Τα τρένα και γιατί τα λατρεύουμε

Γιατί οι διαδρομές με το τρένο έχουν τόσο ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μας; Είναι οι κινηματογραφικές ταινίες, που μας ταξιδεύουν σε ατμοσφαιρικά βαγόνια και υποβλητικούς σταθμούς; Είναι οι παιδικές αναμνήσεις στις οποίες σχεδόν πάντα πρωταγωνιστεί ένα τρενάκι; Για κάποιους ίσως είναι τα εναλλασσόμενα φυσικά τοπία που ενώνουν τους προορισμούς σε ένα ρυθμικό σελιλόιντ και για κάποιους άλλους ο ρομαντισμός που αποπνέουν οι ιστορίες, πριν και μετά τις αγκαλιές, στην αποβάθρα. Σε κάθε περίπτωση, το τρένο προσφέρει ιδιαίτερες εικόνες στο μυαλό και την καρδιά και φέτος για ένα λόγο παραπάνω αφού η ΕΕ ανακήρυξε το 2021 ως Ευρωπαϊκό Έτος Σιδηροδρόμων.

Η γοητεία του τρένου

Τι είναι αυτό όμως που κάνει τις διαδρομές με τρένο τόσο ξεχωριστές;

Οι σταθμοί που συναντάμε έχουν τη δική τους μυθολογία. Άλλοτε ανάμεσα σε δέντρα και πυκνή βλάστηση και άλλοτε πιο απλοί αλλά επιβλητικοί μοιάζουν με χρονοκάψουλες που μας βουτούν σε σελίδες βιβλίων εποχής. Η γοητεία του τρένου κρύβεται στις εντυπωσιακές του ιστορίες. Άλλωστε ήταν από τα πρώτα μέσα μεταφοράς που ευνόησε την μαζική μετακίνηση μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων, ενώ έφερε και έναν ξεχωριστό αέρα στην οικονομική και κοινωνική ζωή του περασμένου αιώνα.

Την ίδια ώρα, ακόμα και μια μικρή σιδηροδρομική απόσταση μπορεί να ισοδυναμεί με εκατοντάδες εικόνες. Αυτή η αδιάκοπη εναλλαγή σταθμών και προορισμών, μαζί με τον χαρακτηριστικό ήχο των βαγονιών πάνω στις ράγες αποτελούν ένα χαλαρωτικό κοκτέιλ που μετατρέπει το ταξίδι σε απολαυστική εμπειρία.

Πώς θα μπορούσε λοιπόν να μην είναι άκρως λογοτεχνικό; Ενέπνευσε την Αγκάθα Κρίστι να γράψει το «Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές», τον Γκράχαμ Γκριν να γράψει το «Ταξίδια με τη θεία μου» και τον Κάρολο Ντίκενς τη «Διασταύρωση Μάγκμπι».

Και βέβαια δεν είναι μόνο τα βιβλία που έχουν γραφτεί για τα τρένα αλλά και τα βιβλία που άνετα μπορούν να διαβαστούν μέσα στα τρένα. Γιατί ένα βαγόνι, είναι ίσως η καλύτερη τοποθεσία για να ξεκινήσεις την ανάγνωση ενός ατμοσφαιρικού μυθιστορήματος, ιδίως αν το ταξίδι σου είναι μεγάλο και θέλεις ακόμα περισσότερες εναλλαγές.

Πώς θα μπορούσαν όμως οι σιδηρόδρομοι να μην εμπνεύσουν και μουσικές; Υπέροχα κομμάτια που συνδέονται με σταθμούς και ταξίδια πάνω σε σήραγγες. Χαρακτηριστικά ακούσματα το «Train of Love» του Neil Young, το «Long train running» των Doobie Brothers, κορυφαίες δημιουργίες της τζαζ, σαν το «Take the A Train» του Duke Ellington, αλλά και επιτυχίες όπως το «Last train to London» των Electric Light Orchestra. Kαθε ήχος και μια διαδρομή.

Ο φίλος των τρένων

Οι λόγοι, ωστόσο, που κάνουν τις διαδρομές με τρένο ξεχωριστές και ιδιαίτερες είναι ακόμα περισσότεροι. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Φίλων Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης κ. Ανδρέα Μυλωνάκη με το τρένο έχεις την ευκαιρία να δεις υπέροχα τοπία. Όπως υπογραμμίζει, η θέα έξω από το τζάμι είναι γεμάτη ευχάριστες εκπλήξεις καθώς τα μεγάλα παράθυρα του τρένου δίνουν τη δυνατότητα να ρεμβάσεις τη φύση και να απολαύσεις υπέροχες εικόνες που ξεδιπλώνονται μπροστά σου. Από βουνά και εύφορες πεδιάδες μέχρι ποτάμια, λίμνες και καταρράκτες.

Ταυτόχρονα ο κ. Μυλωνάκης τονίζει ότι το τρένο είναι ένα μέσο μεταφοράς που προάγει την κοινωνικότητα. Όπως επισημαίνει, στα βαγόνια που έχουν κουπέ συστεγάζεσαι με άλλα τέσσερα-πέντε άτομα με τα οποία μπορεί ενδεχομένως να αναπτυχθεί μια ευχάριστη συζήτηση. Αν πάλι το κουπέ δεν είναι γεμάτο, είναι πιο εύκολο να αναπαυτείς και να χαλαρώσεις σε ένα πιο άνετο περιβάλλον.

Επιπλέον το ταξίδι δεν σε κουράζει, αφού σου δίνει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων κατά τη διάρκεια της διαδρομής. Μέσα στο τρένο, όπως σημειώνει ο κ. Μυλωνάκης, είσαι άνετος. «Μπορείς να σηκωθείς, να μετακινηθείς στον διάδρομο ή να επισκεφθείς το εστιατόριο για ένα καφέ ή ένα γεύμα. Το ταξίδι είναι ξεκούραστο». Και μιας και οι απαιτητικοί ρυθμοί ζωής κάνουν την εξοικονόμηση χρόνου αναγκαία, καθώς όλοι θέλουν να φτάσουν το συντομότερο στο προορισμό τους, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης προσθέτει ότι τα σύγχρονα τρένα δίνουν τη δυνατότητα στους επιβάτες για πολύ γρήγορες μετακινήσεις.

Όσο για τις διαδρομές που έχει κάνει με τρένο ο κ. Μυλωνάκης, αυτές είναι αμέτρητες. Από όλες ωστόσο ξεχωρίζει για την μαγευτική θέα τους, τρεις. Η πρώτη είναι από την Άρννισα μέχρι το Αμύνταιο όπου η αμαξοστοιχία για αρκετά λεπτά περνά δίπλα από την υπέροχη λίμνη. Όπως σημειώνει, το τοπίο ιδίως την άνοιξη είναι μοναδικής ομορφιάς. Η δεύτερη, είναι από τον σταθμό Νικηφόρου μέχρι την Ξάνθη και συγκεκριμένα όταν το τρένο περνά δίπλα από τον Νέστο, ακολουθώντας την ροή του ποταμού, σε μια πορεία που μέχρι και καταρράκτες μπορείς να συναντήσεις.

Εκτός Ελλάδος τέλος, εξίσου πανέμορφη, όπως σημειώνει, είναι η διαδρομή από Φρανκφούρτη προς Βορρά, και ιδίως στην περιοχή όπου για πολλά χιλιόμετρα και για περίπου μιάμιση ώρα, τα βαγόνια κινούνται παράλληλα στον Ρήνο ποταμό, δίνοντας την ευκαιρία στον ταξιδιώτη να παρατηρήσει τις πλαγιές και τους λόφους με τους αμπελώνες, να θαυμάσει σε κάποια υψώματα εντυπωσιακά κάστρα και πύργους, την ώρα που στο ποτάμι πηγαινοέρχονται μαούνες μεταφέροντας εμπορεύματα. Μια πανδαισία τοπίων, εικόνων και χρωμάτων!

Ο κ. Μυλωνάκης που έχει διατελέσει αρχιμηχανικός του ΟΣΕ και πλέον προεδρεύει στο Σύλλογο Φίλων Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης, ασχολείται μαζί με τους ανθρώπους του Συλλόγου και με τη φροντίδα του Σιδηροδρομικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Ένα σημείο γεμάτο εκθέματα, εικόνες και αμέτρητες ιστορίες. Ένας πραγματικός θησαυρός με μικρά και μεγάλα αντικείμενα από ατμάμαξες, επιβατικά και φορτηγά βαγόνια, δρεζίνες, και εργαλεία που βρίσκονται στον υπαίθριο χώρο μέχρι στολές μηχανοδηγού παλαιοτέρων ετών, σήματα, πινακίδες και εξαρτήματα βαγονιών των Ελληνικών αλλά και ξένων σιδηροδρόμων. Ταυτόχρονα τους τοίχους της κεντρικής αίθουσας κοσμούν περίτεχνες μαρκετερί που αποτελούσαν μέρος των εσωτερικών επενδύσεων των οχημάτων Orient Express.

Ένα ταξίδι γεμάτο αναμνήσεις πάνω στις ράγες, που κορυφώνεται, κάθε φορά που κάποια αμαξοστοιχία περνάει έξω από το Μουσείο και ο μαγικός ήχος της κόρνας της, σχίζει τον αέρα, σε ένδειξη χαιρετισμού προς το παρελθόν που έγραψε την ιστορία και οδηγεί με υπερταχεία στο μέλλον.