Λόφος Στρέφη: H μεταμόρφωση

Τα χειμωνιάτικα –και όχι μόνο– Σαββατοκύριακα της Αθήνας θα μπορούσαν να εκτονώνονται στον λόφο του Στρέφη για τους κατοίκους των γύρω περιοχών. Καφές στο χέρι και ανηφόρισμα για θέα από την Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό, ως τον Πειραιά και τη θάλασσα. Το σενάριο θα ήταν ιδανικό, αν στα παραπάνω δεν μεσολαβούσαν τα επανειλημμένα παράπονα όλο και περισσότερων κατοίκων εξαιτίας της παρηκμασμένης εικόνας του λόφου.

Το έργο είναι λίγο πολύ γνωστό και το έχουμε δει να συμβαίνει σε αρκετά πάρκα ή πλατείες της Αθήνας που βυθίστηκαν στη χρόνια εγκατάλειψη. Σκουπίδια, παραβατικές συμπεριφορές, ξεραμένη βλάστηση και μερικές προσπάθειες των κατοίκων της περιοχής –χωρίς τα θεμιτά αποτελέσματα– να συμμαζέψουν την κατάσταση, είναι αρκετά για να χάσει την πάλαι ποτέ αίγλη του ως ο πιο δημοφιλής λόφος του κέντρου και να μην μπορεί να αναδειχθεί εννοείται ως πόλος τουριστικής έλξης. Χρειάστηκε μια πανδημία ώστε η συζήτηση για τον Στρέφη να επανέλθει από τους επισκέπτες που αυξήθηκαν στην περιοχή για σωματική άσκηση και από εθελοντές καθαριστές, που χτύπησαν για μία ακόμα φορά το καμπανάκι.

Έτσι, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης σειράς παρεμβάσεων που έχουν ανακοινωθεί από τον Δήμο, όπως στην περίπτωση της Ομόνοιας ή της αποκατάστασης των εγκαταλελειμμένων κτιρίων της Αθήνας, έρχεται επιτέλους και η σειρά του λόφου, ώστε να γίνει ουσιαστικά πιο κατάλληλος για επίσκεψη, από ντόπιους και μη, όπως εξηγεί στην ATHENSVOICE, ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης: «Έχουμε μπει ήδη σε μία διαδικασία να “ξυπνήσουμε” όλα εκείνα τα μέρη της Αθήνας που είχαν αφεθεί στη μοίρα τους. Από τον Εθνικό Κήπο μέχρι την πλατεία Θεάτρου και από τον Λυκαβηττό μέχρι τον λόφο του Στρέφη. Από την άλλη πλευρά, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε δημόσιο, ελεύθερο χώρο με τα “Pocket Park” στην πρώτη γραμμή, με κάθε ξεχασμένο, βρώμικο σημείο της πόλης να μετατρέπεται σε όαση πρασίνου για τις γειτονιές. Στόχος είναι όλοι αυτοί οι χώροι να επιστρέψουν στην καθημερινότητα της πόλης και, κυρίως, στους ανθρώπους της. Αυτό κάνουμε και με τον λόφο του Στρέφη που επιτέλους επιστρέφει στη γειτονιά και τους κατοίκους από την “ιδιότυπη” ιδιοκτησία που είχαν δημιουργήσει, εδώ και χρόνια, οι έμποροι, οι διακινητές και το σκοτάδι».

Το εργαλείο για την ανάπλαση του Στρέφη είναι το πρόγραμμα «Υιοθέτησε την πόλη σου» του Δήμου Αθηναίων, που δίνει τη δυνατότητα σε πολίτες, φυσικά πρόσωπα, εταιρείες ή φορείς να αναλαμβάνουν την ευθύνη και το κόστος κάποιας παρέμβασης στην πόλη. Μέσα από αυτό, η εταιρεία «PRODEA Investments» υιοθετεί τον λόφο και αναλαμβάνει χορηγία ύψους ενός εκατομμυρίου ευρώ για τα έργα της ανάπλασης που αφορούν την έκταση των πενήντα περίπου στρεμμάτων. Σειρά έχει η διαβούλευση της δημοτικής κοινότητας και να δοθεί το «πράσινο φως» από το Δημοτικό Συμβούλιο ώστε να ξεκινήσουν μέσα στην τρέχουσα χρονιά οι παρεμβάσεις στον λόφο.

Μέχρι τότε αυτές είναι οι πληροφορίες που μαζέψαμε και σας παρουσιάζουμε ως προς το τι θα περιλαμβάνει το συνολικό «λίφτινγκ» του αγαπημένου λόφου της Αθηναϊκής Νεάπολης, σύμφωνα με την προμελέτη του έργου.

Αποκατάσταση της ασφάλειας και προσβασιμότητα

Όταν έχεις έναν όμορφο καταπράσινο λόφο σε απόσταση αναπνοής από το κέντρο της πόλης, που προσεγγίζεις με τα πόδια, το ποδήλατο και πολύ εύκολα με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, σημασία έχει να μπορείς να πηγαίνεις μέρα και νύχτα χωρίς προβλήματα και κινδύνους. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν αναφερθεί περιστατικά μικροκλοπών, κυρίως κατά τις νυχτερινές ώρες, και διακίνηση ναρκωτικών στον λόφο. Για να ενισχυθεί το αίσθημα της ασφάλειας, η μελέτη ξεκινά με την αποκατάσταση του ηλεκτροφωτισμού, δεδομένου μάλιστα ότι ειδικά κάποια σημεία είναι παντελώς σκοτεινά και υπάρχουν κολώνες με σπασμένες λάμπες. Σειρά θα πάρει η αποκατάσταση των λιθόχτιστων τοιχίων, αρκετά είναι μισογκρεμισμένα, των πλακόστρωτων και των παγκακιών. Η μελέτη περιλαμβάνει την περιμετρική περίφραξη του λόφου και τον σχεδιασμό νέων πυλών εισόδου ενώ θα τοποθετηθεί καινούρια σήμανση, καθιστικά, καλάθια, κρήνες και ποτίστρες.

Έργα άρδευσης και διατήρησης πρασίνου

Εκείνο που σίγουρα αξίζει στον λόφο του Στρέφη είναι η πανοραμική θέα της Αθήνας. Με τις παρεμβάσεις που έχουν ανακοινωθεί, θα αναδειχθεί η κορυφογραμμή του λόφου και θα ενισχυθεί το πράσινο στις πλαγιές του. Η βλάστηση σε πολλά σημεία έχει αραιώσει επικίνδυνα λόγω της ανομβρίας. Σύμφωνα με περίοικους της Νεάπολης με τους οποίους  επικοινωνήσαμε, το πότισμα από τις αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου δεν ήταν επαρκές με αποτέλεσμα να έχουν ξεραθεί ακόμα και τα ανθεκτικά φυτά. Η πρώτη κίνηση για να πάρει «τα πάνω του» ο μικρός αυτός πνεύμονας της Αθήνας, να γίνει πάλι πράσινος και ζωηρός, είναι να εμπλουτιστούν οι φυτεύσεις, ενώ ταυτόχρονα θα αναβαθμιστεί ο εξοπλισμός πυρόσβεσης και κρουνών. Κι έπειτα θα καθαριστεί. Χαρακτηριστικό είναι ότι από την έναρξη του δεύτερου lockdown τον Οκτώβριο ως τον τρέχοντα μήνα, η εθελοντική ομάδα καθαριστών Save your Hood, που έχει αναλάβει να απομακρύνει τα σκουπίδια από τους λόφους της πόλης, συνέλεξε πάνω από 6.000 λίτρα σκουπιδιών στον Στρέφη.

Τα υπόλοιπα έργα που αναφέρει η μελέτη αφορούν την κατασκευή δικτύου σωληνώσεων ύδρευσης και άρδευσης, τις αντιδιαμβρωτικές επεμβάσεις και τις επεμβάσεις για την διαχείρηση των ομβρίων.

Επανασχεδιασμός εγκαταστάσεων για δραστηριότητες

Πώς ο λόφος μπορεί να γίνει meeting point για  οικογένειες με μικρά παιδιά; Με την εποπτεία των υπηρεσιών του Δήμου, θα δημιουργηθούν για τον σκοπό αυτό βατά πλακόστρωτα μονοπάτια για περίπατους και χωμάτινα κατάλληλα για τρέξιμο. Οι επεμβάσεις προβλέπουν να σχεδιαστεί μια σύγχρονη παιδική χαρά για παιχνίδι, καθώς η τωρινή έχει υποστεί βανδαλισμούς κατά διαστήματα, και ένα καλόγουστο αναψυκτήριο-κυλικείο. Ταυτόχρονα θα γίνει αποκατάσταση του γηπέδου μπάσκετ και θα επανασχεδιαστεί το θεατράκι του λόφου για να μπορεί να φιλοξενήσει στο μέλλον καλλιτεχνικά δρώμενα.

Μερίδα των περίοικων της Νεάπολης, των Εξαρχείων και του Γκύζη, που μοιράζονται τον λόφο, έχουν εκφράσει αντιδράσεις σε επίπεδο γειτονιάς, κάποιες από αυτές σχετικά με το μερίδιο συμμετοχής τους στη μελέτη και στον σχεδιασμό ή ζητήματα διαφάνειας. Το θέμα όμως είναι να δοθούν περισσότερες κατευθυντήριες γραμμές και να προκύψει ένας γόνιμος διάλογος πριν την εκπόνηση του έργου, ώστε ο λόφος να ξαναπάρει πνοή και να γίνει πραγματικά αυτό που αξίζουν οι επισκέπτες του και οι Αθηναίοι.

Μερικές πληροφορίες για τον λόφο του Στρέφη

• Το παλαιότερο όνομά του ήταν Αγχεσµός και ανήκε στην οικογένεια του αξιωματικού Στρέφη απ’ όπου πήρε εντέλει και  το σημερινό του όνομα.
• Ήταν λατομείο μέχρι το 1920 και προμήθευε την περιοχή με οικοδομικό υλικό, κάτι που αλλοίωσε τη μορφή του λόφου.
• Η δενδροφύτευσή του ξεκίνησε τη δεκαετία του ’20 και λέγεται ότι οφείλεται στην κυρία Στρέφη, που δεν άντεχε να βλέπει την μπουγάδα της να λερώνεται συνεχώς από τη σκόνη κι έτσι διετάχθηκε να φυτευτεί με δέντρα το μέρος.
• Στον Δήμο Αθηναίων πέρασε το 1938. Έκτοτε διαμορφώθηκαν τα πλακόστρωτα μονοπάτια, το πέτρινο θέατρο, τα γήπεδα και η παιδική χαρά.
• Στον λόφο μπορεί να οδηγηθεί κανείς και από τα σαράντα σκαλιά που βρίσκονται στην συμβολή των οδών Εμμ. Μπενάκη και Καλλιδρομίου.
• Θεωρείται σύμβολο των Εξαρχείων με έντονο ιστορικό αποτύπωμα στην ζωή των κατοίκων της περιοχής.