Life in Athens

Ο πολιτισμός αλλάζει

Το εργοτάξιο στο Δέλτα Φαλήρου

Τάκης Σκριβάνος

ΤΕΥΧΟΣ 481

07.05.2014, 14:35 3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Οι νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής μέσα σε ένα πάρκο σαν τον Εθνικό Κήπο.

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: Ένα από τα μεγαλύτερα έργα που είδε ποτέ η Αθήνα. Οι νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής μέσα σε ένα πάρκο σαν τον Εθνικό Κήπο.

Στην πρώτη Λυκείου κάτι συμμαθητές από την τρίτη μάς πήγαν μια μέρα εκπαιδευτική εκδρομή στον ιππόδρομο της Καλλιθέας και μάθαμε έννοιες όπως «πλασέ» και «γκανιάν». Πλασέ, ας πούμε, είναι το πιο σίγουρο στοίχημα που μπορεί να ποντάρει κανείς σε ένα άλογο. Αυτό με τις λιγότερες πιθανότητες να χάσεις. Σήμερα, στο χώρο του παλιού ιπποδρόμου, στο Δέλτα Φαλήρου, κατασκευάζεται ένα από τα μεγαλύτερα έργα που είδε η Αθήνα: Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), όπου θα στεγαστούν οι νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε ένα περιβάλλον πρασίνου, έκτασης σχεδόν όσο και ο Εθνικός Κήπος. Ένα έργο που θα κοστίσει συνολικά 566 εκατ. ευρώ, θα πληρωθεί εξ ολοκλήρου από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το 2016, που θα ολοκληρωθεί, θα δοθεί ως δωρεά στο ελληνικό δημόσιο. Και για να θυμηθούμε και τα περί πλασέ, ο Ιωάννης Τροχόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ, βάζει στοίχημα: «Και είμαι σίγουρος ότι θα το χάσετε. Σας διαβεβαιώνω ότι το κέντρο θα λειτουργήσει όπως πρέπει».

Είχε προηγηθεί η ερώτηση μήπως ένα τόσο μεγάλο έργο κινδυνεύει να παρακμάσει με το που δοθεί στο δημόσιο. Ο λόγος και πάλι στον κ. Τροχόπουλο: «Όλα τα μεγάλα έργα στην αρχή έχουν μια δυναμική. Η διάρκεια είναι αυτή που μας προβληματίζει. Η φθορά του χρόνου. Η μετέπειτα χρηματοδότησή του, το κατά πόσο θα είναι βιώσιμο. Αυτή είναι και η δυσκολία, το όραμα να γίνει πραγματικότητα. Αλλά το στοίχημα ισχύει».

Ιωάννης Τροχόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ

Η πρώτη ιδέα

Το 1998, δύο χρόνια μετά την ίδρυσή του, υπήρξε η σκέψη το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος να χρηματοδοτήσει την κατασκευή ενός νέου κτιρίου για την Εθνική Βιβλιοθήκη, στο πλαίσιο της στήριξής του στην παιδεία και τον πολιτισμό. Παράλληλα, υπήρξε η ιδέα να υποστηριχθεί και η Εθνική Λυρική Σκηνή. Ο χώρος του παλαιού ιπποδρόμου ήταν αχρησιμοποίητος. Ένας χώρος 220.000 τ.μ. Και γεννήθηκε η ιδέα σε αυτό το χώρο να κατασκευαστούν η Εθνική Βιβλιοθήκη και η νέα Εθνική Λυρική Σκηνή, σε ένα περιβάλλον πρασίνου. Ένα εκπαιδευτικό και πολιτιστικό πάρκο σε έναν ενιαίο χώρο, ένα διεθνούς εμβέλειας έργο που θα δωριζόταν στο ελληνικό δημόσιο, στους πολίτες. Η συμφωνία με την ελληνική πολιτεία επήλθε και η σύμβαση υπογράφηκε το 2009. Μια χρονιά δύσκολη, η πρώτη της κρίσης. Σε αυτό το περιβάλλον, δεν υπήρξαν δεύτερες σκέψεις; «Η παιδεία και ο πολιτισμός δεν πρέπει να υπολείπονται σε μία περίοδο κρίσης, το αντίθετο» λέει η Έλλη Ανδριοπούλου, διοικητική διευθύντρια του ιδρύματος. Το έργο θα είναι έτοιμο στις αρχές του 2016. Μετά θα χρειαστούν περίπου 6 μήνες για τη μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της ΕΛΣ και αμέσως μετά θα δοθεί προς χρήση.

Έλλη Ανδριοπούλου, διοικητική διευθύντρια του ιδρύματος

Η νέα Εθνική Βιβλιοθήκη

Ο κ. Τροχόπουλος λέει ότι η Εθνική Βιβλιοθήκη έχει την ευκαιρία, μέσα από την αναδιοργάνωσή της που έχει αρχίσει για τη μετάβασή της στο ΚΠΙΣΝ, να αναδείξει το βασικό της σκοπό που δεν είναι άλλος από το να συλλέγει και να διαθέτει πρόσβαση στην έντυπη και ηλεκτρονική, πλέον, παραγωγή της χώρας. Αλλά και ότι αυτό που δεν έχουν καταλάβει πολλοί δημόσιοι φορείς είναι ότι οι ανάγκες του «απλού» κόσμου είναι πολύ περισσότερες από ό,τι μπορεί να νομίζει κανείς. Φέρνει ως παράδειγμα τις ερωτήσεις που κάνουν οι πολίτες που φθάνουν στο Κέντρο Επισκεπτών (μπορεί όποιος θέλει να ενημερώνεται για το έργο και την πορεία του, 210 8778396, www.snfcc.org). Για παράδειγμα, ρωτούν τι υπηρεσίες θα προσφέρει. Σήμερα είναι ελάχιστες οι σημαντικές βιβλιοθήκες που είναι δανειστικές. Η Εθνική Βιβλιοθήκη θα είναι ανοιχτή σε όλους και δεν θα δανείζει μόνο έντυπο, αλλά και οπτικοακουστικό υλικό, όπως προβλέπει το κοινοτικό δίκαιο το οποίο δεν εφαρμόζεται στην Ελλάδα. «Το κοινοτικό δίκαιο θα εφαρμοστεί στην Εθνική Βιβλιοθήκη, θα μπορεί κανείς να δανειστεί βίντεο, μουσική κ.λπ. Και μετά αυτό θα ισχύσει αναγκαστικά σε όλες τις βιβλιοθήκες της χώρας» λέει ο κ. Τροχόπουλος. Η Εθνική Βιβλιοθήκη θα εξυπηρετεί επισκέπτες όλων των ηλικιών και μορφωτικών επιπέδων, θα πραγματοποιεί εκδηλώσεις και σεμινάρια, θα συνδέεται με άλλες βιβλιοθήκες της Ελλάδας και του κόσμου, ενώ θα διαθέτει σε ομάδες πολιτών πλήρως εξοπλισμένους σταθμούς εργασίας.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή

Ο Renzo Piano, ο διάσημος Ιταλός αρχιτέκτονας που έχει αναλάβει το σύνολο του έργου, εργάστηκε με στόχο την αναβάθμιση της εμπειρίας της όπερας τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους καλλιτέχνες. Με κορυφαία αισθητική και ακουστική, μεγάλες τεχνολογικές δυνατότητες και ευελιξία στην εναλλαγή των σκηνικών, θα διαθέτει μία κύρια αίθουσα με πολλαπλές σκηνές που θα διευκολύνει τη φιλοξενία πολύπλοκων παραγωγών, παιδική σκηνή, αλλά και ένα μικρότερο πειραματικό θέατρο, δυναμικότητας 400 θέσεων, για εκδηλώσεις μικρότερης κλίμακας. Το κτίριο της ΕΛΣ θα είναι το μοναδικό που δεν θα έχει πράσινη στέγη. Θα έχει φωτοβολταϊκά σε μια έκταση 10.000 τ.μ., για την ενεργειακή του αυτάρκεια.

Το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος

Θα αποτελεί το 85% της συνολικής έκτασης και θα έχει χώρους για περπάτημα και τρέξιμο, για πικ-νικ, για αναψυχή, για εκδηλώσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, θα φτιαχτεί και λαχανόκηπος για επισκέψεις μαθητών. «Στόχος είναι να προωθήσουμε το περιβάλλον ως έννοια» λέει η κ. Ανδριοπούλου. Προσθέτει ότι καθώς θα φυτευτούν ενήλικα δέντρα, με το που ανοίξει το πάρκο θα είναι σχεδόν κατά 90% στην πλήρη ανάπτυξή του. Με μονοπάτια, σιντριβάνια, ένα μεγάλο κανάλι νερού μήκους 400 μέτρων και πλάτους 30, παιδικές χαρές, ένα μικρό καφέ, χώρο για εκδηλώσεις και ένα αναγνωστήριο 900 τ.μ., με γυάλινους τοίχους, για όσους αναζητούν ένα ήσυχο μέρος για ανάγνωση ή για να απολαύσουν τη θέα.