100 πράγματα που πρέπει να γνωρίζεις για την Αθήνα

Αφού έκανες το σούπερ quiz της A.V. για την Αθήνα (κι αν δεν το έκανες πάτησε εδώ για να δεις πόσο Αθηναίος είσαι), διάβασε τώρα τις σωστές απαντήσεις:

1. Πότε ανακηρύχθηκε η Αθήνα επίσημα πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους;

α) To 1834

Η Αθήνα ανακηρύσσεται πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους τον Σεπτέμβριο του 1834.

2. Ποιο είναι το μεγαλύτερο νεοκλασικό κτίριο της Αθήνας;

α) To Ελληνικό Κοινοβούλιο

Kτίστηκε μεταξύ 1836-1862 πάνω σε σχέδια του Βαυαρού αρχιτέκτονα Γκαίρτνερ για να λειτουργήσει ως ανάκτορο του Όθωνα. Το 1884 και το 1909 υπέστη μεγάλες καταστροφές από πυρκαγιά. Από το 1935 στεγάζει το Ελληνικό Κοινοβούλιο.

3. Ποιο Μουσείο στεγάζει η Παλαιά Βουλή;

α) Το Εθνικό Ιστορικό

Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (στην οδό Σταδίου) στεγάζεται στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής από το 1962. Το νεοκλασικό αυτό κτίριο υπήρξε έδρα της Βουλής από το 1875 μέχρι το 1935, οπότε οι λειτουργίες του σώματος μεταφέρθηκαν στα λεγόμενα «Παλαιά Ανάκτορα» της πλατείας Συντάγματος. Στη συνέχεια και μέχρι το 1962 λειτούργησε ως Υπουργείο Δικαιοσύνης.

4. Ποια κτίρια αποτελούν την «Τριλογία»;

α) Eθνική Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία Αθηνών

Tο ιδιότυπο κτίριο του οφθαλμιατρείου δεν ανήκει στην Τριλογία. Αρχικά είχε σχεδιαστεί σε νεοκλασικό ρυθμό, σε σχέδια του Χάνσεν. To 1850 διακόπηκαν οι εργασίες, λόγω έλλειψης πόρων, ο Χάνσεν παραιτήθηκε και ο διάδοχός του ο Λύσσανδρος Καυταντζόγλου πρόσθεσε έντονα στοιχεία βυζαντινότροπου ρυθμού με αποτέλεσμα η ιδιορρυθμία του κτιρίου να δημιουργεί αξιοσημείωτη αντίθεση με τον αυστηρό νεοκλασικισμό της Τριλογίας. 

5. Ποιος είναι ο Πολιούχος των Αθηνών;

γ) Ο Άγιος Διονύσης ο Αρεοπαγίτης

Ο Αγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, προστάτης του δικαστικού σώματος και μέλος του Αρείου Πάγου, ήταν μαθητής του Αποστόλου Παύλου και πρώτος επίσκοπος της Αθήνας. Ο ναός της Αθήνας βρίσκεται στην οδό Σκουφά, στο Κολωνάκι. Κτίστηκε το 1923 σε ρυθμό νεομπαρόκ και την αγιογράφηση έκανε ο ζωγράφος Σπ. Βασιλείου. 

6. Ποιο Μουσείο στεγάζει το Ίλιον Μέλαθρον ή Μέγαρο Σλήμαν επί της οδού Πανεπιστημίου;

β) Το Νομισματικό

Υπήρξε η κατοικία του Ερρίκου Σλήμαν, ανασκαφέα της Τροίας, των Μυκηνών και άλλων αρχαιολογικών χώρων. Κτίστηκε μεταξύ των χρόνων 1879-81 σε σχέδια του Τσίλλερ και θεωρείται ένα από τα ωραιότερα δείγματα εφαρμογής κλασικισμού του 19ου αιώνα. 

7. Ποιος αρχαίος ναός είχε μετατραπεί σε χριστιανικό με το όνομα «Παναγιά η Αθηνιώτισα»;

α) Ο Παρθενώνας

O Παρθενώνας στα τέλη του 5ου αιώνα μετατράπηκε σε εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγιά την Αθηνιώτισσα.

8. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος πεζόδρομος της Αθήνας;

β) Η Διονυσίου Αρεοπαγίτου η οποία στη συνέχειά της γίνεται Αποστόλου Παύλου

Η οδός Διονυσίου Αρεοπαγίτου ξεκινά από τη Λεωφ. Αμαλίας (απέναντι από την Πύλη του Αδριανού) και καταλήγει στους πρόποδες του λόφου του Φιλοππάπου. 

9. Ποια ήταν η κόρη των Αθηνών που ερωτεύτηκε ο Λόρδος Βύρων;

β) Η Τερέζα Μακρή

Κατά την παραμονή του στην Αθήνα το 1809 ο Λόρδος Βύρων , ενοικίασε ένα δωμάτιο στο σπίτι της χήρας του προξένου της Αγγλίας Π. Μακρή, επί της οδού Θέκλας 14. Ο Λόρδος Βύρων ερωτεύτηκε τη μικρότερη κόρη την πανέμορφη Τερέζα στην οποία αφιέρωσε το ομώνυμο ποίημα του «η κόρη των Αθηνών».

10. Ποιος εικαστικός διακόσμησε με χαρακτικά τις πλευρές του ξενοδοχείου Hilton;

β) Ο Γιάννης Μόραλης

Τα γραμμικά σχέδια του Μόραλη παραπέμπουν στην αρχαιότητα.

11. Πού βρίσκεται η Πλατεία Φιλομούσου;

γ) Στη Πλάκα

H πλατεία Φιλομούσου είναι η κεντρική πλατεία της Πλάκας και βρίσκεται μεταξύ των οδών Κυδαθηναίων, Φαρμάκη και Φιλομούσου Εταιρείας. Οφείλει το όνομά της στην Φιλόμουσο Εταιρεία η οποία συνεστήθηε το 1813 από διανοούμενος της εποχής, με πολιτισμικούς, αρχαιολογικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Στην πλατεία βρίσκεται η προτομή του σπουδαίου αθηναιογράφου Δ. Καμπούρογλου.

12. Πού βρίσκεται η «Μπλε Πολυκατοικία»;

β) Στα Εξάρχεια

Στην πλατεία Εξαρχείων (Θεμιστοκλέους 80 & Αραχώβης 61). Μεσοπολεμική πολυκατοικία του 1933, σταθµός στην ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Εδώ διέµειναν προσωπικότητες όπως ο Δηµήτρης Χoρν, ο Φρέντυ Γερµανός, η Κατίνα Παξινού κ.ά. Στο ισόγειο της πολυκατοικίας στεγάζεται το γνωστό καφε-ζαχαροπλαστείο «Φλοράλ».

13. Πού ήταν η έδρα της Γκεστάπο επί γερμανικής κατοχής;

β) Μέρλιν 6

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, 1941-1944 σ’αυτό το οικόπεδο υπήρξε η έδρα της Γκεστάμπο. Στο «κολαστήριο», της οδού Μέρλιν οδηγούνταν οι συλληφθέντες από τα τάγματα των SS, όπου και γινόταν η ανάκριση και τα βασανιστήρια, πριν οδηγηθούν είτε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι, ή στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής για εκτέλεση. Ανάμεσα στους ΄Ελληνες που βασανίστηκαν εκεί ήταν και συνθέτης Μάρκος Βαμβακάρης. Σήμερα το κτίριο δεν υπάρχει και στην θέση του έχει κτιστεί ένα άλλο το οποίο στεγάζει τα γραφεία ασφαλιστικής εταιρείας και κατάστημα αλυσίδας γνωστών καλλυντικών. Στην είσοδο του κτηρίου έχει τοποθετηθεί ένα μικρό μνημείο το οποίο αποτελείται από μια πόρτα των κρατητηρίων της Κομαντατούρ και ένα γλυπτό του Θανάση Απάρτη που συμβολίζει τον Έλληνα αγωνιστή που πολέμησε, βασανίστηκε και εκτελέστηκε από την Ναζιστική θηριωδία για την ελευθερία της Ελλάδος.

14. Πού βρίσκεται το άγαλμα του Οδυσσέα Ελύτη;

β) Στη πλατεία Δεξαμενής

Το άγαλμα του Οδυσσέα Ελύτη, ενός από τους σημαντικότερους ποιητές του 20ου αιώνα, ο οποίος έχει τιμηθεί με βραβείο Νόμπελ, βρίσκεται απέναντι από το πλαϊνό μέρος της παιδικής χαράς της πλατείας Δεξαμενής. 

15. Πού βρίσκεται η πλατεία Μεγάλου του Γένους Σχολή;

γ) Απέναντι από το ξενοδοχείο Χίλτον (Βασ.Σοφίας & Βασ.Κων/νου)

Eίναι η πλατεία πάνω στην οποία βρίσκεται το γυάλινο γλυπτό «Δρομέας» του Κώστα Βαρώτσου.

16. Ποια οδός είναι η 28ης Οκτωβρίου;

γ) Η Πατησίων

Aπό το 1946 η οδός Πατησίων μετονομάστηκε σε «28ης Οκτωβρίου»..

17. Πώς λέγεται το εκκλησάκι που βρίσκεται στην κορυφή του Λυκαβηττού;

γ) Άγιος Γεώργιος

O Άγιος Γεώργιος βρίσκεται στην κορυφή του λόφου, ενώ ο ναός των Αγίων Ισιδώρων βρίσκεται λίγο πιο κάτω, στη δυτική πλευρά, μέσα σε φυσικό κοίλωμα.

18. Πού βρισκότανε ο παιδικός κινηματογράφος «Σινεάκ»;

β) Στα υπόγειο του κινηματοθεάτρου Rex

Το κινηματοθέατρο Rex κατασκευάστηκε την περίοδο 1935-1937 σε σχέδια Λ. Μπόνη και Β Κασσάνδρα και χαρακτηρίστηκε σαν «οικοδομικός κολοσσός» από τις εφημερίδες της εποχής. Η πρωτοποριακή πρόσοψή του θύμιζε αυτή των νεοϋορκέζικων μεγαθηρίων. Προοριζόταν εξ αρχής για χώρος διασκέδασης και ψυχαγωγίας σε πολλαπλά επίπεδα. Διέθετε τρεις αίθουσες, δύο κινηματογραφικές και μία θεατρική. Στο υπόγειο ήταν ο κινηματογράφος «Σινεάκ», το οποίο λειτουργούσε και το καλοκαίρι, χάρη στα μηχανήματα ψύξης που διέθετε.

19. Ποια πομπή απεικονίζεται στη ζωφόρο του Παρθενώνα;

α) Tων Παναθηναίων

Η ζωφόρος παριστάνει την πομπή των Παναθηναίων που έφερνε στον Παρθενώνα τον καινούργιο πέπλο της θεάς. Από την αρχικά μήκους 160 μέτρων ζωφόρο περίπου 30 μέτρα έχουν χαθεί. 

20. Σε ποιο δρόμο βρίσκεται ο βυζαντινός ναός της Καπνικαρέας;

α) Στην οδό Ερμού

Ναός του 11ου αιώνα, αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου. Κινδύνευσε αρκετές φορές να κατεδαφιστεί , λόγω της διάνοιξης της οδού Ερμού και διευκόλυνσης της κυκλοφορίας, αλλά ευτυχώς, σώθηκε.

21. Aπό ποια Πύλη ξεκινούσε η πομπή των Παναθηναίων;

α) Από το Δίπυπλον

Το Δίπυλο ήταν η μεγαλύτερη πύλη της Αθήνας, πάνω στο Θεμιστόκλειο τείχος, τμήμα του οποίου βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού.

22. Πού στεγαζόταν από το 1895 έως το 1963 το διάσημο καφε-ζαχαροπλαστείο του Ζαχαράτου;

β) Στο ισόγειο της Οικίας Βούρου (Kαραγ. Σερβίας & Σταδίου) όπου σήμερα βρίσκεται το ξενοδοχείο «Αthens Plαzα»

Το ζαχαροπλαστείο λειτούργησε από το 1895 έως το 1963. Ηταν πόλος έλξης των Αθηναίων όλων των κοινωνικών τάξεων. Λόγω της έντονης πολιτικής παρουσίας και των πολιτικών συζητήσεων που καθημερινά γίνονταν εκεί είχε χαρακτηριστεί ως «το δεύτερον και πιο ελεύθερον κοινοβούλιο». Ο Ζαχαράτος ήταν πολύ αγαπητός και δημοφιλής στους Αθηναίους. Είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος και όταν πέθανε, το 1900, ο δήμος Αθηναίων έδωσε το όνομά του σ’έναν δρόμο της Αθήνας (πίσω από το μαιευτήριο «Ελενα»).

23. Ποια συνοικία ήταν γνωστή και με το όνομα «μπιντές»;

β) Το Κολωνάκι

Το όνομα οφείλεται σ’ένα παρτέρι, σε σχήμα μπιντέ, δίπλα στην πλατεία Κολωνακίου, πάνω στο οποίο υπήρχαν τραπεζοκαθίσματα από τα καφενεία «Λυκόβρηση» και «Ελληνικόν». Hταν το επίκεντρο της βραδινής κίνησης της πλατείας και της συνοικίας, διάσημο στέκι ξενύχτηδων. 

24. Από ποιον πήρανε το όνομά τους τα Εξάρχεια;

β) Από τον μπακάλη Βασίλη Εξαρχο

O μπακάλης Βασίλης Εξαρχος είχε το μαγαζί του στη συμβολή των οδών Θεμιστοκλέους και Σολωμού.

25. Πόσοι κίονες σώζονται σήμερα από τον Ναό του Ολυμπίου Διός (Στύλοι Ολυμπίου Διός);

α) 15 όρθιοι και ένας πεσμένος

O ναός είχε αρχικά 104 κίονες κορινθιακού ρυθμού. Στην αρχή της τουρκοκρατίας υπήρχαν 17. Τον 17ον τον γκρέμισε ο βοεβόδας των Αθηνών Τζισταράκης για να φτιάξει από το υλικό του το ομώνυμο τζαμί στο Μοναστηράκι. Ο 16ος έπεσε το 1852 μετά από μία μεγάλη θύελλα.

26. Πότε άνοιξε το καινούργιο Μουσείο της Ακρόπολης;

γ) 2009

Το νέο Μουσείο της Ακρόπολης θεμελιώθηκε το 2003 και άνοιξε για το κοινό στις 21 Ιουνίου 2009. Είναι στο σύνολό του 25,000 τ.μ. και διαθέτει εκθεσιακούς χώρους με εμβαδόν 14,000 τ.μ., δέκα φορές μεγαλύτερους από ότι στο παλιό Μουσείο.

27. Ποια πλατεία λέγεται Πλατεία Κανάρη;

β) Η Πλατεία Κυψέλης

Η Πλατεία Κυψέλης, επισήμως φέρει την ονομασία «Πλατεία Κανάρη», προς τιμήν του ήρωα Κωνσταντίνου Κανάρη, ο οποίος κατοικούσε επί σειρά ετών στην περιοχή.

28. Πώς λεγόταν η περιοχή Αναφιώτικα τα χρόνια της Τουρκοκρατίας;

β) Μαύρες Πέτρες

Εκεί κατοικούσαν σκλάβοι από την Αφρική. Ηταν ο «Αράπικος μαχαλάς» και το «καρά σούι» (το μαύρο νερό των Αιθιόπων δούλων των Τούρκων).

29. Πού βρίσκεται η πλατεία Αιγύπτου;

α) Στη συμβολή της οδού Πατησίων με τη λεωφ. Αλεξάνδρας

Διαμορφώθηκε το 1982 από τους Αιγυπτιώτες της Αθήνας. Κοσμείται από την ορειχάλκινη προτομή του Κωνσταντίνου Καβάφη, έργο του γλύπτη Κ. Βαλσάμη.

30. Ποια Ελληνίδα δώρισε το οικόπεδο για την οικοδόμηση του Αρχαιολογικού Μουσείου;

α) H Ελένη Τοσίτσα

Η Ελένη Τοσίτσα, σύζυγος του Μιχαήλ Τοσίτσα η οποία μαζί με τον σύζυγό της αλλά και μετά τον θάνατο αυτού, αφιέρωσαν πολύ μεγάλα ποσά για εθνικούς, πνευματικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς.

31. Ποιος ηλεκτρικός σταθμός ΗΣΑΠ έχει κηρυχθεί διατηρητέος;

α) Ο σταθμός της Βικτώριας

Ο σταθμός αυτός ολοκληρώθηκε το 1948 και μιμείται τον σταθμό της Βικτώριας του Λονδίνου. Στις 15 Ιανουαρίου 2002 ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. 

32. Πού βρίσκεται το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών;

α) Στην οδό Παπαρρηγοπούλου , στη πλατεία Κλαυθμώνος

Το κτίριο αυτό κτίστηκε το 1833 και ήταν η πρώτη κατοικία του Όθωνα, μετά τον γάμο του με την Αμαλία το 1836. Περιέχει κειμήλια της Οθωνικής περιόδου και έργα που συνθέτουν την εικόνα της Αθήνας των τελευταίων αιώνων.

33. Ποιο είναι το παλαιότερο τζαμί που χτίστηκε στην Αθήνα μετά την κατάληψή της από τους Τούρκους;

α) To Φετιχιέ Τζαμί ή Τζαμί του Πορθητή

Το Φετιχέ Τζαμί, δηλαδή το «τζαμί της νίκης» βρίσκεται στην γωνία των οδών Πανός και Πελοπίδα κοντά στη Ρωμαϊκή Αγορά. Κτίστηκε για να τιμηθεί η άφιξη του Μωάμεθ στην Αθήνα το 1458. 

34. Ποιος είναι το μεγαλύτερο κτίριο της Αθήνας;

β) Το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού

Καταλαμβάνει το τετράγωνο των οδών Πανεπιστημίου, Βουκουρεστίου, Σταδίου και Αμερικής. Παλιά, εκεί υπήρχαν οι Βασιλικοί Στάβλοι. Κατασκευάστηκε στην εποχή του μεσοπολέμου, στο αρχιτεκτονικό πνεύμα του μοντέρνου κλασικισμού με στοιχεία της αrt deγo. Tέσερις χώροι του μεγάρου του M.T.Σ. –το κινηματοθέατρο Παλλάς (1930-32), η αίθουσα Mαξίμ / Θέατρο «αλίκη» και τα ζαχαροπλαστεία Zonαrs και Flocα- ανήκουν στις αξιολογώτερες αίθουσες του Mεσοπολέμου, και οι τρεις πρώτες στα σπάνια αρχιτεκτονικά κατάλοιπα αυτής της εποχής. Τώρα εκεί, μεταξύ άλλων στεγάζεται το πολυκατάστημα attica.

35. Πού στεγάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα»;

β) Στο παλαιό πιλοποιείο του Ηλία Πουλόπουλου, γνωστό ως «ΠΙΛ-ΠΟΥΛ».

Ηρακλειδών 66 & Θεσσαλονίκης, στο Θησείο. Ηταν το παλαιότερο πιλοποιείο της Αθήνας. Ιδρύθηκε το 1886. Σήμερα φιλοξενεί δύο μόνιμες εκθέσεις το "Οδοιπορικό της Αθήνας", στον 1ο όροφο και το Μουσείο- θέατρο Σκιών "Χαρίδημος" στο ισόγειο και διαθέτει δύο εκθεσιακούς χώρους για περιοδικές εκθέσεις.

36. Πού βρίσκεται η συνοικία Κυνοσάργους;

α) Στον Νέο Κόσμο

Η συνοικία της Αθήνας Κυνοσάργους (παλαιά ονομασία Δουργούτι), βρίσκεται στα βορειοανατολικά του Νέου Κόσμου. Πήρε αυτή την ονομασία επειδή στην αρχαιότητα υπήρχε εκεί το ένα από τα τρία Γυμνάσια της Αθήνας, το Κυνόσαργες, όπου λέγεται ότι πήγαιναν τα νόθα παιδιά των Αθηναίων.

37. Ποιο ήταν το στέκι των «κουτσαβάκηδων» στα τέλη του 19ου αιώνα;

α) Στην περιοχή του Ψυρρή

Οι κουτσαβάκηδες ήταν οι μάγκες της Αθήνας στα τέλη του 19ου αιώνα, οι οποίοι ασκούσαν εκβιασμούς, βία και τρομοκρατία. Συνηθισμένα στην εμφάνιση του μάγκα ήταν το λιγδωμένο μαλλί, το μακρύ μουστάκι, τα μυτερά παπούτσια με γυρισμένες μύτες, το καβουράκι, το παντελόνι με ρίγα, το μαύρο σακάκι το οποίο φορούσαν μόνο το αριστερό μανίκι ώστε να μπορούν να το βγάλουν πολύ εύκολα σε περίπτωση καβγά και το κομπολόι. Στη μέση φορούσαν τυλιχτό ζωνάρι, κυρίως για να κρύβουν τα μικρά όπλα – μαχαίρια και πιστόλια – που κουβαλούσαν. 

38. Πώς λέγεται αλλιώς το Φανάρι του Διογένη και πού βρίσκεται;

γ) Μνημείο του Λυσικράτη, στη Πλάκα

Το μνημείο του Λυσικράτους είναι το καλύτερο σωζόμενο χορηγικό μνημείο στην Αθήνα. Eίναι κυλινδρικό κτίσμα με έξι κίονες εξωτερικά κορινθιακού ρυθμού. Ο Λυσικράτης, ο οποίος νίκησε ως χορηγός (δηλ. παραγωγός) στα Μεγάλα Διονύσια του 334 π.Χ, ανέγειρε το μνημείο για να τοποθετήσει εκεί το έπαθλο της νίκης του, τον αναθεματικό τρίποδα. Το μνημείο είχε προξενήσει το έντονο αγοραστικό ενδιαφέρον του λόρδου Ελγιν, αλλά σώθηκε χάρις στην σθεναρή άρνηση του ηγούμενου της Μονής των Καπουτσίνων στην αυλή της οποίας είχε βρεθεί και είχε ενταχθεί.

39. Πόσες πλευρές έχει ο Πύργος των Ανέμων ή Ωρολόγιο του Κυρρήστου;

γ) 8

Oσοι είναι και οι άνεμοι. 

40. Πού βρίσκεται ο Ναός του Ηφαίστου;

α) Mέσα στην Αρχαία Αγορά

Ο Ναός του Ηφαίστου είναι ο καλύτερα διατηρημένος ναός της κλασικής αρχαιότητας και βρίσκεται πάνω στον Αγοραίο Κολωνό, το ψηλότερο σημείο της Αγοράς.

41. Ποιος από τους παρακάτω θερινούς κινηματογράφους είναι ο πιο παλιός της Αθήνας; 

α) Το «Θησείο»

Ο κινηματογράφος «Θησείο», επί της Απ. Παύλου 7, λειτουργεί από το 1938.

42. Ποια είναι η πλατεία Φιλικής Εταιρείας;

β) Η Πλατεία Κολωνακίου

Είναι η κεντρική πλατεία της συνοικίας του Κολωνακίου η οποία διαμορφώθηκε το 1870. Κοσμείται με τις προτομές των Φιλικών, Σκουφά, Τσακάλωφ και Ξάνθου.

43. Ποια είναι η παλαιότερη σε λειτουργία ταβέρνα της Πλάκας;

β) Η Ταβέρνα του Σταματόπουλου

Λυσίου και Τριπόδων. Λειτουργεί από το 1882

44. Ποια γειτονιά της Αθήνας έχει παραβληθεί με το Quαrtier Lαtin;

γ) Η Νεάπολη

Η ευρύτερη περιοχή της Νεάπολης και των Εξαρχείων ήταν το αθηναϊκό Quαrtier Lαtin, η μποέμικη γειτονιά «των ποιητών, των φοιτητών και των τροβαδούρων, της νεότητος, των ειδυλλίων και των τραγουδιών» όπως διαβάζουμε στις «Παληές Γειτονιές» που έγραψε ο Κώστας Δημητριάδης το 1946.

45. Ποίοι ονομάζονταν γκάγκαροι;

β) Οι γνήσιοι Αθηναίοι

Η λέξη «γκάγκαρος» ήταν για τον γηγενή, τον γεννημένο στην Αθήνα από παλιά αθηναϊκή οικογένεια. Όλοι οι άλλοι που ερχόντουσαν από την επαρχία ήταν οι «μπουρτζόβλαχοι»....

46. Ποιος αρχιτέκτονας του 19ου αιώνα συνέβαλε κυρίως στη διαμόρφωση του νεοκλασικού ρυθμού;

α) O Tσίλλερ

O Γερμανός αρχιτέκτονας Tσίλλερ, μαθητής του Χάνσεν, και προσωπικός φίλος του βασιλιά Γεωργίου Α΄, υπήρξε βασικός συντελεστής της διαμόρφωσης και της ανάπτυξης του ώριμου ελληνικού κλασικισμού. Σχεδίασε εκκλησίες, δημόσια κτίρια, μνημεία, μέγαρα και κατοικίες. Συχνά συνδύαζε ρωμαϊκά ή αναγεννησιακά αρχιτεκτονικά στοιχεία με τους ελληνικούς ρυθμούς. Αντιπροσωπευτικότερο δείγμα της δουλειάς του είναι η κατοικία του Ερρίκου Σλήμαν, το «Ιλίου Μέλαθρον».

47. Πού βρισκόντουσαν οι φυλακές Γκαρμπολά;

α) Στη περιοχή του Ψυρή

Στην οδό Σαρρή, πρώην οικία του εκδότη Κ. Γκαρμπολά. Εκεί φυλακίστηκε μεταξύ άλλων και ο Χαρ. Τρικούπης, μετά τη δημοσίευση του άρθρου του «Τις πταίει;» στην εφημερίδα «Καιροί».

48. Πού γίνεται κάθε Κυριακή των παζάρι των ρακοσυλλεκτών;

β) Στον Ελαιώνα

Το κυριακάτικο παζάρι του Σωματείου Ρακοσυλλεκτών «Ο Ερμής» διοργανώνεται στον ανοιχτό χώρο επί της Ιεράς Οδού, λίγο πιο πάνω από την οδό Αγίας Άννης. Εξυπηρετεί το μετρό, στάση «Ελαιώνας».

49. Σε ποιο μνημείο της Ακρόπολης ήταν οι Καρυάτιδες;

β) Στο Ερέχθειο

Βρίσκονταν στο νοτιοδυτικό άκρο του Ερεχθείου, ενός πολλαπλού ναού όπου συστεγάστηκαν παλαιότερες και νεότερες λατρείες. Οι Καρυάτιδες είναι τα γνωστότερα ίσως γυναικεία αγάλματα της αρχαιότητας. Λέγεται ότι αποτελούσαν το υπέργειο μνημείο του τάφου του Κέκροπα και ότι ήταν οι χοηφόροι που απέδιδαν τιμές στον ένδοξο νεκρό.

50. Ποια εκκλησία σήμαινε γιορτάζοντας το πρώτο ελεύθερο Πάσχα τον Απρίλιο του 1833;

α) O Ναός Αγίου Νικολάου Ραγκαβά

Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας η χρήση καμπανών απαγορευόταν με διάταγμα. Στις 24 Μαΐου 1833, όταν τα οθωμανικά στρατεύματα παρέδωσαν το φρούριο της Ακρόπολης, ταυτόχρονα με την ανύψωση της ελληνικής σημαίας χτύπησε και η καμπάνα αυτή, που βρισκότανε σε κρύπτη και σήμερα μπορούμε να δούμε στον πρόναο της εκκλησίας. Ο Άγιος Νικόλαος Ραγκαβάς, βυζαντινός ναός του 11ου αιώνα, βρίσκεται μεταξύ των οδών Πρυτανείου και Επιχάρμου. Η καμπάνα της εκκλησίας χτύπησε και πάλι με την ενθρόνιση του ΄Οθωνα τον Δεκέμβριο του 1834 και επίσης ήταν η πρώτη που σήμανε την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς στις 12 Οκτωβρίου του 1944 κατά τη στιγμή της έπαρσης της ελληνικής σημαίας στην Ακρόπολη.

51. Πώς απέκτησε το όνομά της η Βαρβάκειος Αγορά;

β) Λόγω της γειτνίασής της με το «Βαρβάκειον Λύκειον»

Ο Ιωάννης Λεοντής από τα Ψαρά, ο οποίος πέρασε στην ιστορία σαν Ιωάννης Βαρβάκης, λόγω του διαπεραστικού βλέμματός του που θύμισε το ομώνυμο πουλί, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες. Δώρισε με τη διαθήκη του το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του στο ελληνικό κράτος, για την ίδρυση μεταξύ άλλων του Βαρβάκειου Λυκείου. Το νεοκλασικό κτίριο του λυκείου ανεγέρθηκε το 1859, απέναντι από τη Δημοτική Αγορά της οδού Αθηνάς, κάηκε το 1944 στα Δεκεμβριανά και κατεδαφίστηκε το 1956. Το όνομά του το κράτησε, τελικά, η αγορά.

52. Ποιος δρόμος χαράχθηκε και ασφαλτοστρώθηκε πρώτος στην Αθήνα του 19ου αιώνα;

γ) Η Αιόλου

Η οδός Αιόλου είναι ο πρώτος δρόμος που χαράχτηκε (1834) όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα. Αρχικά ονομαζόταν «Αιολική Οδός» επειδή άρχιζε από το Ωρολόγιο του Κυρρήστου, τους Αέρηδες.

53. Πώς έχει μετονομαστεί η πλατεία Κοτζιά;

β) Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως

Η αρχική ονομασία της πλατείας ήταν «πλατεία Λουδοβίκου», προς τιμήν του βασιλιά της Βαυαρίας, πατέρα του Όθωνα. Μετονομάστηκε «πλατεία Νέου Θεάτρου» και λίγο πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πήρε το όνομα του Κώστα Κοτζιά, δημάρχου της Αθήνας. Τη σημερινή της ονομασία πήρε το 1977. Πλαισιώνεται από τρία πολύ σημαντικά κτίρια: το Δημαρχείο Αθηνών, το κεντρικό κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας και το Μέγαρο Μελά. 

54. Ποιος ήταν ο πρώτος δήμαρχος της Αθήνας;

γ) Ανάργυρος Πετράκης

Ο Δήμος των Αθηναίων δημιουργήθηκε το 1834, με 7.177 κατοίκους. Οι πρώτες δημοτικές εκλογές έγιναν το 1835 και πρώτος δήμαρχος εξελέγη ο Ανάργυρος Πετράκης. Στη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας, διετέλεσε δύο φορές δήμαρχος Αθηναίων (1836 - 1837, 1841 - 1843).

55. Πού βρίσκεται η Πυροσβεστική Υπηρεσία;

β) Στην οδό Μουρούζη

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία βρίσκεται στην οδό Μουρούζη 4 από την ίδρυσή της, κατά την οθωνική περίοδο.

56. Ποια λεωφόρος ονομαζόταν «Λεωφόρος με τις πιπεριές» στα χρόνια του Όθωνα;

α) Η Λεωφόρος Αμαλίας

Η Λεωφόρος Αμαλίας έχει το όνομα της πρώτης βασίλισσας της Ελλάδος, της Αμαλίας. Δεντροφυτεύτηκε με πιπεριές, επιλογή της Αμαλίας για την Αθήνα, καθώς είναι δένδρο ανθεκτικό στα ξηρά εδάφη.

57. Ποιανού κατοικία ήταν το σημερινό Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο;

β) Της Δούκισσας της Πλακεντίας

Η Σοφία ντε Μαρμπουά - Λεμπρέν, η γνωστή στους Έλληνες Δούκισσα της Πλακεντίας, έζησε την εποχή του Όθωνα αρκετά χρόνια στην Αθήνα. Είχε διαθέσει πολλά χρήματα για τον απελευθερωτικό αγώνα που άρχισε με την Επανάσταση του 1821. Έκτισε δύο ανάκτορα, το χειμερινό στην Αθήνα, που πήρε το όνομα «Ιλίσια» και τώρα στεγάζει το Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο, και το καλοκαιρινό στην Πεντέλη, που είναι γνωστό ως «Καστέλο της Ροδοδάφνης».

58. Σε ποιο καφενείο έγινε η παράδοση της πόλης της Αθήνας στους Γερμανούς, το 1941;

α)  Στο καφενείο Παρθενών

Κηφισίας 4. Το καφενείο αυτό λειτουργούσε απ το 1938, απέναντι από την έπαυλη Θων. Μπροστά σ’ αυτό το καφενείο οι δήμαρχοι των Αθηνών και Πειραιώς περίμεναν το συνταγματάρχη Σέρνερ, για να του παραδώσουν την πόλη, τον Απρίλιο του 1941. Το κτίριο αυτό υπάρχει ακόμη, αλλά αλλοιωμένο, λόγω της προσθήκης δύο ακόμη ορόφων.

59. Πού βρίσκεται το «Σπίτι με τις Καρυάτιδες»;

γ) Στην οδό Ασωμάτων

Αγ. Ασωμάτων 45. Διώροφη, διατηρητέα κατοικία του 1880, ένα από τα πιο φωτογραφημένα κτίρια της Αθήνας και έμπνευση για πίνακα του Τσαρούχη.

60. Πού βρίσκεται η πλατεία Ηρώων;

β) Στη συνοικία του Ψυρρή

Η γειτονιά του Ψυρρή υπήρξε η γειτονιά των ηρώων μια και πολλοί Αθηναίοι ήρωες του 1821 γεννήθηκαν και αντρώθηκαν εκεί (Σαρρής, Κτενάς, Πιττακής, Καρρόρης κά). Επίσης, στα τέλη το 19ου αιώνα ήταν το άντρο των αυτοαποκαλούμενων «ηρώων», των κουτσαβάκηδων, μόρτηδων και τραμπούκων, οι οποίοι ταλαιπώρησαν την Αθήνα εκείνης της εποχής, μέχρι την εξάλειψή τους από τον διευθυντή της Αστυνομίας Δ. Μπαϊρακτάρη.

61. Πού βρίσκεται η «Στοά των Εμπόρων»;

α) Στην οδό Βουλής

Βρίσκεται στο ισόγειο του Μεγάρου του Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων επί της οδού Βουλής 8-10. Το κτίριο είναι έργο της μεσοπολεμικής αρχιτεκτονικής περιόδου, σχεδιασμένο από τους αρχιτέκτονες Λεωνίδα Μπόνη (Μετοχικό Ταμείο Στρατού, θέατρο Ρεξ) και Εμμανουήλ Λαζαρίδη (Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη). Η Στοά των Εμπόρων, μία από τις 170 στοές της Αθήνας, ενώνει την οδό Βουλής με την οδό Λέκκα και στη δεκαετία του ’80 είχε διάφορα μαγαζιά (υφασματάδικο, φωτογραφείο, καλλυντικά κ.ά.). Εδώ και 20 χρόνια δεν χρησιμοποιείται εμπορικά.

62. Τι είναι το Γιουσουρούμ;

γ) Το πιο παλιό παζάρι μεταχειρισμένων ειδών, στη πλατεία Αβησσυνίας

Το όνομα προήλθε από τον Εβραίο Ηλία Γιουσουρούμ, ιδιοκτήτη του πρώτου παλαιοπωλείου στα τέλη του 19ου αιώνα. Η οικογένεια Γιουσουρούμ είχε έρθει το 1863 από τη Σμύρνη...

63. Πού βρίσκεται ο μοναδικός νεογοτθικός πύργος της Αθήνας;

β) Στην πλατεία Αμερικής

Στην οδό Θήρας 54, κοντά στη πλατεία Αμερικής. Χτισμένο το 1914, ιδιοκτησία της αρχοντικής κεφαλλονίτικης οικογένειας Τυπάλδου της Χρυσής Βίβλου με ρίζες από τη Νάπολη της Ιταλίας, ακατοίκητο από το 1993, χαρακτηρισμένο διατηρητέο το 2008.

64. Ποιο ήταν το αγαπημένο στέκι του Μάνου Χατζηδάκη;

α) «Ο Μαγεμένος Αυλός», στην πλατεία Προσκόπων

Ο «Μαγεμένος Αυλός», στην Πλατεία Προσκόπων, ήταν το αγαπημένο στέκι του Χατζιδάκι. Εκτός από το ότι βρισκόταν ένα μόλις στενό μακριά από το σπίτι του, τον συνέδεε και μία πολύ στενή φιλία με τον ιδιοκτήτη του εστιατορίου, Γιώργο Πολυχρόνη. 

65. Ποια είναι η άλλη ονομασία του Λόφου του Φιλοπάππου;

β) Λόφος Μουσών

Ο λόφος του Φιλοπάππου λέγεται και λόφος Μουσών, λόγω ενός τεμένους που ήταν αφιερωμένο στις Μούσες. Υποστηρίζεται όμως και η άποψη ότι ήταν λόφος αφιερωμένος στον ποιητή Μουσαίο (5ος αίωνας π.Χ) καθώς, στον ίδιο χώρο, υπήρξε μνημείο αφιερωμένο στον ήρωα-ποιητή.

66. Ποια ήταν η περιοχή Θων;

α) Η περιοχή στο τέρμα των λεωφόρων Βασιλίσσης Σοφίας και Αλεξάνδρας στους Αμπελοκήπους

Η περιοχή όφειλε το όνομά της στο κτήμα και την έπαυλη ΘΩΝ, ιδιοκτησίας του Νικόλαου Θων, ανώτερου αυλικού της Βασιλικής Χορηγίας του Γεωργίου του Α’ και ιδιοκτήτη μεγάλης ακίνητης περιουσίας Η έπαυλη ανατινάχθηκε στα Δεκεμβριανά γεγονότα του 1944. Σήμερα το μοναδικό κτίσμα που σώθηκε, αλλά βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση, είναι ο ναΐσκος του Αγίου Νικολάου.

67. Τι ήταν πριν ο χώρος που στεγάζεται σήμερα η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, στην οδό Πειραιώς;

α) Tο εργοστάσιο υφαντουργίας Σικιαρίδη (ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΥΦΑΝΤΗΡΙΑ Α.Ε.) 

Η Α.Σ.Κ.Τ. στεγάζεται από το 1997 στο χώρο των βιομηχανικών συγκροτημάτων έκτασης 28.450 τ.μ., των Ελληνικών Υφαντηρίων Α.Ε. (Πειραιώς 256), γνωστών επίσης από το όνομα του ιδιοκτήτη τους ως «Σικιαρίδειο». Η κατασκευή των 14 μονώροφων και διώροφων κτιρίων ανάγεται σε δύο τουλάχιστον φάσεις, μία όψιμη νεοκλασική και μία μοντέρνα.

68. Ποια περιοχή της Αθήνας ήταν γνωστή στα μέσα του 19ου αιώνα με το όνομα «Βατραχονήσι»;

β) Η περιοχή μεταξύ του Σταδίου και της σημερινής συνοικίας Παγκράτι

Επρόκειτο για μία νησίδα που βρισκότανε μέσα στον ποταμό Ιλισσό πάνω και γύρω από την οποία πρέπει να υπήρχαν βατράχια.

69. Σε ποιον τάφο βρίσκεται η «Κοιμωμένη του Χαλεπά» στο Α΄ Νεκροταφείο;

α) Στον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη

Η Σοφία Αφεντάκη, κόρη της γνωστής οικογένειας από την Κίμωλο, πέθανε από φυματίωση στα 18 της χρόνια, στις 17 Δεκεμβρίου 1878. Το έργο του τηνιακής καταγωγής γλύπτη, το οποίο συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα δείγματα της εικαστικής του γραφής, είναι ένα από τα πιο γνωστά γλυπτά που βρίσκονται στο Α΄ νεκροταφείο.

70. Πού βρίσκεται η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη;

α) Στο Κολωνάκι

Στην οδό Σουηδίας 61. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες της Ελλάδος, η οποία διαθέτει πάνω από 100.000 τόμους. Οφείλει το όνομά της στο διπλωμάτη και λόγιο Ιωάννη Γεννάδιο ο οποίος δώρισε την τεράστια συλλογή βιβλίων του στην Αμερικάνικη Σχολή Κλασικών Σπουδών της Αθήνας, με όρο η συλλογή αυτή να φυλαχθεί και να στεγαστεί χωριστά και να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση σ’ αυτήν. Το ελληνικό κράτος παραχώρησε το οικόπεδο και το ίδρυμα Carnegie ανέλαβε την οικοδόμηση του κτιρίου, το οποίο εγκαινιάστηκε στις 23 Απριλίου του 1926. 

71. Πώς ονομάζεται η πλατεία και ο ναός στη συμβολή των οδών Δραγατσανίου, Αριστείδου και Ευριπίδου;

α) Άγιοι Θεόδωροι

Ο Βυζαντινός ναός των Αγίων Θεοδώρων θεωρείται από τους ειδικούς ως το σημαντικότερο βυζαντινό μνημείο της πόλης των Αθηνών, το οποίο οικοδομήθηκε στη θέση ενός παλαιότερου ευτελούς ναΐσκου. Η ανέγερσή του χρονολογείται στα μέσα του 11ου αιώνα μ.Χ. και ανήκει στην κατηγορία των απλών δίστηλων εγγεγραμμένων σταυροειδών ρυθμών.

72. Ποια πύλη της αρχαίας Αθήνας έχει διαφορετική επιγραφή στο επιστήλιο της δυτικής πλευράς και διαφορετική στο επιστήλιο της ανατολικής;

β) Η Πύλη του Αδριανού

Η μία επιγραφή, προς τη πλευρά της αρχαίας πόλης και της Ακρόπολης γράφει: «ΑΙΔ’ ΕΙΣ’ ΑΘΗΝΑΙ, ΘΗΣΕΩΣ Η ΠΡΙΝ ΠΟΛΙΣ» («Αυτή είναι η Αθήνα, η παλαιά πόλη του Θησέα»), ενώ η άλλη προς τον Αρδηττό, γράφει: «ΑΙΔ’ ΕΙΣ’ ΑΔΡΙΑΝΟΥ ΚΟΥΧΙ ΘΗΣΕΩΣ ΠΟΛΙΣ» («Αυτή είναι η πόλη το Αδριανού και όχι του Θησέα»).

73. Πού βρίσκεται το Αρχαίο Θέατρο του Διονύσου;

β) Στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης

Το θέατρο του Διονύσου είναι το αρχαιότερο και σημαντικότερο θέατρο του κόσμου, χωρητικότητας 16.000 θεατών. Το μεγαλύτερο μέρος των καταλοίπων που διατηρούνται σήμερα ανήκει στη μνημειακή διαμόρφωση του θεάτρου από τον άρχοντα της Αθήνας Λυκούργο, στο δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ. 

74. Πού βρίσκεται το «Άλσος Μιας Νυκτός» νυν Πλατεία Ευαγγελικής Σχολής;

β) Στη συμβολή Βασιλίσσης Σοφίας, Αλεξάνδρας και Φειδιπίδου

Το σημείο εκείνο προοριζόταν προπολεμικά να γίνει άλσος 7 στρεμμάτων. Οι εργασίες καθυστερούσαν λόγω άρνησης της Εκκλησίας, στην οποία ανήκε ο χώρος, να τον παραχωρήσει. Οπότε τη νύχτα της 2 Δεκεμβρίου του 1939 ο δήμος, με εντολή του τότε υπουργού Κ. Κοτζιά, φύτεψε ολόκληρο το χώρο με δέντρα, κατεδαφίζοντας τα ξύλινα παραπήγματα. Από τότε το αλσύλλιο ονομάζεται ανεπίσημα «Άλσος της μίας Νυκτός».

75. Ποιος ήταν ο Φιλόπαππος;

β) Σύριος ευεργέτης, Ύπατος της Αθήνας

Ο Γάιος Ιούλιος Αντίοχος Φιλόπαππος ήταν ο εγγονός του τελευταίου βασιλέα του συριακού βασιλείου της Κομμαγηνής και επιφανής κάτοικος, ευεργέτης και Ύπατος των Αθηνών. Πάνω στο λόφο, οι Αθηναίοι έκτισαν το 114-116, από λευκό πεντελικό μάρμαρο, το ταφικό του μνημείο, σε βάθρο ύψους 3, 08 μ. και διαστάσεων 9.80 Χ 9.30 μ.

76. Σε ποιο λόφο βρίσκεται το Εθνικό Αστεροσκοπείο;

β) Στον Λόφο των Νυμφών

Το νεοκλασικό κτίριο του Αστεροσκοπείου χτίστηκε το 1842 από τον Δανό αρχιτέκτονα Χάνσεν και είναι το πρώτο που ιδρύθηκε στην Ελλάδα αλλά και στα Βαλκάνια. Ο αρχιτέκτονας έγραψε πάνω στον τοίχο την επιγραφή: «Servare Intaminatum», δηλαδή «να διατηρηθεί ανέπαφο».

77. Πού βρίσκεται η Βασίλειος Στοά;

β) Στην Αρχαία Αγορά

Η Βασίλειος στοά (κτίσμα του 6ου αιώνα π.Χ), στη βορειοδυτική γωνία της αρχαίας Αγοράς, ήταν η έδρα του άρχοντος βασιλέως, ενός από τους 9 αιρετούς άρχοντες της Αθήνας, ο οποίος είχε μόνο δικαστικές και θρησκευτικές αρμοδιότητες. Εκεί βρίσκονταν αναρτημένοι οι νόμοι της πόλης. Στο μέσον της στοάς ήταν το άγαλμα της θεάς της δικαιοσύνης Θέμιδας και μπροστά της βρισκόταν ο όρκιος λίθος, δηλαδή ένας απλός βωμός πάνω στον οποίο ορκίζονταν οι άρχοντες ότι θα σέβονται και θα εφαρμόζουν τους νόμους. Επίσης, εκεί έγινε η πρώτη φάση της δίκης του Σωκράτη το 399 π.Χ.).

78. Στους κήπους ποιας μονής καλλιεργήθηκε στην Ελλάδα για πρώτη φορά η ντομάτα;

γ) Στη Μονή των Καπουτσίνων

Η πρώτη καλλιέργεια ντομάτας έγινε στη Μονή Καπουτσίνων το 1818. Η Μονή ιδρύθηκε το 1669 από τη μετατροπή μιας οικίας στην αυλή της οποίας βρισκόταν το Μνημείο του Λυσικράτους. Η Μονή των Καπουτσίνων ιδρύθηκε από τους Γάλλους μοναχούς το 1658. Κύριες ασχολίες αυτών ήταν οι αρχαιολογικές και τοπογραφικές μελέτες. Η Μονή τους αποτέλεσε το πρώτο σχολείο Καθολικών στην Αθήνα. Από τους μεγάλους επισκέπτες της Μονής ήταν ο Σατωβριάνδος και ο λόρδος Βύρων, κατά το δεύτερο ταξίδι του στην Αθήνα. Η Μονή κάηκε το 1890.

79. Πόσες είναι οι αυθεντικές Καρυάτιδες που βρίσκονται στο Μουσείο της Ακρόπολης;

α) 5

Σήμερα στο Μουσείο της Ακρόπολης υπάρχουν οι 5 αυθεντικές Καρυάτιδες εκ των οποίων η μία είναι σχεδόν κατεστραμμένη από το βομβαρδισμό των Τούρκων, τον Ιανουάριου του 1827. Η 6η (η δεύτερη από αριστερά προς τα δεξιά, στη νότια πρόσταση του Ερεχθείου) είναι αυτή που άρπαξε ο Έλγιν και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο.

80. Πού βρίσκεται το πρώτο Πανεπιστήμιο των Αθηνών;

α) Στην Πλάκα

Στην οδό Θόλου 5. Το Πρώτο Πανεπιστήμιο στεγάστηκε από το 1837 έως το 1841 στην τριώροφη κατοικία του 17ου αιώνα, γνωστή ως «Οικία Κλεάνθους». Λειτούργησε αρχικά με 4 σχολές (Νομική, Ιατρική, Θεολογική και Φιλοσοφική). Από το 1987 εγκαινιάστηκε η λειτουργία του ως Μουσείου Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

81. Σε ποιο κήπο - πάρκο της Αθήνας βρίσκεται ένα ηλιακό ρολόϊ;

γ) Στον Εθνικό Κήπο

Το ηλιακό ρολόι βρίσκεται μπροστά από τις Ουασιγκτόνιες (φοίνικες που φυτεύτηκαν το 1842 από την Αμαλία) στην κεντρική είσοδο του Εθνικού Κήπου, από τη Λεωφόρο Αμαλίας. Πρόκειται για έναν επικλινή μεταλλικό δείκτη στερεωμένο σε μαρμάρινη βάση στην οποία είναι χαραγμένες οι ώρες. Η σκιά του δείκτη, ανάλογα με τη θέση του ήλιου, δείχνει και τη σχετική ώρα.

82. Πώς λέγεται η συνοικία απέναντι από τα Δικαστήρια - Σχολή Ευελπίδων;

β) Πολύγωνο

Οφείλει το όνομά της σε μία μόνιμη πολυγωνική εξέδρα του Πεδίου του Άρεως πάνω στην οποία έπαιζε η στρατιωτική μπάντα κάθε Κυριακή, από τα πρώτα χρόνια του Όθωνα, μέχρι σχεδόν τα τέλη του περασμένου αιώνα. 

83. Ποιο ήταν το αρχικό όνομα της πλατείας Ομονοίας;

α) Πλατεία Οθωνα

Ονομάστηκε έτσι σαν πράξη συμφιλίωσης των οθωνικών και αντιοθωνικών. Εκεί γιορτάστηκε η έξωση του Όθωνα τον Οκτώβριο του 1862.

84. Πού στεγάζεται σήμερα η Ταινιοθήκη της Ελλάδος;

β) Στο χώρο του κινηματογράφου «Λαΐς», στην Ιερά Οδό

Από την ίδρυσή της το 1950, η Ταινιοθήκη στεγαζόταν στην Αθήνα, στην οδό Κανάρη 1, στο Μέγαρο Δεληγιώργη. Από το 2008 μεταφέρθηκε στο νέο κτίριο του κινηματογράφου «Λαΐς», που βρίσκεται στη συμβολή της Ιεράς Οδού με τη Μεγάλου Αλεξάνδρου.

85. Πού βρίσκεται η περιοχή Χαυτεία;

α) Στο τελευταίο τμήμα της Αιόλου, μεταξύ των οδών Σταδίου & Πανεπιστημίου

Στα Xαυτεία τοποθετήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ο πρώτος τροχονόμος για να ρυθμίζει τη κυκλοφορία.

86. Πού βρίσκεται το σπίτι που πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Κ. Παλαμάς;

γ) Κοντά στους Στύλους του Ολυμπίου Διός

Στην οδό Περιάνδρου 5. Είναι ένα διώροφο κτίριο που οικοδομήθηκε μέσα στη δεκαετία 1920-1930. Έχει τα χαρακτηριστικά ενός νεοκλασικού αστικού σπιτιού του Μεσοπολέμου με τα ακροκέραμα του γείσου του και τις σιδεριές στα μπαλκόνια. Στο σπίτι αυτό έζησε ο Παλαμάς τα τελευταία χρόνια της ζωής του κι άφησε την τελευταία του πνοή, εν μέσω γερμανικής Κατοχής, στις 27 Φεβρουαρίου 1943.

87. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος σωζόμενος βυζαντινός ναός της Αθήνας;

γ) Η Ρώσικη εκκλησία

Ο ιερός Ναός του Σωτήρα Λυκοδήμου, που είναι γνωστός ως Ρώσικη εκκλησία, αφού από τον 19ο αιώνα είναι αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα και αποτελεί τον ενοριακό ναό της ρωσικής παροικίας. Βρίσκεται επί της οδού Φιλελλήνων και είναι ένας από τους παλαιότερους βυζαντινούς ναούς της Αθήνας. Ο οκταγωνικός με τρούλο ναός είναι ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της πόλης του 11 αι. μ.Χ. 

88. Ποιανού Πατριάρχη το λείψανο βρίσκεται σε μαρμάρινο τάφο μέσα στη Μητρόπολη Αθηνών;

α) Του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’

Ο Γρηγόριος Ε΄ (1746 - 10/22 Απριλίου 1821) διετέλεσε τρεις φορές Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Αναγνωρίστηκε εθνομάρτυρας, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο τιμώντας την μνήμη του στις 10 Απριλίου, ημέρα του απαγχονισμού του στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, όπου παρέμεινε κρεμασμένος για τρεις ημέρες, εξευτελιζόμενος από τον όχλο. Κατόπιν, μια ομάδα τριών Εβραίων αγόρασαν το πτώμα του, το περιέφεραν στους δρόμους και το έριξαν στον Κεράτιο κόλπο. Ένας Κεφαλλονίτης πλοίαρχος, ονόματι Νικόλαος Σκλάβος, βρήκε το σκήνωμα και το μετέφερε στην Οδησσό, όπου και ετάφη στον ελληνικό ναό της Αγίας Τριάδος. Από εκεί ανακομίστηκε στην Αθήνα, 50 χρόνια μετά, και έκτοτε φυλάσσεται σε μαρμάρινη λάρνακα στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών. 

89. Πού βρισκόταν το χαρτοπωλείο «ΠΑΛΛΗΣ»;

γ) Στην οδό Ερμού

Στην οδό Ερμού 8. Το ιστορικό αυτό βιβλιοχαρτοπωλείο ιδρύθηκε το 1870 από τον Αθανάσιο Πάλλη και λειτουργούσε για 127 συνεχόμενα χρόνια. Την εποχή που άνοιξε, στην ίδια περιοχή βρίσκονταν ακόμα έξι από τα συνολικά δεκατρία χαρτοπωλεία της Αθήνας. Η καινοτομία που την εποχή εκείνη εισήγαγε η εταιρεία και που την έκανε να ξεχωρίσει από τις άλλες επιχειρήσεις του είδους ήταν ότι στον ίδιο χώρο των λιανικών πωλήσεων γραφικής ύλης στεγαζόταν και το «εργοστάσιο καταστίχων και χαλκογραφημένων επισκεπτηρίων».

90. Ποιος ήταν ο λόφος της Μπουμπουνίστρας;

β) Ο λόφος που χτίστηκαν τα Παλαιά Ανάκτορα, νυν Κοινοβούλιο

Τα «Παλαιά Ανάκτορα», νυν Ελληνικό Κοινοβούλιο, χτίστηκαν στο λόφο της Μπουμπουνίστρας, στο σημείο που υπήρχε ο ναός του Αγίου Αθανασίου. Ο λόφος οφείλει το όνομά του στον ήχο μιας θορυβώδους βρύσης που βρισκόταν σε μία από επτά πύλες του τείχους του Χασεκή, την Πόρτα της Μπουμπουνίστρας (επί της Λ. Αμαλίας, απέναντι από την οδό Όθωνος).

91. Σε ποιο μνημείο υπάρχει η επιγραφή: «ανδρών επιφανών πάσα η γη τάφος»;

β) Στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη

Η φράση από τον «Επιτάφιο του Περικλή» του Θουκυδίδη βρίσκεται στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. 

92. Πoύ βρίσκεται ο Πύργος του Νέου Υδατερίου και το Αθηναϊκό Παρατηρητήριο;

β) Στην Τεχνόπολη, στο Γκάζι

Το Νέο Υδαταέριο κατασκευάστηκε το 1952 και η λειτουργία του διακόπηκε με το κλείσιμο του εργοστασίου φωταερίου στο Γκάζι το 1984. Το ψηλότερο σημείο του ονομάστηκε «Πύργος» λόγω του ύψους του που αγγίζει τα 30 μέτρα. Το κτίριο είναι το μοναδικό στο είδος του που διασώζεται στην Ευρώπη ενώ αποτελεί σπάνιο δείγμα βιομηχανικής κληρονομιάς, καθώς διαφυλάσσει το μεγαλύτερο μέρος του μηχανολογικού του εξοπλισμού. Άνοιξε πάλι για το κοινό στις 3/3/2016.

93. Πού θα στεγαστεί το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Ε.Μ.Σ.Τ.);

β) Στο Εργοστάσιο του Φιξ

Το 2000, το εγκαταλειμμένο από δεκαετίες εργοστάσιο ζυθοποιίας Φιξ, ένα αξιόλογο βιομηχανικό κτίριο στο κέντρο της Αθήνας του αρχιτέκτονα Τ. Ζενέτου, επιλέγεται ως μόνιμη στέγη του νεοσύστατου ΕΜΣΤ. 

94. Πού βρίσκεται ένα από τα πιο παλιά σουβλατζίδικα της Αθήνας, ο «Κώστας»;

β) Στην πλατεία Αγίας Ειρήνης

Η λειτουργία του σουβλατζίδικου με την επωνυμία «Κώστας» χρονολογείται από το 1946, όταν ανοίχθηκε από τον Τάσο, πατέρα του σημερινού ιδιοκτήτη.

95. Πού βρίσκεται και ποιο θρυλικό γυμνάσιο στεγάστηκε στη «Βίλα Αμαλία» από το 1932 έως το 1974;

α) Στη συμβολή των οδών Αχαρνών και Χάυδεν, το Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών

Το κανονικό όνομα του κτιρίου είναι έπαυλη Αγγελόπουλου. Εκεί στεγάστηκε από το 1932 έως το 1974 το 2ο Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών από το οποίο αποφοίτησαν δεκάδες σημαντικές προσωπικότητες (Α. Φασιανός, Θ. Αγγελόπουλος, Λ. Παπαδόπουλος, Χρ. Γιανναράς, Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος κ.ά.).

96. Ποιος γνωστός συγγραφέας ήταν γνωστός σαν ο «Ερημίτης του Ψυρρή»;

β) Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Έμενε σε συνοικία του Ψυρρή σε νοικιασμένα φτωχικά δωμάτια για 20 περίπου χρόνια.

97. Πού βρίσκεται το Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού;

β) Στην οδό Πειραιώς

Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού βρίσκεται στην Πειραιώς 254. Δημιουργήθηκε το 1993 με σκοπό τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής ιστορίας, με ιδιαίτερη έμφαση στον Μείζονα Ελληνισμό.

98. Πού στεγάζεται η Δημοτική Πινακοθήκη;

α) Στο παλιό εργοστάσιο μετάξης στο Μεταξουργείο

Το εργοστάσιο μετάξης (Μυλλέρου και Μεγ. Αλεξάνδρου), ιδιοκτησίας της οικογένειας Δουρούτη, διέκοψε τις εργασίες του το 1875. Κατά τη δεκαετία του 1880 το κτίριο μετατράπηκε σε σύνολο διώροφων κατοικιών με εμφανή στοιχεία της νεοκλασικιστικής τεχνοτροπίας. Το 1993 περιήλθε στην κυριότητα του Δήμου Αθηναίων, ύστερα από δωρεά του Ιωάννη Δουρούτη. Έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο.

99. Σε ποιο δρόμο γυρίστηκε η τελευταία σκηνή της ταινίας «Στέλλα»;

β) Στην οδό Καλλιδρομίου στα Εξάρχεια

Η σκηνή του μαχαιρώματος της ταινίας «Στέλλα», του 1953, γυρίστηκε στη συμβολή των οδών Καλλιδρομίου, Πλαπούτα και Τσαμαδού στα Εξάρχεια.

100. Ποιανού μουσείου αποτελεί παράρτημα το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης;

β) Του Μουσείου Μπενάκη

Το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης βρίσκεται επί των οδών Αγίων Ασωμάτων 22 και Διπύλου. Ήταν η κατοικία του δωρητή Λάμπρου Ευταξία. Το 1989 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο και από το 2004 λειτουργεί ως μουσείο.