To αθηναϊκό downtown

Η πόλη ξαναζεί. Λευκές νύχτες με ανοιχτά μαγαζιά. Κυριακές, Σάββατα μέχρι αργά, η Αθήνα προσπαθεί να ζωντανέψει μετά από χρόνια κρίσης, να αναστήσει την εμπορική κίνηση.

Μέσα σε λίγα χρόνια το αθηναϊκό downtown απέκτησε εκρηκτική ζωντάνια. Αιόλου, Αγίας Ειρήνης, Ερμού, πλατεία Καρύτση, Σύνταγμα, η Αθήνα απέκτησε το δικό της Marais. Πολλαπλότητα χρήσεων, μπαρ, cafés, εστιατόρια αλλά και μαγαζιά, ρούχα και τρόφιμα και βιβλιοπωλεία εξασφαλίζουν την ποικιλία, τη λειτουργία όλη μέρα και νύχτα, διασφαλίζουν ότι δεν θα καταλήξει μόνο μία διασκεδασούπολη με ημερομηνία λήξης. Επάνω το Σύνταγμα και η Βουλή, από τη μία πλευρά η Ακρόπολη με τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου και το Μουσείο, κάτω η Πειραιώς με την Τεχνόπολη, τα μουσεία, από την άλλη μεριά ο μελλοντικός πεζόδρομος Πανεπιστημίου, το Άττικα και το Κολωνάκι. Η Ερμού και οι γύρω πεζόδρομοι του κέντρου ενοποιούν το τεράστιο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, το μετατρέπουν στον ιδανικότερο προορισμό εσωτερικού και διεθνούς τουρισμού όλο το χρόνο.

H Διονυσίου Αρεοπαγίτου

Η αθηναϊκή Las Ramblas

Ο Μεγάλος Περίπατος της Αθήνας είναι μία λεωφόρος που ενοποιεί την ιστορία της πόλης, γεμάτη αναφορές, ιδέες, κλέος και ανοιχτό ουρανό. Σου φέρνει φως και ένα φρέσκο αέρα από αριστερά κάτω, από τη θάλασσα. Αρχίζοντας από την προτομή της Μελίνας που μοιάζει να σε καλωσορίζει με ένα μειδίαμα σιγουριάς, νιώθεις την αύρα της όμορφης βόλτας, του υπαίθριου θεάτρου και σινεμά «Αθηναϊκόν» που υπήρχε παλιά απέναντι από την Πύλη του Αδριανού, την αίσθηση που ζωντανεύει τα πέλματα από το ανάγλυφο κράσπεδο, τη θεαματική χαρά του Μουσείου της Ακρόπολης. Νιώθεις ότι κάτι δίκαιο και σωστό συμβαίνει εκεί, ακριβώς στις διαστάσεις του, ότι όλοι επιτέλους καταλαβαίνουν κάτι που είναι η καλύτερη επικοινωνία μας – εμάς με τους ξένους, εμάς αναμεταξύ μας. Ανηφορίζοντας προς το Ηρώδειο, οι Αρ Ντεκό πολυκατοικίες του αρχιτέκτονα Βασίλη Κουρεμένου, το σπίτι του Βαγγέλη Παπαθανασίου στη γωνία με την οδό Μητσέων, υπέροχα νεοκλασικά γνωστών αστικών οικογενειών, φιλανθρωπικά ιδρύματα, ο Οίκος Ευγηρίας Κυριών, ο νεοκλασικός ναός της Αγίας Σοφίας με ένα άγαλμα της Αθηνάς στα θεμέλιά του.

Και δίπλα, πίσω τους, μικρότερα σπίτια και παλιά λογοτεχνικά καφενεία (Σεπαρέ, Σωκράτης, Βρούτος, Παρθενών) σε γειτονιές που διατηρούν μία ιδανική διάσταση με το τοπίο τους. Απέναντι από το Ηρώδειο, το σημείο όπου υπήρξε η πρώτη σκέψη για να στηθεί το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, εναρμονισμένο στο χώρο. Ο λόφος του Φιλοπάππου, άλλη υπέροχη «ταράτσα» της Αθήνας, γνωστή ως «Σέντζο», βασιλικό κάθισμα, δηλαδή, από την εντύπωση που δίνει το μνημείο. Από του Φιλοπάππου και μετά, μέχρι κάτω στην Αποστόλου Παύλου, ήταν παλιά χωματόδρομος. Από εκεί περνούσε και μία από τις πρώτες γραμμές του τροχιόδρομου, «Γραμμή 16, Θων-Θησείο». Κατηφορίζοντας πια, νιώθοντας τη βουή των cafés του Θησείου να πλησιάζει, βρίσκεις περήφανο (μετά την επιβράβευση από το CNN) και σφριγηλό το Σινέ Θησείον, όπως του πρέπει: με τα νέον του, με την ίδια χτιστή οθόνη (από το 1938), με την πανοραμική θέα στον Παρθενώνα. Παλιά είχε κάτω από την οθόνη ενυδρείο με χρυσόψαρα, ενώ κάτω από το θάλαμο με τη μηχανή προβολής υπήρχε εκκολαπτήριο πουλερικών. Στο σινεμά όλα επιτρέπονται. Τελειώνει η ταινία, τελειώνει η βόλτα, φτάνεις κάτω και στρίβεις δεξιά, για τον Ηλεκτρικό. 

Μεγάλη Βρετανία

Η ζωή της Αθήνας από το θεωρείο

Έργο του Πάβλου Χαμπίδη

Το ωραιότερο θεωρείο στις εξελίξεις της πλατείας Συντάγματος. Νεοκλασικός και αναγεννησιακός ρυθμός σε ένα κτίριο που άρχισε να χτίζεται το 1839 για οικία του πλούσιου εμπόρου Αντωνίου Δημητρίου στην Τεργέστη και εντυπωσίασε τόσο το βασιλιά Όθωνα, ώστε ζήτησε να χτισθεί κάτι ανάλογο, απέναντι. Δίκαιο, αφού μπροστά του, το κτίριο των Ανακτόρων έμοιαζε με θλιβερό στρατώνα ή φυλακές – και συνεχίζει ακόμα, ως Βουλή. Η Μεγάλη Βρετανία επεκτάθηκε, έγινε το πρώτο ξενοδοχείο στην πόλη που ηλεκτροφωτίστηκε και υιοθέτησε το θεσμό των χορευτικών δείπνων. Φιλοξένησε στα υπόγεια καταφύγιά του από το Γενικό Επιτελείο Στρατού το 1941 μέχρι τη Βέρμαχτ στις μεγάλες του αίθουσες στην Κατοχή, τους Άγγλους στρατηγούς, τους ξένους ανταποκριτές στον Εμφύλιο (για αυτό και ονομάστηκε ειρωνικά Snake Pit - ο Λάκκος με τα Φίδια), μέχρι καλλιστεία, επιδείξεις, τέια, εκθέσεις, μέχρι τον Χαϊλέ Σελασιέ στα δωμάτιά του, τη Σοφία Λόρεν, την οικογένεια Κένεντι, τους Ροκφέλερ, μέχρι την πρόσφατη Γκάγκα. Σήμερα οι τζαμαρίες του υπέροχου GB Corner παραμένουν ασφαλισμένες στην αγριότητα του σημείου. Τα μάρμαρά του, όμως, παραμένουν λευκά και ήρεμα. Μερικά απογεύματα αγαπάμε να βλέπουμε στο πίσω μέρος, στη Βουκουρεστίου, το προσωπικό της κουζίνας με τα λευκά σακάκια τους, να κάνουν διάλειμμα για τσιγάρο. -Γιάννης Νένες

Μουσείο Ακρόπολης

Η Αθήνα ανακαλύπτει μια παλιά γειτονιά της, από το 3000 π.Χ.

Φωτό: John Yorke

Το Μουσείο-στολίδι της πόλης ετοιμάζει μία καινούργια, συναρπαστική πτέρυγα, κρυμμένη στα σωθικά του, που έρχεται στο φως με την ανασκαφή που όλοι περιμένουμε. Γύρω στα 1.400 νέα εκθέματα σε 3.800 τ.μ. επιπλέον θα ζωντανέψουν την πόλη κάτω από την Ακρόπολη, έτσι όπως ήταν όταν άρχισε να κατοικείται, στα νεολιθικά χρόνια. Το εργαστήριο ενός γλύπτη με τα εργαλεία του, οι υπόγειες δεξαμενές του υδραυλικού συστήματος της περιοχής, τα πορτρέτα των φιλοσόφων, θεοί και θεότητες, σκεύη της καθημερινότητας, παιδικά παιχνίδια, κουδουνίστρες, ζάρια, γυναικεία αξεσουάρ, ψήφοι εξοστρακισμού, «κινητά ευρήματα» σε ένα πολυσύνθετο σκηνικό που θα συμβαίνει κάτω από το γυάλινο δάπεδο του μουσείου. 

Λυκαβηττός

Το υπερθέαμα

Φωτό: John Yorke

Αγαπάμε το υπερθέαμα του Λυκαβηττού γιατί αν δεν είχε τους λόφους της αυτή η πόλη θα ήταν ένα επίπεδο, ανιαρό ταψί από τρισάθλιες ταράτσες. Τώρα, τις καλές μέρες, βλέπεις μέχρι μακριά στη Σαλαμίνα. Βλέπεις τη δύση και τη νύχτα που πέφτει, με τα φώτα της. Ο Λυκαβηττός είναι ο βράχος που μετέφερε από την Πεντέλη η θεά Αθηνά για να τον απιθώσει στην Ακρόπολη, να γίνει ακόμα πιο ψηλό το αγάλμά της. Στο δρόμο κουράστηκε, της έπεσε ο βράχος από τα χέρια, βρόντηξε και κόλλησε στον τόπο το βουνό, έγινε «το μαστάρι της πόλης». Από τα σπλάχνα του πήγαζε ο Ηριδανός ποταμός που κυλούσε ευεργετικά, με ρυάκια και καταρράκτες προς τα κάτω, και πότιζε τον Εθνικό Κήπο.

Στις πλαγιές του, παλιά, άναβαν φανάρια ή κλαδιά και σχημάτιζαν θεαματικά σόου φωτός για να τα βλέπουν οι Αθηναίοι. Ένα τεράστιο «Ο» προς τιμήν του Όθωνα, έναν τεράστιο σταυρό όταν γιόρτασαν πρώτη φορά την επανάσταση του ’21, στην πλατεία Κλαυθμώνος. Τα σχέδια του Τσίλερ για την ανέγερση στην κορυφή ενός τεράστιου ηρώου με στοές, σιντριβάνια, κολόνες και αγάλματα, ποτέ δεν ευοδώθηκαν. Δεν υπήρχαν οικονομικοί πόροι. Έμεινε το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου και οι επίμονοι εργάτες που ανατίναζαν τα σωθικά του λόφου, να κατρακυλάνε οι βράχοι από το λατομείο στην πεδιάδα. Σήμερα από εκεί ακούγονται μόνο οι καθιερωμένοι εορταστικοί κανονιοβολισμοί. Το παλιό λατομείο έγινε ανοιχτό θέατρο με πρωτοβουλία της ηθοποιού Άννας Συνοδινού. Εκεί είδαμε συναυλίες και θεάματα, φορτώθηκε το βουνό από αγάπη. Στα βράχια του ψηλά ανέβαιναν οι τζαμπατζήδες να βλέπουν τη σκηνή, τώρα τρέχουν οι free runners να έχουν άνεση, να πετάνε τις φωτοβολίδες τους. Ο Σεφέρης, στο «Έξι νύχτες στην Ακρόπολη» έγραψε: «Ανέβηκα στον Λυκαβηττό· βοηθά κάποτε το αίσθημα του βράχου».

Chinatown

Κάθε πόλη έχει τη δική της κινέζικη γειτονιά

Πειραιώς, Κεραμεικού, Λεωνίδου, Αγησιλάου και επίκεντρο το Μέγαρο Μυλλέρου. Το αθηναϊκό Chinatown είναι λίγο σκοτεινό και δύσκολο να το περπατήσεις τις νύχτες, αλλά τις Κυριακές το πρωί, ακόμα και τώρα που έχουν φύγει από την Αθήνα πολλοί Κινέζοι, πλημμυρίζει ζεστές, νόστιμες μυρωδιές από τα σπιτικά φαγητά τους που τα πουλάνε στο δρόμο, σε πλαστικά δοχεία μαζί με προϊόντα της μαγειρικής τους, «όλα ελληνικά». Πάπιες, κότες, πόδια, ράμφη, φτερούγες, νουντλς, εξωτικά λαχανικά, όλα ορίτζιναλ και, μάλιστα, χωρίς την τουριστική γραφικότητα που θα συναντούσε κανείς σε άλλες κινέζικες γειτονιές μεγάλων πόλεων της Δύσης. Οι Κινέζοι της Αθήνας ζούνε μέσα στην κοινότητά τους, αξιοπρεπείς και μαζεμένοι. Κάθε Φεβρουάριο στήνουν τη γιορτή της Πρωτοχρονιάς τους στην πλατεία Κοτζιά. Τα βράδια δεν κυκλοφορούν, ίσως μόνο για να πάνε στο υπόγειο καραόκε στέκι τους, που διατηρούν όπως τις άλλες επιχειρήσεις τους, ταξιδιωτικά, λογιστικά και δικηγορικά γραφεία, παιδικούς σταθμούς, μικροεμπορικά, παραδίδουν μαθήματα γλώσσας, εκδίδουν την εφημερίδα τους και προσπαθούν ακόμα, ευγενικά και ταπεινά, να μάθουν τι τρέχει σε αυτή την τρελή πόλη που ήρθαν για να ζήσουν καλύτερα.

Η Οδός Ευριπίδου

Ευωδιές από μπαχάρια και παλιά περιοδικά

Η Ευριπίδου, πριν γίνει ένα μυρωδάτο brainstorm μπαχαρικών, υπήρξε περιοχή με παλαιό άρωμα λογοτεχνικών περιοδικών και καφενείων. Κάπου εκεί, ανάμεσα στο κτίριο όπου στεγαζόταν το Πιλοποιείον «Τσίλιας» που υπάρχει ακόμα και σήμερα, και το Ομβρελοποιείον «Τσιμωνίδη-Αναστασιάδου», υπάρχει και το κτίριο όπου κατοικούσε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος και είχε και τα γραφεία του περιοδικού του, «Διάπλασις των Παίδων» (κοντά στον Άγιο Ιωάννη στην Κολώνα). Καφενεία όπου σύχναζαν λογοτέχνες και ποιητές, όπως το Καφενείο του Μπαβέα, του «Παπανδρέου» και το «Ήπειρος» διαμόρφωναν την αύρα της περιοχής, μαζί με το πανδαιμόνιο της διπλανής Βαρβακείου Αγοράς. Και σήμερα κάτι παρόμοιο συμβαίνει. Ο δρόμος προσφέρει ένα διασκεδαστικό πλούτο από είδη «πρώτης ανάγκης» όπως τεράστια σκευή μαζικής εστίασης, σφουγγάρια και φυτά κάθε είδους, βότανα και παραδείσια πουλιά, όσπρια, ηλεκτρικά γκάτζετς κουζίνας, μπακίρια, αυγά, τεράστιες μπάλες από σπάγκο, πορσελάνινα μπιμπελό και εποχιακά είδη «όλα 1 ευρώ», ενώ από δίπλα έρχονται οι θριαμβευτικές ευωδιές από τα μπαχαράδικα, το Μπαχάρ, το Ελιξήριο, τα τυριά, τα αλίπαστα και τα αλλαντικά του Μιράν και του Αραπιάν, μία έκρηξη από ζεστό, γλυκό μοσχοκάρυδο, κανέλες, αλμυρά σαλάμια και καπνιστούς παστουρμάδες. Κάπου στο βάθος διακρίνεις και μεθυστικούς, φρέσκους βασιλικούς και δυόσμους σε γλαστράκια. Είναι μια βόλτα σαν έκρηξη στις αναμνήσεις και στις γεύσεις σου. 

Μοναστηράκι

Πολύχρωμη γιορτή, μέρα και νύχτα

Το 1834, όταν η Αθήνα έγινε η νέα πρωτεύουσα, άρχισε να κατοικείται και να αναπτύσσεται ραγδαία, αν και κάπως πρόχειρα (τι πρωτότυπο) γιατί όλοι πίστευαν ότι αυτό θα κρατούσε λίγο, αφού υπήρχε η προσδοκία ότι η Κωνσταντινούπολη θα γινόταν η πρωτεύουσα του κράτους. Έτσι, η νέα Αθήνα άρχισε να αναπτύσσεται βόρεια της Ακρόπολης, όπως να ’ναι. Το Μοναστηράκι έγινε η καρδιά αυτής της καινούργιας πόλης με το αρχαίο προφίλ, τη λασπωμένη πραγματικότητα και το ενδιαφέρον, άναρχο μέλλον. Δρόμοι-παζάρια, κρήνες για να ξεδιψούν τα ζώα, εμπορικά, καφενεία, λουτρά, πανδοχεία, τζαμιά, εκκλησίες, διοικητικά κτίρια αλλά και κατοικίες της ανώτερης τάξης δημιούργησαν μια πολύβουη, χαρούμενη, χύμα γειτονιά.

Παλαιστές, ακροβάτες, θαυματοποιοί, κλεφτρόνια, χαρτορίχτρες, ο σημερινός Μπαϊρακτάρης (το 1879 ήταν εκεί η ταβέρνα των Αδερφών Σιγάλα), αχθοφόροι και μεταφορείς. Η διασταύρωση των οδών Ερμού και Αθηνάς ονομαζόταν «Στις Καρότσες» γιατί εκεί περίμεναν οι μεταφορείς, με άθλια κάρα ή μικρές άμαξες, για να μεταφέρουν τους Αθηναίους μέσα στους σκονισμένους δρόμους. Σήμερα, στο ίδιο σημείο αράζουν τα μαστόρια, οι ταρίφες «ελευθέρας άγρας πελάτη». Δίπλα τους, μπροστά στην είσοδο του νεοκλασικού σταθμού του Ηλεκτρικού προς Πειραιά, μία γιορτή χύμα: μουσικές, DJs, ρομά, παπατζήδες, ινδιάνοι, κλεφτρόνια, ντίλερς που σου πουλάνε φούντα, φωτεινά γιο-γιό πετάγονται ψηλά στον αέρα, ένα πολύχρωμο νταβαντούρι κάθε μέρα. Σαν να πρόκειται, αυτή η ζωή, αυτή η πόλη, να είναι προσωρινή. 

Εθνικός Κήπος

Ένα δροσερό καταφύγιο γεμάτο ιστορίες και μυστικά

…Και τότε, η βασίλισσα Αμαλία, βλέποντας αυτήν τη βραχώδη, άγονη περιοχή δίπλα στο καινούργιο της σπίτι, αποφάσισε να απαλλοτριώσει τα οικόπεδα των Άγγλων και Ελλήνων ευγενών για να δημιουργήσει τον Κήπο της, σε αγγλικό στιλ· αυτό που έγινε το αγαπημένο της pet project. Έφερε φυτά από τη Γένοβα, φοίνικες από τα ελληνικά νησιά και τον Λίβανο, ακακίες από το Σουδάν, μία κλαίουσα ιτιά από τον τάφο του Ναπολέοντα στη Νήσο της Αγίας Ελένης, 100 πορτοκαλιές, λεμονιές και κερασιές από τη Σπάρτη. Για τη δημιουργία του, εκτός από τη βοήθεια γεωπόνου, κηπουρού και αυλάρχη, ζήτησε και τη βοήθεια ενός βοτανολόγου ποιητή. Η αλήθεια είναι ότι αν έβλεπε αυτό το δημιούργημα ένας κηπουρός του Λουδοβίκου του 14ου θα σκανδαλιζόταν από την έλλειψη λεωφόρων και τις μικρές, απότομες στροφές μέσα στη βλάστησή του. Υπάρχει όμως ποίηση και ιστορία. Στα ξέφωτά του βρίσκονται ίχνη και μωσαϊκά από αρχαίες ρωμαϊκές επαύλεις και υδραγωγεία. Στα κιόσκια του έχουν συμβεί έρωτες. Στα Δεκεμβριανά χρησίμευσε σαν πρόχειρο νεκροταφείο. Το 1954 λειτουργούσε εκεί ένα υπαίθριο μουσικό θέατρο. Σήμερα, έχοντας παραχωρηθεί από το 2004 στον Δήμο της Αθήνας για 90 χρόνια, επιβιώνει, με το ηλιακό του ρολόι να δείχνει πάντα μία «ώρα ξεκούρασης». Ένα δροσερό καταφύγιο μέσα στο σκληρό αττικό καλοκαίρι. Ένα δάσος που κρύβει δροσιές και αρχαία, ιστορίες και μυστικά, μόλις ενάμιση μέτρο κάτω από το χώμα του. 

Ο Κήπος & οι φιλοι του

Ιδιώτες συνεργάζονται και φροντίζουν τον Κήπο

Ο Εθνικός Κήπος ζωντανεύει. Ιδιώτες συνεργάζονται και τον φροντίζουν, όπως η Εταιρία Φίλων του Εθνικού Κήπου, ο Σύλλογος Αποφοίτων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων κ.ά. Εικαστικοί φορείς τον επιλέγουν για να στήσουν υπαίθριες εκθέσεις περιορισμένης διάρκειας σαν μικρά ξαφνιάσματα προς τους πολίτες, όπως η πρόταση «Ανακαλύπτοντας τον Εθνικό Κήπο» της ομάδας Neon. Όλο και περισσότεροι Αθηναίοι φαίνεται να τον προτιμούν για περίπατο. Ο Εθνικός Κήπος, ιδανικός τόπος αναψυχής στην καρδιά της πόλης, πρέπει να ανοίξει, να μπει στη ζωή των κατοίκων και των επισκεπτών της.

Athens Hilton

Το ωραιότερο, διαχρονικό μεγάλο κτίριο της Αθήνας

Η Βασιλίσσης Σοφίας είναι, ακόμα και σήμερα, μία από τις πιο όμορφες και ευχάριστες λεωφόρους. Μεγάλη, δενδροφυτευμένη, με ωραίο κράσπεδο που δεν έχει ταλαιπωρηθεί. Η μία της όχθη φιλοξενεί όμορφα μέγαρα που υπήρξαν κατοικίες ευγενών και μελών της βασιλικής οικογένειας, πριν γίνουν πρεσβείες και μουσεία. Μακάρι να είχαν διατηρηθεί όλα τα παλιά εκείνα αρχοντικά. Η άλλη όχθη της θυμίζει, ακόμα, ποτάμι. Κυλάει προς τα κάτω η ροή της πόλης, είναι η κοίτη του ποταμού Ιλισού δίπλα στην οποία, στη συμβολή της με τη Βασιλέως Κωνσταντίνου, χτίσθηκε το πρώτο διεθνές ξενοδοχείο της Αθήνας και το πρώτο τόσων μεγάλων διαστάσεων κτίριο της πόλης.

Τον Απρίλιο του 1963 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εγκαινίασε το υπέροχο κτίριο του Hilton, με την εγχάρακτη «αρχαιοελληνική» σύνθεση του Γιάννη Μόραλη στην πρόσοψη. Στα εγκαίνια ήταν παρών και ο ίδιος ο Conrad Hilton ο οποίος δήλωσε ότι «το Χίλτον της Αθήνας ήταν το ωραιότερο από όσα μέχρι τότε διέθετε». Φυσικά υπήρξαν και διαμαρτυρίες, ότι το κτίριο στέκεται προκλητικό απέναντι στον Παρθενώνα, ότι διαταράσσει την αρμονική σύνθεση Παρθενώνα και Υμηττού. Παράλληλα όμως άρχισε να ζωντανεύει η περιοχή γύρω και «όπισθεν Χίλτον», δημιουργώντας μία ζωντανή αστική γειτονιά, το Παγκράτι, τις ίδιες εποχές που έπινε στο «Βυζαντινό», το μπαρ του ξενοδοχείου, ο Φρανκ Σινάτρα τα ποτά του, ή ο Τζον Λε Καρέ έγραφε στο δωμάτιό του με θέα την Ακρόπολη, τη «Μικρή Τυμπανίστρια». Σήμερα, από την ταράτσα του «Γαλαξία» του απογειωνόμαστε για χαμηλές πτήσεις πάνω από την πόλη, με ποτά με διαστημικά ονόματα.