Οικία Παύλου Μελά: Πώς θα αναστηλωθεί το ιστορικό κτίριο

Πίσω από τις ωραίες ιδέες βρίσκονται άνθρωποι. Κι όσες φορές αυτές δεν σωρεύονται στο σκονισμένο ράφι των καλών ιδεών, είναι επειδή βρέθηκαν αυτοί που έχουν την όρεξη, την υπομονή και την επιμονή να τις υλοποιήσουν. Κάτι τέτοιο συνέβη και με την ιστορική οικία του Παύλου Μελά στην Κηφισιά.

Το μοναδικό αυτό μνημείο διαφύλαξης του ιστορικού αποθέματος του Έθνους μας, περιήλθε στην ιδιοκτησία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατόπιν δωρεάς της εγγονής του Παύλου Μελά κ. Ναταλίας Ιωαννίδου, η οποία διατηρεί τη μακρά παράδοση της οικογενείας της, για προσφορά και ανιδιοτελή αγάπη της προς την πατρίδα.

Αύγουστος 2019, υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Επίσκεψη της βουλευτού Κινήματος Αλλαγής Χαράς Κεφαλίδου στον αρμόδιο υφυπουργό Αλκιβιάδη Στεφανή για ενημέρωση σε θέματα αρμοδιότητας του υπουργείου. Στη διάρκεια της συζήτησης γίνεται αναφορά στην ιδέα της αναστήλωσης.

Όταν είσαι άνθρωπος του αποτελέσματος δεν χρειάζονται πολλά λόγια.

Η Δραμινή Βουλευτής ήρθε άμεσα σε επαφή με την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Κύκλωψ» γνωστή για τη μεγάλη της προσφορά στη χώρα - ψυχή της οποίας είναι ένας ευπατρίδης συμπατριώτης της Ναυπηγός. 

Η ωραία ιδέα άρχισε τότε να φαντάζει εφικτή. Χρειάστηκαν 6 μήνες συστηματικής, επίμονης, δουλειάς 3 ανθρώπων που μοιράστηκαν τα κοινό τους όραμα με μια ομάδα εξειδικευμένων μηχανικών, συντηρητών για να φτάσουμε στην Κυριακή 9 Μαρτίου 2020 και την ανακοίνωση αναστήλωσης της οικίας του Μακεδονομάχου ήρωα Παύλου Μελά.

Καλές οι πολιτικές, καλές οι ιδεολογίες, καλές οι κομματικές αφετηρίες αλλά τελικά σημασία έχουν οι άνθρωποι και η στόφα που είναι φτιαγμένοι…

Η ιστορία της οικίας του Παύλου Μελά και της Ναταλίας Δραγούμη στην Κηφισιά

Η επιγραφή στη μαρμάρινη πλάκα που θα συναντήσει κανείς στην αυλόπορτα του νεοκλασικού στην οδό Τατοΐου 50 στην Κηφισιά, εκεί που έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Παύλος Μελάς είναι λιτή και περιεκτική: «Απ’ εδώ έφυγε ο Παύλος για τη Μακεδονία στα 1904».

Aπό αυτό ξεκίνησε ο «καπετάν Ζέζας» για να πάει να πολεμήσει τους κομιτατζήδες που τρομοκρατούσαν -με την ανοχή των Οθωμανών- τα ελληνικά χωριά στην περιοχή της Μακεδονίας. Ο Έλληνας στρατιωτικός, αξιωματικός πυροβολικού του ελληνικού στρατού και μακεδονομάχος, σκοτώθηκε στις 13 Οκτωβρίου 1904 στην Καστοριά μετά από επίθεση του τουρκικού στρατού. Ενεργοποιώντας με τον θάνατό του το Εθνικό Κέντρο -Αθήνα- να δείξει ενδιαφέρον για τους Έλληνες που βρίσκονταν βόρεια της Μελούνας.

Η οικία του Παύλου Μελά ανεγέρθηκε το 1894 και χαρακτηρίζεται κλασικό δείγμα κατοικίας με εμφανείς επιρροές από την αγροτική αρχιτεκτονική. Στα περίπου 100 τετραγωνικά μέτρα του, ο Παύλος Μελάς έζησε με τη σύζυγό του Ναταλία, αδερφή του Ίωνα Δραγούμη, και τα δύο τους παιδιά, Μιχάλη και Ζωή ή Μίκη και Ζέζα.

105 χρόνια μετά τον θάνατο του Παύλου Μελά, το 2009, το Δημοτικό Συμβούλιο Κηφισιάς χαρακτήρισε την κατοικία του Εθνικό Μνημείο. Την ίδια περίοδο, με υπουργό Πολιτισμού τον Αντώνη Σαμαρά, η οικία κηρύσσεται διατηρητέο νεότερο μνημείο και αποφασίζεται η άμεση εκτέλεση εργασιών στερέωσης, ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευσή του.

Η πλήρης μελέτη αποκατάστασης της οικίας του Παύλου Μελά, εγκρίνεται από την Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού το 2012, εντούτοις μέχρι σήμερα οι εργασίες ανακαίνισης δεν έχουν ξεκινήσει.

Παύλος Μελάς: Ο αξιωματικός-σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα

Ο Παύλος Μελάς γεννήθηκε στη Μασσαλία στις 29 Μαρτίου 1870, αλλά η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα τέσσερα χρόνια αργότερα. Γιος του μεγαλέμπορου Μιχαήλ Μελά, που ενστερνιζόταν το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων και παντρεύτηκε τη Ναταλία Δραγούμη, κόρη του πολιτικού Στέφανου Δραγούμη. Ήταν ένας από τους αξιωματικούς που το 1894 επέδραμαν στα γραφεία της εφημερίδας Ακρόπολις και λίγο αργότερα οργανώθηκαν στην Εθνική Εταιρεία, της οποίας ήταν δραστήριο μέλος. Συμμετείχε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.

Μετά την αυτοδιάλυση της Εθνικής Εταιρείας αναμίχθηκε στις μακεδονικές υποθέσεις σε συνεργασία με το γυναικαδελφό του Ίωνα Δραγούμη και στάθηκε από τους πρωτεργάτες του Μακεδονικού αγώνα, συνεργαζόμενος με το Μακεδονικό Κομιτάτο. Το Μάρτιο του 1904 ήταν ένας από τέσσερις Έλληνες αξιωματικούς που στάλθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση να πραγματοποιήσουν μια αναγνωριστική περιοδεία στη δυτική Μακεδονία, η οποία κατέληξε σε αντικρουόμενα αποτελέσματα. Τον Ιούλιο επισκέφθηκε ιδιωτικά την Κοζάνη και τη Σιάτιστα και αποφάσισε να αναλάβει αντάρτικη δράση στην περιοχή. Τον Αύγουστο διορίστηκε αρχηγός των ελληνικών ομάδων στην περιοχή Καστοριάς και Μοναστηρίου και εισήλθε για τρίτη φορά στην τουρκοκρατούμενη τότε περιοχή της Μακεδονίας, αυτή τη φορά επικεφαλής ένοπλου σώματος. Με τους άνδρες του περιηγήθηκε σε χωριά της περιοχής δρώντας εναντίον εξαρχικών σλαβοφώνων. Ενώ βρισκόταν στο χωριό Στάτιστα της Καστοριάς, το σώμα του δέχτηκε επίθεση από ένα απόσπασμα του τουρκικού στρατού, που παραπλανημένο από τον κομιτατζή Μήτρο Βλάχο νόμιζε ότι επιτίθεται σε ομάδα της ΕΜΕΟ, και πέθανε υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες.

Αν και η αντάρτικη δράση του Μελά στη Μακεδονία δεν είχε σημαντικά άμεσα αποτελέσματα, ο θάνατός του υψηλόβαθμου στρατιωτικού συγκλόνισε την ελληνική κοινή γνώμη και έστρεψε την προσοχή της στο Μακεδονικό Αγώνα, ως το σύμβολο του οποίου και καθιερώθηκε. Στην Ελλάδα τιμάται ως ήρωας και έχουν ονομαστεί προς τιμήν του το χωριό Μελάς της Καστοριάς και ο Δήμος Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη.

Η υλοποίηση του έργου αναστήλωσης της κατοικίας του Παύλου Μελά στην Κηφισιά, που θα αποτελεί επίτευγμα ιδιαίτερης ιστορικής αλλά και καλλιτεχνικής/αρχιτεκτονικής αξίας, αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2020 με την καθοριστική συμβολή και την ευγενική χορηγία της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Δράμας «Κύκλωψ».

---

Με πληροφορίες από Wikipedia