλεκτά κουκλάκια. Η Ασημίνα Κουτσογιάννη, αρχιτέκτονας που αποφάσισε να μετακομίσει πριν από 5 χρόνια στην πλατεία Αγίου Γεωργίου στην Κυψέλη και να δώσει μια επαγγελματική διάσταση στο χόμπι της, εμπνεύστηκε το όνομά του καταστήματος από την ομώνυμη ιαπωνική τεχνική πλεξίματος. «Ξεκίνησα να πλέκω κουκλάκια και να τα δωρίζω σε φίλους ώσπου είδα το κάλεσμα της Τεχνόπολης για τα καταστήματα και σκέφτηκα, γιατί όχι; Δεν ήμουν σίγουρη ότι θα επιλεγώ αλλά συνέβη. Τα κουκλάκια μου έχουν όλα μια μικρή προσωπικότητα. Όποιος περνά από την αγορά με βλέπει από την τζαμαρία σκυμμένη στη ραπτομηχανή».

Η Ελπίδα Χαρίτου με ξενάγησε στα πολύχρωμα βιβλία και τα ημερολόγια του 365 by Ιllustradays, ένα δημιουργικό σημείο συνάντησης με την τέχνη της εικονογράφησης στο επίκεντρο που 365 μέρες τον χρόνο θα την αναδεικνύει με βιβλία, artworks, design αντικείμενα, εργαστήρια και events με όραμα την υποστήριξη των καλλιτεχνών, την πολιτιστική εκπαίδευση και τη συμπερίληψη.

Η Αστική Μέλισσα αποτελείται από μια κοινότητα ανθρώπων και μελισσών που θέλουν να φέρουν τους ανθρώπους κοντά στη φύση της πόλης και να βοηθήσουν στην ενδυνάμωση της αστικής χλωρίδας. Παράγει μοναδικές ποικιλίες βιώσιμου μελιού από διάφορες γωνιές της πόλης.

Ο Πηλός είναι ένα εργαστήριο κεραμικής, με κεραμικά κυρίως οικιακής χρήσης σε πρωτότυπα σχέδια. Παράλληλα, οργανώνει δημιουργικά εργαστήρια για όλες τις ηλικίες, προσφέροντας μια πρωτόγνωρη εμπειρία για το κοινό.

Το Modistra Hopemade είναι εργαστήρι ραπτικής από το Δίκτυο Στήριξης Φυλακισμένων και Αποφυλακισμένων Γυναικών με στόχο την υποστήριξη των γυναικών που βρίσκονταν ή συνεχίζουν να βρίσκονται σε καταστήματα κράτησης και έχουν την επιθυμία να εργάζονται, και συνεργάζονται.

Στον χώρο της Αγοράς λειτουργεί πλέον και μια ιστορική έκθεση που θα είναι μόνιμη: η «Δημοτική Αγορά Κυψέλης - Φωνές - Ιστορίες - Άνθρωποι» που σχεδίασε η ομάδα του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου της Τεχνόπολης με εκθέματα, προσωπικές μαρτυρίες και τεκμήρια που σχετίζονται με την ιστορία του κτιρίου και της γειτονιάς του, αρκετά από αυτά να χρονολογούνται από την εποχή που εγκαινιάστηκε. Στοιχεία από αποκόμματα εφημερίδων της εποχής, αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων, τοπογραφικά σχέδια, ασπρόμαυρες φωτογραφίες από την κρεαταγορά και αυθεντικά αντικείμενα, όπως μια ταμειακή μηχανή της δεκαετίας του ’30 ή μια ζυγαριά από οπωροπωλείο που λειτουργούσε στο εσωτερικό της.

«Θέλαμε να κάνουμε τον κάτοικο της Κυψέλης και τον επισκέπτη να καταλάβει γιατί είναι ιστορική αυτή η αγορά και γιατί πρέπει να αναδειχτεί ο ιστορικός της χαρακτήρας. Να την αξιοποιήσεις ως επιχειρηματίας και να μάθεις γι’ αυτήν ως επισκέπτης αφού συνδυάζει πολιτισμό, οικονομική δραστηριότητα και μουσειακή διαδρομή» θα πει ο Κωνσταντίνος Δέδες για να συμπληρώσει ο διευθύνων σύμβουλος της Τεχνόπολης, Κωστής Μπιτζάνης: «Θεωρήσαμε ότι στη νέα Δημοτική Αγορά της Κυψέλης θα έπρεπε να υπάρχει ένα σημείο που ο κόσμος θα μαθαίνει για την ιστορία της κι έτσι κανείς να μπορεί να κατανοήσει και τον ευρύτερο ρόλο που έπαιξαν οι δημοτικές αγορές στις γειτονιές. Ερευνήσαμε ακόμα και την ιστορία της Κυψέλης ως περιοχή γι’ αυτό και στην έκθεση μπορεί να μάθει κανείς και για αυτήν, μια και αποτελούσε μία εμβληματική γειτονιά της Αθήνας, με τα ωραιότερα κτίρια, δημοφιλείς χώρους διασκέδασης, το θρυλικό κλαμπ Κουίντα και άλλα πολλά. Στην έκθεση έχουμε οπτικές και ηχητικές αφηγήσεις από τους σημερινούς κατοίκους, όπως ο συγγραφέας Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης, ο αρχιτέκτονας Νίκος Καββαδάς, ο σκηνοθέτης Μενέλαος Καραμαγγιώλης, ο μάγειρας Ηλίας Μαμαλάκης και άλλοι. Πρόκειται για μια πολυπολιτισμική περιοχή γι’ αυτό και η Αγορά θέλαμε να είναι προσβάσιμη σε όλους, να λειτουργήσει ενωτικά και να βοηθήσει στην κοινωνική συνοχή».

Η 86 χρόνων ιστορία της Αγοράς

Το κτίριο της Δημοτικής Αγοράς της Κυψέλης –εξαιρετικό δείγμα δημοσίου κτίσματος, κατασκευασμένο την περίοδο του Μεσοπολέμου–, που περικλείεται από τις οδούς Φωκίωνος Νέγρη, Σποράδων, Σύρου και Ζακύνθου, χρονολογείται την περίοδο του Μεσοπολέμου. Η ανέγερσή του αποτελεί απόφαση του Δημάρχου Αθηναίων Κώστα Κοτζιά, κατά την περίοδο της δημαρχίας του (1934-1936). Η  Αγορά λειτούργησε για πρώτη φορά το 1937 με σκοπό την αποσυμφόρηση της κεντρικής αγοράς της Βαρβακείου και γνώρισε μεγάλη άνθηση μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Η λειτουργία της διακόπηκε το 2003, ενώ λόγω των ξεχωριστών αρχιτεκτονικών στοιχείων της, αλλά και της ιδιαίτερης σημασίας της για την ευρύτερη περιοχή της Κυψέλης, το 2005 ο χώρος κηρύχθηκε διατηρητέος. Από το 2009 και για τρία χρόνια λειτούργησε ως αυτοδιαχειριζόμενος από την Ανοιχτή Συνέλευση της Πρωτοβουλίας Κατοίκων για τη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης. Το 2012, η δημοτική αρχή Καμίνη αναδιαμόρφωσε την Αγορά, ενώ το 2016 προχώρησε σε ανοιχτό κάλεσμα ομάδων με σκοπό να αναλάβουν τη διαχείρισή της. Τον διαγωνισμό κέρδισε η μη κερδοσκοπική οργάνωση Impact Hub, η οποία ανέλαβε τη διαχείριση του χώρου από το 2018 μέχρι τον Μάιο του 2022. Με τη λήξη της σύμβασης παραχώρησης (η οποία επεκτάθηκε από τη σημερινή δημοτική αρχή μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022), ο Δήμος Αθηναίων προχώρησε σε προγραμματική σύμβαση (άρθρο 12 Ν.4412/2016) με το Υπουργείο Πολιτισμού, την Περιφέρεια Αττικής και την Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων στην οποία ανατέθηκε και η διαχείρισή της. Είχε προηγηθεί συζήτηση του νέου σχεδίου λειτουργίας της Αγοράς σε ανοιχτή διαβούλευση στο 6ο δημοτικό διαμέρισμα.

Ωράριο λειτουργίας
Δευτέρα – Σάββατο 09:00 – 20:00 με ελεύθερη είσοδο.
Κυριακή 11:00 – 18:00 (εφόσον υπάρχει εκδήλωση στον χώρο).
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις εκδηλώσεις της Δημοτική Αγορά Κυψέλης στην ιστοσελίδα της: www.dak.com.gr.