City Lover 272

Σπίτι στην Επτανήσου

Στη φωτογραφία βλέπετε ένα προπολεμικό σπίτι στην οδό Επτανήσου της Κυψέλης. Το δίπατο αυτό έχει μερικά νεοκλασικά στοιχεία, αλλά και προσμείξεις από νεότερα αρχιτεκτονικά στιλ. Πολλές λεπτομέρειες δείχνουν το μεράκι του κατασκευαστή και του ιδιοκτήτη, αν κάνει κανείς τον κόπο να το προσέξει λεπτομερώς. Και φυσικά, μπροστά του υπάρχουν νεραντζιές, αφού τότε δεν φτιάχνανε οι άνθρωποι γκαράζ. Το κτίσμα είναι ένα δείγμα τού τι υπήρξε παλιότερα η κυρίως Κυψέλη: συνοικία με έντονη αστική ανάπτυξη στα χρόνια 1930-1980, κατοικία ισχυρών μεσοστρωμάτων, με πολλούς χώρους διασκέδασης, δική της χτιστή Αγορά (που εσχάτως ανέζησε, χάρη στις προσπάθειες των κατοίκων) και καλό κλίμα, λόγω της γειτνίασης με τα Τουρκοβούνια (το εξ αυτών πηγάζον «Ρέμα της Κυψέλης» είναι, ως γνωστόν, η σημερινή Φωκίωνος Νέγρη). Για πολλούς και διάφορους λόγους, ο χαρακτήρας της συνοικίας σήμερα είναι διαφοροποιημένος, όχι κατ’ ανάγκη προς το χειρότερο. Η Κυψέλη παραμένει ένας ελκυστικός χώρος περιπάτων, γιατί μόνο έτσι ανακαλύπτονται διαμάντια σαν κι αυτό. 

Ο «Λίτσας» στο Μήλεσι

Το Μήλεσι είναι ένα σχετικά άγνωστο αρβανιτοχώρι της βορειοανατολικής Αττικής (προσοχή, καμιά σχέση με το Δήλεσι). Βρίσκεται σε ύψωμα, στο δρόμο Μαλακάσα-Ωρωπός, αριστερά (=βόρεια) όπως κατηφορίζετε για τη θάλασσα. Το μικρό αυτό χωριό έχει τρεις τέσσερις χασαποταβέρνες παλιού τύπου, όπου ο ανταγωνισμός έχει κρατήσει την ποιότητα σε πολύ ψηλά επίπεδα. Η παλιότερη –και η κατά τη γνώμη μου καλύτερη απ’ αυτές– είναι του Λίτσα. Την ίδρυσε το 1962 ο Παναγιώτης Λίτσας, ενώ τώρα τη συνεχίζει, ανακαινισμένη, η γυναίκα του η Βαγγελιώ και ο γιος του Κώστας Λίτσας. Το μαγαζί, πλην της εξαίρετης θέας στον Ευβοϊκό, προσφέρει αρνί, κατσίκι, προβατίνα, σηκωταριά, μοσχάρι, χοιρινό, καλό κρασί, τυρί και γιαούρτι από τους τζοπάνους της Πάρνηθας, χόρτα, αληθινές πατάτες, ορεκτικά και σαλάτες σε πλουσιότατες μερίδες. Ήταν ανακάλυψη του πατέρα μου από τη δεκαετία του ’60 και γω συνεχίζω να πηγαίνω με τις παρέες μου, πάντα ικανοποιημένος, και με την όποια εξέλιξη πάντα προς το καλύτερο. «Ο Λίτσας», 22950 00113, 22950 00478, 693 7829485 

Γιατί τη λένε Κυψέλη;

Στα παλιά συμβόλαια και στα βιβλία των σοφών αθηναιογράφων αναγράφεται με σαφήνεια το τοπωνύμιο «Γυψέλη», που είναι άγνωστο αν έχει να κάνει με γύπες (είπαμε, Τουρκοβούνια σκέτα ήταν εκεί), γύψο ή κάτι άλλο, άγνωστο. Αυτός ο γλωσσικός τύπος είναι που έγινε «Κυψέλη», πιθανώς από παρετυμολόγηση και υπερδιόρθωση (όπως γράφανε το πουκάμισο «υποκάμισο», αγνοώντας την ιταλική ρίζα και «εξελληνίζοντάς» το). Μπορούμε με βεβαιότητα ν’ αποκλείσουμε ότι ονομάστηκε έτσι από τις εκεί υπάρχουσες κυψέλες, γιατί παντού όπου υπήρχαν κουβέλες (=κυψέλες), το τοπωνύμιο έγινε Κουβέλα /Κουβέλι κ.λπ.∙ απλούστατα γιατί έτσι έλεγε ο λαός την κυψέλη. Όλα τα μέρη που λέγονται σήμερα Κυψέλη έχουν ονομαστεί εκ των υστέρων. Κορυφαία μετονομασία: το πασίγνωστο Κιλελέρ.

d.fyssas@gmail.com