Πλατείες δημιουργούνται σε τούτη την πόλη με διάφορους τρόπους ή για διάφορους λόγους: είτε από εξέλιξη των παλιών «Πλατωμάτων» (Κολιάτσου, Αμερικής), είτε από συμβολή δρόμων που άφηναν κάποιο παράγωνο (Καραμάνου, Μαβίλη), είτε από παραποτάμιες κοίτες (Αργεντινής Δημοκρατίας, Βραζιλίας), είτε βάσει σχεδίου, έστω κολοβωμένου (Ομόνοια, Σύνταγμα), είτε με εκ των υστέρων παρέμβαση / γκρεμίσματα κ.λπ. (Κεραμεικού, Λαμπρινής σε πρώην γήπεδο, Εθνικής Αντίστασης / Δημαρχείου/ Εθνικής Τράπεζας / Ταχυδρομείου / Κοτζιά, «Θερμίδα» στη Ριζούπολη, η τόσα χρόνια μισοτελειωμένη στη Μενάνδρου - Ξούθου, του Αγίου Γεωργίου στην Πειραιώς – κάποτε θα σας πω γι’ αυτή την ιστορία, του Χατζηκώ(ν)στα εννοώ), είτε με άλλους τρόπους.
Ένας σεβαστός αριθμός από πλατείες είχαν σχήμα κυκλικό ή ελλειψοειδές – πάντως κράταγαν μια κάποια καμπυλότητα. Μερικές φορές η κυκλικότητα / καμπυλότητα αυτή είναι ορατή και φανερή, όπως στις πλατείες της Ηλιούπολης, του Ψυχικού, της Φιλαδέλφειας ή της Κυπριάδη, άλλες φορές πάλι είναι ολότελα εξαφανισμένη, όπως στην Κάνιγγος ή του Μεταξουργείου (εκτός αν θεωρήσουμε ότι διατηρείται, συμβολικά, στο κομψό, αρχαιόμορφο γλυπτό της που διατηρήθηκε εκεί) ή την –πρόσφατα διαλυμένη– «πλατεία» Κένεντι στο Χαλάνδρι που διατηρεί, ωστόσο, το όνομά της ιστορικά.
Αλλά η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι, κατά τη γνώμη μου, εκείνες οι πρώην πλατείες που ενώ δεν είναι πια ακριβώς πλατείες, ή δεν είναι και καθόλου, έχουν διατηρήσει μια κάποια καμπυλότητα σε ένα τμήμα της οικοδομικής τους γραμμής, προδίδοντας το αρχαίο κυκλικό τους σχήμα. Μερικά παραδείγματα: η (σχεδόν απόλυτα πρώην) πλατεία Βάθης (και όχι φυσικά... Βάθη), η πρώην πλατεία στα Σίδερα του Βοτανικού (συμβολή Ιεράς Οδού και Μεγάλου Αλεξάνδρου), η Κουμουνδούρου και άλλες. Κομμάτι αυτής της τελευταίας φωτογράφισα με τέτοιο τρόπο στο κεντρικό θέμα της σημερινής μου στήλης, ώστε να αναδείξω τη μερικά –όχι όμως και πλήρως– χαμένη κυκλικότητά της.
Tώρα βέβαια εσείς μπορεί να πείτε «Τι ψάχνεις να βρεις, ρε φίλε. Στην εποχή της οξύτητας, της αιχμής, των γωνιωδών και μυτερών καταστάσεων, εσύ τι θες κι αναζητάς καμπύλες, κυκλικότητες και στρογγυλάδες;». Κι αν το πείτε, παίζει να ‘χετε και δίκιο.
«Ελαφρά Ταξιαρχία»
Μιλώντας πιο πάνω για τη Ριζούπολη, να σας πως ότι στον κεντρικό δρόμο της μικρής εργατικής γειτονιάς, την οδό Ερμωνάσσης, υπάρχει ένα εξαιρετικό καφενείο. Το έχει ο παλιός ποδοσφαιριστής του Απόλλωνα Αθηνών (και άλλων ομάδων, ακόμα και του Παναθηναϊκού για λίγο) κ. Μπάμπης Υφαντής και το λένε όπως το λένε γιατί, όπως όλοι οι φίλαθλοι ξέρουμε, αυτό είναι το παρατσούκλι της ομάδας. «Μετά το ποδόσφαιρο είχα το βενζινάδικο, Ηρακλείου και Πολυλά» λέει ο κ. Υφαντής στο φίλο μου το Δημήτρη από την Πάτρα και σε μένα. «Όταν μου το κλείσανε, δούλεψα ταξί και άλλα. Έξι χρόνια πριν, άνοιξα αυτό το καφενείο. Παλιά, πριν μεγαλώσει η κρίση, ήτανε καλύτερα αλλά και τώρα παράπονο δεν έχω». Καφέδες, αναψυκτικά, μεζέδες, ούζα, τσίπουρα και λοιπά, τα αναμενόμενα έχει εδώ. Αλλά το πιο ωραίο είναι η ατμόσφαιρα που δημιουργούν γύρω-γύρω τα απειράριθμα ποδοσφαιρικά τεκμήρια: φωτογραφίες, φανέλες, κασκόλ, σήματα, λάβαρα. Κι ο ίδιος ο Μπάμπης με το μίγμα που μ’ αρέσει εμένα: ευγένεια δίχως δουλικότητα και περιττά λόγια. Και είναι, εννοείται, στέκι της ομάδας πριν τα ματς – εξάλλου στον ίδιο δρόμο, λίγο πιο κάτω, είναι και τα γραφεία του συλλόγου των φιλάθλων «Ελαφρά ταξιαρχία», Ερμωνάσσης 16, τηλ. 21 0252 5140
Πας σε κάποια ταβέρνα, μεζεδάδικο ή εστιατόριο, ακόμα και σε σουβλατζίδικο (δήθεν «ξυπνήσανε» κι αυτοί τελευταία), κάθεσαι και σου φέρνουνε εμφιαλωμένο νερό. Όχι όλοι, αλλά πολλοί. Πάρα πολλοί. Τόσοι, ώστε να το κάνω θέμα εδώ. Λοιπόν, εγώ τους το γυρίζω πίσω. Αν θέλω εμφιαλωμένο νερό, θα το παραγγείλω μόνος μου. Δεν ανέχομαι να μου το φέρνουνε και να μου το χρεώνουνε με το «έτσι το θέλω». Δεν είμαστε σε πόλη με κακό, με προβληματικό νερό – που κι εκεί, πάλι θα πρέπει να το παραγγείλεις. Τυχαίνει να ζούμε στην Αθήνα, όπου το νερό είναι εξαιρετικό. Σας προτείνω να μη ντρεπόσαστε, μα να κάνετε κι εσείς το ίδιο. Εκτός βέβαια κι αν πίνετε εμφιαλωμένο έτσι κι αλλιώς, οπότε πάω πάσο.
Ιστορίες, μύθοι και πρόσωπα του δρόμου που άλλαξε την Αθήνα: Από τον ιπποσιδηρόδρομο στα ηλεκτροκίνητα τραμ και από την οικία Βούρου στα Grand Magasins
14°
