Ο κ. «Τεχνόπολη» Κωστής Μπιτζάνης βλέπει στο μέλλον

Ο διευθύνων σύμβουλος της Τεχνόπολης μιλάει για το βιομηχανικό παρελθόν, το πολιτιστικό παρόν και το καινοτόμο μέλλον της, με αφορμή τα 20 χρόνια λειτουργίας.

Πώς εσείς, ένα μηχανικός παραγωγής από τον ιδιωτικό τομέα, βρεθήκατε σε μια δημοτική επιχείρηση;
Το 2011 ο φρέσκος τότε δήμαρχος Αθηναίων κ. Γιώργος Καμίνης μού εμπιστεύτηκε τη διαχείριση αυτού του πολύ σημαντικού για την πόλη πολιτιστικού χώρου. Άφησα το Βιομηχανικό Μουσείο της Ερμούπολης στη Σύρο και ήρθα εδώ.

Ποιοι ήταν οι βασικοί άξονες της δουλειάς σας; Πώς ξεκινήσατε;
Αρχικά, φτιάξαμε το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου, παίρνοντας χορηγίες από εταιρίες φυσικού αερίου. Αυτό έπρεπε να γίνει πολύ γρήγορα, ώστε να πιάσουν τόπο τα χρήματα των φορολογουμένων. Στις 27 Ιανουαρίου του 2013 έγιναν τα εγκαίνια.

Δεύτερος άξονας ήταν ότι ο χώρος έπρεπε να ανοιχτεί στην κοινωνία, να αποκτήσει νέα κοινά, να αποκτήσει ταυτότητα. Έπρεπε να φιλοξενεί εκδηλώσεις χωρίς στενά εμπορικό χαρακτήρα, καινοτόμα φεστιβάλ σε τομείς σύγχρονους, να φιλοξενεί συναυλίες, να αποκτήσει ιδία έσοδα, να αυτοχρηματοδοτείται. Οι χορηγίες ήταν περίπου στο 0 και έφτασαν στις 400.000 ευρώ τον χρόνο, πέρα από τα εισιτήρια. Επιπλέον, εστιάσαμε στις δυνατότητες για δικές μας παραγωγές: «Κυριακές στην Τεχνόπολη», «Π100 - Πλανήτης Τεχνόπολη» και πολλά άλλα. Φτάσαμε τις 72 διαφορετικές δράσεις μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο. Έτσι χτίσαμε λίγο την καινούργια μας ταυτότητα, με τη σύνθεση φεστιβάλ - εκδηλώσεων - εκθέσεων, πάντα με ψηλή ποιότητα και χαμηλό εισιτήριο. Νομίζω ότι έχουμε γίνει ο πιο αγαπημένος κι επισκέψιμος χώρος της Αθήνας.

Ένα τρίτο βασικό πεδίο ήταν ότι έπρεπε να απαντήσουμε στην ανεργία που λόγω κρίσης είχε εκτιναχτεί – θυμάσαι ότι το 2013-14 έφτανε το 50% στους νέους. Φτιάξαμε, λοιπόν, το INNOVATHENS. Χρησιμοποιώντας ένα παλιό αεριοφυλάκιο, που διαμορφώθηκε εσωτερικά σε φουτουριστική κατεύθυνση, καλέσαμε τους νέους να κάνουν τη δική τους επιχείρηση, επενδύοντας στην οικονομία της γνώσης. Σε αυτό το πρότυπο Κέντρο Επιχειρηματικότητας φιλοξενήθηκαν 200.000 περίπου νέοι και νέες, ξεκίνησαν εκατοντάδες νέες επιχειρήσεις, βραβεύτηκαν ιδέες. Εδώ λειτουργούν Επιχειρηματικοί Επιταχυντές που τους υποβοηθούν. Κύριοι κλάδοι είναι οι δημιουργικές βιομηχανίες, η αγροδιατροφή και η πληροφορική – που μπαίνει έτσι κι αλλιώς παντού, με οριζόντιο τρόπο. 

Το hashtag μας είναι #kathemeratexnopoli (κάθε μέρα Τεχνόπολη). Έτσι έχουμε 900 εκδηλώσεις τον χρόνο, συνεχείς ξεναγήσεις, συνεχή λειτουργία του INNOVATHENS, και σχεδόν 1.000.000 επισκέπτες το χρόνο. Ελπίζουμε ότι η όποια νέα δημοτική αρχή θα αξιολογήσει θετικά την επιτυχημένη αυτή πορεία, εμπλουτίζοντάς την με τη δική της ματιά.

Ποια είναι η σχέση σας με τον Δήμο Αθηναίων; Πώς καταφέρατε να λειτουργήσει τόσο καλά μια δημοτική επιχείρηση, ενώ το Δημόσιο «φημίζεται» γενικά ως γραφειοκρατικό, βραδυκίνητο και όλα τα σχετικά;
Η Τεχνόπολη είναι Δημοτική Επιχείρηση, ΑΕ ενός ΟΤΑ, μέχρι τώρα 100% μέτοχος είναι ο Δήμος Αθηναίων. Κατά τη γνώμη μου, οι αρχές της σύγχρονης διοίκησης είναι οι ίδιες στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Είναι μύθος ότι το Δημόσιο είναι οπωσδήποτε αναποτελεσματικό, περισσότερες είναι οι ομοιότητες παρά οι διαφορές με τον ιδιωτικό τομέα. Η  βελτιστοποίηση αποτελέσματος, η μείωση του κόστους, η επιμόρφωση του προσωπικού, η παροχή περισσότερων και καλύτερων προϊόντων αποτελούν κοινές αρχές της Διοίκησης στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Αντί όμως να εφαρμόζονται οι αρχές διοίκησης, παραπέμπονται στις ελληνικές καλένδες. Το πρόβλημα στον δημόσιο τομέα είναι ότι πολλές φορές οι διοικήσεις δεν ασχολούνται με το πώς θα βελτιώσουν τη δουλειά τους και πώς θα επενδύσουν καλύτερα τα χρήματα των φορολογουμένων, αλλά αποκλειστικά με την επανεκλογή τους. Δηλαδή αυτό που λέμε πελατειακό σύστημα αποτελεί τη μεγαλύτερη τροχοπέδη για την αποτελεσματική λειτουργία των επιχειρήσεων του δημοσίου. 

Δηλαδή δεν υπήρξαν προβλήματα εξαιτίας του δημόσιου πλαισίου;
Υπήρξαν και υπάρχουν δύο μεγάλα ζητήματα. Το πρώτο είναι το καθεστώς των προσλήψεων, που ουσιαστικά είναι απαγορευμένες, και το δεύτερο είναι οι μακροί χρόνοι και οι διαδικασίας των προμηθειών. Όμως αυτά τα ξέρεις από πριν, είναι δεδομένα, τα παίρνεις λοιπόν υπόψη σου και τα εντάσσεις στον προγραμματισμό σου. Και μια πολυεθνική εταιρεία έχει γραφειοκρατία, είναι δεδομένη, την αντιμετωπίζεις. 

Άλλο πρόβλημα;
Μείζον πρόβλημα ήταν ότι υπήρχαν πολλές ενδείξεις για οικονομικές ατασθαλίες και χρηματικά ελλείμματα στην Τεχνόπολη. Για πολύ καιρό συλλέχτηκαν στοιχεία, κατατέθηκαν οι σχετικές μηνύσεις και, μετά από χρόνια και 11 δικάσιμες μέρες, βγήκε η πρωτόδικη απόφαση, με την οποία καταδικάστηκαν ο προηγούμενος διευθύνων σύμβουλος της Τεχνόπολης κι ο υπεύθυνος του τομέα Εστίασης, οι οποίοι τώρα έχουν ασκήσει έφεση.

Ποιο είναι το προσωπικό και ποια η δομή της Τεχνόπολης;
Έχουμε 40 υπαλλήλους. Είμαστε ομάδα ψηλού επαγγελματικού προφίλ, που συνεχώς, στα οχτώμισι χρόνια της θητείας μου, βελτιώνεται με μεταπτυχιακά, ταξίδια στο εξωτερικό, επιμόρφωση κ.λπ. Διαθέτουμε οκτώ τομείς: Μουσείο, Εκδηλώσεις, Επικοινωνία, INNOVATHENS, Οικονομικά, Διοίκηση, Προμήθειες, Ασφάλεια, Συντήρηση και Εστίαση. Λειτουργούμε πολύ αποτελεσματικά, ένα πλήρες οργανόγραμμα με λίγο κόσμο. Βέβαια, καμιά φορά, παίρνουμε και έκτακτο προσωπικό (outsourcing). Θέλω να τονίσω ότι όλα λειτουργούν ρολόι και δίχως προστριβές, μεταξύ άλλων επειδή είμαστε ένας ανοιχτός, πολυφωνικός τόπος: όλοι οι μέσα κι οι έξω από την Τεχνόπολη νιώθουν τον χώρο σπίτι τους.

Ποιες ήταν οι πιο σημαντικές στιγμές που έχετε ζήσει εδώ;
Είναι πολλές, αλλά αναφέρω επιγραμματικά τις εξής:

• Τα εγκαίνια του Βιομηχανικού Μουσείου

• Οι πρώτες φορές που είδα εδώ μαθητές σχολείων (και των τριών βαθμίδων) να μαθαίνουνε τι σημαίνει παραγωγή, τι θα πει φωτίζω μια πόλη καίγοντας κάρβουνο, τι σημαίνει «γίνομαι εργάτης ή επιχειρηματίας για μια μέρα»

• Το Athens Technopolis Jazz Festival, που είναι σχεδόν 20 χρόνια κι αυτό, όπως η Τεχνόπολη

• Τα εγκαίνια του INNOVATHENS

• Συμβούλια και συσκέψεις με τους συνεργάτες μου

• To Athens Science Festival

• Η έκθεση «GR80s. Η Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη» για τη δεκαετία του ’80

• Η έκθεση «160 χρόνια made in Greece», όπου είδα και εκθέματα από τρεις βιομηχανίες όπου είχα εργαστεί παλιότερα ο ίδιος 

• Oι φωτισμοί των αεριοφυλακίων και του πύργου από τον άριστο φωτιστή Γιώργο Τέλο, του οποίου το σχέδιο μπήκε στο ΕΣΠΑ και υλοποιήθηκε.

Τι λένε τα οικονομικά στοιχεία για την αλλαγή στην Τεχνόπολη;
Το 2007 - 2010 η Τεχνόπολη έπαιρνε από τον δήμο το 65% των εσόδων της και είχε ίδια έσοδα 35%. Σήμερα, με τα έσοδα αυξημένα κατά 20%, το 65% είναι δικά μας έσοδα, ενώ η έμμεση στήριξη από τον Δήμο είναι στο 28%. Στο επόμενο Επιχειρησιακό Σχέδιο θα φτάσει στο 25% κι εκεί θα μείνει, ώστε να διατηρηθεί ο κοινωνικός χαρακτήρας του χώρου.  

Η αλλαγή αυτή «χτίστηκε» σταδιακά.

• Αυξήθηκαν οι μισθώσεις για εταιρικές εκδηλώσεις (φεστιβάλ για fooding, vegan, ποδήλατο, science and technology κι άλλες εκδηλώσεις σύγχρονης ζωής), υπήρξαν εισπράξεις από τα εισιτήρια, έγιναν και τα αυτοχρηματοδοτούμενα events. Παράδειγμα: στην έκθεση για τη δεκαετία του ’80, όταν οι χορηγίες έφτασαν το 40% του προϋπολογισμένου κόστους, τότε προχωρήσαμε στη διοργάνωση, βάζοντας 5 μόνο ευρώ εισιτήριο. Έτσι έμεινε και περίσσεμα για άλλες εκδηλώσεις. 

• Χαμηλό εισιτήριο + χορηγίες είναι ο κανόνας. Συν γενικές οικονομίες και αποφυγή σπατάλης, φυσικά.

• Επίσης, ο τζίρος του τομέα εστίασης τετραπλασιάστηκε (μόνιμο μπαρ συν μπαρ συναυλιών).

• Τέλος, αξιοποιούμε ευρωπαϊκά προγράμματα, νέες υποδομές, υπηρεσίες κ.λπ., όχι με κέρδος, αλλά με οικονομία.

Όλα είναι ρόδινα; Δεν υπάρχουν δυσκολίες;
Εκτός από όσα προανέφερα (την ανάγκη να φυσήξει νέος αέρας μετά τα προβλήματα με την παλιά διαχείριση και τα νομικό πλαίσιο με τις προσλήψεις και τα προμήθειες), θα ήθελα να αναφέρω δύο ακόμα ζητήματα που τα έχουμε μπροστά μας:

1. Η συντήρηση των χώρων. Χρειάζονται κονδύλια συντήρησης που δεν καλύπτονται αλλιώς, παρά μόνο με αυξήσεις κεφαλαίου ή άλλο τρόπο χρηματοδότησης. Οι εγκαταστάσεις είναι όμορφες, αλλά πάρα πολύ παλιές και απαιτούν περιοδική συντήρηση.
2. Υπάρχει και ο ανταγωνισμός. Ξεφύγαμε από τον κρατικοδίαιτο πολιτισμό με ευρωπαϊκά και ελληνικά λεφτά, αλλά υπάρχει ιδιωτικός ανταγωνισμός. Υπάρχουν μεγάλες ανακατατάξεις στον πολιτιστικό χάρτη της πόλης, έστω κι αν κατά τη γνώμη μου είναι συγκυριακές, αλλά επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργία της Τεχνόπολης. 

Τι θα θέλατε να πείτε για τη φετινή χρονιά της εικοσαετίας;
Λοιπόν, πέρα από το Φεστιβάλ Σοκολάτας, που τέλειωσε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, μερικά σημεία του φετινού προγραμματισμού μας είναι:

• Διαμορφώνουμε το αμφιθέατρο του «Αθήνα 9,84» σε σύγχρονο  θέατρο, για συνέδρια, συναυλίες, χορό, θέατρο κλπ. Αυτό έγινε με αύξηση κεφαλαίου, που την  ενέκρινε το Δημοτικό Συμβούλιο με πρόταση του δημάρχου κ. Καμίνη

• Οργανώνουμε Έκθεση «20 χρόνια Τεχνόπολη»

• Θα ανακοινώσουμε πλούσιο συναυλιακό πρόγραμμα

• Το INNOVATHENS, αυτό το hub δημιουργικής βιομηχανίας, ενισχύεται κι άλλο

• Ξεκίνησε η συνεργασία μας με τον ΟΠΑΝΔΑ, που «τρέχει» το «Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο Μαρία Κάλλας», την παλιά Λυρική, με προγραμματική σύμβαση διετίας

Είσαστε αισιόδοξος για το μέλλον;
Βέβαια, αυτή τη στιγμή η Τεχνόπολη είναι πρότυπο, ένα μοντέλο δημοτικής επιχείρησης για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα. Έχει πετύχει να προσελκύει πολλά και διαφορετικά κοινά, από παιδάκια μέχρι ηλικιωμένους, με προγράμματα κάθε είδους. Συνεργάζεται με εταιρίες για τις οποίες το τμήμα Επικοινωνίας διαμορφώνει ξεχωριστά πακέτα. Είναι αυτοχρηματοδοτούμενη στον επιθυμητό βαθμό. Κι όταν βλέπω τις οικογένειες στις δωρεάν «Κυριακές στην Τεχνόπολη» στον υπέροχο πιστοποιημένο μας παιδότοπο, συγκινούμαι.

d.fyssas@gmail.com