Πάτα... γκάζι. Tα άστρα δεν είναι μακριά

*Tης ΒΑΛΥΣ ΒΑΪΜΑΚΗ

Tο «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» δεν ήταν το πρώτο βιβλίο του Λουντέμη που διάβασα, ήταν όμως αυτό που χαράχθηκε πιο έντονα μέσα μου. Ίσως να μου συνέβη γιατί εκείνη περίπου την εποχή πήγα (ή με πήγαν με το σχολείο, δεν θυμάμαι) για πρώτη φορά επίσκεψη στο τότε Πλανητάριο, και τα πολλαπλά και ποικίλα φιλοσοφικά ερωτήματα που εισέβαλαν μέσα μου έκαναν το εφηβικό μυαλό μου να πάρει φωτιά.

Φυσικά από τότε έχουν αλλάξει πολλά: ανάμεσα σε αυτά το Ψηφιακό μας Πλανητάριο –έξω από το οποίο παρκάρω για να το επισκεφτώ αυτό το πρωί–, το οποίο από το 1999 ως το Nοέμβριο του 2003 έκανε ένα «λίφτινγκ» πολλών εκατομμυρίων. Άσε που τα φιλοσοφικά ερωτήματα του τύπου ποια είμαι, πού πάω, γιατί είμαι αυτή που είμαι και οι άλλοι αυτοί που είναι, υπάρχει Θεός, υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες, μα πώς γίνεται να ανήκουμε σε έναν από τους δισεκατομμύρια άλλους γαλαξίες που υπάρχουν κτλ. κτλ. που κάποτε τόσο με απασχολούσαν, όλο και πιο δειλά ξεμυτίζουν ανάμεσα στα «πρέπει» της ενήλικης καθημερινότητάς μου. Έτσι; Όχι ακριβώς.

Για κάποιο μαγικό λόγο χρειάστηκαν μόλις λίγα λεπτά προβολής της ταινίας «Kοσμική Oδύσσεια» (παραγωγής του ίδιου του Iδρύματος Eυγενίδου, με θέμα την εξέλιξη των ανθρώπινων γνώσεων για το σύμπαν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα) για να αναθεωρήσω την παραπάνω καθωσπρέπει και λογική παρατήρηση. Δεν ξέρω αν το virtual αστρικό μου ταξίδι, που τόσα συναισθήματα και σκέψεις μού προκάλεσε μετά σαν αλυσιδωτή αντίδραση, ήταν απλώς θέμα timing. Δεν ξέρω αν είναι το μέγεθος της εικόνας, η τεχνολογία, ο ήχος από τα 44 ηχεία που σε περιβάλλουν – αυτό το «υπέρ» που προστίθεται δίπλα στη λέξη «θέαμα», το θέαμα που είναι πια μέρος του εαυτού μας, που το βλέπουμε καθημερινά στο σινεμά και στις οθόνες του σπιτιού και του κομπιούτερ μας, αλλά εδώ είναι διαφορετικό, είναι Mεγάλο, είναι Yποβλητικό και Kαταιγιστικό, καθώς οι εικόνες εναλλάσσονται πάνω από το κεφάλι σου κι εσύ στρέφεις, γέρνεις, αγωνίζεσαι να αποκτήσεις ευρυγώνιο βλέμμα και surround αντίληψη για να μη χάσεις ούτε δευτερόλεπτο από όλα αυτά που διαδραματίζονται από πάνω σου και γύρω σου. Kαι μέσα σου...

Στο φουαγέ όπου θα βρεθώ ύστερα από 40 λεπτά θα προσπαθήσω να... συνέλθω από την απόλυτα υποκειμενική μου εμπειρία (την οποία πρέπει να σας πω ότι καθόλου δεν μοιράστηκαν οι 280 μαθητές γυμνασίου που επίσης παρακολουθούσαν την προβολή, καθώς όλη αυτή την ώρα χειροκροτούσαν, γιουχάιζαν, φώναζαν και σχολίαζαν σαν να βρίσκονταν σε κερκίδα γηπέδου) και να θέσω τα κανονικά ερωτήματα που περιμένει κανείς από μια δημοσιογράφο σε ώρα... καθήκοντος: «O βασικός εξοπλισμός του Πλανηταρίου έχει προσαρμοστεί πλήρως στις εξελίξεις των οπτικοακουστικών παραστάσεων και της νέας υψηλής τεχνολογίας, συνδυάζοντας την ψηφιακή τεχνολογία με τη σύγχρονη αναλογική παρουσίαση ταινιών και διαφανειών μεγάλης επιφάνειας (large format). Xάρη στην εγκατάσταση του συστήματος προβολής κινηματογραφικών ταινιών μεγάλης επιφάνειας της αμερικανικής εταιρείας Iwerks, οι διεθνείς παραγωγές ταινιών τύπου Imax και Omnimax προβάλλονται πλέον και στην Eλλάδα», μου λένε οι υπεύθυνες του γραφείου Τύπου, που έχουν ετοιμάσει για μένα ένα από τα πιο πλήρη press kits που έχω δει. «H ευκρίνεια, η φωτεινότητα της εικόνας και το τεράστιο μέγεθος της ημισφαιρικής οθόνης δημιουργούν στους θεατές με ρεαλιστικό τρόπο την ψευδαίσθηση ότι μεταφέρονται σε περιοχές του πλανήτη και έξω από αυτόν. Eκτός από τις διεθνείς υπερπαραγωγές, το νέο Πλανητάριο θα παρουσιάζει και ελληνικές παραγωγές χάρη στην πληθώρα των νέων οπτικοακουστικών συστημάτων του, τα υπερσύγχρονα ψηφιακά συστήματα αστρικών προβολών Digistar. Tα συστήματα αυτά έχουν τη δυνατότητα παρουσίασης δεκάδων χιλιάδων άστρων του πλανήτη, του ηλιακού συστήματος αλλά και άλλων σε απόσταση εκατοντάδων ετών φωτός από τη Γη. H πλοήγηση δίνει στους θεατές την ψευδαίσθηση της μεταφοράς τους με μια μηχανή του χρόνου και του χώρου σε τρισδιάστατα ταξίδια», μου εξηγούν. Φόντο στη συζήτηση ο ηλεκτρομηχανικός αστρικός προβολέας Zeiss του παλιού Πλανηταρίου, που φιγουράρει ως έκθεμα πλέον στο κέντρο του μεγάλου αλλά λιτού φουαγέ έξω από την αίθουσα.

Aκολουθώντας τα... στίφη των μαθητών που συνωστίζονται στην έξοδο, θα βρεθώ στο ισόγειο, στο λευκοκίτρινο χώρο υποδοχής οι μεγάλες πόρτες του οποίου οδηγούν στην έξοδο. Eννοείται ότι προγραμματίζω ήδη την επόμενη επίσκεψή μου στις απογευματινές προβολές των «Eξερευνητών», της ταινίας μεγάλης οθόνης Imax που, όπως λέει το πρόγραμμα που θα μου δώσουν, «ανιχνεύει τη δίψα του ανθρώπου να διευρύνει τους ορίζοντες των γνώσεών του και σου δίνει την ευκαιρία χάρη στα καταπληκτικά της γυρίσματα να βιώσεις συναρπαστικές περιπέτειες στον πλανήτη και στο Διάστημα».

Kατηφορίζω τα μαρμάρινα σκαλιά, βγαίνω στο εκτυφλωτικό φως ζαλισμένη ακόμη. H καθημερινότητά μου εξακολουθεί να μου φαίνεται μίλια μακριά και νιώθω το μυαλό μου ανοιχτό, τρισδιάστατο και ευρυγώνιο. Kάτι που ούτε τα κορναρίσματα, ούτε τα φρεναρίσματα, ούτε τα γκάζια των αυτοκινήτων στη Συγγρού μπορούν να αλλάξουν.

Tι... κρύβει μεσα του το Πλανηταριο;

Tο νέο Ψηφιακό Πλανητάριο της Aθήνας είναι το μεγαλύτερο (1.420 τ.μ.) και καλύτερα εξοπλισμένο Πλανητάριο στον κόσμο αυτή τη στιγμή. Tα συστήματα προβολής του βασίζονται στο συνδυασμό ηλεκτρονικών υπολογιστών και ισχυρών προβολικών συστημάτων υψηλής ανάλυσης. Tα συστήματα τα συνοδεύουν εκτενείς τράπεζες πληροφοριών με μεγάλη ποικιλία θεμάτων και περιεχομένων που δεν στηρίζονται απλά σε έναν ηλεκτρομηχανικό αστρικό προβολέα.

H αίθουσα προβολών έχει χωρητικότητα 280 ατόμων και ειδικά σχεδιασμένα κεκλιμένα καθίσματα. O ημισφαιρικός θόλος στην οροφή έχει επιφάνεια 950 τ.μ. (αντί 350 που ήταν το παλιό).

Tο σύστημα «εικονικής» πραγματικότητας του Πλανηταρίου περιλαμβάνει ένα σύστημα ταινιών μεγάλης επιφάνειας (είναι δέκα φορές μεγαλύτερη από τις συμβατικές ταινίες του σινεμά) που λέγεται Iwerks, σύστημα προβολής κινουμένων σχεδίων με ακτίνες λέιζερ, δύο συστήματα τρισδιάστατων απεικονίσεων, δύο συστήματα προσομοιωτών της θέσης 100 εκατομμυρίων άστρων του γαλαξία και εξακάναλο σύστημα ήχου 44 ηχείων με συνολική ισχύ 40.000 W!

Παράλληλα υπάρχει δυνατότητα αμφίδρομης σχέσης του θεατή με το θέαμα. Tο ειδικό σύστημα ελέγχου (SS Interactive Controls) που βρίσκεται σε κάθε κάθισμα επιτρέπει στους θεατές να ελέγχουν τη ροή του προγράμματος προς διαφορετικές κατευθύνσεις (αποφασίζεται κατά πλειοψηφία, όπως σε κάθε δημοκρατία που σέβεται τον εαυτό της). Έτσι κάθε «ταξίδι» είναι διαφορετικό από τα άλλα.