Θέατρο του Λυκαβηττού 15 χρόνια μετά. Μια διαφορετική «ξενάγηση» πριν το μεγάλο comeback

Τρίτη μεσημέρι, λίγο μετά τις δυο φτάνω στο θέατρο του Λυκαβηττού, εκεί όπου Αθηναίοι και μη είχαν ζήσει αξέχαστες στιγμές σε θεατρικές παραστάσεις, εκεί όπου οι κερκίδες δονούνταν στους ρυθμούς των Radiohead, των Scorpions, των Placebo, του Peter Gabriel και των άλλων θρυλικών συγκροτήματων που φιλοξενήθηκαν στην σκηνή του κάνοντας τον κόσμο να παραληρεί. Χαρακτηρισμένου -πλέον- ως διατηρητέου θεατρικού μνημείου, το θέατρο του Λυκαβηττού παραμένει κλειστό από τον Ιούνιο του 2008 μετά από σχετική απόφαση που είχε παρθεί από τον Δήμο Αθηναίων λόγω προβλημάτων στατικής επάρκειας. Τώρα διεξάγονται πυρετωδώς εργασίες από περίπου 40 εργάτες καθημερινά.

Φορώ το γιλέκο και το κράνος ασφαλείας και περιηγούμαι στο εργοτάξιο. Περνώ από τον χώρο πώλησης των εισιτηρίων (στο ίδιο σημείο που βρισκόταν και στο παρελθόν), την είσοδο του έργου στην δεξιά πλευρά όπου αναμορφώνεται το παλιό κυλικείο και ευθεία μπροστά μου βλέπω τα καθίσματα του θεάτρου, κατευθύνομαι κάτω στα καμαρίνια και τις τουαλέτες, τα graffitti που έχουν ξεμείνει σύντομα θα σβήσουν. Παντού γύρω μου συνεχίζονται οι εργασίες αποξήλωσης, καθαρισμού και ελέγχων. Οι άνθρωποι που εργάζονται εδώ συζητούν μεταξύ τους, θυμούνται στιγμές που έζησαν, ενώ οι μυρωδιές της άνοιξης συνδυάζονται στο μυαλό μου με την αναγέννηση, της φύσης και του ιστορικού χώρου. Το παλιό που φεύγει και το νέο που έρχεται. 

Από το περασμένο «Σπάμε τα δεσμά του Λυκαβηττού, παύει να είναι ο λόφος σε ομηρία και περιέρχεται στον Δήμο Αθηναίων» που είχε ειπωθεί το Μάρτιο του 2021 από τον Δήμαρχο Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη φτάσαμε σήμερα στο θέατρο του Λυκαβηττού που επιστρέφει στην Αθήνα μετά από 15 χρόνια «σιγής» μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, όπως ανέφερε ο Δήμαρχος Αθηναίων σε τωρινό post του στα social media τον Μάρτιο του 2023. Η ΕΤΑΔ συγκεκριμένα συνένεσε μετά από σειρά ετών που ο Δήμος Αθηναίων ζητούσε την παραχώρησή του θεάτρου, και έτσι επετεύχθη επίσημα η συμβαση για τη μίσθωση του χώρου το 2021 και η σύμβαση του έργου στις 3 Νοεμβρίου του 2022 με προϋπολογισμό 4.043.880€.

Ο Βασίλης Φακίτσας για το θέατρο Λυκαβηττού

Ο Βασίλης Φακίτσας, τεχνικός σύμβουλος του Δημάρχου που έχει αναλάβει το project για το θέατρο του Λυκαβηττού, μου λέει: «Από τα 443 στρέμματα του λόφου, τα 37,6 που είναι το θέατρο και το πλάτωμα του πάρκινγκ ανήκει στην ΕΤΑΔ ενώ ο υπόλοιπος χώρος ανήκει στον Δήμο Αθηναίων. Στα πλαίσια της διαπραγμάτευσης καταλήξαμε σε μια σύμβαση μίσθωσης που έχει τρία ανταλλάγματα. Ένα πάγιο μηνιαίο αντάλλαγμα 33χιλ το μήνα, ένα πρόσθετο αντάλλαγμα που θα είναι 20% επί των εσόδων του θεάτρου και ένα πρόσθετο αντάλλαγμα επίσης 20% των εσόδων από άλλα δικαιώματα εκμετάλλευσης τρίτων π.χ του κυλικείου ή του παρκινγκ αν χρησιμοποιηθεί. Αυτά προβλέπονται στην σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της ΕΤΑΔ.

Μαζί με το θέατρο όμως βάσει και της σύμβασης που υπογράψαμε πήραμε και την εγκεκριμένη μελέτη από το Κεντρικό Συμβούλιο Ανωτέρων Μνημείων και από το Υπουργείο Πολιτισμού για την αποκατάσταση του έργου. Φυσικά, έχουμε και το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουμε τους νικητές του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού σε ό,τι αφορά τον περιβάλλοντα χώρο οπότε ο δήμος θα συνεχίσει όπως το σχεδίαζε η ΕΤΑΔ. Με λίγα λόγια στα πλαίσια της σύμβασης με την ΕΤΑΔ πήραμε σαν δωρεά την εγκεκριμένη μελέτη της αποκατάστασης του θεάτρου που επικαιροποιήσαμε και την βραβευθείσα προμελέτη για την διαμόρφωση του πλατώματος, την οποία προχωράμε αυτή την στιγμή για να την αναθέσουμε στους νικητές του διαγωνισμού στο προσεχές διάστημα, προκειμένου να μας δώσουν μελέτες για την διαμόρφωση του χώρου του πάρκινγκ. (Η ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής, στην ΕΤΑΔ του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Προσχεδίων Μελέτης υλοποίησης των φακέλων συμμετοχής, είχε οριστεί η 23η Οκτωβρίου 2019 και την πρώτη θέση πήρε το «Topio7 architects-landscape architects» με την Κατερίνα Ανδρίτσου, Πανίτα Καραμανέα και τον Θανάση Πολυζωίδη).

Όσον αφορά το ίδιο το θέατρο είδαμε την μελέτη που υπήρχε, προβήκαμε σε μια επικαιροποίηση γιατί το θέατρο είχε υποστεί και άλλες ζημιές. Εμείς το πήραμε τον Ιούνιο του 2021, τον Γενάρη του '22 είχαμε και τη κακοκαιρία Ελπίς που δημιούργησε κάποια παραπάνω προβλήματα στο θέατρο που αμέσως τα διαχειριστήκαμε. Έπειτα, κάναμε γρήγορα τις μελέτες της επικαιροποίησης με τους ίδιους μελετητές (Ελληνική Μελετητική Α.Τ.Ε) που είχαν κάνει την αρχική μελέτη και είχαν τα πνευματικά δικαιώματα. Προχωρήσαμε στην διαγωνιστική διαδικασία κατ’ επείγοντος και λόγω των ζημιών που είχαν προκύψει και έπειτα υπογράφηκε η σύμβαση. Από τότε ξεκινήσαμε αμέσως τις εργασίες και είμαστε κάθε μέρα εδώ πάνω.

Κώλυμα δεν υπήρχε κανένα. Σε ένα έργο δημόσιο που από την ώρα που ξεκινάμε τις διαδικασίες των μελετών και του διαγωνισμού, θα είναι έτοιμο σε 2,5 χρόνια θεωρείται ότι έχει στηθεί πολύ γρήγορα. Συνήθως και μόνο η διαδικασία του διαγωνισμού είναι ένας χρόνος οπότε ναι θεωρώ ότι είμαστε γρήγοροι, στα πλαίσια του χρόνου και θα προχωρήσουμε δυναμικά».

Η χωρητικότητα του θεάτρου που κατασκευάστηκε από τον πρωτοπόρο αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτο, ένα έργο του 1964, με τα νέα δεδομένα σήμερα υπολογίζεται στις 3.850 θέσεις, ενώ με τη διαμόρφωση και του περιβάλλοντος χώρου μπροστά στο θέατρο, ανάλογα με την εκάστοτε συνθήκη, θα μπορεί να προσελκύσει, με μερικές επεμβάσεις, έως και 6.000 επισκέπτες.

«Από την στιγμή που το θέατρο είναι χαρακτηρισμένο μνημείο», εξηγεί ο Βασίλης Φακίτσας, «και έχουμε έγκριση των εργασιών και της μελέτης που κάνουμε αυτή την στιγμή από το Υπουργείο Πολιτισμού, σε ότι αφορά την μορφολογία του στατικού έργου του θεάτρου είναι δεσμευτικό ότι θα είναι ίδια. Δηλαδή ακόμη και τα κομμάτια των μετάλλων που είναι φθαρμένα και αντικαθίσταται θα είναι όμοια με το παλιό μιας και τα μεταλλικά στοιχεία του έχουν υποστεί πολλαπλές φθορές. Πάνω από τα 2/3 των εξεδρών αντικαθίστανται με μεταλλικά τμήματα ενώ διατηρούνται οι κολώνες –μεταλλικά υποστυλώματα όπου καθαρίζονται με αμμοβολή, βάφονται και ενισχύονται με εσωτερικά ελάσματα σύμφωνα με την μελέτη προκειμένου να είναι ένα θέατρο απόλυτα ασφαλή για τον θεατή. Εμφανής αλλαγή θα δει κανείς κυρίως στα καθίσματα που αντικαθίστανται με ξύλινους πάγκους όπως ήταν επίσης οι αρχικοί. Νέες μηχανολογικές εγκαταστάσεις, νέα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, φωτισμός του χώρου με led(πρωτοποριακός περιμετρικός φωτισμός ανάδειξης του θεάτρου και των βράχων με οικολογικό αποτύπωμα) είναι μόνο μερικά από όσα θα εγκατασταθούν ενώ θα δοθεί μεγάλη προσοχή στην προσβασιμότητα των ΑμεΑ που δεν υπήρχαν τέτοιες προδιαγραφές παλιότερα π.χ τουαλέτες και ράμπες αναπηρικών αμαξιδίων. Θα διαμορφωθεί και η είσοδος ώστε να δοθεί η δυνατότητα να υπάρξει ένα ηλεκτρονικό ticketing και θα βγουν κάποιοι ρευματοδότες στο χώρο του πλατώματος-parking ώστε να εξυπηρετήσει μελλοντικά κάποιες χρήσεις ανοιχτής αγοράς, εμπορικές εκθέσεις ενδεχομένως ή οτιδήποτε άλλο χρειαστεί, ώστε να μην δημιουργείται επικινδυνότητα. Μέχρι το τέλος του Αυγούστου όπως όλα δείχνουν θα παραδώσουμε στην Τεχνόπολη το έργο» συνεχίζει όσο περιηγούμαστε.

Όσον αφορά τη διαμόρφωση του υπόλοιπου λόφου έχουν γίνει εκτεταμένες διαδικασίες καθαρισμού από σκουπίδια για αποφυγή κινδύνου και πυρκαγιάς. «Έχει ολοκληρωθεί η αντιπλημμυρική θωράκιση της νοτιανατολικής πλευράς του λόφου που είχε αρκετά θέματα γιατί τα νερά κατέβαιναν στον λόφο προς τα κάτω και δημιουργούσαν προβλήματα διαβρώσεων. Ακόμη, έχουμε συνεχίσει την αποκατάσταση μονοπατιών και πεζοπορικής διαδρομής σε μήκος περίπου 3 χιλ μέσα στο λόφο για να είναι επισκέψιμος και ασφαλής».

Ο Νικόλαος Τέγος, εργοδηγός του θεάτρου θυμάται την συναυλία του Μάριου Φραγκούλη και λίγο πριν κλείσει το θέατρο του Γιάννη Χαρούλη. «Το έργο έχει προχωρήσει πολύ από το Νοέμβριο και βασίζεται σε εξελιγμένα πρότυπα. Ο σκοπός μας είναι να διατηρήσουμε το θέατρο όπως ήταν αλλά να γίνει πολύ περισσότερο στατικό από ότι ήταν, χωρίς ωστόσο να επέμβουμε σε αλλαγές σε σχέση με το παρελθόν».

Θέατρο Λυκαβηττού: Ο Παύλος Μανιώτης εξηγεί τον σχεδιασμό του έργου

Ο Παύλος Μανιώτης, διευθυντής του έργου συμπληρώνει «Είναι ένα έργο άκρως απαιτητικό και εξειδικευμένο, καθώς περιλαμβάνει νέες και παλιές κατασκευές. Κάνουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να παραδοθεί μέχρι τον Αύγουστο. Φροντίζουμε σε κάθε μας βήμα να μην πειράξουμε τίποτα από την υφιστάμενη κατασκευή σύμφωνα και με τους νέους κανονισμούς πλέον έργο, θέατρο, τεχνολογικά και στατικά ανανεωμένο. Δεν μπορείς να παρέμβεις σε κάτι υφιστάμενο. Δεν υπάρχει ο χώρος που χρειάζεται ο εργαζόμενος, είναι περιορισμένος σε όλα τα μέτωπα και σε όλα τα σημεία. Πέραν αυτών γίνονται εργασίες με ανυψωτικά μηχανήματα πέραν των κρυωμάτων για να μπορέσουμε να προλάβουμε και τα δυσπρόσιτα σημεία στα οποία δεν έχουμε πλέον πρόσβαση με γερανούς, που θα έκανε πολύ πιο εύκολο το έργο μας. Πρέπει να γίνει ένας λεπτομερής έλεγχος σε κάθε ένα σημείο, σε κάθε κόμβο για να σιγουρευτούμε τι χρειάζεται αντικατάσταση και τι όχι στο τέλος της ημέρας. Αυτό δυσκολεύει πολύ την διαδικασία και γίνεται με εξειδικευμένους ελέγχους και μηχανήματα. Το έργο θα είναι έτοιμο όταν ολοκληρωθούν όλοι οι έλεγχοι σε ηλεκτρομηχανικές, στατικές, έργα βαφής, μεταλλικές κατασκευές και ότι άλλο είναι απαραίτητο. Έχουμε την συντήρηση του έργου και σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και φέρουμε όλες τις ευθύνες. Συνεπώς ότι προκύπτει κατά την συντήρηση του έργου και μετά είμαστε εδώ για να το φτιάξουμε».

Λίγο πιο κάτω ο Αντώνης Ζαφείρης, ο εργοταξιάρχης που επέβλεπε και το δημόσιο έργο στην Βαρβάκειο αγορά επιβλέπει τώρα τα συνεργεία, κανονίζει τις απαραίτητες εργασίες και οργανώνει ότι είναι απαραίτητο. «Επιβλέπω όλες τις λεπτομέρειες στα μεταλλικά που κάνουνε, όλες τις ενισχύσεις, τις επαφές, ότι είναι απαραίτητο για να διατηρηθεί και να μην έχει προβλήματα. Κάνουμε και εκσκαφές τώρα στα παλιά πεδία».

Ο Αθανάσιος Ψάλτης, πολιτικός μηχανικός του έργου δεν είχε έρθει ποτέ σε συναυλία και ανυπομονεί να έρθει μαζί με την οικογένεια του για πρώτη φορά. «Ο Δήμος Αθηναίων έχει κάνει το αυτονόητο, ένα τοπόσημο. Αποφάσισε να βάλει όλες του τις δυνάμεις για να ανοίξει το θέατρο και όλοι εμείς να βρεθούμε ξανά» αναφέρει με τον Κωστή Γιόση, επίσης πολιτικό μηχανικό του έργου να παίρνει την σκυτάλη. «Θα είναι ένα σύγχρονο θέατρο πρότυπο πανευρωπαϊκά που θα καλύπτει όλων των ειδών τις  συναυλίες και στατικά θα είναι για τα επόμενα 100 χρόνια. Το Λυκαβηττό τον έχουνε αγαπήσει οι παλιότεροι και οι νεότεροι τον αγαπάνε από τους παλαιότερους. Το σημείο, η αύρα και ο χώρος σε προδιαθέτει να έρθεις και να παρακολουθήσεις ότι και να γίνει εδώ. Η επιτυχία του είναι δεδομένη και ανυπομονούμε να το απολαύσει όλη η Ελλάδα».

Tέλος, τη διαχείριση του θεάτρου θα αναλάβει η Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων ενώ «κάποιοι παραγωγοί και καλλιτέχνες έχουν εκδηλώσει ήδη το ενδιαφέρον τους όπως γνωρίζουμε» κατέληξε ο κος Φακίτσας. 

«Τον Σεπτέμβριο φέτος, θα διοργανώσουμε στο Θέατρο του Λυκαβηττού ένα πάρα πολύ ωραίο Φεστιβάλ», είπε μεταξύ άλλων πρόσφατα ο Δήμαρχος σε τηλεοπτική του συνέντευξη. Το Υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο ρητά μας έδωσε οδηγίες και μας ξεκαθάρισε πως πρέπει να το αποκαταστήσαμε στην αρχική του μορφή. Αυτό δεν είναι απλώς «άλλο ένα θέατρο», είναι ένα μνημείο. Επιλέγουμε συνειδητά να διατηρήσουμε την ιστορική του μνήμη. Το άνοιγμα του θεάτρου θα γίνει με ένα συναυλιακό πρόγραμμα που φτιάχνεται με επίγνωση ότι το θέατρο κάνει το μεγάλο comeback στη ζωή της Αθήνας μετά από 15 χρόνια».

Πραγματικά, για τους Αθηναίους αυτό δεν είναι ένα ακόμα θέατρο, είναι τα νιάτα τους, το μέρος που έζησαν αξέχαστες καλοκαιρινές νύχτες βλέποντας μερικές από τις καλύτερες συναυλίες της ζωής τους. Το μέρος που διασκέδασαν, ερωτεύθηκαν, τραγούδησαν, χόρεψαν κάτω απ’ τα αστέρια. Ένα μέρος που έχει μείνει στη συλλογική μνήμη της πόλης γεμάτο με απίστευτη ενέργεια, με μουσική κι αγάπη.

Αυτές τις αξέχαστες καλοκαιρινές νύχτες θυμούνται 7 παραγωγοί του Athens Voice Radio 102,5 και τις ζωντανεύουν με τα κείμενά τους εδώ.