«Ο Έλληνας δάσκαλος», ο Κώστας Μαυρουδής στην Πάτρα κι ένα φιατάκι

Για το «μνημείο του Έλληνα δασκάλου». Το σύμπλεγμα που βλέπετε, ορειχάλκινο αν δεν κάνω λάθος, είναι στημένο στην οδό Μιχαλακοπούλου, στην πλατεία απέναντι από το Χίλτον, που νομίζω λέγεται Μαδρίτης. Τα «πραγματολογικά» δεδομένα που το αφορούν είναι ενσωματωμένα πάνω του: «Μνημείο Έλληνα δασκάλου. Ιδέα και προσφορά Εκπαιδευτηρίων Δούκα. 30-1- 2000». «Γλύπτης Θεόδ. Παπαγιάννης». Τοποθετήθηκε  «επί δημαρχίας Δημήτρη Αβραμόπουλου», ενώ κάποιο ΕΣΠΑ συντέλεσε, αργότερα, στη συντήρησή του. Βλέπουμε ένα βάθρο με τέσσερα σκαλιά.

Πάνω του, δεξιά όπως το κοιτάμε, είναι ο δάσκαλος, αριστερά τα παιδιά και στη μέση ένας τετραγωνισμένος όγκος όπου έχει ανοίξει κάτι σαν «παράθυρο». Ο δάσκαλος, με πρόσωπο που θυμίζει έντονα κομουνιστή ηγέτη του πάλαι ποτέ «υπαρκτού σοσιαλισμού»,  συντηρητικότατα ντυμένος (κουστούμι, πουκάμισο, γραβάτα, το ένα κουμπί του σακακιού κουμπωμένο, το παντελόνι με τσάκιση) θα μπορούσε να έχει ξεπηδήσει κάπου ανάμεσα στο ’30 και το ’70, κρατάει στο αριστερό του χέρι ένα βιβλίο. Το δεξί του χέρι το έχει σηκωμένο και δείχνει στα παιδιά αυτό το ορθογώνιο «παράθυρο», το οποίο γράφει: «Κλείσε μέσα ς’ την ψυχή σου την Ελλάδα και θα αισθανθής μέσα σου να λαχταρίζη κάθε είδος  μεγαλείου. Διονύσιος Σολωμός». Φυσικά σε πολυτονικό.  Από την άλλη, αριστερά, υπάρχουν τέσσερα παιδάκια, αφύσικα κοντούτσικα σε σύγκριση με το δάσκαλο. Είναι τρία αγόρια κι ένα κορίτσι, επίσης συντηρητικότατα (κακο)ντυμένα, όλα με πουκαμισάκια με γιακά, ακόμα και το κορίτσι (το μόνο που  κρατάει ένα βιβλίο).

Όλα έχουν πανομοιότυπη στάση στο κορμάκι τους, με τα  χέρια κρεμασμένα μπροστά, με τεντωμένα δάχτυλα πάνω στα μπούτια τους (δοκιμάστε να το κάνετε, για να δείτε πόσο αφύσικο είναι) κι όλα κοιτάνε το δάσκαλο εκστασιασμένα από την προσωπικότητα και την υποδεικνυόμενη σολωμική ρήση. Όλο το σύμπλεγμα αποπνέει έντονο συντηρητισμό, και ειλικρινά ελπίζω το ιδιωτικό σχολείο που είχε την «ιδέα και προσφορά» να μη διδάσκει με τέτοιο στιλ τους μαθητές του σήμερα. Ευτυχώς, είναι πολλές δεκαετίες που ούτε οι δάσκαλοι ούτε οι μαθητές είναι πια έτσι (εξαιρώ τα σχολεία τύπου «Ελληνική Παιδεία» και τα κατηχητικά). Και κάτι ακόμα: είναι γνωστό πια σήμερα ότι στα χειρόγραφα του Σολωμού σώζεται μεν η παραπάνω φράση, σώζεται όμως και μια μεταγενέστερη: «Κλείσε μέσα στην ψυχή σου την Ελλάδα (ή άλλο πράγμα) και θα αισθανθείς» κ.λπ. Αυτό το «ή άλλο πράγμα» (o altra cosa, μια και ο Σολωμός έγραφε σε μεγάλο βαθμό ιταλικά), αν και μεταγενέστερο, το πετάξανε στα σκουπίδια ο χορηγός, ο δήμαρχος και ο γλύπτης, κρατώντας το είδος του Σολωμού που ταίριαζε στο μίζερο και ιδεολογικά παρωχημένο αυτό γλυπτό. Διά ταύτα: Το σύμπλεγμα είναι επισκέψιμο, ώστε να έχει ο καθένας/καθεμιά την άποψή του/της.  Κάθε αντίλογος δεκτός, εφόσον υπάρξει,  και φυσικά δημοσιεύσιμος.

O Κώστας Μαυρουδής στο «Πολύεδρο». To ωραιότερο βιβλιοπωλείο της χώρας, απ’ όσα τουλάχιστον ξέρω εγώ,  λέγεται «Πολύεδρο» και βρίσκεται στην Πάτρα. Είναι ένα εξαιρετικό κτίριο, μάλλον των αρχών του 20ού αιώνα, πρώην οδοντιατρείο και πρώην τράπεζα, γνήσιο νεοκλασικό (και όχι απλά παλιό, γιατί τελευταία αποκαλούν «νεοκλασικό» κάθε παλιό κτίριο), με υπέροχο κήπο για εκδηλώσεις καιρού επιτρέποντος, πραγματικά με πολλά επίπεδα στο εσωτερικό του, με εκθεσιακό χώρο και με λαμπρούς ανθρώπους, γνώστες του βιβλίου και των τεχνών,  που το «τρέχουν» εξαιρετικά:  Κώστας Καπέλας και Όλγα Νικολοπούλου. Τα σημαντικότερα ονόματα της ελληνικής λογοτεχνίας και οι σημαντικότερο εικαστικοί έχουν περάσει και ξαναπεράσει από δω, στις πολλές δεκαετίες της λειτουργίας του. Αυτό το Σάββατο, 1η του Οκτώβρη, έχει έρθει η σειρά του πιο ευαίσθητου ίσως Έλληνα συγγραφέα, του Κώστα Μαυρουδή, που είναι και ο εκδότης του περιοδικού «Το Δέντρο». Δύο διακεκριμένοι φιλόλογοι (Μ. Ψάχου,  Σ. Τούλιος) θα παρουσιάσουν στις 12 το μεσημέρι το περίφημο βιβλίο του «Η αθανασία των σκύλων (εκδόσεις «Πόλις»), ένα έργο-κέντημα στο στιλ του Μαυρουδή, που τον Μάρτη θα βγει και στα ισπανικά (Θυμίζω ότι οι «Τέσσερις εποχές» του ίδιου συγγραφέα κυκλοφορούν σε θαυμάσια δίγλωσση ελληνική και ισπανική έκδοση, σε μετάφραση Βιθέντε Φερνάντεζ από το editorial «Pre-Textos»). Αν είστε στην Πάτρα ή κάπου κοντά ή θέλετε να πάτε μια εκδρομή, δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να περάσετε το Σάββατό σας. «Πολύεδρο», Κανακάρη Ρούφου 147, Πάτρα, 2610277342, polyedro1@hol.gr

Μήπως είδατε αυτό το «φιατάκι»; Κλάπηκε στα Πατήσια το φιατάκι Cinquecento με τον αριθμό ΥΧΙ 7669 (φυσικά αυτός μπορεί να έχει αλλαχτεί), μοντέλο 1995, μπλε ανοιχτό, χτυπημένο ελαφρά στη δεξιά πόρτα και στο αριστερό φανάρι. Αν το δείτε οπουδήποτε, ειδοποιήστε με. Παράκληση από φίλη αναγνώστρια. 

d.fyssas@gmail.com