Η ATHENS VOICE κάνει βόλτα στα γειτονιά του Ψυρρή.
Η γειτονιά του Ψυρρή είναι το πιο πρόσφατο δείγμα ολοκλήρωσης του κύκλου ζωής μιας νυχτερινής πιάτσας. Ήταν το next big thing στα μισά των 90s, όταν στα κουφάρια των παλιών βιοτεχνιών ξεπήδησαν τα πρώτα μαγαζιά τα οποία καθιέρωσαν τον όρο «μεζεδοπωλείο», που κατόπιν ταλαιπωρήθηκε αφάνταστα με την προσθήκη του προσδιορισμού «μουσικό». Αγαπήθηκε από τα media, τάισε με ζεστά κουλούρια τα ξημερώματα την αλτερνατίβα που βρήκε για λίγο εκεί τη νέα της έδρα, έγινε το σήμα-κατατεθέν της μίνιμαλ τάσης «επιστροφή στους μικρούς χώρους» που κληρονόμησε το millennium. Απελπισμένοι ιδιοκτήτες (τότε άχρηστων) ακινήτων έπιασαν την καλή πουλώντας τέσσερις τοίχους προορισμένους να γίνουν freestyle μπαρ με «ποτό στο πεζοδρόμιο», ενώ οι πρώην επαγγελματικές στέγες ορόφου στέγασαν το loft όνειρο που κάθε σπουδαστής της σχολής του Εθνικού όφειλε να εκπληρώσει. Όταν οι ηθοποιοί αναζήτησαν την έμπνευση στην «επόμενη στάση Κεραμεικός», ήρθαν τα studios. Και ξαφνικά η περιοχή έγινε ορμητήριο σχεδιαστών που έστησαν δημιουργικά γραφεία, με ευτυχή κατάληξη το θεσμό, πια, του Design Walk. Εν τω μεταξύ οι νυχτερινές μπίζνες χόντραιναν, δικαίωμα στην εμπορία της διασκέδασης αποκτούσαν όλο και περισσότεροι. Έσκασαν τα πρώτα dance stages, πλημμύρισαν τα στενά με κάθε λογής καφέ και φαγάδικα, μέχρι να φτάσουμε στο σημερινό κυρίαρχο συνδυασμό ρακόμελου - ελληνάδικου. Αλλά και πάλι ο αστικός διαβήτης θα αναλάβει δράση, θα ξαναγράψει τον κύκλο και όλα θα γυρίσουν από την αρχή. Αυτό που σίγουρα όμως μένει αναλλοίωτο, έστω κι αν βρίσκεται στη σκιά του πανηγυριού της νύχτας, είναι το «Ψυρρή by day». Μια γειτονιά με άλλους πρωταγωνιστές, άλλους ήρωες, που μετά και τα νέα μέτρα «αυτοκίνητης απαγόρευσης» καλείσαι να ανακαλύψεις. Εδώ δεν πάει τίποτα χαμένο και οτιδήποτε ψάχνεις να είσαι σίγουρος ότι θα το βρεις…
«Αγοράζω παλιά»
Τα στενά του Ψυρρή από την αριστερή πλευρά της ανόδου της Ερμού, σε απόλυτη σύνδεση με την αντίστοιχη δεξιά πλευρά που ανήκει στο Μοναστηράκι, είναι ο παράδεισος του παλαιοπωλείου. Με τη χαρακτηριστική μυρωδιά δεκαετιών, το συρφετό «χρήσιμων - άχρηστων αντικειμένων», από παλιά νομίσματα μέχρι μπουζούκια (!) και παραπεταμένες αντίκες ανεκτίμητης αξίας, που δεν αναγνωρίζει το ανεκπαίδευτο μάτι. Μικρά μαγαζιά με κατά κανόνα cult ιδιοκτήτες (που συνήθως απουσιάζουν αφήνοντας χειρόγραφα σημειώματα «αν χρειαστείς τίποτα είμαι απέναντι στο καφενείο») φιλοξενούν θησαυρούς για τη vintage πινελιά που θέλεις να βάλεις στο σπιτικό σου. Π.χ. στη στενή οδό Λεωκορίου, το ξενοδοχείο Ochre & Brown σου φαίνεται λίγο παράταιρα μοντέρνο και εισβάλλεις στη γνωστή –λόγω Cantina Social– Στοά Λεωκορίου 6-8. Το μπαρ-ωδή στον αθηναϊκό «ακάλυπτο» τα πρωινά λειτουργεί ως τίμιο κυλικείο, απέναντί του στο μηχανουργείο του κυρίου Ράπτη οι σπίθες της οξυγονοκόλλησης χορεύουν με τη μουντζούρα, η ταμπέλα στα ρολά της εισόδου σε πληροφορεί για την έκθεση “Lomography” που τρέχει αυτές τις μέρες και στο παλιό δισκάδικο μπορείς να βρεις απίθανα, σκονισμένα 45άρια. Λίγο πιο πέρα και ενώ οι φωνές από το καφενείο της επόμενης στοάς εγκαλούν το «πέτσινο πέναλτι» της προηγούμενης, η χαρά του συλλέκτη συνεχίζεται στον «Ζωίτσα». Φτάνει μόνο η θέα του παλιού τζουκ μποξ για να ψαρώσεις, ενώ τα κάδρα με τις παλιές διαφημίσεις τσιγάρων συμπληρώνουν το σκηνικό. Στο νούμερο 11 είναι το ένα από τα δύο μαγαζιά «Αθανασόπουλος» (το άλλο στη συνέχεια του ίδιου δρόμου) – ίσως το πιο διάσημο καρεκλάδικο της πόλης. Επιδιορθώσεις, παλιά κομμάτια, αναπαλαιώσεις – συν κομοδίνα, ροτόντες, «σύνθετα». Στο λήμμα «έπιπλα», ας αναφερθεί και το «Ανάγλυφον» (Ναυάρχου Αποστόλη & Ωγύγου, 210 3241.717) με μια πιο καλλιτεχνική οπτική «ξυλογλυπτικής» πάνω σε παραδοσιακά κομμάτια και εικόνες. Παλαιοπωλείο, με ειδικότητα στα φωτιστικά, αυτό του Νίκα (Λεπενιώτου 23), δρόμος των παλαιοβιβλιοπωλείων το απέναντι πλακόστρωτο κομμάτι της Άστιγγος που σκάει στην Ερμού και κλασική πινελιά «Το Κομπολόι Του Ψυρρή» (Αγ. Αναργύρων 13, 210 3243.012). Πολλές χάντρες, πολύ μπεγλέρι, αλλά και θρησκευτικές εικόνες…
Design modern psyri
Δίπλα σε αυτήν την επέλαση των ηλικιωμένων αντικειμένων εμφανίζονται και τα μοντέρνα design stores. Αντικείμενα-φετίχ, επώνυμες υπογραφές Ελλήνων/ξένων, ανερχόμενων/φτασμένων σχεδιαστών, εισαγωγές ρετρό αναπαλαιωμένων κομματιών για γερά πορτοφόλια, νέες προτάσεις για τους εμμονοληπτικούς με το interior. To Noise Art (Ναυάρχου Αποστόλη 21, απέναντι από το Minibar, που σερβίρει μόνο ποτά-μινιατούρες) είναι πιο μαζικό και προσιτό, τα γειτονικά Mata Hari και Mofu (στο νο. 28 της Σαρρή) είναι πιο εξεζητημένα. Το πρώτο με μεγάλη γκάμα από φωτιστικά (οροφής και δαπέδου), στο δεύτερο βρίσκεις σπάνια, καταπληκτικά κομμάτια, π.χ. vintage ιταλικούς καναπέδες από τα 50s, αμφότερα όμως «τσιμπάνε». Το Things (Καραϊσκάκη 35) είναι ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος του – «μικρά αντικείμενα», από είδη διακόσμησης γραφείου ή τοίχου μέχρι τσάντες, με μια πιο ιδιαίτερη αισθητική όμως από τα συνηθισμένα «φοιτητικά» καταστήματα που πουλάνε design objects. Το εργαστήρι Καρτούσα (Τάκη 9) κινείται στο ίδιο μοτίβο, ενώ ειδικεύεται στα χειροποίητα «εναλλακτικά κοσμήματα». Αντικείμενα design θα βρεις και στα –τυπικά– ρουχάδικα Formica (Παλλάδος 9) και στο Occhi (Σαρρή 35). Με μια διευρυμένη σχεδιαστική ματιά, «χρήσιμα αντικέιμενα» θα βρεις τόσο στο καινούριο sex shop Plaisir (Σαρρή 19), αλλά και στην πιο «λογοτεχνική» ερωτική μπουτίκ Queen Of Hearts (Σαρρή 20). Κι αφού το γυρίσαμε στο role playing, άλλες δύο διευθύνσεις – γιατί ποτέ δεν ξέρεις (κι ας πέρασαν οι Απόκριες). Το βεστιάριο Τα Ρούχα Του Βασιλιά εδρεύει πια Μιαούλη 25 (210 3313.393), ενώ η οδός Αγίου Δημητρίου (στις παρυφές της Αθηνάς) είναι ο δρόμος των επαγγελματικών στολών. Για σεφ, πυροσβέστες, επίδοξους αθλητές ιππασίες και πάει λέγοντας. Νέα είσοδος, στο νο. 8 της οδού Μελανθίου (δίπλα στο δημιουργικό γραφείο Π6) είναι το Scan2er. Ο Αχιλλεάς Φαγιόλας δεν σχεδιάζει φωτιστικά, αλλά lighted objects. Έχει διαφορά, την οποία θα καταλάβεις αν περάσεις βράδυ και παρατηρήσεις τη βιτρίνα. «Βλάσφημες» φωτεινές αναπαραστάσεις, ωραία t-shirts, προσεχώς κοσμήματα από νέους Έλληνες σχεδιαστές κι ένα ζευγάρι smart posters κάθε μήνα. Πρωταγωνιστής του μήνα Μαρτίου, ο Michael Jackson…
Προσπαθώ να κρατηθώ να μη γράψω για φαγητό, αλλά δεν γίνεται να κάνεις όλο αυτό το ζιγκ ζαγκ ανάμεσα σε μυρωδιές και να μείνεις ανεπηρέαστος. Μια all-time classic πεντάδα είναι: το «εργατικό» μπιφτέκι του Κώστα πάνω στην πλατεία Ηρώων (κλείνει νωρίς)/ ο «Νικήτας» στην από κάτω πλατεία Αγίων Αναργύρων με πραγματικά μαγειρευτά/ η τσέχικη παμπ (είσοδος από Αυλητών) για κάτι διαφορετικό και καλές μπίρες/ η ιρλανδέζικη παμπ James Joyce (Άστιγγος 12, Μοναστηράκι), χορταστικό burger κι εξαιρετικό χοιρινό με σέλερι βρασμένο σε Guiness/ οι θηριώδεις μοσχαρίσιες στην ανώνυμη ψησταριά της λοξής οδού Βασιλικής (μεταξύ Αθηνάς, Νικίου και Κολοκοτρώνη… πιάνεται;).
Chez Ψυρρή
Chez Ψυρρή, δηλαδή στου Ψυρρή. Μπορεί να λέμε πάω στην Πλάκα, στο Μοναστηράκι, στο Θησείο, το βράδυ, όμως, όλα αλλάζουν και πάω οπωσδήποτε στου Ψυρρή.
Ψαγμένα μπαρ, προσεγμένα εστιατόρια, προχωρημένες γκαλερί ανταγωνίζονται να τραβήξουν την προσοχή σου. Κτίρια αναπαλαιωμένα δίπλα σε άλλα, που έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Έντονες αντιθέσεις που κάπως δένουν και κάνουν μια γειτονιά όπου ο χρόνος κυλάει διαφορετικά, κυριολεκτικά. Το ρολόι στην πλατεία Ηρώων κάτω από το εντυπωσιακό γκράφιτι φαίνεται να βιάζεται και τρομάζει τις κούκλες με τα νυφικά που το κοιτάζουν από την απέναντι βιτρίνα.
Από τη βόρεια πλευρά της Ερμού μέχρι την πλατεία Ελευθερίας (Κουμουνδούρου) εκτείνεται ο πολύβουος και πυκνοκατοικημένος μικρόκοσμος του Ψυρρή. Το 1999, όταν πρωτοπήγα, υπήρχε μόνο ένα καφενείο. Γραφικό, μικρό και με το πιο αργό σέρβις της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Έκανε και έναν δυο μεζέδες. Σήμερα βρίσκεται ανάμεσα σε περισσότερα από 50 σύγχρονα καφέ, μπαρ, κλαμπ, τουλάχιστον 30 μεζεδοπωλεία, πέντε παραδοσιακά καφενεία, ένα ναό του παγωτού, εστιατόρια με διεθνή κουζίνα, εννέα αναψυκτήρια, θέατρα και θεατρικά εργαστήρια, 21 γκαλερί, σκονισμένα ναξιώτικα μπακάλικα, καρεκλάδικα και ένα χυτήριο. Στου Ψυρρή βρίσκεις ό,τι θέλεις.
Βρίσκεις και πολλά αυτοκίνητα. Πάρα πολλά αυτοκίνητα, παρκαρισμένα σε γωνίες, στενά, και σε δεκάδες αυτοσχέδια πάρκινγκ σε ακάλυπτους χώρους και αλάνες. Ο δήμος λέει ότι θέλει να τα διώξει από τα στενάκια της περιοχής. Έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζει πιλοτικά το σχετικό πρόγραμμα. Οι μαγαζάτορες δηλώνουν έτοιμοι. Οι παρκαδόροι όμως;
Είναι ωραία και τα ονόματα, στα δρομάκια του Ψυρρή. Οι μεγάλοι τραγικοί της αρχαιότητας συνυπάρχουν με βυζαντινούς αγίους, τους Αγίους Αναργύρους, τους Αγίους Ασώματους, τον Άγιο Αθανάσιο. Εκκλησίες που δεν υπάρχουν πια είναι η Αγία Παρασκευή, η Αγία Θέκλα και η Αγία Ελεούσα. Χωμένος σε μια πυλωτή πολυκατοικίας πεισματικά δηλώνει την παρουσία του ένας μίνι ναός, μόνο μπετόν αρμέ. Οι γυναίκες εκεί φορούν μαντίλια.
Το σημερινό «χωνευτήρι» του Ψυρρή ήταν και στην παλιά Αθήνα κάτι σαν αυλή των θαυμάτων. Τα θαύματα σταμάτησαν και η περιοχή νέκρωσε. Για να ξαναγεννηθεί λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς. Δύο ταμπέλες σε αντικρινά μαγαζιά γύρω από την οδό Μιαούλη λένε αυτή την ιστορία: «Από το 1830» δηλώνει περήφανα η μία, για να τη συμπληρώσει αμέσως η άλλη “Since 2004”. -ΛΕΝΑ XΟΥΡΜΟΥΖΗ
3 κάτοικοι μας λένε
Μόρφω Παπανικολάου,αρχιτέκτων
«Ερημίτης» του Ψυρρή τα τελευταία μόνο χρόνια, εμπιστεύτηκα ανεπιφύλακτα την αστείρευτη ενέργειά του. Καθημερινός παρατηρητής και χρήστης του σκληρού και ελκυστικού χαρακτήρα του, ανακαλύπτω καθημερινά πλούτο και ζωντάνια που συμπυκνώνει όλα τα πρόσωπα της Αθήνας μαζί. Στο κέντρο και στη σκιά της Ακρόπολης, κτίρια αδιάφορα, όμορφα, άσχημα, πολυώροφες βιοτεχνίες, κτίρια γραφείων και χαμηλές μονοκατοικίες συνυπάρχουν με επώνυμα διατηρητέα, αυθαίρετα, ερείπια με γκράφιτι και κτίρια πρόσφατα ανακαινισμένα. Σύνθεση μιας απείθαρχης συμφωνίας που φτιάχνει δυνατό χαρμάνι μητρόπολης. Είναι το τμήμα της πόλης που δεν κοιμάται, που δίνει και παίρνει ζωή για 24 ώρες και για 7 μέρες, σε αναρίθμητη ποικιλία ανθρώπων, συναλλαγών και χρήσεων. Είναι ο τόπος που αλλάζει ταυτότητα από τη μέρα στη νύχτα. Που ανασαίνει σε δυο χρόνους, που παρασύρει στο ρυθμό της ανάσας του όσους εργάζονται, κατοικούν, δημιουργούν, ψωνίζουν, διασκεδάζουν, που απλά τον επισκέπτονται. Μόνο που η διττή του ταυτότητα και ο μητροπολιτικός του χαρακτήρας ανατροφοδοτούνται αποκλειστικά σε συνθήκες πολυπλοκότητας και πολυμορφίας. Σε καθεστώς αδιαφορίας και ομηρίας από τους νέους «κουτσαβάκηδες», όπως έχει συμβεί και σε αντίστοιχες γειτονιές της πόλης, οι δρόμοι του, αποσπασματικά και ενδεικτικά, μετατρέπονται σε βαρετές τουριστικές ατραξιόν για την ημέρα, σε φτηνή ανάλωση διασκέδασης για τη νύχτα και σε τόπο φόβου, ανασφάλειας και παρακμής είτε μέρα είτε νύχτα. Κάτι πρέπει να αλλάξει άμεσα, το μέλλον του αφορά όλη την Αθήνα.
Ελένη Τζιρτζιλάκη,αρχιτέκτων
Η περιοχή υποβαθμίζεται συνεχώς αν και είναι μία από τις ιστορικές γειτονιές στην καρδιά της Αθήνας, με ιστορικά κτίρια και παραδοσιακό ιστό. Η υποβάθμιση ξεκίνησε με τον εκτοπισμό των κατοίκων και των μικρών βιοτεχνιών, που αποτελούν ιστορικό στοιχείο του κέντρου της Αθήνας. Για να γίνουν τα κέντρα πολλές μικρές βιοτεχνίες εκτοπίστηκαν, καθώς και πολλοί από τους παλιούς κατοίκους που έμεναν στις διώροφες μονοκατοικίες. Εμείς επισημάναμε αυτά τα ζητήματα με την ομάδα «Αστικό Κενό» και τις δύο πρώτες δράσεις μας σε κενά της περιοχής που τώρα χρησιμοποιούνται ως πάρκινγκ. Η περιοχή έγινε ένα διασκεδαστήριο κακής ποιότητας, που πολύ γρήγορα παρήκμασε. Είμαστε περίπου 150 κάτοικοι (τόσοι είχαμε συγκεντρωθεί στη γενική συνέλευση), παλιοί και νέοι, που αγωνιζόμαστε να κατοικούμε ανθρώπινα στη γειτονιά μας. Υπάρχουν ακόμη μερικές μικρές βιοτεχνίες, καταστήματα, θέατρα. Ποτέ δεν είχαμε καμία συνεργασία με το δήμο, δεν βοηθηθήκαμε σε τίποτα, αντίθετα υπάρχει μια μεθοδευμένη, νομίζω, προσπάθεια να αναγκαστούμε να φύγουμε από τη γειτονιά μας. Δύο χρόνια τηλεφωνώ στο δήμο για ένα κάδο ανακύκλωσης, η απάντηση είναι ότι δεν υπάρχουν κάτοικοι. Δύο χρόνια τώρα παραμένει κλειστό και το θέατρο «Εμπρός», ένας χώρος ο οποίος θα μπορούσε να επαναχρησιμοποιηθεί και να δώσει ζωή στην περιοχή και στην πόλη. Τελευταία λάβαμε ένα φυλλάδιο από το δήμο ότι θα προστατεύσει την παραδοσιακή φυσιογνωμία της περιοχής με το να διακόψει τα αυτοκίνητα από τις 9 έως τις 3. Το μέτρο φαίνεται τουλάχιστον γελοίο. Στη συνέχεια μάθαμε από την «Ελευθεροτυπία» ότι θα μετατραπεί σε οικολογική γειτονιά. Έτσι λύνονται τα προβλήματα; Δεν θα έπρεπε να ενημερωθούμε για τα παραπάνω, να συμμετέχουμε στις αποφάσεις; To πρόβλημά μας εντάσσεται στα προβλήματα των γειτονιών Ψυρρή, Κεραμεικός, Μεταξουργείο, Γκάζι και πώς γίνεται το “gentrification” σε αυτές και γενικότερα στην Αθήνα, χωρίς καμία συνεργασία με τους κατοίκους, με την κοινότητα – αντίθετα, με τον με κάθε τρόπο μεθοδευμένο εκτοπισμό. Νομίζω ότι είναι καιρός ΥΠΕΧΩΔΕ, ΥΠΠΟ και ΔΗΜΟΣ να καταλάβουν ότι η γειτονιά δεν είναι ένας σκουπιδότοπος, να έλθουν σε επαφή με τους κατοίκους, τους βιοτέχνες, τους αρχιτέκτονες, για να λύσουμε όλοι-ες μαζί τα προβλήματα, τα οποία σ’ αυτή τη φάση φαίνονται αξεπέραστα.
Αγγελική Αντωνοπούλου, ιδιοκτήτρια της γκαλερί a.andonopoulou.art
Με ό,τι αυτό σημαίνει σε κοινωνική πρόνοια, συνθήκες υγιεινής, περίθαλψη τοξικομανών, ασφάλεια του πολίτη!
Συγχαρητήρια, κύριε πρωθυπουργέ! Κύριοι αρμόδιοι υπουργοί! Συγχαρητήρια, κύριε δήμαρχε! Σε σας είχαμε πιστέψει κι είπαμε, κάτι καλό θα μας προκύψει! Έτσι σκεφτήκαμε, εμείς οι καιροσκόποι και οι κουλτουριάρηδες της περιοχής, όπως μας αποκαλείτε, γιατί σας ενοχλούσαμε με τα εδώ προβλήματα. Μας ανακοινώσατε, στον Τύπο και στο έντυπο υλικό που μας μοιράσατε, τη δημιουργία της πρώτης οικολογικής γειτονιάς στου Ψυρρή!!! Οι κάτοικοι, τα κλεφτρόνια, οι έμποροι, οι ναρκομανείς, οι τουρίστες, οι πολίτες, οι μετανάστες, τα βαποράκια, οι ετοιμοθάνατοι της ηρωίνης, χαιρετίζουν τη δημιουργία της ΠΡΩΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΣΤΟΥ ΨΥΡΡΗ!!
Το σήμερα ενός σπουδαίου χτες
Οι μάγκες
Μακριά από τα κέντρα εξουσίας που βρίσκονταν προς το Σύνταγμα (Παλάτι, Βουλή, Υπουργεία, Δικαστήρια, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία κ.λπ.), κοντά όμως στις πρώτες φυλακές της πόλης (Παλιά Στρατώνα, Γκαρμπολά) και στο παζάρι στο Μοναστηράκι, η φτωχογειτονιά του Ψυρή σύντομα έγινε το επίκεντρο της αθηναϊκής μαγκιάς. Οι μάγκες, κατά βάση περιθωριακοί άνθρωποι, κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα που ξεκινούσε από τους παράνομους και τους χασικλήδες του τεκέ και έφτανε μέχρι τους πρώτους ρεμπέτες και τους απλώς ήσυχους, απομονωμένους τύπους. Η περιοχή Ψυρή αναφέρεται –πάντοτε εγκωμιαστικά και σε παράλληλη μνεία με τους μάγκες– σε πολλά ρεμπέτικα. Εξάλλου και συγγραφείς του 19ου αιώνα, όπως ο Παπαδιαμάντης ή ο Μητσάκης, έχουν καταγράψει σε πολλά κείμενά τους τον ιδιότυπο αυτό κόσμο, που τον διέλυσε τελικά ο αστυνομικός διευθυντής Μπαϊρακτάρης.
Τα δερματάδικα και οι Αξιώτες
Με το διασκορπισμό του κόσμου της μαγκιάς σε διάφορα σημεία της Αθήνας και –ιδίως– του Πειραιά, η περιοχή πέρασε στη «δικαιοδοσία» διαφόρων βιοτεχνιών και μικροεμπόρων, ενώ παράλληλα παρέμενε και περιοχή κατοικίας. Αυτό εξάλλου φαίνεται και από το πλήθος των ναών, συνήθως κομψών και καλοφτιαγμένων: του Ψυρή έχει την υψηλότερη αναλογία ναών από κάθε άλλη αθηναϊκή συνοικία. Σταδιακά, μέχρι το μεσοπόλεμο είχε ξεχωρίσει η κύρια δραστηριότητα που χαρακτήριζε πλέον του Ψυρή: τα δέρματα. Ό,τι σχετικό με τα δέρματα, ξεκινούσε από εδώ. Ακόμα και σήμερα, βιοτεχνίες δέρματος, τσαγκαράδικα και καταστήματα πώλησης δερμάτινων ειδών διατηρούνται σε μεγάλους αριθμούς στην περιοχή. Εξάλλου οι εξωτερικοί δρόμοι της συνοικίας, ιδίως προς την οδό Αθηνάς, κρατούν ένα μεγάλο μέρος του μικρεμπορίου διαφόρων οικιακών ειδών και εργαλείων: οι Αθηναίοι λένε πως ό,τι θέλει κανείς θα το βρει Πολυκλείτου, Βύσσης, Κακουργιοδικείου και στ’ άλλα δρομάκια της περιοχής.
Από τους εσωτερικούς μετανάστες αυτοί που έδωσαν τον τόνο ήταν οι Αξιώτες (και όχι Ναξιώτες. Ακριβώς όπως ο εξ Ικαρίας είναι Καριώτης και όχι Ικαριώτης). Μέχρι σήμερα, φέρνουν από τη Νάξο στην πλατεία Ψυρή (επισήμως: Ηρώων) και πουλάνε κάθε μέρα αρνιά και τυριά, κάθε προπασχαλινή περίοδο. Οι πρώτοι φετινοί έχουν έρθει, μπορείτε να τους δείτε.
Το σήμερα
Αφού έγινε πεδίο μαχών στα Δεκεμβριανά του 1944, η περιοχή για αρκετές δεκαετίες ήταν απλά μια ήσυχη, φτωχική γειτονιά. Πριν 17 περίπου χρόνια, αρχής γενομένης από το μπαρ-εστιατόριο «Τάκη 13», του Ψυρή κατέληξε από τα επίκεντρα της αθηναϊκής διασκέδασης. Ο τόπος άλλαξε όψη. Συγχρόνως όμως με τη life style ανάπτυξη, η βόρεια άκρη του Ψυρή, προς την Ευριπίδου, γινόταν σιγά σιγά στέκι μεταναστών από την Ασία. Σήμερα, τα διαφορετικά τους ρούχα, αλλά και τα κουρεία, βίντεο κλαμπ, μπακάλικα και call centers τους δίνουν έναν άλλον τόνο στην περιοχή. Επιπλέον, διατηρούνται τα στοιχεία του παλιού κόσμου: τα δερματάδικα, τα λαϊκά νεοκλασικά με τα γερμανικά παράθυρα, τα μαγαζιά που κάνουν την οδό Πολυκλείτου σαν πολύχρωμο παιχνιδότοπο, το αρχετυπικό καφενείο του Τάκη στην Αγίου Δημητρίου 12.
Έτσι σήμερα στου Ψυρή συνυπάρχουν το παλιό αθηναϊκό στοιχείο με δύο καινούργια: τη διασκέδαση και τους αλλοδαπούς. Δεν υπάρχει στην Αθήνα άλλη περιοχή με τόσο έντονη και αρμονική σύνθεση αντιθέσεων, που να δείχνει απλόχερα και την ιστορία της. Η δε έξωση των ΙΧ το ΠΣΚ, μόνο καλό μπορεί να φέρει, νομίζω, στην περιοχή.
Μοναστηράκι
Με φυσικό όριο την Ερμού, το Μοναστηράκι κείται νότια του Ψυρή, με μόνη την Πλάκα να το χωρίζει από την Ακρόπολη. Οφείλει την ονομασία του σε παλιό μοναστήρι που υπήρχε εδώ, από το οποίο σώζεται ο ναΐσκος της Παναγίας στην πλατεία. Ο ηλεκτρικός, ονοματίζοντας το σταθμό «Μοναστηράκι», εξαφάνισε όλα τ’ άλλα παλιότερα ονόματα: Γύφτικα (λόγω των πολλών σιδεράδικων), Αμπατζήδικα - Τσαρουχάδικα (λόγω των αντίστοιχων εμπορευμάτων στην Πανδρόσου), Γιουσουρούμ (από το όνομα Εβραίου εμπόρου μεταχειρισμένων ειδών). Το μέρος ήταν γνωστό κυρίως για δύο στοιχεία. Το πρώτο είναι το ανά Κυριακή παζάρι μεταχειρισμένων ειδών στην πλατεία Αβησσυνίας και πέριξ, το οποίο επεκτάθηκε σε όλη τη βδομάδα καθώς και και σε μη μεταχειρισμένα. Το δεύτερο είναι η συνύπαρξη πολιτισμικών καταλοίπων (τοπωνυμίων και μνημείων) από όλες τις εποχές της Αθήνας: προϊστορικά, αρχαία, βυζαντινά, φράγκικα, οθωμανικά, νεότερα. Τελευταία προστέθηκε κι ένα τρίτο: οι ατέλειωτες καφετέριες κατά μήκος της Αδριανού, με θέα προς την ανασκαμμένη Αρχαία Αγορά. Η δε ανάδειξη του Ηριδανού ποταμού και η αναμόρφωση της πλατείας έδωσαν, νομίζω, νέα πνοή στο χώρο.
Όρια και ονομασία
Σε αδρές γραμμές, η περιοχή περιλαμβάνεται μεταξύ των οδών Αθηνάς, Ευριπίδου, Ερμού και Σαρρή. Πρόκειται για πολύ παλιά γειτονιά της μεταπελευθεωτικής Αθήνας. Η ονομασία «Ψυρή», ήδη μεσαιωνική, προέρχεται από την Ψύρα (=Ψαρά), και δεν έχει καμιά σχέση με το ενοχλητικό ζωύφιο «ψείρα», ενώ ούτε τα δύο ρ δικαιολογούνται ορθογραφικά: κάποιος οικιστής από το νησί Ψαρά έδωσε τ’ όνομά του, κι έτσι η καταγωγή έγινε τοπωνύμιο. -ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΥΣΣΑΣ
Βόλτα στις γκαλερί
Στου Ψυρρή υπάρχουν μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες γκαλερί της πόλης. Σε μία γκαλερότσαρκα στην περιοχή αυτές τις μέρες θα δεις...
● Την ατομική έκθεση του Στέφανου Τσιβόπουλου «Η Πραγματικότητα - Η Αφήγηση - Ο Αφηγητής» με βιντεο-εγκατάσταση και φωτογραφία που εστιάζει στο ρόλο της τεχνολογίας στην ανακατασκευή και την πρόσληψη της πραγματικότητας. (Α.Δ., Παλλάδος 3, Ψυρρή, 210 3228.785)
● Τη νέα ατομική έκθεση του Αλέξανδρου Ψυχούλη «Το δωμάτιο» στην γκαλερί a.antonopoulou.art (Αριστοφάνους 20, 210 3214.994), όπου θα βιώσες την προσωπική θέαση ενός κύματος, κατασκευή του καλλιτέχνη.
● Στη Βαρβάκειο Αγορά, προβάλλονται τα οκτώ βίντεο του Τούρκου καλλιτέχνη Ali Kazma, με ανθρώπινες δραστηριότητες σχετικές με τη συντήρηση, τη διόρθωση, την παραγωγή και τη δημιουργία. (Qbox, Αρμοδίου 10, Βαρβάκειος αγορά, 211 1199.991)
● Στην Αθηνάς θα βρεις τώρα ένα νέο χώρο για την γκαλερί Καππάτος (Αθηνάς 12, 210 3217.931) που αυτό τον καιρό παρουσιάζει τρεις νέους ζωγράφους, τον Γεώργιο - Παναγιώτη Καβούνη, τον Γιάννη Λημναίο και τη Χαρά Πιπερίδου, τα έργα των οποίων αναδεικνύουν μια ιδιαίτερου τύπου αφηγηματικότητα.
● Ζωγραφική σε ποικιλία θεμάτων και διαστάσεων είναι η ατομική έκθεση του Βασίλη Ζωγράφου “The elephant is good at remembering places” στην γκαλερί Batagianni (Αγίων Αναργύρων 20-22, 210 3221.675) . - ΓΙΩΤΑ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Θεατρική γειτονιά
Εμπορικές κωμωδίες, μουσικές παραστάσεις, performances και πειραματικό θέατρο, στου Ψυρρή έχεις τι να διαλέξεις.
● Στο χώρο της σάτιρας παίζεται αυτό τον καιρό το «Ninja Tv Λάιβ», με τους G. Krief, Στ. Gateley, Δ. Αναγνώστου, στο θέατρο Αποθήκη (Σαρρή 40, 210 3253.153) και για 10η χρονιά η αστυνομική κωμωδία «Σεσουάρ για δολοφόνους» με αλλαγές στο καστ: Τ. Ζαχαράτος, Κ. Ευριπιώτης, Άν. Κουρή, Π. Κωστής.
● Αν ψάχνεις κάτι σε κωμωδία, υπάρχει η κομεντί του Άλαν Έικμπορν «Στις κουζίνες», με τους Τ. Χαλκιά, Ρ. Σχίζα, Αρ. Αγγέλου, Ζ. Μακρυπούλια κ.ά. στο θέατρο Ήβη (Σαρρή 27, 210 3215.127).
● Για μουσικοθεατρική παράσταση, μπορείς να διαλέξεις: «Τα μαγικά του έρωτα» των Λευτέρη Παπαδόπουλου και Μάριου Στρόφαλη, που βασίζεται στο ερωτικό ποίημα «Άσμα Ασμάτων». Ερμηνεύουν οι Μ. Παναγιωτοπούλου, Ά. Μπερκ, Α. Μολυβδά και το Κουαρτέτο του Μ. Στρόφαλη (Δίπυλον, Καλογήρου Σαμουήλ 2 & Διπύλου, 210 3229.771).
● Παίζεται επίσης η «Φουρκέτα» της Ελένης Γκασούκα, με τους Μ. Καβογιάννη, Κ. Κόκλα, Θ. Αλευρά, Μπ. Γιωτόπουλο, Β. Ταγκούλη. Στο Θέατρο Εμπορικόν (Σαρρή 11, 210 3211.750).
Σε διαφορετικό ύφος, η performance της ομάδας Alma Kalma «Εκπνοή-και-τίποτα» στηρίζεται στο ποιητικό κείμενο του Δ. Δημητριάδη «Εκπνοή» και σε κείμενα του Μπέκετ. Στον Χώρο Τέχνης Ασωμάτων (Ασωμάτων 6, 210 3224.664). - ΓΙΩΤΑ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Για ποτό
AMETHYST ART + BAR Πρωτογένους 11, 211 1194.970
Πολυχώρος που συνδυάζει την τέχνη με τη διασκέδαση. Δυνατά cocktails και ποτά από επιλεγμένη κάβα και μουσικό μενού uptempo dance και mainstream house. Φιλοξενεί εκθέσεις κυρίως Ελλήνων καλλιτεχνών. Τετ.-Κυρ. από τις 10.00.
BOO Σαρρή 21, 210 3255.542
Ξεκινάει με καφέ και snacks νωρίς το πρωί και συνεχίζει με cocktails και ποτά παρέα με mainstream rock funky ρυθμούς και ιδιαίτερες live βραδιές.
GURU BARΠλ. Θεάτρου 10, 210 3246.530
Funky crew, ταϊλανδέζικη κουζίνα, μουσικές jazz, reggae, soul, ντίσκο και r’n’b. Στον πρώτο όροφο το juzz Upstairs και δίπλα το Upstairs που διοργανώνει εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις.
ZOUZOU DES PALAIS Αισώπου 9, 210 3215.614
Νέα πρόταση στη νυχτερινή διασκέδαση. Ωραίος χώρος, διακοσμημένος σε στιλ ρετρό, που θυμίζει παλιό σινεμά. Μουσική που σε ταξιδεύει από Ιταλία μέχρι Αμερική. Τιμές ποτών special € 8, premium € 10 και ποτήρι ή cocktail σαμπάνιας € 10.
JOY BAR, Σαρρή 18 & Σαχτούρη, 210 3228.038
Στον τρίτο όροφο νεοκλασικού, σε μοντέρνο βιομηχανικό ντεκόρ, με συχνά πάρτι και dj’s να εναλλάσσονται.
MEZCAL Σαρρή 42
Underground χώρος που διοργανώνει συχνά πάρτι ηλεκτρονικής μουσικής, με γνωστούς djs της Αθήνας να εναλλάσσονται στα decks. Τα ατμοσφαιρικά πάρτι του κρατάνε μέχρι αργά. 12/3 Kleo M. & NAK w/u Nimpo, 13/3 John Tsamis - Nick-H & Nick Airth και 14/3 Professional Crap Dancers.
MY BAR Κακουργιοδικείου 6, 694 4862161
Με κοσμοπολίτικο στιλ και lounge διάθεση. Η μπάρα του γίνεται meeting point τα Σαββατόβραδα. Με πολλά cocktails σαμπάνιας και πλούσια casual ασιατική κουζίνα. Ποτό € 7.
CUBANITAΚαραϊσκάκη 28, 210 3314.605-7
Music bar και εστιατόριο με αυθεντική κουβανέζικη ατμόσφαιρα, που έχει επιμεληθεί ο σκηνογράφος Μανώλης Μαριδάκης, συνδυάζοντας πέτρα, ξύλο και έντονα χρώματα. Mε live latin βραδιές, συλλογή πούρων και κουβενέζικων cds.
FUNKY! EARTH BARΑριστοφάνους 1, 210 3232.515
Αγαπημένο bar με ιδιαίτερες μουσικές επιλογές. Guests djs εξωτερικού και κάθε Παρ.-Κυρ. με Έλληνες djs και ραδιοφωνικούς παραγωγούς να παραδίδουν μαθήματα freestyle μουσικής, με έμφαση στα «μαύρα» . Ανοιχτό από τις 22.00.
SOULΕυριπίδου 65, 210 3310.907
Γνωστό εδώ και 8 χρόνια για την ασιατική κουζίνα του από τη σεφ Άντζελα Γεωργαρά και τις ιδιαίτερες μουσικές του. Με ξένους guest djs και διαφορετικές μουσικές επιλογές κάθε μέρα σε ρυθμούς electronica, house, nu rave, swing, hip hop και funk. Κυρ. και Δευτ. κλειστά.
FIDELIO Ωγυγού 2 & Ν. Αποστόλη, 210 3212.977
Πλήρως ανακαινισμένο και σε τρία επίπεδα, αποτελεί στέκι της περιοχής τα τελευταία 9 χρόνια, με παράδοση σε funky, reggae και hip hop μουσικές.
Νέο στέκι στο κέντρο, ειδικεύεται στο παγωτό και τα γλυκά. Από τις 07.30 για καφέ και κρατάει μέχρι αργά το βράδυ. Όλα από φρέσκα αγνά υλικά, δοκίμασε γλυκό banoffie, τρίμμα μπισκότου με φρέσκια μπανάνα, καραμέλα και προαιρετικά σαντιγί και σιρόπι σοκολάτας.
CHE BUENOS AIRES,Αγ. Δημητρίου 13, 210 3239.063
Αργεντίνικη κουζίνα, μπαρ και vineria με επιλεγμένες ετικέτες κρασιών. Κάθε Δευτέρα για τους θεατρόφιλους ειδικό standard μενού με 30 ευρώ και live jazz μουσική υπόκρουση.
ΤΑΚΗ 13 210 3254.707
Το ιστορικό μαγαζί του Ψυρρή με γεύσεις απ’ όλο τον κόσμο. Εξαιρετικές σπεσιαλιτέ, ζεστή αρωματική σαλάτα και γενναίες μερίδες mixed grill. Με παρεΐστικη διάθεση και ζωντανή ελληνική μουσική. Τις καθημερινές διατίθεται για επαγγελματικά δείπνα ή οικογενειακές γιορτές.
ΜΙΝΙΜS Μιαούλη 6, 210 3249.990
Το δημιούργημα του μάγειρα και ζαχαροπλάστη Νίκου Γκίνη –γνωστό από τη Σαντορίνη, τη δεκαετία του ’90– σε νέο all day χώρο. Σε κομψή ατμόσφαιρα με ελαφριά πιάτα ελληνικής και μεσογειακής κουζίνας, με τα φημισμένα γλυκά του και την καλά επιλεγμένη λίστα κρασιών – με την υπόκρουση ευχάριστων πάντα μουσικών επιλογών.
ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΟΚΚΟΡΑΚαραϊσκάκη και Αισώπου 4, 210 3211.565/051
Μεζεδοπωλείο που επιμένει στην ελληνική παραδοσιακή κουζίνα και τα μεζεδάκια της. Σπεσιαλιτέ του ο κόκορας, μαγειρεμένος σε πολλές διαφορετικές εκδοχές, και τα καλά κρεατικά που συνδυάζει με γευστικά υλικά. Αξιόλογη λίστα κρασιών.
Με ζωντανή μουσική μεσημέρι και βράδυ από το συγκρότημα «Ακροβάτες» και κάθε Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη από τον ηθοποιό και τραγουδιστή Γιώργο Γιαννόπουλο. Ο χώρος του διατίθεται και για εκδηλώσεις με μενού επιλογής.
Ο πολυχώρος τέχνης και πολιτισμού έκλεισε 3 χρόνια. Εδώ εκτός από θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις, ομιλίες, γίνονται και θεραπευτικές συνεδρίες, εταιρικά και ομαδικά σεμινάρια, αλλά και μαθήματα (Τάι Τσι, Τσι Κουνγκ κ.ά. ).
Εργαστήριο μελέτης του Aikido, της πολεμικής τέχνης που προέρχεται από παραδοσιακές ιαπωνικές μεθόδους ανάπτυξης του σώματος και του πνεύματος. Θα μάθεις τις δημοφιλείς, αντι-στρες, αρμονικές κυκλικές κινήσεις της, αλλά και μη βίαιες τεχνικές άμυνας.
BLACK ROSE TATTOOΠαλλάδος 16, 210 3238.610
Στο Black Rose Tattoo θα σου προτείνουν ιδέες για τατουάζ που σου ταιριάζουν και σε εκφράζουν, ενώ μπορείς να διαλέξεις ανάμεσα από χιλιάδες σχέδια, αλλά και μια πολύ μεγάλη ποικιλία body piercing και αξεσουάρ για το σώμα.
ΕSSENCE HUMAN SPACE Παλλάδος 32, 210 3229.041, 694 6951288
Ή αλλιώς ένας εναλλακτικός πολυχώρος όπου θα κάνεις Yoga, Tai chi, Pilates, Ρεφλεξολογία, Belly dance κ.ά. με την καθοδήγηση ανθρώπων με πολύχρονη εμπειρία. Tip: Οι αναγνώστες της ATHENS VOICE έχουν 30% έκπτωση σε όλες τις ατομικές συνεδρίες. Αναλαμβάνει και τη διοργάνωση και φιλοξενία σεμιναρίων.
CENTRAL HAIR Π. Παλαμίδη, 210 3214.319
Τα μαλλιά σου εδώ (τα τελευταία 8 χρόνια) είναι σε καλά χέρια – η cult ομάδα του Central έχει εκπαιδευτεί στο Λονδίνο από τον Vidal. Θα σου κάνουν σωστό γεωμετρικό κούρεμα και θα βρεις μια μεγάλη γκάμα προϊόντων KEUNE, που δεν προέρχονται από πειράματα σε ζώα. Σε ένα μοναδικό κτίριο στην περιοχή.
IVAN HAIR SALON Θέμιδος 1, 210 3222.800 -108
Λειτουργεί εδώ και 4 χρόνια σε ένα χώρο με industrial και pop στοιχεία. Ο Ivan ασχολείται με την κομμωτική 16 χρόνια και ενημερώνεται από τις μεγαλύτερες ακαδημίες του Λονδίνου, ενώ δίπλα του βρίσκονται 3 ταλαντούχοι κομμωτές. Το σλόγκαν τους είναι "they choose to change you".
Το κομμωτήριο είναι βασισμένο στα αγγλικά πρότυπα. Θα σου κάνουν κούρεμα που κρατά τη φόρμα του και έχει δυναμικό στιλ, ενώ τα χρώματα αναδεικνύουν την κάθε κουπ. Ένας minimal χώρος με δυνατές γραμμές, στον οποίο κυριαρχεί η θετική ενέργεια.
MATAHARI Σαρρή 28 & Κραναού 1, 210 3236.290
Μεγάλη γκάμα διακοσμητικών, χρηστικών και δώρων, με έμφαση στα φυσικά υλικά. Έπιπλα, φωτιστικά, πίνακες, γλυπτά, γυναικεία αξεσουάρ, όλα ξεχωριστά και σε μοναδικές τιμές, αφού οι ίδιοι κάνουν την εισαγωγή. Η φύση και η κουλτούρα του Bali στο χώρο σας.
B612Καραϊσκάκη 35, 210 3255.040
Το όνομα παραπέμπει στον πλανήτη απ’ όπου προέρχεται ο Μικρός Πρίγκιπας. Στον ιδιαίτερο υπόγειο χώρο του θα βρεις μοναδικά κοσμήματα με τον Μικρό Πρίγκιπα και θα νιώσεις πως πραγματικά ο ήρωας του Σεντ Εξιπερί βρίσκεται ανάμεσά μας.
Θα βρεις πολλές εμπνευσμένες προτάσεις για γυναικεία και ανδρικά ρούχα, αξεσουάρ, πρωτότυπα ντιζαϊνάτα είδη δώρων, αλλά και lomography φωτογραφικές μηχανές.
Νέος εναλλακτικός χώρος, που ταυτίζεται με την underground κουλτούρα του δρόμου. Ρούχα και αξεσουάρ Fred Perry, Merc, Lonsdale, Hooligan, Hard Luck, Pitchfork, King Kerosin, Jailwear.
SEE XΚαραϊσκάκη 1 & Ερμού, 210 3230.208 (και στο Κολωνάκι, Σκουφά & Μασσαλίας, 210 3388.381)
Ρούχα για νέες, δυναμικές γυναίκες,casual και chic, με μάρκες Paramita, Fornarina, Erin Prinie, Badila. Έκπληξη: Τα ρούχα είναι κρεμασμένα σε αλυσίδες και κουνιούνται με κάθε άγγιγμα.
YESHOP IN HOUSE Αγ. Αναργύρων 13, 210 3312.622
Τα πολυχρηστικά - γεωμετρικά - urban chic ρούχα του σχεδιαστή Γιώργου Ελευθεριάδη συγκεντρώνονται σε ένα ατελιέ/ showroom/ boutique, που εναρμονίζεται με την ταυτότητα του ιδιοκτήτη του.
SHOPΕρμού 112 A, 210 3321.683
Οι… έχοντες εμμονές στο στιλ με χαρακτήρα βρίσκουν εδώ την καλύτερη πρώτη ύλη (Energie, Miss Sixty, Custo Barcelona, Pepe Jeans, Killah κ.ά.) για να φτιάξουν το προσωπικό τους εξωτερικό κολάζ.
COLOR SKATE SHOP Πρωτογένους 5, 210 3317.119
O Bασίλης Aράμβογλου και ο Nεκτάριος Mεϊντάνης δημιούργησαν το the place to be για τους πιστούς skate lovers της πόλης, με φίρμες όπως: Circa, Toy Machine, Black Label κ.ά.
Από τα μεγαλύτερα και πιο εξειδικευμένα street-skate shop. Που σημαίνει Circa, Nixon, DVS, Vans, Volcom, δηλαδή: παπούτσια, παντελόνια, μπλουζάκιακαι σανίδια σε υπερ-πληθώρα.
H συνιδρύτρια του Lean In. org, οργανισμού υποστήριξης, εκπαίδευσης κι αλληλεγγύης των γυναικών στους χώρους εργασίας, μιλάει για τα ευρήματα της νέας έρευνας «Γυναίκες στον Χώρο Εργασίας 2024
13°
