Ποια από αυτές τις φράσεις περιγράφει καλύτερα την άποψή σας για τα Εξάρχεια;

Η επικαιρότητα τρέχει. Ακούτε για αυτήν. Τώρα έχετε τη δυνατότητα να μιλήσετε για αυτήν. Κάθε εβδομάδα και για ένα διαφορετικό θέμα. Η Prorata θέτει κάθε Παρασκευή μία και μόνο ερώτηση για ένα θέμα επικαιρότητας στους εγγεγραμμένους στη λίστα ηλεκτρονικών διευθύνσεών της και παρουσιάζει κάθε Δευτέρα τις απαντήσεις τους στην ATHENS VOICE. Αν επιθυμείτε και εσείς να εγγραφείτε στη λίστα της Prorata, πατήστε εδώ.

Τα παρεξηγημένα Εξάρχεια

Είναι ο τρίτος μου Δεκέμβρης στα Εξάρχεια. «Δεν τα έζησες στις ημέρες της δόξας τους», μου λένε με νοσταλγία και με μια δόση ανωτερότητας οι θαυμαστές τους. «Μήπως να βρεις να μείνεις κάπου αλλού;», με ρωτά ο γιος μου, όταν κατεβαίνει από τη Θεσσαλονίκη, με απορία και με μια δόση εφηβικής απαξίωσης της επιλογής μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν επέλεξα να μείνω στα Εξάρχεια, όμως η καθημερινότητά μου εδώ έχει μια σπάνια ζωντάνια που χαίρομαι να νοιώθω, ακόμα και τις δύσκολες εκείνες νύχτες στις αρχές του Δεκέμβρη όταν ολόκληρη η συνοικία ερημώνει σαν σκηνικό από αμερικάνικη ταινία καταστροφής, εκείνα τα δευτερόλεπτα πριν την εκδήλωση του Κακού, όταν ακούς την ησυχία. Είμαι ο μόνος που σκέφτεται έτσι; Ποια είναι η εικόνα των Ελλήνων για τη συνοικία που έγινε σημείο αναφοράς ενός ιδιότυπου κομματικού ανταγωνισμού με αντικείμενο τη σημασία της ελευθερίας κάθε πολιτικής έκφρασης, από τη μία πλευρά, και τη σημασία της επιβολής κανόνων δημόσιας τάξης, από την άλλη;

Η Ερώτηση της Εβδομάδας από την Prorata έθεσε το ερώτημα στους συμμετέχοντες στις online έρευνες της εταιρείας και κατέγραψε την υπεροχή της άποψης ότι τα Εξάρχεια είναι μια ταλαιπωρημένη συνοικία που βρίσκεται σε παρακμή και από την οποία ο μέσος πολίτης θα ήθελε να φύγει, αν ζούσε σε αυτήν (44%). Η κυρίαρχη αυτή άποψη μοιάζει να είναι μια σχετικά ουδέτερη αποτίμηση της πραγματικότητας σε σχέση με την περισσότερο κάθετη άποψη ότι τα Εξάρχεια είναι μια βρώμικη και σκοτεινή συνοικία όπου ο μέσος πολίτης δε θα ήθελε με τίποτα να μείνει, η οποία καταγράφηκε ως η δεύτερη ισχυρότερη στις επιλογές του δείγματος (21%). Την άποψη αυτή επέλεξαν συχνότερα οι εκτός Αττικής ερωτηθέντες, οι οποίοι και είναι λιγότερο πιθανό να έχουν την πραγματική εικόνα της καθημερινότητας στη συνοικία, κάτι που συνιστά ένδειξη της ύπαρξης ενός αρνητικού στερεοτύπου για την περιοχή, το οποίο και αναπαράγεται από πομπούς μηνυμάτων πανεθνικής εμβέλειας, όπως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Οι μάλλον θετικές γνώμες για τη συνοικία περιορίστηκαν σε λιγότερο του ενός τετάρτου του δείγματος: μόλις το 12% επέλεξε την άποψη ότι τα Εξάρχεια είναι μια ζωντανή συνοικία με βιβλιοπωλεία και χώρους ψυχαγωγίας στην οποία ο μέσος πολίτης θα ήθελε πολύ να ζει και το 11% απάντησε ότι είναι μια κεντρική συνοικία με πολλές ευκολίες και ευκαιρίες από την οποία ο μέσος πολίτης δε θα ήθελε να φύγει, αν έμενε εκεί. Η πλέον θετική τοποθέτηση περί της ζωντανής συνοικίας εκφράστηκε συχνότερα από γυναίκες και από κατοίκους της Αττικής, εύρημα που ενισχύει την άποψη περί του στερεοτύπου που ήδη περιγράφηκε. Ενδεικτικό της ύπαρξης ενός μάλλον οριζόντιου στερεοτύπου για τα Εξάρχεια είναι και το γεγονός ότι δεν ανιχνεύθηκαν διαφορές στις τοποθετήσεις των ερωτηθέντων σε συνάρτηση με την ηλικία τους ή το μορφωτικό τους επίπεδο.

Πάνω από όλα όμως, τα Εξάρχεια φαίνονται να είναι σύμβολο ενός ανταγωνισμού μεταξύ εκείνων που τα βλέπουν και εκείνων που δεν τα  βλέπουν ως μίασμα που πρέπει να το «καθαρίσουν» –ας δανειστούμε τον κακόηχο όρο που χρησιμοποιήθηκε προσφάτως από πολιτικό αρχηγό. Η έρευνα της Prorata έδειξε ότι πάνω από τους μισούς συμμετέχοντες που τοποθετούνται στον αριστερό πόλο του άξονα «αριστερά-δεξιά» επέλεξαν να περιγράψουν τα Εξάρχεια με μια θετική φράση (27% δήλωσαν ότι είναι μια ζωντανή συνοικία στην οποία θα ήθελαν να μείνουν και 26% ότι είναι μια συνοικία με ευκολίες και ευκαιρίας από την οποία δε θα ήθελαν να φύγουν), ενώ τα ποσοστά των αριστερών συμμετεχόντων που επέλεξαν κάποια από τις δύο αρνητικές τοποθετήσεις περιορίστηκε στο ένα τέταρτο των ερωτηθέντων αυτής της κατηγορίας. Από την άλλη, η συντριπτική πλειοψηφία εκείνων που τοποθετήθηκαν στον δεξιό πόλο του άξονα επέλεξαν να περιγράψουν τα Εξάρχεια με μια αρνητική φράση (52% δήλωσαν ότι είναι μια ταλαιπωρημένη συνοικία από την οποία θα ήθελαν να φύγουν και 31% δήλωσαν ότι είναι μια βρώμικη και σκοτεινή συνοικία στην οποία δεν θα ήθελαν ποτέ να μείνουν).

Τελικά, δεν είμαι ο μόνος που βλέπει τη ζωντάνια και χαίρεται τη διαφορετικότητα των Εξαρχείων. Είναι όμως πολύ περισσότεροι εκείνοι που βλέπουν τα Εξάρχεια ως γκέτο που προτιμούν να αποφεύγουν. Τα νυχτερινά πλάνα της απόλυτης σιωπής και των ξαφνικών λάμψεων στους έρημους δρόμους γύρω από το Πολυτεχνείο και οι προκατασκευασμένες πολεμικές ανταποκρίσεις από το πεδίο της εν αναμονή μάχης το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου θα τους κάνουν ακόμα περισσότερους. Ένα ακόμα στερεότυπο που γίνεται κοινή αλήθεια. Τα παρεξηγημένα Εξάρχεια. Ευτυχώς είχα την τύχη να τα γνωρίσω.