Πάσχα στις όμορφες εκκλησίες της Πλάκας

«Έχει η Αθήνα ομορφιές, έχει και κάτι ζωγραφιές μα σαν της Πλάκας τα στενά δεν έχει τέτοια πουθενά» τραγουδούσαν πολλά χρόνια πριν οι Αθηναίοι για αυτή τη γειτονιά, μία από τις πιο γοητευτικές περιοχές της Αθήνας και μία από τις αρχαιότερες συνοικίες της Ευρώπης που εξακολουθεί να μαγνητίζει και να μαγεύει Έλληνες και ξένους.

Η Πλάκα, ένας ανεκτίμητος θησαυρός για την Αθήνα, αποτελεί την «περίληψη» της ελληνικής ιστορίας με ευρήματα από τα αρχαία, ρωμαϊκά, οθωμανικά και οθωνικά χρόνια.

Εκτός όμως απ' αυτά, εκεί υπάρχουν και πολλές πανέμορφες εκκλησιές και εκκλησάκια, με ιδιαίτερο ιστορικό, αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Πολλές εξ αυτών βρίσκονται στο Ριζόκαστρο, στη παλιά, αριστοκρατική συνοικία στα «ριζά του Κάστρου», κάτω από τη βόρεια πλευρά της Ακρόπολης.

Βυζαντινός Ναός Αγ. Νικολάου Ραγκαβά (Πρυτανείου 1)
Τετρακιόνιος σταυροειδὴς εγγεγραμμένος με τρούλο (ο τρούλος στηρίζεται σε 4 κίονες). Είναι ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της πόλης.

Η εκκλησία δεν είχε εξ αρχής τη σημερινή της μορφή, αλλά την απέκτησε σε τρεις περιόδους. Η αρχική χτίστηκε τον 9ο αιώνα από τον Θεοφύλακτο, γιο και συναυτοκράτορα του Μιχαήλ Α’, με υποδομή αρχαίου ναού. Στο εσωτερικό σώζονται δύο κιονόκρανα, ένα ιωνικού ρυθμού και ένα κορινθιακού, το οποίο στηρίζει την Αγία Τράπεζα.

Ο ναός αυτός καταστράφηκε από άγνωστη αιτία και ο δεύτερος, που ξανακτίστηκε 200 περίπου χρόνια αργότερα και χρονολογείται στον 11ο αιώνα (1040-1050), έπαθε πολλές ζημιές από τους βομβαρδισμούς του Μοροζίνι, το 1687. Η εκκλησία έλαβε τη σημερινή της μορφή μετά από αρκετές προσθήκες τον 19ο αιώνα, όπως ο γυναικωνίτης και το παρεκκλήσιο της Αγ. Παρασκευής καθώς και μετά από έργα συντήρησης (1979-1980).

Η εκκλησία είναι χτισμένη με το πλινθοπερίκλειστο σύστημα, δηλαδή κάθε πέτρα περικλείεται από λεπτό κόκκινο τούβλο (πλίνθος), και ένα ιδιαίτερο διακοσμητικό στοιχείο είναι οι οδοντωτές ταινίες που περιτρέχουν το εξωτερικό του που μοιάζουν με κεντήματα. Επίσης, διακρίνονται πάρα πολλά ενσωματωμένα αρχιτεκτονικά μέλη από αρχαία κτίρια (σπόλια), με κάποια από αυτά να είναι έτσι εντοιχισμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζουν τον σταυρό. Ο τρούλος είναι μικρός οκταγωνικός και ανήκει στον αθηναϊκό τύπο.

Όπως μας είπε ο εφημέριος της ενορίας π. Αλέξανδρος Καριώτογλου, «Ο παλαιός αγιογραφικός διάκοσμος δεν σώζεται και οι υπάρχουσες τοιχογραφίες είναι δυτικής τεχνοτροπίας, της εποχής του Όθωνα. Το τέμπλο αρχικά ήταν μαρμάρινο. Τον 19ο αιώνα έφτιαξαν ένα ξύλινο, με εικόνες όχι βυζαντινές αλλά ναζαρινές, σύμφωνα με τη σχολή των Γερμανών, οι οποίες μοιάζουν λίγο με τις ρώσικες».

Στα μεσαιωνικά χρόνια το εκκλησάκι ανήκε στην ιδιοκτησία της οικογένειας Λέοντος Ραγκαβά, οι ρίζες της οποίας πάνε πίσω στα βυζαντινά χρόνια και στον αυτοκράτορα Μιχαήλ Α' Ραγκαβέ (811-813).

Θεωρείται «η πρώτη εκκλησία επί της οποίας ετέθη κώδων». Η καμπάνα αυτή είχε αγοραστεί τον 17ο αιώνα από έναν πλούσιο Έλληνα, στη Βενετία, ο οποίος τη δώρισε στον ναό.

Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας είχαν αφαιρεθεί, με διάταγμα, οι καμπάνες από όλες σχεδόν τις εκκλησίες και για όσες είχαν παραμείνει, όπως του Ραγκαβά, απαγορευόταν η χρήση τους.

Μετά την απελευθέρωση η καμπάνα επισκευάστηκε και σήμανε γιορτάζοντας το πρώτο ελεύθερο Πάσχα τον Απρίλιο του 1833 καθώς και την παράδοση του φρουρίου Ακρόπολης από τα οθωνικά στρατεύματα, στις 24 Μαΐου 1833. Ήχησε ξανά στις 18 Σεπτεμβρίου 1834 με την ανακήρυξη της Αθήνας ως πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους και ξανακτύπησε την 1η Δεκεμβρίου του 1834 όταν η κυβέρνηση μεταφέρθηκε από το Ναύπλιο στην Αθήνα και ενθρονίστηκε ο Όθωνας. Επίσης, η καμπάνα αυτή ήταν η πρώτη που σήμανε την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς, στις 12 Οκτωβρίου του 1944.

Συμβολικά, η καμπάνα αυτή που σήμερα βρίσκεται στο εσωτερικό του ναού, χτυπά κάθε χρόνο την 25η Μαρτίου. Η μικρή πλατεία μπροστά από την εκκλησία ονομάζεται πλατεία Ραγκαβά. Ένα παρακείμενο οίκημα, το οποίο δώρισε στην εκκλησία μία ηλικιωμένη κυρία, έχει διαμορφωθεί κατάλληλα και γίνονται, όπως μας ανέφερε ο εφημέριος, πολιτιστικές εκδηλώσεις. Τρεις φορές την βδομάδα εκεί κάνουν τις συγκεντρώσεις τους οι ανώνυμοι ναρκομανείς.

Βυζαντινός ναός Αγίου Ιωάννη Θεολόγου Πλάκας
Ένα από τα πιο γραφικά βυζαντινά εκκλησάκια της παλαιάς Αθήνας, σκαρφαλωμένο στα σκαλάκια στη συμβολή των οδών Ερεχθέως και Ερωτόκριτου, στη βόρεια πλευρά της Ακρόπολης και συγκεκριμένα λίγα μέτρα κάτω από την Εξαρχία του Παναγίου Τάφου. Είναι δικίονος (ο τρούλος στηρίζεται σε δύο κίονες) σταυροειδής εγγεγραμμένος και χρονολογείται στις αρχές του 12ου αιώνα. Η εκκλησία είναι παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά και γιορτάζει στις 8 Μαΐου και στις 26 Σεπτεμβρίου.

Η τοιχοδομία ακολουθεί το πλινθοπερίκλειστο σύστημα (cloissone), ενώ η αντίθεση μεταξύ των λευκών λίθων και ερυθρωπών τούβλων δίνει μία ιδιαίτερη ομορφιά στο εκκλησάκι.

Μέσα στο ναό υπάρχουν δύο ρωμαϊκά κιονόκρανα, κάτι πολύ σύνηθες στους βυζαντινούς ναούς της περιοχής μιας και όπως οι περισσότεροι, έτσι και αυτός φτιάχτηκε από διάφορα αρχιτεκτονικά υλικά της αρχαιότητας που βρίσκονταν γύρω από την Ακρόπολη.

Από ένα χάλκινο νόμισμα της εποχής του Αλεξίου Κομνηνού (1081-1118) που βρέθηκε στην οροφή όταν γινόντουσαν έργα συντήρησης, συμπεραίνεται ότι ο ναός χτίστηκε στα τέλη του 11ου αιώνα.

Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν μερικές από τις ελάχιστα διατηρημένες αγιογραφίες στην Αθήνα, χρονολογίας αρχών των 13ου αιώνα, γεγονός που τις χαρακτηρίζει ιδιαίτερα σημαντικές διότι δίνουν πληροφορίες για την τεχνοτροπία της σχολής αγιογράφων που την ίδια εποχή είχαν φιλοτεχνήσει εκκλησίες στον Ωρωπό, στον Άγιο Πέτρο στα Καλύβια Κουβαρά και τη Σπηλιά Πεντέλη. Στον τρούλο απεικονίζεται η μορφή του Παντοκράτορα. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η αγιογραφία του έφιππου Αγίου Γεωργίου μέσα στο ιερό.

Σύμφωνα με την παράδοση, στον αυλόγυρο του ναού είχαν στηθεί τα δύο κανόνια του Μοροζίνι που έπληξαν τον Παρθενώνα κατά την πολιορκία της Ακρόπολης από τους Ενετούς το 1687 μ.Χ.

Το Μετόχι του Παναγίου Τάφου, Αγιοι Ανάργυροι, (Ερεχθέως και Πρυτανείου)
Ένας από τους πιο ατμοσφαιρικούς ναούς της Αθήνας. Οικοδομήθηκε τον 17ο αιώνα από έναν γόνο πλούσιας οικογένειας, τον ιερέα Δημήτρη Κολοκύνθη, στη θέση που βρισκόταν τα αρχαία χρόνια ο ναός της θεάς Αφροδίτης. Ο ναός είναι μονόκλιτη καμαροσκέπαστη βασιλική με προστώο και γυναικωνίτη στο υπερώο και το κωδωνοστάσιο από λευκό μάρμαρο έχει έντονα κλασικιστικά στοιχεία.

Το 1651 ιδρύθηκε εκεί ένα γυναικείο μοναστήρι το οποίο το 1700 μετατράπηκε σε ανδρικό. Στην πανέμορφη αυλή με τα λουλούδια και τα κυπαρίσσια, εκτός από τα κελιά της παλαιάς μονής, σώζονται αρκετά αρχαία, πολλά από τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως υλικά για την οικοδόμηση του ναού. Το πηγάδι της αυλής λέγεται ότι οδηγούσε σε υπόγεια σήραγγα που επικοινωνούσε με άλλες αυλές και ιδιοκτησίες. Επίσης, εκεί βρίσκονταν και τάφοι της αριστοκρατικής οικογένειας των Παλαιολόγων.

Στα τέλη του 18ου αιώνα έγινε Μετόχι του Παναγίου Τάφου, αφού αγοράστηκε από τον Αρχιμανδρίτη Ιάκωβο, έξαρχο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στην Αθήνα και κατά τα μέσα του 19ου αιώνα χτίστηκε στον αύλειο χώρο της εκκλησίας οικοδόμημα το οποίο αποτελεί την έδρα του Εξάρχου - Εξαρχείο.

Η καμπάνα του ήταν η πρώτη που ηχούσε την Μ. Παρασκευή και ο ναός είναι πρώτος που υποδέχεται το Άγιο Φως των Ιεροσολύμων.

Ο Άγιος Γεώργιος του Βράχου
Λίγο πριν πάρουμε το μονοπάτι προς τα Αναφιώτικα, το μάτι πέφτει πάνω σε ένα κάτασπρο εκκλησάκι, σκαρφαλωμένο πάνω σε έναν βράχο, τον Άγιο Γεώργιο του Βράχου. Λίγα μέτρα πιο κει, διαβάζοντας μία ενεπίγραφη πλάκα μαθαίνουμε ότι σε εκείνο το σημείο έπεσε νεκρός στις 27/04/1941 ο Εύζωνος Κ. Κουκίδης, όταν πήδηξε από την Ακρόπολη, τυλιγμένος με την ελληνική σημαία, αρνούμενος να την παραδώσει στα γερμανικά στρατεύματα που μπήκαν τότε στην Αθήνα. Οι πληροφορίες αυτές δεν είναι ιστορικά τεκμηριωμένες αλλά βασίζονται σε μαρτυρίες ανθρώπων. Σηκώνοντας το βλέμμα προς τα πάνω, η θέα του βράχου της Ακρόπολης με την ελληνική σημαία να κυματίζει είναι συναρπαστική.

Ο Άγιος Γεώργιος του Βράχου είναι μία μονόκλιτη βασιλική εκκλησία με κεραμοσκεπή και μαζί με τον Άγιο Συμεών που βρίσκεται προς τα δυτικά ορίζουν την γειτονιά των Αναφιώτικων, δημιουργώντας δύο ενορίες.

Σύμφωνα με πληροφορίες της Αρχιεπισκοπής, ο Άγιος Γεώργιος του Βράχου χτίστηκε κατά τον 17ο αιώνα και αναστυλώθηκε στα μέσα του 19ου όταν άρχισε να αναπτύσσεται η περιοχή των Αναφιώτικων. Λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους, το εκκλησάκι έχει βορειοανατολικό προσανατολισμό και όχι ανατολικό, όπως συνηθίζεται στις χριστιανικές εκκλησίες.

Στα επαναστατικά χρόνια, ο ναός έπαθε μεγάλες ζημιές, αλλά γύρω στο 1850 οι Αναφιώτες που εγκαταστάθηκαν στη γειτονιά, το αναστύλωσαν και το έβαψαν λευκό, ώστε να τους θυμίζει το νησί τους.

Αν και η μυρωδιά από την υγρασία αλλά και τις καταστρεπτικές επιπτώσεις αυτής είναι έντονες και εμφανείς στο εσωτερικό της μικρής αυτής εκκλησίας, δεν μπορεί κάποιος να μη νιώσει μία συγκίνηση από αυτά που βλέπει και, αν αφήσει λίγο την φαντασία του ελεύθερη, μπορεί να «δει» τον πλούσιο διάκοσμο που είχε ο ναΐσκος αυτός στα χρόνια της δόξας του.

Οι τοιχογραφίες δεν φαίνεται να έχουν τα χαρακτηριστικά κάποιας συγκεκριμένης σχολής. Δεν εντάσσονται στα αυστηρά πλαίσια της βυζαντινής τεχνοτροπίας και θεωρούνται λίγο πιο λαϊκές τόσο στο θέμα όσο και στην απόδοση. Υπάρχει δε μία, της Αγίας Τριάδας, όπου ο Θεός απεικονίζεται προσωποποιημένος πράγμα που δεν συνηθίζεται στη βυζαντινή ζωγραφική.

Σε μία μόνο απ' όλες υπάρχει η υπογραφή του καλλιτέχνη και αυτή είναι στην απεικόνιση του Αγίου Δημητρίου, από τον Γεώργιο Ζωγράφο, το 1886.

Στον όμορφο προαύλιο χώρο, της πολυφωτογραφισμένης αυτής μικρής εκκλησούλας, με θέα όλη την Αθήνα, αρχίζουν πολλά ζευγάρια την έγγαμη ζωή τους.

Στη βόρεια πλευρά της εκκλησίας και εφαπτόμενος με αυτήν, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου, τον οποίο έχτισε η Ευαγγελία Χάλαρη, στη μνήμη του γιου της Κωνσταντίνου, το 1964.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου του Βράχου ανήκει στην ενορία του Αγ. Νικολάου Ραγκαβά και γιορτάζει στις 23 Απριλίου.

Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρας της Πλάκας
Σε πολύ κοντινή απόσταση, στην συμβολή των οδών Θεωρίας και Κλεψύδρας, και κάτω από τον βράχο της Ακρόπολης βρίσκεται ο μικρός βυζαντινός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρας της Πλάκας, γνωστός και ως «Σωτηράκης», λόγω του μεγέθους του. Οι Αθηναίοι τού είχαν δώσει αυτό το προσωνύμιο για να το ξεχωρίζουν από τον ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Λυκοδήμου της οδού Φιλελλήνων.

Ο ναός, απλός τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος χωρίς νάρθηκα, με ψηλό και κομψό αθηναϊκό τρούλο, και πολύ φτωχό διάκοσμο συγκρινόμενος με τις άλλες βυζαντινές εκκλησίες, χρονολογείται μεταξύ 11ου και 12ου αιώνα. Στη νότια πλευρά του υπάρχει ένα μικρό παρεκκλήσι, αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή με το ένα μέρος του να βρίσκεται σε κοίλωμα του βράχου της Ακρόπολης.

Το εκκλησάκι αυτό είναι σπανίως ανοικτό (εκτός από τη μέρα της γιορτής του, 6 Αυγούστου) και συνδέεται με ένα θλιβερό γεγονός της ιστορίας μας, όταν τον Ιούνιο του 1825 βρέθηκε στον περίβολό του το πτώμα του Οδυσσέα Ανδρούτσου, το οποίο πέταξαν οι δολοφόνοι του από τον Κουλά της Ακρόπολης.

Βυζαντινός ναός της Αγίας Αικατερίνης
Βρίσκεται κοντά στο μνημείο του Λυσικράτους, στη συμβολή των οδών Γαλανού και Χαιρέφωντος, χρονολογείται στον 11ο αιώνα, την εποχή των Κομνηνών. Η περιοχή αυτή παλιά ονομαζόταν Κουντίτο και το όνομα αυτό οφειλόταν μάλλον σε ένα υδραγωγείο που είχε χτιστεί από τους κατακτητές του Ατζαγιόλι πάνω σε απομεινάρια υδροφόρων αγωγών.

Βλέποντας από μία μικρή απόσταση την εκκλησία, η οποία είναι μερικά σκαλάκια κάτω από το επίπεδο του πεζοδρομίου καθώς και τις δύο κολώνες ρωμαϊκού περιστυλίου που είναι καταχωμένες στον προαύλιο χώρο επί της οδού Λυσικράτους, γίνεται έντονα αντιληπτή η ιδιαιτερότητα της περιοχής της Πλάκας η οποία πατάει πάνω στο παρελθόν και την ιστορία. Ο επισκέπτης βρίσκεται στον 2ο αιώνα, κοιτάζοντας τα αρχαία, στον 11ο μπαίνοντας στην εκκλησία και στον 21ο βγαίνοντας πάλι έξω στον δρόμο.

Ο ναΐσκος, σταυροειδής εγγεγραμμένος μετά τρούλου τετρακίονος, χτίστηκε πάνω σε ερείπια αρχαίου ιερού της Αρτέμιδος στην αυλή του οποίου κατά τη ρωμαϊκά χρόνια λειτουργούσαν λουτρά. Ήταν πολύ συνηθισμένο οι βυζαντινοί να οικοδομούν τους ναούς τους πάνω σε αρχαίους ελληνικούς.

Αρχικά ήταν αφιερωμένος στους Αγίους Θεοδώρους, αλλά το 1767 παραχωρήθηκε από τον μητροπολίτη Αθηνών Βαρθολομαίο στη μονή της Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά, ως Μετόχι, προκειμένου να διανέμουν εκεί οι Σιναΐτες μοναχοί, κατά τις επισκέψεις τους στην Αθήνα και αφιερώθηκε στην προστάτιδα του Σινά, Αικατερίνη. Οι Σιναΐτες φύτεψαν τους φοίνικες που κοσμούν σήμερα το προαύλιο της εκκλησίας.

Το 1882, μετά από πιέσεις των κατοίκων της γειτονιάς προς την Αρχιεπισκοπή, το Μετόχι περιήλθε, έναντι ανταλλάγματος προς το Μοναστήρι του Σινά, στην ιδιοκτησία της Μητρόπολης Αθηνών και καθιερώθηκε σαν ενοριακός ναός. Σήμερα η εκκλησία είναι τρισυπόστατη, με το δεξιό παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον άγιο Αντώνιο και το αριστερό στην αγία Σοφία και τις τρεις θυγατέρες της.

Το 1927 έγιναν διάφορες παρεμβάσεις και επεκτάσεις στο μικρό εκκλησάκι και του έδωσαν τη σημερινή του μορφή. Εκτός από τις τοιχογραφίες της βυζαντινής περιόδου, στο εσωτερικό βρίσκονται σημαντικές φορητές εικόνες, όπως του Ιωάννου του Προδρόμου (15ος αιώνας), της Αγίας Αικατερίνης (17ος αιώνας).

Λέγεται ότι στην Αγία Αικατερίνη εκκλησιαζόταν ο στρατηγός Μακρυγιάννης, το σπίτι του οποίου ήταν σε κοντινή απόσταση από την εκκλησία.

Ο Επιτάφιος της Αγίας Αικατερίνης, θεωρείται ένας από τους πιο όμορφους της Αθήνας.

Ναός της Αγίας Σωτείρας Κοττάκη
Βρίσκεται στην οδό Κυδαθηναίων, στη συνοικία Αλίκοκκο. Η μεσαιωνική αυτή ονομασία συνδέεται με μία παράδοση, σύμφωνα με την οποία κάθε βράδυ έβγαινε το στοιχειό του Αλίκοκκου και πρωμάντευε τις συμφορές που θα συνέβαιναν. Υπάρχουν κι άλλες θεωρίες για την προέλευση του ονόματος, όπως ο Αλβανός, Αλή Κόκκος (κατά τον Μπίρη) ή μία φράγκικη οικογένεια που καταγόταν από την περιοχή (κατά τον Σισιλιάνο). Ο δε κεντρικός δρόμος του Αλίκοκκου ήταν η Πλατέα Ρούγα, η σημερινή οδός Κυδαθηναίων.

Ο ναός αποτελεί έναν από τους πρώτους βυζαντινούς ναούς της Αθήνας, ανήκει στον σύνθετο τετρακιόνιο σταυροειδή εγγεγραμμένο τύπο και χρονολογείται στο πρώτο μισό του 11ου αιώνα. Πήρε το όνομά του από την οικογένεια Κοττάκη, τον 18ο αιώνα. Στο πέρασμα των χρόνων έχει υποστεί πολλές παρεμβάσεις και προσθήκες με αποτέλεσμα να έχει αλλοιωθεί η αρχική βυζαντινή μορφή του. Από το 1827 και ως το 1855 χρησίμευσε ως εκκλησία των Ρώσων, οι οποίοι την επισκεύασαν το 1834. Από το 1908 χτίστηκε το καμπαναριό και η εκκλησία πήρε τη σημερινή της μορφή με τα δύο παρεκκλήσια, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δημητρίου.

Στην εκκλησία υπάρχει αρμόνιο και η λειτουργία γίνεται με συνοδεία χορωδίας, κάτι που της προσδίδει ένα ιδιαίτερα ξεχωριστό χαρακτήρα.

Στον μικρό κήπο του ναού σώζεται η μαρμάρινη βρύση του 17ου αιώνα, από την οποία υδρευόταν ολόκληρη η συνοικία. Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας βρίσκονται οι ορειχάλκινες προτομές του Κωνσταντίνου Τσάτσου, έργο του γλύπτη Γιάννη Παππά και της Ιωάννης Τσάτσου, έργο του γλύπτη Νικόλα.

Στην εκκλησία αυτή έγινε στις 10 Απριλίου του 1941 ο γάμος του Γιώργου Σεφέρη με την Μαρώ, αλλά και η κηδεία του ποιητή στις 20 Σεπτεμβρίου του 1971.

Μία βόλτα σε αυτές αλλά και στις υπόλοιπες πανέμορφες εκκλησιές της Πλάκας (Αγ. Δημήτριος Πλάκας, Χρυσοσπηλιώτισσα, Παναγιά η Γρηγορούσα, Ρηνάκι της Πλάκας, Αγ. Ελευθέριος/Γοργοεπήκοος κ.ά.) αξίζει πολλά. Ειδικά δε όσες λειτουργούν τη Μεγάλη Βδομάδα, προσφέρουν μία ιδιαίτερη και ξεχωριστή εμπειρία σε αυτούς που τις επισκέπτονται για να ανάψουν ένα κεράκι, για να παρακολουθήσουν τη λειτουργία των Παθών ή για να ακολουθήσουν την περιφορά του Επιταφίου στα γραφικά στενά, κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης. Όποιος δεν έχει κάνει αυτόν τον «μυσταγωγικό περίπατο» δεν μπορεί να ξέρει τι σημαίνει αθηναϊκό Πάσχα.

---

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Γιοχάλας Θανάσης - Καφετζάκη Τόνια, ΑΘΗΝΑ. Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και την λογοτεχνία, Εκδ. Εστία, Αθήνα, 2012.
2. Καιροφύλας Γιάννης, Τοπωνύμια της Αθήνας, του Πειραιά και των Περιχώρων, Εκδ. Φιλιππότη, Αθήνα 1995.
3. Σκουμπουρδή Αρτεμις, ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ-ΠΛΑΚΑ. Οι γειτονιές των θεών, Εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2016.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

1. ​Βυζαντινός Περίπατος στην Αθήνα μας 
2. Εκκλησίες της Πλάκας –Ιστορίες και θρύλοι