Τα πάρκα της Αθήνας

Από το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης» στο Πεδίον του Άρεως, οι Αθηναίοι δεν θέλουν τις πράσινες αυλές τους να ρημάζουν.

Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης»

Σούρουπο στο Πάρκο Τρίτση. «Είδες κανέναν σταχτοτσικνιά;» ρωτά η Χρυσούλα το μεγάλο της γιο, μαθητή Δημοτικού. «Όχι. Μόνο φαλαρίδες σήμερα» απαντά ο μικρός, ο οποίος έχει γίνει πια εξπέρ στην παρατήρηση πουλιών, ξεπερνώντας κατά πολύ σε γνώσεις τους γονείς του που πρώτοι τον μύησαν στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.

«Ήρθαμε στο Ίλιον το 2004 από το κέντρο της Αθήνας. Αυτό το πάρκο μάς άλλαξε τη ζωή. Είναι η μεγάλη μας πράσινη αυλή. Και μας προσφέρει χωρίς ανταλλάγματα ποιότητα ζωής». Η Χρυσούλα Ρουσάκη είναι από το 2004 μέλος της Επιτροπής για τη Σωτηρία του Πάρκου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντ. Τρίτσης». Με καταγεγραμμένους 15.000 επισκέπτες κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, η πράσινη όαση των περίπου 1.200 στρεμμάτων της δυτικής Αττικής δεν έπαψε να απειλείται από την πρώτη ημέρα της παράδοσής του στο κοινό. Είτε σε καιρούς οικονομικής ευδαιμονίας είτε σε καιρούς κρίσης, οι «εχθροί» του πάρκου παραμένουν με συνέπεια οι ίδιοι: κακοδιαχείριση, αυθαίρετες καταπατήσεις γης, γκρίζες συμβάσεις και αναθέσεις έργων, χρέη, αδιαφάνεια και χρηματοδότηση με το σταγονόμετρο. Η άμυνα του πάρκου είναι ο ίδιος ο φυσικός του πλούτος, ο οποίος προσφέρει καταφύγιο σε 190 διαφορετικά είδη πουλιών και μια μόνιμη απόδραση για τους κατοίκους της δυτικής Αττικής.

Πάρκο Περιβαλλοντικής Καταπάτησης

«Έλα, θα σε πάω κάπου καλά». Η Χρυσούλα σαν το κατσίκι με οδηγεί σε ένα ψηλό σημείο με θέα πιάτο την Αθήνα, αλλά και όλο το πάρκο. «Από εδώ φαίνονται όλα» μου λέει. Είναι το ιδανικότερο σημείο για μια ακτινογραφία του χώρου και κυρίως των παράλληλων εμπορικών του χρήσεων. «Στο πάρκο λειτουργούν δύο καφετέριες. Από όσο γνωρίζουμε ως επιτροπή κατοίκων αλλά και σε επικοινωνία με τον αρμόδιο φορέα, η μία από αυτές δεν έχει καταβάλει ενοίκια τα τελευταία επτά χρόνια. Το χρέος της υπερβαίνει τα 300.000 ευρώ. Σε κάποια φάση είχε γίνει διακοπή της λειτουργίας της, παρόλα αυτά ξαναλειτούργησε, αφού πρώτα κατέβαλε ένα ποσό για να δώσει ένα δείγμα καλής θέλησης. Έκτοτε συνεχίζει να δραστηριοποιείται κανονικά με τιμές ακριβές. Δεν έχω δει πουθενά αναρτημένη κάποια άδεια λειτουργίας. Γκρίζο καθεστώς». Οι καφετέριες, από την πλευρά τους, υποστηρίζουν ότι λειτουργούν με ρεύμα από γεννήτρια και νερό από υδροφόρες. Διευκρινίζουν ότι όσο υπάρχει απουσία οργάνωσης δεν θα πληρώνουν κι εκείνοι με τη σειρά τους το ενοίκιο. Πίσω από την κεντρική καφετέρια υπάρχουν δύο κτίσματα-χαλάσματα. Το ένα είναι εντελώς κενό και το άλλο χρησιμοποιείται ως αποθήκη. Σίδερα σκουριασμένα, μια εικόνα φθοράς και εγκατάλειψης δίπλα στα νερά της λίμνης.

Πωλείται κοπριά

Ράγες πνιγμένες στο πράσινο και στην αγριάδα διασχίζουν το πάρκο. Η λειτουργία ενός ατμοκίνητου τρένου ήταν ένα από τα πολλά έργα που προβλεπόταν σε μία από τις μελέτες του πάρκου και το οποίο δεν υλοποιήθηκε. Αφού πρώτα μπήκαν οι ράγες μετά το έργο κρίθηκε ακατάλληλο λόγω της όχλησης και της ρύπανσης που θα προκαλούσε στο χώρο. Κάπου εκεί, πίσω από τις ράγες, άλογα κυκλοφορούν ελεύθερα. «Ο στάβλος είναι όλως διόλου αυθαίρετος και παράνομος. Πριν από τρία χρόνια ο ιδιοκτήτης είχε κάνει σύμβαση για τη χρήση του χώρου για ένα χρόνο. Γνωρίζουμε ότι η σύμβαση έχει λήξει, χωρίς να έχει ανανεωθεί, και ότι ο ιδιοκτήτης τώρα δεν πληρώνει τίποτα και σε κανέναν. Χρεώνει περίπου 10 ευρώ την ώρα για τη βόλτα με το άλογο και καρπώνεται στην ουσία από το χώρο τα έξοδα που θα πλήρωνε σε έναν ιδιωτικό χώρο. Τα άλογα κατοικούν εδώ, τρώνε εδώ, πλένονται εδώ, αφοδεύουν εδώ. Προσφάτως είδαμε ότι έβαλε και μια ταμπέλα με την οποία κοινοποιεί ότι πουλάει την κοπριά των αλόγων».

Οι αυθαιρεσίες συνεχίζονται. Κάθε σαββατοκύριακο ανεξέλεγκτα εντελώς υπάρχουν συγκρουόμενα και μηχανοκίνητα ποδήλατα. «Οι κάτοικοι έχουν αρχίσει να ευαισθητοποιούνται και να μην ανέχονται την εμπορική εκμετάλλευση του χώρου χωρίς αντίτιμο» υποστηρίζει η Χρυσούλα και αμέσως φέρνει ένα παράδειγμα: «Υπάρχουν τρία εξωτερικά παρκινγκ. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα κάποιος με το έτσι θέλω έβαλε ταινίες σ’ ένα από αυτά. Οριοθέτησε το χώρο και έφτιαξε ένα πάρκο-μέσα στο πάρκο, για μαθήματα οδικής κυκλοφορίας στα παιδιά. Εννοείται με χρέωση. Οι κάτοικοι αντέδρασαν, ειδοποίησαν τις αρχές και ο τύπος τα μάζεψε κι έφυγε πριν έρθει η αστυνομία».

Περίπου 100 στρέμματα του πάρκου έχουν ήδη καταπατηθεί. Στη νότια πλευρά, έχουν μπει μπάρες και αποκόπτουν περίπου 50 στρέμματα. Έχει μπει άσφαλτος και έχει γίνει αυτοσχέδιο πάρκινγκ. Στη βόρεια πλευρά, άλλα 50 στρέμματα έχουν περιφραχθεί από τους προσκόπους. Η εκκλησία, εντός του πάρκου, έχει βάλει μπάρα και έχει ανοίξει μια δική της πλαϊνή είσοδο για να πηγαίνουν μέχρι πάνω τα αυτοκίνητα των εκκλησιαζόμενων. «Κάνουν γάμους και βαπτίσεις, ενώ κάτι τέτοιο απαγορευόταν. Χωρίς διοίκηση που να φαίνεται και να πράττει, όλοι θα βρίσκουν χώρο και θα καταπατούν».

Ένα πάρκο τρεις υπάλληλοι

«Αυτή τη στιγμή δουλεύουν τρεις μόνιμοι υπάλληλοι σε μια έκταση 1.200 στρεμμάτων. Οι δύο είναι για την καθαριότητα κι ο τρίτος είναι φύλακας. Ένα πάρκο με 24ωρη λειτουργία είναι στην ουσία παρατημένο στην τύχη του. Για την καθαριότητα κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν. Οι κάδοι, όμως, ξεχειλίζουν από σκουπίδια κάθε σαββατοκύριακο». Η τοπική αυτοδιοίκηση και το Υπουργείο Περιβάλλοντος αδυνατούν να διαχειριστούν σωστά το πάρκο. «Η διαχείριση ανήκει στον Μητροπολιτικό Φορέα Ελαιώνα - Κηφισού και Πάρκου Τρίτση. Σύμφωνα με πληροφορίες ο εν λόγω φορέας φέρεται να οδεύει προς κατάργηση. Ο φορέας υπάγεται στην εποπτεία του ΥΠΕΚΑ και το υπουργείο διορίζει κάθε φορά ένα φορέα διαχείρισης που απαρτίζεται από επτά ή οκτώ μέλη διαφόρων ειδικοτήτων από δημόσιες υπηρεσίες, πανεπιστήμια κ.ά. Το πάρκο είναι μια καυτή πατάτα και δεν βρίσκονται άνθρωποι που να θέλουν να ασχοληθούν μαζί του σοβαρά. Ο φορέας σήμερα είναι με δεμένα χέρια. Εμείς, ως κάτοικοι, πιστεύουμε ότι η προστασία του χώρου θα είναι μεγαλύτερη και πληρέστερη, αν παραμείνει στην εποπτεία του ΥΠΕΚΑ, από το να περάσει μόνο στους δήμους ή στον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Δυτικής Αττικής (ΑΣΔΑ). Βλέπουμε, για παράδειγμα, την εικόνα εγκατάλειψης του πάρκου της Νέας Φιλαδέλφειας και ανησυχούμε. Είναι μια μικρή έκταση 200 στρεμμάτων και ο δήμος που το διαχειρίζεται δεν μπορεί να ανταποκριθεί».

Ο Μητροπολιτικός Φορέας Ανάπλασης και Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Αττικής υποστηρίζει πως το πάρκο το κατατρέχουν οι αμαρτίες και τα χρέη του παρελθόντος. Πρόσφατα ο πρόεδρος του Φορέα, Γιάννης Μιχαλόπουλος, δήλωσε σε εφημερίδα ότι με το ζόρι κρατάει το ΔΣ να μην παραιτηθεί. Υπογράμμισε ότι χωρίς λογιστή ή νομική υπηρεσία δεν είναι δυνατόν να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του.

Από την πλευρά του ο ΑΣΔΑ και οι όμοροι δήμοι ζητούν εδώ και χρόνια την άμεση παραχώρηση της διαχείρισης και συντήρησης του χώρου λέγοντας ότι είναι οι μόνοι που μπορούν να εγγυηθούν ότι «το Πάρκο θα παραμείνει ένας διαδημοτικός πόλος πρασίνου, αναψυχής, πολιτισμού και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, μια όαση πρασίνου στην περιβαλλοντικά υποβαθμισμένη δυτική Αθήνα».

Σε παλιότερη ομόφωνη απόφαση του ΔΣ του ΑΣΔΑ τα μέλη επισημαίνουν ότι έχουν αποδείξει την έξωθεν καλή μαρτυρία των δεσμεύσεών τους. Συγκεκριμένα λένε: «Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, που το πάρκο ήταν σε κάκιστη κατάσταση με τόνους μπάζα και χωρίς ίχνος πρασίνου, ο ΑΣΔΑ υλοποίησε σειρά έργων που άλλαξαν πλήρως την εικόνα του χώρου. Μερικά από αυτά ήταν: υπαίθριο θέατρο, λίμνες, ύδρευση, άρδευση και συντήρηση του πρασίνου, εκδηλώσεις σε χώρους του, συνεργασία με περιβαλλοντικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο πάρκο. Όλα αυτά έγιναν με δικούς του πόρους, γιατί η χρηματοδότηση ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ που προέβλεπε η σχετική Προγραμματική Σύμβαση του ΑΣΔΑ με το ΥΠΕΧΩΔΕ δεν καταβλήθηκε ποτέ από το υπουργείο. Το 2008, λόγω μη χρηματοδότησης από την πολιτεία του Φορέα Διαχείρισής του, το πάρκο είχε μια εικόνα πλήρους εγκατάλειψης με άμεσο τον κίνδυνο της ολοσχερούς οικολογικής καταστροφής του. Ο ΑΣΔΑ και οι δήμοι της περιοχής (Ίλιον, Άγιοι Ανάργυροι, Καματερό) κατέλαβαν μαζί με εκατοντάδες πολίτες το Πάρκο και συγκρότησαν Επιτροπή για τη σωτηρία του. Μέσα σε 2 μήνες με έξοδα του ΑΣΔΑ και των δήμων φυτεύτηκαν 3.500 δένδρα και θαμνώδη φυτά, άρχισε ο καθαρισμός του, αποκαταστάθηκαν οι βλάβες στην ηλεκτροδότηση, συντηρήθηκε το πράσινο, επισκευάστηκε η περίφραξη. Στις αρχές του 2009 η κατάσταση στον Φορέα Διαχείρισης και το πάρκο ομαλοποιήθηκε. Συνεργεία του ΑΣΔΑ παρέμειναν στο χώρο και συνέχισαν να εργάζονται για τη συντήρηση και την αναβάθμισή του. Από τα τέλη του 2011 ο Φορέας Διαχείρισης του Πάρκου συγχωνεύθηκε με τους υφιστάμενους φορείς για τον Κηφισό και τον Ελαιώνα και έκτοτε δεν λειτούργησε, με αποτέλεσμα η κατάσταση σήμερα να είναι κρίσιμη» καταλήγει η ανακοίνωση.

«Το πάρκο έχει ένα χρέος στον ΑΣΔΑ περίπου ενός εκατομμυρίου» σημειώνει η Χρυσούλα από την Επιτροπή κατοίκων και συμπληρώνει, «χρέη για υπηρεσίες από το κλάδεμα και την περιποίηση των δέντρων, πότισμα... Εμείς ως Επιτροπή κατοίκων, αλλά και οι γύρω κοινότητες, έχουμε ζητήσει πολλάκις να γίνει διαχειριστικός έλεγχος. Η αίτηση είναι σε εξέλιξη. Τη μια παγώνει, την άλλη ενεργοποιείται κι έτσι διαιωνίζεται η κατάσταση. Τεράστια ποσά επενδύθηκαν εδώ, παραλαβή-παράδοση δεν έγινε ποτέ. Υπάρχουν εξαιρετικές μελέτες, οι οποίες ποτέ δεν υλοποιήθηκαν. Κάθε τι γίνεται αποσπασματικά και μεμονωμένα. Έρχεται μια ομάδα πιάνει το φορέα και του λέει: “Θέλουμε να κάνουμε αυτήν την εκδήλωση”. Και ο φορέας απαντά πάντα με το “πόσα θα δώσετε”. Ούτε μια ερώτηση για το τι θα είναι αυτό, για το μέγεθος της εκδήλωσης ή της ενδεχόμενης όχλησης στο χώρο. “Πόσα θέλεις; Τόσα”. Και ενίοτε ο φορέας δεν εισπράττει διότι δεν υπάρχει μια υποστηρικτική λειτουργία, δεν υπάρχει λογιστής, δεν υπάρχει ο άνθρωπος που πρέπει να υπογράψει τη σύμβαση. Αυτό έχουμε δει. Δεν θέλουμε να γεμίσει εμπορικές δραστηριότητες το πάρκο επειδή ο δήμος ή το υπουργείο θα ήθελαν ένα πάρκο-επιχείρηση. Εμείς θέλουμε ένα πάρκο-πάρκο».

Τα χρέη στο Δημόσιο

Πριν από δύο εβδομάδες το νερό στις λίμνες και τα τεχνητά ρυάκια ήταν θολό και στεκούμενο. Το πάρκο έχει χρέη στη ΔΕΗ, στην ΕΥΔΑΠ. Χωρίς ρεύμα δεν λειτουργεί το σύστημα ανακύκλωσης των υδάτων και χωρίς αυτό όλο το οικοσύστημα των λιμνών απειλείται. «Η ανακύκλωση των υδάτων αποκαταστάθηκε. Το χρέος του νερού, περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ, έχει εξοφληθεί με πολιτική απόφαση, γιατί η ΕΥΔΑΠ είναι για να πουληθεί και δεν μπορεί να γίνει αυτό εάν έχει χρέη. Έστω και μνημονιακά ευνοήθηκε ο χώρος. Αυτό το χρέος δημιουργήθηκε όταν γέμισαν οι λίμνες για πρώτη φορά με φρέσκο νεράκι. Αφότου γέμισαν, οι λίμνες συντηρούνται από πηγές του Καματερού και γίνεται ανακύκλωση. Θα μπορούσαν, ωστόσο, να υπάρχουν ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά. Στην πρώτη μελέτη του 1995 είχε προβλεφθεί η ενεργειακή αυτονομία του πάρκου. Από το 2004 έχουν αλλάξει τρεις ή τέσσερις φορείς διαχείρισης με τα ίδια προβλήματα πάντα. Δηλαδή, κάποια στιγμή κόβεται το ρεύμα γιατί είναι απλήρωτο, σταματάει το νερό γιατί το ρεύμα δεν δουλεύει και δεν μπορεί να γίνει ανακύκλωση των υδάτων. Το πάρκο είναι μια χαρά. Χρηματοδότηση δεν έχει. Το πρώτο ΠΔ προέβλεπε 977.000 ευρώ ετησίως από τον κρατικό προϋπολογισμό. Εμείς έχουμε υπολογίσει ότι με 200.000-300.000 το πάρκο μπορεί να λειτουργήσει και να έχει περισσότερο προσωπικό». Το σύστημα ανακύκλωσης του Πάρκου Αντώνης Τρίτσης έγινε με δωρεά 800.000 ευρώ του ιδρύματος Λάτση. «Ήταν χρήματα που δεν πήγαν χαμένα. Κανείς μας δεν λέει “όχι” στις χορηγίες. Μακάρι κάποιος να αναλάμβανε να φτιάξει ξανά τις γέφυρες που σαπίζουν ή τις σπασμένες λάμπες ή ακόμα και να βάλει κάγκελα γύρω από τις λίμνες για την ασφάλεια των επισκεπτών. Υπάρχουν γέφυρες για το τρένο που δεν λειτούργησε με ύψος τριών μέτρων, οι οποίες είναι τελείως απροστάτευτες. Είναι πολύ εύκολο να πέσει ένα παιδί στη λίμνη. Το δικό μου έχει πέσει. Ευτυχώς που είναι ρηχές και το βγάλαμε αμέσως. Το κόστος για τη συντήρηση δεν είναι τόσο μεγάλο, ώστε να δικαιολογείται αυτή η έλλειψη».

Το πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» δεν κλείνει ποτέ. Λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο. Με λεωφορείο (Β12, Α12) από το κέντρο της Αθήνας είναι υπόθεση 30 λεπτών. Ο προαστιακός περνάει πια από το Ίλιον. Οι έξοδοι της Αττικής Οδού είναι δίπλα. Η Δύση της Αθήνας δεν απέχει πολύ από το κέντρο. Με τα όσα προβλήματά του, το πάρκο χάρη στη φυσική του ομορφιά προσφέρει όσα η πολιτεία υπόσχεται αλλά αδυνατεί να πράξει. Φεύγοντας περνάω από ένα μπαζάρ μέσα στο χώρο του πάρκου. Η πινακίδα γράφει «Αγορά βιολογικών προϊόντων». Στους πάγκους ιδιώτες πωλούν λουκουμάδες, είδη δώρων, καλαμάκια και καλλωπιστικά φυτά. Η αυθαιρεσία στο Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» έχει θράσος.

Πεδίον Αναπλάσεως του Άρεως

Κυριακή μεσημέρι. Μετά από μια δυνατή νεροποντή του Απρίλη το Πεδίον Άρεως αναδύει όλες τις μυρωδιές του: βρεγμένο χώμα με περιττώματα ζώων και ανθρώπων, σκουπίδια σε βρεγμένες σακούλες. Αλλά στις κεντρικές αλέες και διαδρόμους οι κάδοι είναι περιποιημένοι. Κάποιος/κάποιοι μόλις άλλαξαν τις σακούλες. Έχω μήνες να δω κάποιον υπάλληλο καθαριότητας επί τω έργω, αλλά εμφανώς μπήκαμε στην προεκλογική περίοδο. Στην πλατεία Πρωτομαγιάς το κυριακάτικο κρίκετ είναι σε πλήρη εξέλιξη, λίγο πιο κάτω έχει στηθεί το καθημερινό πρωτάθλημα ντόμινο και σκάκι και αρκετοί κάνουν τζόκινγκ. Η μία και μοναδική παιδική χαρά είναι άδεια. Πιο κάτω στο εργοτάξιο του γνωστού ως Κέντρο Οικονομίδη το γκράφιτι αποτυπώνει όλη την εικόνα αυτού του πάρκου: «Πεδίον Αναπλάσεως».

Τον Μάρτιο του 2008 το πάρκο έκλεισε για να ξεκινήσει το τελευταίο και μεγαλεπήβολο έργο ανάπλασης. Η δαπάνη ανήλθε στα 9.000.000 ευρώ με την υπογραφή του σημαντικού αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Τομπάζη. Το ίδιο το έργο στόχευε στην αύξηση του πρασίνου με τη φύτευση 94.000 φυτών και δέντρων, 16.000 τ.μ. γκαζόν και 24.000 τ.μ. μεσογειακού γκαζόν, καθώς και με διάφορες παρεμβάσεις όπως η δημιουργία μινωικού λαβύρινθου, ο ροδώνας με όλα τα είδη τριανταφυλλιάς, ο χώρος για skateboard, η υδάτινη διαδρομή, η ανακατασκευή των δύο θεάτρων του πάρκου, η αποκατάσταση των αγαλμάτων που βρίσκονται στο πάρκο, ο επανασχεδιασμός του βασικού άξονα με τον κατάλληλο φωτισμό όλου του χώρου και άλλα πολλά. Παραδόθηκε το 2010 σε 32 αντί για 12 μήνες, όπως προβλεπόταν. Τέσσερα χρόνια μετά η εικόνα είναι απογοητευτική. Τα δύο περίπτερα υπάρχουν με κλειστά στόρια. Δεν δημοπρατήθηκαν ποτέ. Οι τουαλέτες κατασκευάστηκαν, αλλά έχουν λουκέτο. Οι χημικές τουαλέτες ρημάζουν. Ο χώρος για το skateboard εγκαταλείφθηκε, γιατί κάποιοι κάτοικοι είπαν ότι δεν συνάδει με το φυσικό περιβάλλον του πάρκου. Οι skaters που έδιναν ζωή στο πάρκο, έφυγαν. Τα θέατρα δεν έγιναν θέατρα, αλλά πιάτσες για εμπορία ναρκωτικών και λευκής σαρκός. Οι τριανταφυλλιές του ροδώνα δεν αναρριχούνται, τα ρυάκια της υδάτινης διαδρομής στέρεψαν, το ίδιο και οι περισσότερες βρύσες.

«Το πάρκο δεν θέλει αναπλάσεις. Το πάρκο θέλει συντήρηση και φροντίδα. Τίποτε άλλο». Η Άννα, Κυψελιώτισσα, διασχίζει καθημερινά το πάρκο: «Είναι η αυλή των ανακτόρων μου κι ας είναι ένα ψηφιδωτό αναπλάσεων και αλλαγών χωρίς φροντίδα. Το πάρκο χρειάζεται ζωή και για να έρθει η ζωή πρέπει να υπάρχουν πόλοι έλξης-κίνητρα για το κοινό. Ας γίνουν καφετέριες, ας γίνει οτιδήποτε. Δεν γίνεται πάντα μια μειοψηφούσα μερίδα ψευδεπίγραφων “ενεργών” πολιτών να μπλοκάρει την όποια ανάπτυξη, γιατί θα κοπούν δύο δέντρα».

«Παίζαμε καθημερινά ποδόσφαιρο. Το τέρμα μας ήταν η καγκελόπορτα. Μια πράσινη πόρτα πίσω απ’ την εκκλησία των Ταξιαρχών. Ήμασταν κάθε μέρα στο πάρκο» μου λέει ο Κώστας, δηλωμένος μόνιμος κάτοικος Κυψέλης. «Μεγαλώνοντας, ως είθισται, αφήσαμε το πάρκο για την καφετέρια. Η Κυψέλη κι αυτή άρχισε να αδειάζει ως γειτονιά. Κανείς από τους φίλους μου που έκαναν οικογένεια και μένουν στην Κυψέλη δεν πάει στο πάρκο με τα παιδιά του. Το πολύ-πολύ να φτάσουν μέχρι “Δέλεαρ”. Στο πάρκο σήμερα βλέπει κανείς κυρίως οικογένειες μεταναστών με τα παιδιά τους. Ευτυχώς γιατί είναι οι μόνοι που του δίνουν ακόμα ζωή». Και η Άννα συμφωνεί: «Το δημόσιο πράσινο δεν ενδιαφέρει τον Έλληνα. Τον ενδιαφέρει μόνο το πράσινο του μπαλκονιού του».

Το Πεδίον Άρεως παραμένει γοητευτικό και όμορφο και όχι εξαιτίας της ανάπλασης. Αυτό που το σώζει είναι η βλάστησή του, οργιώδης σε πολλά σημεία, η οποία κόβει το βουητό της πόλης. «Η μεγαλύτερη όμως πρόκληση είναι να αγαπήσουμε εμείς οι ίδιοι τις πόλεις μας και να πάψουμε να γκρινιάζουμε για την καταραμένη μοίρα που μας έριξε στις γειτονιές τους και για τους άλλους που φταίνε για τα προβλήματά μας» επισημαίνει η επικεφαλής περιβαλλοντικής επιτροπής της WWF Ελλάς Θεοδότα Νάντσου. Συμπληρώνει: «Να αγαπήσουμε αυτούς που ζουν μαζί μας στην ίδια πόλη. Να βγούμε από τα σπίτια και τα γραφεία και να νοιαστούμε για τις γειτονιές, τα σχολεία και τις παιδικές χαρές, τα κτίριά μας, εκείνους που μας έχουν ανάγκη και μπορούμε να τους στηρίξουμε με υλικά που δεν χρειαζόμαστε και είναι πια περιβαλλοντική αλλά και κοινωνική αμαρτία να πετάξουμε. Να συμμετέχουμε στα διαμερισματικά συμβούλια με προτάσεις και προσφορές δουλειάς μας για καλύτερες γειτονιές. Να ψηφίσουμε οραματιζόμενοι μια καλύτερη, οικολογικά και κοινωνικά ζωντανή πόλη». Και καταλήγει: «Για πολλούς, περιβαλλοντική ποιότητα και Αθήνα είναι έννοιες ξένες και ασύμβατες. Όμως η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Και η Αθήνα έχει πολλή ελπίδα που όμως εξαρτάται από ένα έλλειμμα: το έλλειμμα αγάπης προς τις πόλεις μας».

WWF Ελλάς

Έξι εικόνες της περιβαλλοντικά υποβαθμισμένης Αθήνας:

• Oι χώροι πρασίνου και αναψυχής που είτε δεν υπάρχουν είτε είναι απροσπέλαστοι από σκουπίδια, αυθαίρετα και αυτοκίνητα  

• To «σκουπιδαριό» που υποβαθμίζει πεζοδρόμους και γειτονιές, αλλά και τα χρήσιμα παραπροϊόντα της καθημερινότητάς μας τα οποία δυστυχώς πετιούνται στα σκουπίδια, καθώς η ανακύκλωση είναι σχεδόν ανύπαρκτη

• Tα άσχημα και ενεργοβόρα κτίρια που δημιουργούν μια αισθητικά απωθητική εικόνα και δυσκολεύουν τη ζωή και την εργασία, αλλά και τα χιλιάδες ερειπωμένα διατηρητέα κτίρια που χάνονται από τη μνήμη της πόλης

• Tο καθεστώς «διωγμού» πεζού και ποδηλάτη από το φυσικό τους χώρο

• H ατμοσφαιρική ρύπανση που προέρχεται κυρίως από τις μεταφορές (αυτοκίνητα και ταξί, παλιά λεωφορεία κ.λπ.) και από τη λειτουργία ρυπογόνων βιομηχανιών (π.χ. στο Θριάσιο)

• O θόρυβος, που «χτυπάει κόκκινο» σε περιοχές που επηρεάζονται από τους οδικούς άξονες της Κηφισίας, της Κατεχάκη, της Βασ. Γεωργίου, αλλά και την Πειραιώς, την Ιερά Οδό, το σταθμό Λαρίσης, και βέβαια στο κέντρο της πόλης και κυρίως στις Λ. Αλεξάνδρας, Δροσοπούλου, Σταδίου, Πατησίων, Κυψέλης

Φωτό: Λένα Χουρμούζη