Πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου: Ναι ή Όχι;

Η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου και η μετατροπή της σε άξονα δημόσιας συγκοινωνίας, ποδηλάτου και περιπάτου αποτελεί μία από τις πρόσφατες εξαγγελίες της υπουργού Περιβάλλοντος Τίνας Μπιρμπίλη, στο πλαίσιο του σχεδίου «Αθήνα - Αττική 2014». Καθώς οι απόψεις για τη χρησιμότητα/αναγκαιότητα υλοποίησης του συγκεκριμένου έργου διίστανται, η A.V. ζήτησε τις απόψεις του συγκοινωνιολόγου Θανάση Βλαστού και της πολεοδόμου Λίλας Λεοντίδου, οι οποίοι επιχειρηματολογούν θετικά και αρνητικά, αντίστοιχα.

Ναι στην πεζοδρόμηση
Του Θανάση Βλαστού, συγκοινωνιολόγου, καθηγητή ΕΜΠ

H Αθήνα που ξέραμε έκλεισε τον κύκλο της. Αυτό μας το διδάσκει η ευρωπαϊκή πόλη, μας το διδάσκουν επίσης τα προβλήματα που ζούμε καθημερινά. Η Αθήνα xτίστηκε υπολογίζοντας στο αυτοκίνητο, τώρα πρέπει να δούμε πώς θα φτιάξουμε μια πρωτεύουσα διαφορετική που να εμπιστεύεσαι τον αέρα της για να αναπνεύσεις, να είναι όμορφη και ανταγωνιστική. Να μπορεί να λειτουργήσει με περισσότερη δημόσια συγκοινωνία, να έχει ποδηλάτες και το περπάτημα να μην είναι ντροπή. Με αυτούς τους όρους θα φέρει πίσω κεφάλαια, δουλειές και τους ανθρώπους της που την εγκαταλείπουν. 

Ο ρόλος οδικών αξόνων που φέρνουν σήμερα χιλιάδες αυτοκίνητα στο κέντρο σε μια τέτοια προοπτική αλλάζει. Ας ξαναδούμε την πολεοδομική τους ταυτότητα και σημασία. Μην ξεχνάμε ότι σχεδιάστηκαν με άλλους στόχους και κυριολεκτικά κατακτήθηκαν από το αυτοκίνητο.

Έτσι, η λεωφόρος Πανεπιστημίου επελέγη κατά προτεραιότητα ως ένας από τους πιο πολύτιμους δημόσιους χώρους του κέντρου, που επομένως αξίζει να δοθεί στον πεζό, στον ποδηλάτη και στην πόλη, ελεύθερος από αυτοκίνητα για πολλούς λόγους. Μερικοί από αυτούς:

● Η θέση της: συνδέει τις δυο πιο εμβληματικές πλατείες της Αθήνας, την Ομονοίας και τη Συντάγματος. 

● Η γεωμετρία της: είναι ένας ευθύγραμμος άξονας με πολύ μεγάλο πλάτος, ιστορικό βουλεβάρτο της Αθήνας του 19ου αιώνα.

● Η αρχιτεκτονική της: πάνω της βρίσκονται ιστορικά κτίρια του 19ου αιώνα, μοναδικής αρχιτεκτονικής αξίας, και ιδιαίτερα η τριλογία Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία, καθώς και το Οφθαλμιατρείο, το Ιλίου Μέλαθρον κ.λπ.

● Η πολεοδομική της σημασία: βρίσκεται σε κεντροβαρική θέση μεταξύ του εμπορικού τριγώνου και της δυτικής πλευράς του κέντρου (Εξάρχεια-Κολωνάκι) με αποτέλεσμα να διέρχονται εγκάρσια από αυτήν καθημερινά χιλιάδες πεζοί.

● Η σημασία της για τη δημόσια συγκοινωνία: αποτελεί τον κεντρικό κορμό της. Με την πεζοδρόμηση η δημόσια συγκοινωνία θα αποκτήσει ένα μεγάλο πλεονέκτημα απέναντι στο αυτοκίνητο.

● Η σημασία της για το δίκτυο τραμ: η λεωφόρος Πανεπιστημίου αποτελεί υποχρεωτικό διάδρομο διέλευσης του τραμ στη μελλοντική επέκταση του δικτύου του από την πλατεία Συντάγματος προς το Αρχαιολογικό Μουσείο στην Πατησίων.

Όχι στην πεζοδρόμηση 
Της Λίλας Λεοντίδου, πολεοδόμου - γεωγράφου, καθηγήτριας Π.Σ. Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Εν μέσω μιας οικονομικής κρίσης αδυσώπητης, που κατεδαφίζει το κοινωνικό κράτος και συμπιέζει αφόρητα τα εισοδήματα καταστρέφοντας την καθημερινή ζωή των πολιτών, και σε μια πόλη που πλημμυρίζει με την πρώτη βροχή του Ιουλίου, ξαφνικά ανακοινώνεται η πεζοδρόμηση της λεωφόρου Πανεπιστημίου! Το Ρυθμιστικό Σχέδιο για την Αθήνα του 2014 προβλέπει διάφορα απαραίτητα έργα και χρήσιμες θεσμικές ρυθμίσεις, αλλά και έργα πολυτελείας απαράδεκτα για περίοδο λιτότητας και για μια πόλη της οποίας πλείστες συνοικίες είναι υποβαθμισμένες, εγκαταλειμμένες περιβαλλοντικά αλλά συχνά και κοινωνικά επικίνδυνες.

Η πρόταση θα επιφέρει δηλωμένες και άδηλες διακινήσεις κονδυλίων, και η οικονομική κρίση δεν επιτρέπει αδιαφάνεια στα έργα αυτά. Πόσο λοιπόν θα στοιχίσουν οι πεζόδρομοι, οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, αλλά και οι μελέτες και έρευνες, που ήδη ανατίθενται χωρίς προκήρυξη από τον Οργανισμό Ρ.Σ. Αθήνας; Πόσα θα πληρωθούν οι εργολάβοι και πόσο θα διευρυνθούν τα ελλείμματα με το τραμ, που προγραμματίζεται πέραν του παθητικού των 150 εκ. ευρώ του τρέχοντος τραμ; Υποκρινόμαστε αλήθεια αποθάρρυνση του ΙΧ, τη στιγμή ακριβώς που αχρηστεύεται εν μέρει η υποδομή του μετρό της Αθήνας με την αναστολή, σιωπηρή κι αυτή, της (διήμερης έστω) νυχτερινής κυκλοφορίας του; Μόνο με σωστό και 24ωρο (ή τουλάχιστον 20ωρο) δίκτυο δημοσίων συγκοινωνιών επιτυγχάνεται η απεξάρτηση από το ΙΧ. Και σίγουρα όχι με μεγαλόπνοες πεζοδρομήσεις, τον κατατεμαχισμό της κίνησης στην Αθήνα, την αχρήστευση κάθε ευθείας οδού.

Τι θα κάνουμε λοιπόν στη φαρδύτατη Πανεπιστημίου; Πατινάζ και ποδηλατοδρομίες; Το μόνο που ελπίζει κανείς, είναι πιο άνετες διαδηλώσεις! Η λεωφόρος ούτε πελάτες σε καταστήματα εξυπηρετεί –που εκλείπουν άλλωστε κι αυτοί, σταδιακά, με την κρίση– ούτε αρχαιολογικός περίπατος είναι. Αντίθετα, είναι η μόνη λεωφόρος που ρέει, στις ενδο-αστικές μετακινήσεις. Αν ο φόρτος της μεταφερθεί στη Σταδίου και την Ακαδημίας, η πόλη θα πνιγεί στη συμφόρηση, που είναι δαπανηρή σε ώρες, σε καύσιμα, σε περιβαλλοντική ρύπανση…

Εναλλακτικά, στην υποβαθμισμένη Αθήνα υπάρχουν αντιπλημμυρικά έργα να γίνουν, ανάγκες για ανάπλαση περιοχών αθέατων –γιατί δεν είναι μόνο η πλατεία Θεάτρου που βαίνει προς γκετοποίηση– και για ανοίγματα στο θαλάσσιο μέτωπο, που είναι αλλού μαντρωμένο και αλλού υποβαθμισμένο, και όπου η απεργία πείνας του Δημάρχου Ελληνικού έμεινε αθέατη από τα λαλίστατα ΜΜΕ εδώ και πάνω από δύο μήνες. Ας σταματήσουν επιτέλους οι κυβερνώντες να παίρνουν την μπουκιά από το στόμα των συνταξιούχων για να χρηματοδοτήσουν τους ολίγους μεγαλοεργολάβους και μελετητές της επιλογής τους και για να περάσουν τον πλούτο σε γαιοκτήμονες, ιδιοκτήτες ακινήτων, καταστηματάρχες, επιχειρηματίες, και κατοίκους ήδη ευνοημένων ή και πολυτελών συνοικιών της πόλης…