Τι συμβαίνει στην αυγουστιάτικη Αθήνα;

Οι τουριστικές εισπράξεις λέει «έσπασαν το φράγμα των 16 δις ευρώ το 2018», με το 44% των τουριστών να μας έρχονται από χώρες της Ευρωζώνης. Παλιά, όλοι αυτοί περνούσαν φουριόζοι από την Αθήνα, τράνζιτο για να πάνε στα νησιά, το 99% (στη τύχη το λέω) αλλάζανε αεροπλάνο απλώς κι έπαιρναν δρόμο αφού αγοράζανε ένα κιλό φιστίκια Αιγίνης και μποκού τσίπουρο από το αεροδρόμιο. Σιγά-σιγά άρχισαν να κατεβαίνουν στην Αθήνα –βολεύει και η συγκοινωνία, από το Βενιζέλος– για δύο-τρεις μέρες στην αρχή, έπειτα για δέκα-δεκαπέντε μέρες. Έπειτα για όλο τον μήνα Αύγουστο. 

Προσπαθώ να τοποθετήσω το «σιγά-σιγά». Φίλος ξενοδόχος υποστηρίζει ότι τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια αυξήθηκε κατακόρυφα ο τουρισμός της Αθήνας, χρόνο τον χρόνο, και μάλιστα ο «ποιοτικός τουρισμός», με τουρίστες που επισκέπτονται όλα τα αξιοθέατα και όχι μόνο την Ακρόπολη. Το Μουσείο της Ακρόπολης είναι το πρώτο σε επισκεψιμότητα, και αμέσως μετά έρχονται το Αρχαιολογικό και Νομισματικό Μουσείο, το Θησείο και ο Ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο.

Όλα αυτά, τον Αύγουστο. Τον μήνα που όσοι ζούμε στην Αθήνα (για να μη λέω «οι Αθηναίοι» και μαλώνουμε τζάμπα), οι κάτοικοι της πόλης εξαφανίζονται με ρυθμό τρελό: 1η Αυγούστου, κάτι γίνεται ακόμα, βλέπεις πέντε ανθρώπους στους δρόμους, κανένα αφηρημένο λεωφορείο, κανένα-δυο περιπλανώμενα ταξί. Στις 5-6 Αυγούστου, βλέπεις μόνο την αχνιστή άσφαλτο… και τουρίστες στα πεζοδρόμια. Τουρίστες νέους, με σακίδια και σάνδαλα, ηλικιωμένους, με κάλτσες και άλλα σάνδαλα, μεσήλικες, με υπερσύγχρονα κινητά και σέλφι-στικς να φωτογραφίζονται ασταμάτητα. Σε γκρουπ, μόνοι τους ή δύο-δύο, οι τουρίστες της Αθήνας βρίσκουν τη χαρά τους τον Αύγουστο. Που είναι «μήνας τουρισμού» για τις περισσότερες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, στις οποίες δεν βρίσκεις ξενοδοχείο/ερμπιενμπί με την καμία τον Αύγουστο. Το ότι δεν βρίσκεις στα ελληνικά νησιά λόγω συνωστισμού, ισχύει εδώ και δεκαετίες. Πώς είναι τα Φηρά στις 15 Αυγούστου; Έτσι είναι και το Παρίσι, μη νομίζετε. 

Απλώς η Αθήνα βράζει τον Αύγουστο, η άσφαλτος –είπαμε– αχνίζει, η Ακρόπολη ασπρίζει στην κορυφή της πόλης χτυπημένη από τον καυτό ήλιο. Τα διαμερίσματα ιδρώνουν, τα πρώην δροσερά κλιμακοστάσια ασφυκτιούν, τα πεζοδρόμια ζεματάνε, αν ξεχαστείς και ακουμπήσεις μεταλλικό χερούλι πόρτας μέρα-μεσημέρι τσιμπάς εγκαύματα κι ησυχάζεις. Την ξέρουμε την αυγουστιάτικη Αθήνα όσοι τη ζούμε κάθε Αύγουστο, είτε επειδή φεύγουμε Ιούνιο, Ιούλιο ή Σεπτέμβριο, είτε επειδή δεν πάμε πουθενά…  

Το 13,4% των τουριστών μας είναι Βρετανοί, το 5,1% Ρώσοι, 2,7% Αμερικάνοι, 1,8% Αυστραλοί, 1,5% Καναδοί. Ρουμάνοι, Γερμανοί, Ελβετοί, Σουηδοί, Δανοί, Φιλανδοί, Ιταλοί και Γάλλοι συγκαταλέγονται στους «λοιπούς». Η αναλογία που πέφτει στην Αθήνα είναι πάνω-κάτω στα ίδια γράδα, με σημαντικό ποσοστό Κινέζων και Ιαπώνων, που για κάποιο λόγο δεν βρήκα στις μετρήσεις ΑΛΛΑ τους συναντούμε μαζεμένους στη Βουκουρεστίου, γενικότερα στο Κολωνάκι, στην Ακρόπολη, στο Θησείο, στο Μοναστηράκι, στο Γκάζι, στου Ψυρρή, στις Μαρίνες Φλοίσβου-Αλίμου και στον Ναό του Ποσειδώνα που τον θεωρούν απαραίτητο σταθμό όλοι οι Aπω-Ανατολίτες. Τα παιδιά μου, εξπέρ στην κινέζικη κουλτούρα-γλώσσα, με βρίζουν που μπερδεύω μερικές φορές (=πάντα) τους Κινέζους τουρίστες με τους Γιαπωνέζους: απάρεντλι, ξεχωρίζουν α-μέ-σως όχι μόνο από την εμφάνιση, την κίνηση και την ομιλία, αλλά και από τα ηλεκτρονικά αξεσουάρ – άλλου τύπου έχουν οι Γιαπωνέζοι, άλλου τύπου οι Κινέζοι. («Μα δεν βλέπεις; Έχει Χυέιου-5000, πώς μπορεί να είναι Γιαπωνέζος; Και με Κιουάουα-χε-200; Είσαι καλά;»)

Κάπως εκπέμπουν μια ηρεμία οι τουρίστες της Αθήνας τον Αύγουστο. Ίσως επειδή δεν υπάρχει τράφικο, τα περιστέρια στο Σύνταγμα είναι λιγότερο υστερικά, ο ορίζοντας γύρω από το κέντρο της πόλης φαίνεται απέραντος, ο Εθνικός Κήπος «μια ανάσα δροσιάς», το Μοναστηράκι σαν ορίτζιναλ νησιώτικη αγορά (με τα ίδια ψώνια, παρεό, μπιμπελό, ανοιχτήρια-πέη, τιρκουάζ βυζάκια, χάντρες, μάτια, σαπούνια, μπαχαρικά και μπεζ δερμάτινα, αναντάμ-μπαμπαντάμ, με εσάνς πιτόγυρου)…  Ίσως επειδή δεν υπάρχει άγχος, κορναρίσματα, φρεναρίσματα και τραφικίστικο ζόρι, η πόλη ολόκληρη δείχνει γαλήνια. Περπατάω αργά, γιατί το μυστικό στις μεγάλες ζέστες είναι να μη βιάζεσαι. Ξεμπερδεύω με πρακτικές παλιο-δουλειές σε πέντε λεπτά, κουβεντιάζοντας με τους υπάλληλους, λες και ζω στην επαρχία. Όλοι με το πάσο μας, εμείς και οι τουρίστες, περιμένουμε στα περίπτερα που μένουν ανοιχτά, να πάρουμε μπουκαλάκια (νερό). Ίσως μας πέφτει η πίεση λόγω  ζέστης. Ίσως χρειαζόμαστε τσιπς, μια κι είμαστε σε περίπτερο. 

Ό,τι μένει ανοιχτό είναι στέκι. Καφετέριες, ζαχαροπλαστεία, ρουφ-γκάρντεν, σουβλατζίδικα και μπαρ. Μπαράκια χωμένα σε αίθρια, σε δροσερές αυλές, σε σκεπαστές βεράντες και σε πράσινους κήπους – οι σύγχρονοι τουρίστες τα ανακαλύπτουν όλα πια, τα κυνηγούνε στα ταξιδιωτικά σάιτ, ρωτάνε τους ψαγμένους ρεσεψιονίστ, περπατάνε με τις ώρες μέχρι να ανακαλύψουν «δη χίντεν τρέζουρς». Η Αθήνα είναι γεμάτη μικρούς, κρυφούς θησαυρούς, μη κοιτάτε που δεν έχουμε χρόνο να τους προσέξουμε, όσοι ζούμε στην πόλη. Εκτός κι αν ξεμένουμε εδώ τον Αύγουστο, οπότε έχουμε όλο τον χρόνο στη διάθεσή μας – οι μέρες διαστέλλονται, φωτεινές και ζεστές, εκτυφλωτικές τα μεσημέρια, μέχρι το απόγευμα που χαλαρώνουν με ωραία ηλιοβασιλέματα στα μπαλκόνια. Ή, γιατί όχι, στην Ακρόπολη.  

Τη νύχτα, μοσχοβολάνε τα γιασεμιά… καλά, και τα σκουπίδια, αλλά ας εστιάσουμε στα γιασεμιά. Οι πλατείες με το μισό ανοιχτό μπαράκι γυαλίζουν προκλητικά μέσα σ’ αυτή την κάπως ακίνητη ηρεμία, την ελαφριά γαλήνη με το βελούδινο φινίρισμα. «Η Αθήνα τον Αύγουστο είναι υπέροχη από τις 7.00 μ.μ. και μετά ως τα χαράματα» λέει φίλη, σταθερή τουρίστρια του Αυγούστου, «οι νύχτες της είναι Ζεν, ό,τι πρέπει για να έρθεις σε επαφή με τον εαυτό σου». Η φίλη κάνει γιόγκα, ας μην την παρεξηγούμε. Η Αθήνα τον Αύγουστο, όμως, είναι έτσι πράγματι: καυτή και ταυτόχρονα βελουδένια, φιλόξενη, ανοιχτή στους επισκέπτες, ξασπρισμένη από τον ήλιο και, με έναν μυστήριο, αθηναϊκό τρόπο, είναι Ζεν*.

(Ζεν: σχολή Βουδισμού Μαχαγιάνα, η ιαπωνική λέξη «Ζεν» βγαίνει από την κινέζικη λέξη «Τσαν», η οποία προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη «dhyane» που σημαίνει «διαλογισμός», «κατάσταση διαλογισμού». Η σχολή γνώρισε ανάπτυξη στην Κίνα τον 6ο αιώνα, και από εκεί διαδόθηκε σε όλη την Άπω Ανατολή.)